Παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης και οικονομικής ελευθερίας: Η διαχρονικά πτωτική και αποκλίνουσα πορεία της Ελλάδος
Παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης και οικονομικής ελευθερίας:
Η διαχρονικά πτωτική και αποκλίνουσα πορεία της Ελλάδος
http://www.liberal.gr/arthro/105912/apopsi/arthra/pagkosmioi-deiktes-diakubernisis-kai-oikonomikis-eleutherias-i-diachronika-ptotiki-kai-apoklinousa-poreia-tis-ellados.html
Κωνσταντίνος Καραμάνης
Καθηγητής Λογιστικής, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ)
Είναι πλέον κοινός τόπος ότι η έξοδος από την κρίση και η αντιμετώπιση των τεράστιων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων της χώρας (χρέος, δημοσιονομικό, ασφαλιστικό, ανεργία, επιστημονική μετανάστευση – brain drain, κλπ.) προϋποθέτει σημαντικές επενδύσεις, ξένες και εθνικές. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα έχει αποτύχει συστηματικά τις τελευταίες δεκαετίες να προσελκύσει σημαντικές νέες ξένες επενδύσεις, παρά την ύπαρξη εργατικού δυναμικού υψηλού μορφωτικού επιπέδου, που αρκετές διεθνείς μελέτες αναγνωρίζουν.
Για την προσέλκυση σοβαρών επενδύσεων μακροπρόθεσμου αναπτυξιακού χαρακτήρα, που ο τόπος έχει τόση ανάγκη, η Ελλάδα ανταγωνίζεται με άλλες χώρες στο διεθνή καταμερισμό του κεφαλαίου. Πέραν των δεδομένων ζητημάτων φυσικών πόρων και γεωστρατηγικής, υπάρχει μια σειρά άλλων σημαντικών παραμέτρων που μια χώρα έχει τη δυνατότητα, μεσο-μακροπρόθεσμα, να επηρεάσει και που διαδραματίζουν κύριο ρόλο στις επενδύσεις και στην οικονομική ανάπτυξη. Τα θέματα αυτά αφορούν σε μεταβλητές όπως: πολιτική σταθερότητα, δημόσια τάξη, λογοδοσία κυβερνώντων, αποτελεσματικότητα κυβερνητικού έργου, ποιότητα ρυθμιστικού πλαισίου, κράτος δικαίου και εφαρμογή των νόμων, έλεγχος διαφθοράς, κόστος συμμόρφωσης, βαθμός ελευθερίας στην άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, κλπ.
Το άρθρο αυτό παρουσιάζει, με τη χρήση διαγραμμάτων, την επίδοση της Ελλάδος σε σχέση με τις παραπάνω μεταβλητές τις δύο-τρεις τελευταίες δεκαετίες, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες και ιδίως σε σχέση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι βασικές πηγές στις οποίες στηρίζεται αυτό το άρθρο είναι:
α) οι παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης Kaufmann and Kraay (www.govindicators.org)
β) οι δείκτες οικονομικής ελευθερίας του Heritage Foundation (http://www.heritage.org/index/)
γ) οι δείκτες οικονομικής ελευθερίας του Fraser Institute (http://efwdata.com)
Τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι η αντιμετώπιση των χρόνιων θεσμικών και άλλων προβλημάτων διακυβέρνησης αποτελεί προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων και την έξοδο από τη βαθύτατη οικονομική κρίση. Εξίσου σημαντικό, τα δεδομένα παρέχουν ισχυρά τεκμήρια ότι η οικονομική ελευθερία, αντίθετα με ό,τι συχνά και άκριτα προβάλλεται στο δημόσιο διάλογο, μπορεί να συσχετίζεται ιδιαίτερα θετικά με την αντιμετώπιση της ανεργίας, της φτώχιας, της κοινωνικής συνοχής, της προστασίας του περιβάλλοντος, κλπ. Το πλέον ανησυχητικό εύρημα είναι ότι, σε όλους σχεδόν τους κρίσιμους δείκτες, η χώρα ακολουθεί μια πτωτική και αποκλίνουσα πορεία στη διεθνή κατάταξη, ιδιαίτερα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Η μείωση του χρέους, η ορθολογική επίλυση του ζητήματος των επισφαλών δανείων και η οριστική αντιμετώπιση του ασφαλιστικού, όσο απαραίτητες προϋποθέσεις και αν είναι, αναγνωρίζεται πλέον ότι δεν διασφαλίζουν οριστική λύση του προβλήματος, διότι δεν αντιμετωπίζουν τις παθογένειες του συστήματος που γεννούν τα προβλήματα.
Συνολικά, είναι ανάγκη να μελετηθεί σοβαρά και εις βάθος το πρόβλημα και να εκπονηθεί ένα εθνικό σχέδιο, ένας αναλυτικός εθνικός οδικός χάρτης ανά τομέα της οικονομίας και του κράτους, με στόχο (μεσοπρόθεσμα) την ανακοπή της πτωτικής πορείας και την ανάταξη της κατάστασης. Αυτό συνεπάγεται το σχεδιασμό και τη δημιουργία ενός σταθερού, λιτού, διαφανούς, λειτουργικού και αποτελεσματικού, στη βάση κόστους-οφέλους, ρυθμιστικού πλαισίου, με ολοκληρωμένο σύστημα δικλίδων και ex-post ελέγχου εφαρμογής, στην ουσία και όχι στον τύπο. Απαιτείται δηλαδή, τέτοια αλλαγή υποδείγματος στη λειτουργία της χώρας, που να περιλαμβάνει δομικά στοιχεία του συλλογικού σκέπτεσθαι και πράττειν, στο οποίο ως λαός έχουμε διαχρονικά εγκλωβιστεί.
Πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι οικονομική ελευθερία δεν σημαίνει ασυδοσία, έλλειψη κανόνων ή μη εφαρμογή θεσπισμένων κανόνων, ένα φαινόμενο που άλλωστε ευδοκιμεί ήδη στη χώρα μας. Αντίθετα, η οικονομική ελευθερία στηρίζεται στην πιστή εφαρμογή ενός πλαισίου διαφανών, λειτουργικών και αποτελεσματικών κανόνων.
Στην πραγματικότητα, στη χώρα μας δεν απαιτείται η θέσπιση κινήτρων, αλλά άρση των υφιστάμενων αντικινήτρων και εμποδίων.
Άλλωστε, η θέσπιση κινήτρων χωρίς την άρση κοστοβόρων και γραφειοκρατικού χαρακτήρα αντικινήτρων δεν βελτιώνει πραγματικά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας στο διεθνές περιβάλλον. Μόνο όταν και εφόσον αρθούν τα εν λόγω αντικίνητρα, η οικονομία θα κάνει έκρηξη αδιανόητης έντασης και διάρκειας.
Οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις προφανώς δεν είναι εύκολες, αλλά είναι άκρως απαραίτητες, είναι όρος επιβίωσης της χώρας.
Σημείωση
Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο άρθρο αυτό αποτυπώνουν την εικόνα που το διεθνές περιβάλλον έχει για τη χώρα, και αυτή η εικόνα― αληθής ή όχι, δικαιολογημένη ή όχι ― διαμορφώνει τη στάση του. Προφανώς αναγνωρίζεται ότι το ζήτημα είναι πολυσύνθετο και δεν μπορεί να αποτυπωθεί πλήρως και σε όλη του την έκταση στα συνοπτικά αποτελέσματα μιας και μόνο μελέτης.
Α. Παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης (Global governance indicators)
Οι «παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης» (GGI) καταρτίζονται από τους D. Kaufmann (Natural Resource Governance Institute και Brooking Institute) και A. Kraay (World Bank Development Research Group). Οι δείκτες καταρτίζονται για κάθε χώρα, μέσω κυλιόμενων ερευνών που συγκεντρώνουν τις απόψεις επιχειρήσεων, πολιτών, δεξαμενών σκέψης, μη κυβερνητικών οργανισμών, διεθνών οργανισμών και διαφόρων άλλων ειδικών για κάθε χώρα.
Από την επεξεργασία της σχετικής αναλυτικής βάσης δεδομένων προκύπτουν, σε ετήσια βάση, έξι «παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης»:
1. Ελευθερία λόγου, έκφρασης, εκλέγειν-εκλέγεσθαι, και λογοδοσία των διοικούντων (Voice and accountability)
2. Πολιτική σταθερότητα και δημόσια τάξη (Political stability and absence of violence / terrorism)
3. Αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης (government effectiveness)
4. Ποιότητα ρυθμιστικού πλαισίου (Regulatory quality)
5. Κράτος δικαίου - εφαρμογή των νόμων (Rule of Law)
6. Έλεγχος διαφθοράς (Control of corruption)
Με βάση τους δείκτες κάθε μιας από τις παραπάνω έξι μεταβλητές, καταρτίσθηκαν στα πλαίσια αυτού του άρθρου γραφήματα που παρουσιάζουν την ποσοστιαία θέση της Ελλάδος στις 215 χώρες της μελέτης, έναντι του μέσου όρους της ΕΕ των 15, της ΕΕ των 28 και των χωρών της ευρωζώνης. Για παράδειγμα, όταν η Ελλάδα βρίσκεται στο 80%, σημαίνει ότι η χώρα έχει τη θέση 172 στις 215 χώρες (215 x 80%). Δηλαδή, την ξεπερνούν 43 χώρες (215-172=43). Επομένως, όσο χαμηλότερη θέση έχει η χώρα στον κάθετο άξονα του κάθε διαγράμματος, τόσο περισσότερες χώρες την ξεπερνούν.
Σημειώνεται ότι και στις έξι μεταβλητές το μοτίβο διατηρείται σταθερό: η Ελλάδα, μέλος της ΕΕ των 15 και της ευρωζώνης, ακολουθεί πτωτική και αποκλίνουσα πορεία έναντι του φυσικού της χώρου, της Ευρώπης.
Α1. Ελευθερία λόγου, έκφρασης, εκλέγειν-εκλέγεσθαι, και λογοδοσία (Voice and accountability)
Η μεταβλητή αυτή μετρά το βάθος, την ωριμότητα και την ποιότητα της δημοκρατίας. Η Ελλάδα βρίσκεται σε πτωτική και αποκλίνουσα πορεία από την Ευρώπη. Η απόσταση μεγαλώνει διαχρονικά. Ενώ η ΕΕ των 15 βρίσκεται στο 90% το 2016, η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από το 70%. Περίπου 70 χώρες από τις 215 παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση από την Ελλάδα το έτος αυτό (2016).
Α2. Πολιτική σταθερότητα και δημόσια τάξη (Political stability and absence of violence / terrorism)
Η πολιτική σταθερότητα και η δημόσια τάξη αναγνωρίζεται διεθνώς ως μια από τις βασικότερες μεταβλητές για την προσέλκυση επενδύσεων, καθώς συσχετίζεται με την έννοια του κινδύνου. Στη μεταβλητή αυτή η Ελλάδα παρουσιάζει τη χειρότερη επίδοση, μετά την μεταβλητή της διαφθοράς. Η τελευταία διετία (2015-2016) παρουσιάζει εμφανή και σημαντική επιδείνωση, με αποτέλεσμα το 2016 περίπου 140 χώρες να έχουν καλύτερη επίδοση από την Ελλάδα (η Ελλάδα προηγείται μόνο 75 χωρών στο σύνολο των 215). Φαίνεται επίσης ότι τα δραματικά γεγονότα του 2008 (δολοφονία Γρηγορόπουλου και η καταστροφή του κέντρου των Αθηνών) έχουν μια μόνιμη αρνητική επίπτωση, καθώς παγιοποιείται το ιδιότυπο άβατο μέρους του κέντρου των Αθηνών. Έκτοτε (2008), η χώρα δεν έχει ανακάμψει.
Α3. Αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης (government effectiveness)
Η αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού έργου επηρεάζει το σύνολο της οικονομίας σε κάθε χώρα. Η Ελλάδα ακολουθεί γενικά πτωτική και αποκλίνουσα πορεία. Είναι αξιοσημείωτο ότι η εφαρμογή των μνημονίων φαίνεται να βελτίωσε, αρχικά τουλάχιστον, την αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης.
Α4. Ποιότητα ρυθμιστικού πλαισίου (Regulatory quality)
Η μεταβλητή αυτή θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για την προσέλκυση επενδύσεων καθώς επηρεάζει το κόστος συμμόρφωσης και την ασφάλεια δικαίου. Η απλότητα, η σαφήνεια και η σταθερότητα των κανόνων βελτιώνει σημαντικά την ασφάλεια δικαίου, μειώνει το κόστος συμμόρφωσης και το σχετικό κίνδυνο. Η Ελλάδα ακολουθεί γενικά πτωτική πορεία.
Το ανωτέρω εύρημα βρίσκεται σε αντιστοιχία με άλλες διεθνείς μελέτες (π.χ. ΟΟΣΑ) που έχουν μετρήσει υψηλό κόστος γραφειοκρατίας και κανονιστικής συμμόρφωσης στην Ελλάδα. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, παρά το υψηλό κόστος συμμόρφωσης, η χώρα μας έχει ιδιαίτερα χαμηλές επιδόσεις ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (π.χ. προστασία του περιβάλλοντος).
Α5. Κράτος δικαίου - εφαρμογή των νόμων (Rule of Law)
Το κράτος δικαίου και η εφαρμογή των νόμων είναι στον πυρήνα της έννοιας της δημοκρατίας και βασική προϋπόθεση για οικονομική ανάπτυξη και προσέλκυση μακροπρόθεσμων επενδύσεων υψηλού κοινωνικού οφέλους. Η Ελλάδα ακολουθεί γενικά πτωτική πορεία, με κάποια σχετική βελτίωση τα πρώτα χρόνια των μνημονίων. Επιδείνωση παρατηρείται την τελευταία διετία.
Α6. Έλεγχος διαφθοράς (Control of corruption)
Στην αντιμετώπιση της διαφθοράς, η Ελλάδα παρουσιάζει τη δεύτερη χειρότερη επίδοση από τις έξι συνολικά μεταβλητές. Ακολουθώντας συστηματικά πτωτική και αποκλίνουσα πορεία από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, το 2016 περίπου 100 από τις 215 χώρες παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση από την Ελλάδα.
Χώρες – πρωταθλητές
Αξίζει να αναφερθεί ότι στην πρώτη δεκάδα της κατάταξης εμφανίζονται συστηματικά, σχεδόν σε όλες τις μεταβλητές, χώρες όπως: Νορβηγία, Σουηδία, Ελβετία, Ολλανδία, Δανία, Φιλανδία, Γερμανία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία, Σινγκαπούρη, Χονγκ-Κονγκ, Ιαπωνία, κλπ.
Από την άλλη πλευρά, ιδιαίτερα αρνητική εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, σε όλες τις μεταβλητές, έχουν ξεπεράσει την Ελλάδα αρκετές πρώην ανατολικοευρωπαϊκές χώρες ή και χώρες του τρίτου κόσμου.
Β. Δείκτες οικονομικής ελευθερίας (Heritage Foundation)
Η «οικονομική ελευθερία» του Heritage Foundation, μιας συντηρητικής δεξαμενής σκέψης των ΗΠΑ, είναι ένας σύνθετος δείκτης που μετρά τέσσερις κατηγορίες μεταβλητών: κράτος δικαίου, μέγεθος κυβέρνησης, αποτελεσματικότητα ρυθμιστικού πλαισίου και ελευθερία οικονομικής δραστηριότητας. Η μελέτη αυτή εξετάζει 186 χώρες τις οποίες ταξινομεί στην κλίμακα 40 έως 100 σε πέντε βασικές κατηγορίες, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα (στοιχεία 2016).
Με βάση τη μελέτη αυτή, η πορεία του γενικού δείκτη οικονομικής ελευθερίας της παγκόσμιας οικονομίας (1995-2016) παρουσιάζεται στο παρακάτω διάγραμμα.
Β1. Η εξέλιξη του παγκόσμιου δείκτη οικονομικής ελευθερίας, Heritage Foundation
Πηγή: The Heritage Foundation, 2016 report, σ. 62
Ενώ η οικονομική ελευθερία της παγκόσμιας οικονομίας βελτιώνεται την τελευταία εικοσαετία, η Ελλάδα φαίνεται να ακολουθεί πτωτική πορεία, σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα, το οποίο προέκυψε από επεξεργασία των αναλυτικών δεδομένων της αξιολόγησης της χώρας από το Heritage Foundation.
B2. Η πορεία του δείκτη οικονομικής ελευθερίας της Ελλάδος, Heritage Foundation
Είναι αξιοσημείωτο ότι βελτίωση στη θέση της χώρας παρατηρείται τη διετία 1999-2000 και την τριετία 2006-2009. Αντίθετα, σημαντική πτώση παρατηρείται στη διάρκεια της κρίσης 2009-2016.
Είναι επίσης σημαντικό ότι για το 2016 η Ελλάδα έχει αξιολόγηση 53,2 που την κατατάσσει στην ομάδα χωρών με «Κυρίως μη ελεύθερη οικονομία” (mostly unfree), ενώ παγκόσμιος μέσος όρος είναι 60,7 (κατηγορία «μετρίως ελεύθερη» οικονομία) και ο μέσος όρος της Ευρώπης 66,9 (ομοίως «μετρίως ελεύθερη» οικονομία).
Τέλος, σημαντική υποχώρηση παρουσιάζει ο δείκτης την τελευταία διετία (2015-2016), σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα.
B3. Η εξέλιξη του δείκτη οικονομικής ελευθερίας της Ελλάδος (Heritage Foundation), 2012-2016
Πηγή: http://www.heritage.org/index/country/greece
Γ. Δείκτης οικονομικής Fraser Institute – Economic freedom of the world index
Ως οικονομική ελευθερία, κατά το Fraser Institute, ορίζεται η κατάσταση στην οποία «το άτομο απολαμβάνει οικονομική ελευθερία όταν η περιουσία που αποκτά χωρίς τη χρήση βίας, απάτης ή κλοπής, προστατεύεται από φυσική παραβίαση από τρίτους και είναι ελεύθερο να την χρησιμοποιήσει, ανταλλάξει ή εκχωρήσει, στο βαθμό που οι ενέργειές του δεν παραβιάζουν τα αντίστοιχα δικαιώματα τρίτων».
Η σχετική μελέτη καλύπτει την περίοδο 1970 – 2014 και συμπεριλαμβάνει 159 χώρες (2016), οι οποίες κατατάσσονται ιεραρχικά. Μικρότερη σειρά κατάταξης (1 έως 159) υποδηλώνει μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία.
Γ.1 Σειρά κατάταξης Ελλάδος σε οικονομική ελευθερία, Fraser – Economic Freedom of the World (χαμηλότερη σειρά, μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία)
Πηγή: http://efwdata.com
Ιδιαίτερα επιτυχή παραδείγματα χωρών με μεταρρυθμίσεις ελεύθερης οικονομίας, παρουσιάζονται διαγραμματικά στο παράρτημα του άρθρου.
Δ. Η σημασία της οικονομικής ελευθερίας για την κοινωνία και τους αδυνάτους
Αντίθετα με ορισμένα επιχειρήματα που συχνά προβάλλονται στο δημόσιο πολιτικό διάλογο στην Ελλάδα, τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι υψηλή οικονομική ελευθερία έχει πολύ θετικές κοινωνικές επιπτώσεις, σύμφωνα με την έρευνα του Fraser Institute. Ο βαθμός ελευθερίας της οικονομίας σχετίζεται εντυπωσιακά θετικά με την αντιμετώπιση της φτώχειας και της ανισότητας, ενισχύοντας έτσι την κοινωνική συνοχή, συμβαδίζει με τη θεμελίωση κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, την αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού, την πάταξη της διαφθοράς και αυξάνει ουσιαστικά την ποιότητα και το προσδόκιμο της ζωής. Επιπλέον, σύμφωνα με το Heritage Foundation, οι χώρες με υψηλή οικονομική ελευθερία παρουσιάζουν διπλάσιο δείκτη σε ότι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος σε σχέση με χώρες με περιορισμένη οικονομική ελευθερία.
Τα παρακάτω διαγράμματα εξηγούν τις παραπάνω σχέσεις. Σε κάθε ένα από τα διαγράμματα Δ1 έως Δ8, οι 159 χώρες έχουν χωριστεί σε τέσσερα τεταρτημόρια (τέσσερις ισοπληθείς ομάδες από το σύνολο των χωρών), με βάση την επίδοσή τους στην οικονομική ελευθερία. Το τεταρτημόριο νο. 1 είναι οι (40 χώρες) με τη μεγαλύτερη επίδοση σε οικονομική ελευθερία και το τεταρτημόριο νο. 4 είναι οι (40 χώρες) με τη χειρότερη επίδοση.
Δ1
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι χώρες του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία έχουν μέσο ετήσιο εισόδημα (περίπου $39.000), σχεδόν έξι φορές μεγαλύτερο από το εισόδημα (περίπου $6.000) των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ2
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι το 10% των πλέον πτωχών πολιτών των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, έχουν μέσο ετήσιο εισόδημα πάνω από $9.000, σχεδόν επτά φορές μεγαλύτερο από το εισόδημα (περίπου $1.200) των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία. Δηλαδή, είναι επτά φορές καλύτερα να είσαι πτωχός σε χώρα με υψηλή οικονομική ελευθερία από το να είσαι πτωχός σε χώρα με χαμηλή οικονομική ελευθερία.
Δ3
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι η θέση των πολιτών των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, απολαμβάνουν περίπου τρεις φορές περισσότερα πολιτικά δικαιώματα, σε σχέση με τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ4
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι η θέση των πολιτών των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, απολαμβάνουν περίπου τρεις φορές περισσότερα κοινωνικά δικαιώματα σε σχέση με τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ5
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι χώρες του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, αντιμετωπίζουν τουλάχιστον δύο φορές καλύτερα το ζήτημα της διαφθοράς, σε σχέση με τις χώρες του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ6
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι πολίτες των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, παρουσιάζουν προσδόκιμο ζωής περίπου 80 έτη, έναντι προσδόκιμου μικρότερου των 65 ετών, για τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ7
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι πολίτες των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, εκφράζουν σημαντικά μεγαλύτερη ικανοποίηση για τη ζωή τους, σε σχέση με τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ8
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι πολίτες των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, παρουσιάζουν σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό γνώσης «γραφής και ανάγνωσης» (μικρότερο ποσοστό αναλφαβητισμού), σε σχέση με τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία. Ιδιαίτερα, τα ποσοστά αναλφαβητισμού είναι σημαντικά υψηλότερα για τις γυναίκες των χωρών με χαμηλή οικονομική ελευθερία. Δηλαδή, η θέση της γυναίκας είναι συγκριτικά πολύ πιο χειρότερη σε σχέση με τον άνδρα στις χώρες με τη χαμηλότερη οικονομική ελευθερία.
Δ9
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι χώρες με υψηλή οικονομική ελευθερία παρουσιάζουν διπλάσιο δείκτη περιβαλλοντικής επίδοσης, σε σχέση με χώρες με περιορισμένη οικονομική ελευθερία. Δηλαδή, καταρρίπτεται ο μύθος ότι οικονομική ελευθερία σημαίνει αυτόματα αλόγιστη χρήση των περιορισμένων πόρων του πλανήτη.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Παραδείγματα επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων ελεύθερης οικονομίας (Fraser Institute, 2016)
Π1. Χιλή και Νότια Αμερική: Δείκτης οικονομικής ελευθερίας
Π2. Χιλή και Νότια Αμερική: Κατά κεφαλή εισόδημα
Π3. Νοτιοανατολική Ασία, Ν. Κορέα και Σιγκαπούρη: Δείκτης οικονομικής ελευθερίας
Π4. Νοτιοανατολική Ασία, Ν. Κορέα και Σιγκαπούρη: Κατά κεφαλή εισόδημα
Π5. Υποσαχάρεια Αφρική και Μποτσουάνα: Δείκτης οικονομικής ελευθερίας
Π6. Υποσαχάρεια Αφρική και Μποτσουάνα: Κατά κεφαλή εισόδημα
Π7. Ζάμπια: Δείκτης οικονομικής ελευθερίας
Π8. Ζάμπια: Κατά κεφαλή εισόδημα
https://www.taxheaven.gr
Παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης και οικονομικής ελευθερίας:
Η διαχρονικά πτωτική και αποκλίνουσα πορεία της Ελλάδος
http://www.liberal.gr/arthro/105912/apopsi/arthra/pagkosmioi-deiktes-diakubernisis-kai-oikonomikis-eleutherias-i-diachronika-ptotiki-kai-apoklinousa-poreia-tis-ellados.html
Κωνσταντίνος Καραμάνης
Καθηγητής Λογιστικής, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ)
Είναι πλέον κοινός τόπος ότι η έξοδος από την κρίση και η αντιμετώπιση των τεράστιων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων της χώρας (χρέος, δημοσιονομικό, ασφαλιστικό, ανεργία, επιστημονική μετανάστευση – brain drain, κλπ.) προϋποθέτει σημαντικές επενδύσεις, ξένες και εθνικές. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα έχει αποτύχει συστηματικά τις τελευταίες δεκαετίες να προσελκύσει σημαντικές νέες ξένες επενδύσεις, παρά την ύπαρξη εργατικού δυναμικού υψηλού μορφωτικού επιπέδου, που αρκετές διεθνείς μελέτες αναγνωρίζουν.
Για την προσέλκυση σοβαρών επενδύσεων μακροπρόθεσμου αναπτυξιακού χαρακτήρα, που ο τόπος έχει τόση ανάγκη, η Ελλάδα ανταγωνίζεται με άλλες χώρες στο διεθνή καταμερισμό του κεφαλαίου. Πέραν των δεδομένων ζητημάτων φυσικών πόρων και γεωστρατηγικής, υπάρχει μια σειρά άλλων σημαντικών παραμέτρων που μια χώρα έχει τη δυνατότητα, μεσο-μακροπρόθεσμα, να επηρεάσει και που διαδραματίζουν κύριο ρόλο στις επενδύσεις και στην οικονομική ανάπτυξη. Τα θέματα αυτά αφορούν σε μεταβλητές όπως: πολιτική σταθερότητα, δημόσια τάξη, λογοδοσία κυβερνώντων, αποτελεσματικότητα κυβερνητικού έργου, ποιότητα ρυθμιστικού πλαισίου, κράτος δικαίου και εφαρμογή των νόμων, έλεγχος διαφθοράς, κόστος συμμόρφωσης, βαθμός ελευθερίας στην άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, κλπ.
Το άρθρο αυτό παρουσιάζει, με τη χρήση διαγραμμάτων, την επίδοση της Ελλάδος σε σχέση με τις παραπάνω μεταβλητές τις δύο-τρεις τελευταίες δεκαετίες, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες και ιδίως σε σχέση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι βασικές πηγές στις οποίες στηρίζεται αυτό το άρθρο είναι:
α) οι παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης Kaufmann and Kraay (www.govindicators.org)
β) οι δείκτες οικονομικής ελευθερίας του Heritage Foundation (http://www.heritage.org/index/)
γ) οι δείκτες οικονομικής ελευθερίας του Fraser Institute (http://efwdata.com)
Τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι η αντιμετώπιση των χρόνιων θεσμικών και άλλων προβλημάτων διακυβέρνησης αποτελεί προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων και την έξοδο από τη βαθύτατη οικονομική κρίση. Εξίσου σημαντικό, τα δεδομένα παρέχουν ισχυρά τεκμήρια ότι η οικονομική ελευθερία, αντίθετα με ό,τι συχνά και άκριτα προβάλλεται στο δημόσιο διάλογο, μπορεί να συσχετίζεται ιδιαίτερα θετικά με την αντιμετώπιση της ανεργίας, της φτώχιας, της κοινωνικής συνοχής, της προστασίας του περιβάλλοντος, κλπ. Το πλέον ανησυχητικό εύρημα είναι ότι, σε όλους σχεδόν τους κρίσιμους δείκτες, η χώρα ακολουθεί μια πτωτική και αποκλίνουσα πορεία στη διεθνή κατάταξη, ιδιαίτερα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Η μείωση του χρέους, η ορθολογική επίλυση του ζητήματος των επισφαλών δανείων και η οριστική αντιμετώπιση του ασφαλιστικού, όσο απαραίτητες προϋποθέσεις και αν είναι, αναγνωρίζεται πλέον ότι δεν διασφαλίζουν οριστική λύση του προβλήματος, διότι δεν αντιμετωπίζουν τις παθογένειες του συστήματος που γεννούν τα προβλήματα.
Συνολικά, είναι ανάγκη να μελετηθεί σοβαρά και εις βάθος το πρόβλημα και να εκπονηθεί ένα εθνικό σχέδιο, ένας αναλυτικός εθνικός οδικός χάρτης ανά τομέα της οικονομίας και του κράτους, με στόχο (μεσοπρόθεσμα) την ανακοπή της πτωτικής πορείας και την ανάταξη της κατάστασης. Αυτό συνεπάγεται το σχεδιασμό και τη δημιουργία ενός σταθερού, λιτού, διαφανούς, λειτουργικού και αποτελεσματικού, στη βάση κόστους-οφέλους, ρυθμιστικού πλαισίου, με ολοκληρωμένο σύστημα δικλίδων και ex-post ελέγχου εφαρμογής, στην ουσία και όχι στον τύπο. Απαιτείται δηλαδή, τέτοια αλλαγή υποδείγματος στη λειτουργία της χώρας, που να περιλαμβάνει δομικά στοιχεία του συλλογικού σκέπτεσθαι και πράττειν, στο οποίο ως λαός έχουμε διαχρονικά εγκλωβιστεί.
Πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι οικονομική ελευθερία δεν σημαίνει ασυδοσία, έλλειψη κανόνων ή μη εφαρμογή θεσπισμένων κανόνων, ένα φαινόμενο που άλλωστε ευδοκιμεί ήδη στη χώρα μας. Αντίθετα, η οικονομική ελευθερία στηρίζεται στην πιστή εφαρμογή ενός πλαισίου διαφανών, λειτουργικών και αποτελεσματικών κανόνων.
Στην πραγματικότητα, στη χώρα μας δεν απαιτείται η θέσπιση κινήτρων, αλλά άρση των υφιστάμενων αντικινήτρων και εμποδίων.
Άλλωστε, η θέσπιση κινήτρων χωρίς την άρση κοστοβόρων και γραφειοκρατικού χαρακτήρα αντικινήτρων δεν βελτιώνει πραγματικά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας στο διεθνές περιβάλλον. Μόνο όταν και εφόσον αρθούν τα εν λόγω αντικίνητρα, η οικονομία θα κάνει έκρηξη αδιανόητης έντασης και διάρκειας.
Οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις προφανώς δεν είναι εύκολες, αλλά είναι άκρως απαραίτητες, είναι όρος επιβίωσης της χώρας.
Σημείωση
Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο άρθρο αυτό αποτυπώνουν την εικόνα που το διεθνές περιβάλλον έχει για τη χώρα, και αυτή η εικόνα― αληθής ή όχι, δικαιολογημένη ή όχι ― διαμορφώνει τη στάση του. Προφανώς αναγνωρίζεται ότι το ζήτημα είναι πολυσύνθετο και δεν μπορεί να αποτυπωθεί πλήρως και σε όλη του την έκταση στα συνοπτικά αποτελέσματα μιας και μόνο μελέτης.
Α. Παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης (Global governance indicators)
Οι «παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης» (GGI) καταρτίζονται από τους D. Kaufmann (Natural Resource Governance Institute και Brooking Institute) και A. Kraay (World Bank Development Research Group). Οι δείκτες καταρτίζονται για κάθε χώρα, μέσω κυλιόμενων ερευνών που συγκεντρώνουν τις απόψεις επιχειρήσεων, πολιτών, δεξαμενών σκέψης, μη κυβερνητικών οργανισμών, διεθνών οργανισμών και διαφόρων άλλων ειδικών για κάθε χώρα.
Από την επεξεργασία της σχετικής αναλυτικής βάσης δεδομένων προκύπτουν, σε ετήσια βάση, έξι «παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης»:
1. Ελευθερία λόγου, έκφρασης, εκλέγειν-εκλέγεσθαι, και λογοδοσία των διοικούντων (Voice and accountability)
2. Πολιτική σταθερότητα και δημόσια τάξη (Political stability and absence of violence / terrorism)
3. Αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης (government effectiveness)
4. Ποιότητα ρυθμιστικού πλαισίου (Regulatory quality)
5. Κράτος δικαίου - εφαρμογή των νόμων (Rule of Law)
6. Έλεγχος διαφθοράς (Control of corruption)
Με βάση τους δείκτες κάθε μιας από τις παραπάνω έξι μεταβλητές, καταρτίσθηκαν στα πλαίσια αυτού του άρθρου γραφήματα που παρουσιάζουν την ποσοστιαία θέση της Ελλάδος στις 215 χώρες της μελέτης, έναντι του μέσου όρους της ΕΕ των 15, της ΕΕ των 28 και των χωρών της ευρωζώνης. Για παράδειγμα, όταν η Ελλάδα βρίσκεται στο 80%, σημαίνει ότι η χώρα έχει τη θέση 172 στις 215 χώρες (215 x 80%). Δηλαδή, την ξεπερνούν 43 χώρες (215-172=43). Επομένως, όσο χαμηλότερη θέση έχει η χώρα στον κάθετο άξονα του κάθε διαγράμματος, τόσο περισσότερες χώρες την ξεπερνούν.
Σημειώνεται ότι και στις έξι μεταβλητές το μοτίβο διατηρείται σταθερό: η Ελλάδα, μέλος της ΕΕ των 15 και της ευρωζώνης, ακολουθεί πτωτική και αποκλίνουσα πορεία έναντι του φυσικού της χώρου, της Ευρώπης.
Α1. Ελευθερία λόγου, έκφρασης, εκλέγειν-εκλέγεσθαι, και λογοδοσία (Voice and accountability)
Η μεταβλητή αυτή μετρά το βάθος, την ωριμότητα και την ποιότητα της δημοκρατίας. Η Ελλάδα βρίσκεται σε πτωτική και αποκλίνουσα πορεία από την Ευρώπη. Η απόσταση μεγαλώνει διαχρονικά. Ενώ η ΕΕ των 15 βρίσκεται στο 90% το 2016, η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από το 70%. Περίπου 70 χώρες από τις 215 παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση από την Ελλάδα το έτος αυτό (2016).
Α2. Πολιτική σταθερότητα και δημόσια τάξη (Political stability and absence of violence / terrorism)
Η πολιτική σταθερότητα και η δημόσια τάξη αναγνωρίζεται διεθνώς ως μια από τις βασικότερες μεταβλητές για την προσέλκυση επενδύσεων, καθώς συσχετίζεται με την έννοια του κινδύνου. Στη μεταβλητή αυτή η Ελλάδα παρουσιάζει τη χειρότερη επίδοση, μετά την μεταβλητή της διαφθοράς. Η τελευταία διετία (2015-2016) παρουσιάζει εμφανή και σημαντική επιδείνωση, με αποτέλεσμα το 2016 περίπου 140 χώρες να έχουν καλύτερη επίδοση από την Ελλάδα (η Ελλάδα προηγείται μόνο 75 χωρών στο σύνολο των 215). Φαίνεται επίσης ότι τα δραματικά γεγονότα του 2008 (δολοφονία Γρηγορόπουλου και η καταστροφή του κέντρου των Αθηνών) έχουν μια μόνιμη αρνητική επίπτωση, καθώς παγιοποιείται το ιδιότυπο άβατο μέρους του κέντρου των Αθηνών. Έκτοτε (2008), η χώρα δεν έχει ανακάμψει.
Α3. Αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης (government effectiveness)
Η αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού έργου επηρεάζει το σύνολο της οικονομίας σε κάθε χώρα. Η Ελλάδα ακολουθεί γενικά πτωτική και αποκλίνουσα πορεία. Είναι αξιοσημείωτο ότι η εφαρμογή των μνημονίων φαίνεται να βελτίωσε, αρχικά τουλάχιστον, την αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης.
Α4. Ποιότητα ρυθμιστικού πλαισίου (Regulatory quality)
Η μεταβλητή αυτή θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για την προσέλκυση επενδύσεων καθώς επηρεάζει το κόστος συμμόρφωσης και την ασφάλεια δικαίου. Η απλότητα, η σαφήνεια και η σταθερότητα των κανόνων βελτιώνει σημαντικά την ασφάλεια δικαίου, μειώνει το κόστος συμμόρφωσης και το σχετικό κίνδυνο. Η Ελλάδα ακολουθεί γενικά πτωτική πορεία.
Το ανωτέρω εύρημα βρίσκεται σε αντιστοιχία με άλλες διεθνείς μελέτες (π.χ. ΟΟΣΑ) που έχουν μετρήσει υψηλό κόστος γραφειοκρατίας και κανονιστικής συμμόρφωσης στην Ελλάδα. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, παρά το υψηλό κόστος συμμόρφωσης, η χώρα μας έχει ιδιαίτερα χαμηλές επιδόσεις ως προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (π.χ. προστασία του περιβάλλοντος).
Α5. Κράτος δικαίου - εφαρμογή των νόμων (Rule of Law)
Το κράτος δικαίου και η εφαρμογή των νόμων είναι στον πυρήνα της έννοιας της δημοκρατίας και βασική προϋπόθεση για οικονομική ανάπτυξη και προσέλκυση μακροπρόθεσμων επενδύσεων υψηλού κοινωνικού οφέλους. Η Ελλάδα ακολουθεί γενικά πτωτική πορεία, με κάποια σχετική βελτίωση τα πρώτα χρόνια των μνημονίων. Επιδείνωση παρατηρείται την τελευταία διετία.
Α6. Έλεγχος διαφθοράς (Control of corruption)
Στην αντιμετώπιση της διαφθοράς, η Ελλάδα παρουσιάζει τη δεύτερη χειρότερη επίδοση από τις έξι συνολικά μεταβλητές. Ακολουθώντας συστηματικά πτωτική και αποκλίνουσα πορεία από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, το 2016 περίπου 100 από τις 215 χώρες παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση από την Ελλάδα.
Χώρες – πρωταθλητές
Αξίζει να αναφερθεί ότι στην πρώτη δεκάδα της κατάταξης εμφανίζονται συστηματικά, σχεδόν σε όλες τις μεταβλητές, χώρες όπως: Νορβηγία, Σουηδία, Ελβετία, Ολλανδία, Δανία, Φιλανδία, Γερμανία, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία, Σινγκαπούρη, Χονγκ-Κονγκ, Ιαπωνία, κλπ.
Από την άλλη πλευρά, ιδιαίτερα αρνητική εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, σε όλες τις μεταβλητές, έχουν ξεπεράσει την Ελλάδα αρκετές πρώην ανατολικοευρωπαϊκές χώρες ή και χώρες του τρίτου κόσμου.
Β. Δείκτες οικονομικής ελευθερίας (Heritage Foundation)
Η «οικονομική ελευθερία» του Heritage Foundation, μιας συντηρητικής δεξαμενής σκέψης των ΗΠΑ, είναι ένας σύνθετος δείκτης που μετρά τέσσερις κατηγορίες μεταβλητών: κράτος δικαίου, μέγεθος κυβέρνησης, αποτελεσματικότητα ρυθμιστικού πλαισίου και ελευθερία οικονομικής δραστηριότητας. Η μελέτη αυτή εξετάζει 186 χώρες τις οποίες ταξινομεί στην κλίμακα 40 έως 100 σε πέντε βασικές κατηγορίες, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα (στοιχεία 2016).
| Κατηγορία οικονομίας | Εύρος δείκτη | Συχνότητα (πλήθος χωρών) |
| Ελεύθερη (free) | 80 - 100 | 5 |
| Κυρίως ελεύθερη (mostly free) | 70 - 79,9 | 33 |
| Μετρίως ελεύθερη (moderately free) | 60 - 69,9 | 54 |
| Κυρίως μη ελεύθερη (mostly unfree) | 50 - 59,9 | 62 |
| Ανελεύθερη (repressed) | 40 - 49,9 | 24 |
| Μη καταταγμένες | 8 | |
| Σύνολο χωρών | 186 |
Με βάση τη μελέτη αυτή, η πορεία του γενικού δείκτη οικονομικής ελευθερίας της παγκόσμιας οικονομίας (1995-2016) παρουσιάζεται στο παρακάτω διάγραμμα.
Β1. Η εξέλιξη του παγκόσμιου δείκτη οικονομικής ελευθερίας, Heritage Foundation
Πηγή: The Heritage Foundation, 2016 report, σ. 62
Ενώ η οικονομική ελευθερία της παγκόσμιας οικονομίας βελτιώνεται την τελευταία εικοσαετία, η Ελλάδα φαίνεται να ακολουθεί πτωτική πορεία, σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα, το οποίο προέκυψε από επεξεργασία των αναλυτικών δεδομένων της αξιολόγησης της χώρας από το Heritage Foundation.
B2. Η πορεία του δείκτη οικονομικής ελευθερίας της Ελλάδος, Heritage Foundation
Είναι αξιοσημείωτο ότι βελτίωση στη θέση της χώρας παρατηρείται τη διετία 1999-2000 και την τριετία 2006-2009. Αντίθετα, σημαντική πτώση παρατηρείται στη διάρκεια της κρίσης 2009-2016.
Είναι επίσης σημαντικό ότι για το 2016 η Ελλάδα έχει αξιολόγηση 53,2 που την κατατάσσει στην ομάδα χωρών με «Κυρίως μη ελεύθερη οικονομία” (mostly unfree), ενώ παγκόσμιος μέσος όρος είναι 60,7 (κατηγορία «μετρίως ελεύθερη» οικονομία) και ο μέσος όρος της Ευρώπης 66,9 (ομοίως «μετρίως ελεύθερη» οικονομία).
Τέλος, σημαντική υποχώρηση παρουσιάζει ο δείκτης την τελευταία διετία (2015-2016), σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα.
B3. Η εξέλιξη του δείκτη οικονομικής ελευθερίας της Ελλάδος (Heritage Foundation), 2012-2016
Πηγή: http://www.heritage.org/index/country/greece
Γ. Δείκτης οικονομικής Fraser Institute – Economic freedom of the world index
Ως οικονομική ελευθερία, κατά το Fraser Institute, ορίζεται η κατάσταση στην οποία «το άτομο απολαμβάνει οικονομική ελευθερία όταν η περιουσία που αποκτά χωρίς τη χρήση βίας, απάτης ή κλοπής, προστατεύεται από φυσική παραβίαση από τρίτους και είναι ελεύθερο να την χρησιμοποιήσει, ανταλλάξει ή εκχωρήσει, στο βαθμό που οι ενέργειές του δεν παραβιάζουν τα αντίστοιχα δικαιώματα τρίτων».
Η σχετική μελέτη καλύπτει την περίοδο 1970 – 2014 και συμπεριλαμβάνει 159 χώρες (2016), οι οποίες κατατάσσονται ιεραρχικά. Μικρότερη σειρά κατάταξης (1 έως 159) υποδηλώνει μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία.
Γ.1 Σειρά κατάταξης Ελλάδος σε οικονομική ελευθερία, Fraser – Economic Freedom of the World (χαμηλότερη σειρά, μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία)
Πηγή: http://efwdata.com
Ιδιαίτερα επιτυχή παραδείγματα χωρών με μεταρρυθμίσεις ελεύθερης οικονομίας, παρουσιάζονται διαγραμματικά στο παράρτημα του άρθρου.
Δ. Η σημασία της οικονομικής ελευθερίας για την κοινωνία και τους αδυνάτους
Αντίθετα με ορισμένα επιχειρήματα που συχνά προβάλλονται στο δημόσιο πολιτικό διάλογο στην Ελλάδα, τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι υψηλή οικονομική ελευθερία έχει πολύ θετικές κοινωνικές επιπτώσεις, σύμφωνα με την έρευνα του Fraser Institute. Ο βαθμός ελευθερίας της οικονομίας σχετίζεται εντυπωσιακά θετικά με την αντιμετώπιση της φτώχειας και της ανισότητας, ενισχύοντας έτσι την κοινωνική συνοχή, συμβαδίζει με τη θεμελίωση κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, την αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού, την πάταξη της διαφθοράς και αυξάνει ουσιαστικά την ποιότητα και το προσδόκιμο της ζωής. Επιπλέον, σύμφωνα με το Heritage Foundation, οι χώρες με υψηλή οικονομική ελευθερία παρουσιάζουν διπλάσιο δείκτη σε ότι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος σε σχέση με χώρες με περιορισμένη οικονομική ελευθερία.
Τα παρακάτω διαγράμματα εξηγούν τις παραπάνω σχέσεις. Σε κάθε ένα από τα διαγράμματα Δ1 έως Δ8, οι 159 χώρες έχουν χωριστεί σε τέσσερα τεταρτημόρια (τέσσερις ισοπληθείς ομάδες από το σύνολο των χωρών), με βάση την επίδοσή τους στην οικονομική ελευθερία. Το τεταρτημόριο νο. 1 είναι οι (40 χώρες) με τη μεγαλύτερη επίδοση σε οικονομική ελευθερία και το τεταρτημόριο νο. 4 είναι οι (40 χώρες) με τη χειρότερη επίδοση.
Δ1
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι χώρες του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία έχουν μέσο ετήσιο εισόδημα (περίπου $39.000), σχεδόν έξι φορές μεγαλύτερο από το εισόδημα (περίπου $6.000) των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ2
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι το 10% των πλέον πτωχών πολιτών των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, έχουν μέσο ετήσιο εισόδημα πάνω από $9.000, σχεδόν επτά φορές μεγαλύτερο από το εισόδημα (περίπου $1.200) των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία. Δηλαδή, είναι επτά φορές καλύτερα να είσαι πτωχός σε χώρα με υψηλή οικονομική ελευθερία από το να είσαι πτωχός σε χώρα με χαμηλή οικονομική ελευθερία.
Δ3
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι η θέση των πολιτών των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, απολαμβάνουν περίπου τρεις φορές περισσότερα πολιτικά δικαιώματα, σε σχέση με τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ4
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι η θέση των πολιτών των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, απολαμβάνουν περίπου τρεις φορές περισσότερα κοινωνικά δικαιώματα σε σχέση με τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ5
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι χώρες του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, αντιμετωπίζουν τουλάχιστον δύο φορές καλύτερα το ζήτημα της διαφθοράς, σε σχέση με τις χώρες του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ6
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι πολίτες των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, παρουσιάζουν προσδόκιμο ζωής περίπου 80 έτη, έναντι προσδόκιμου μικρότερου των 65 ετών, για τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ7
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι πολίτες των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, εκφράζουν σημαντικά μεγαλύτερη ικανοποίηση για τη ζωή τους, σε σχέση με τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία.
Δ8
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι πολίτες των χωρών του 1ου τεταρτημόριου με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, παρουσιάζουν σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό γνώσης «γραφής και ανάγνωσης» (μικρότερο ποσοστό αναλφαβητισμού), σε σχέση με τους πολίτες των χωρών του 4ου τεταρτημόριου με τη μικρότερη οικονομική ελευθερία. Ιδιαίτερα, τα ποσοστά αναλφαβητισμού είναι σημαντικά υψηλότερα για τις γυναίκες των χωρών με χαμηλή οικονομική ελευθερία. Δηλαδή, η θέση της γυναίκας είναι συγκριτικά πολύ πιο χειρότερη σε σχέση με τον άνδρα στις χώρες με τη χαμηλότερη οικονομική ελευθερία.
Δ9
Το γράφημα τεκμηριώνει ότι οι χώρες με υψηλή οικονομική ελευθερία παρουσιάζουν διπλάσιο δείκτη περιβαλλοντικής επίδοσης, σε σχέση με χώρες με περιορισμένη οικονομική ελευθερία. Δηλαδή, καταρρίπτεται ο μύθος ότι οικονομική ελευθερία σημαίνει αυτόματα αλόγιστη χρήση των περιορισμένων πόρων του πλανήτη.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Παραδείγματα επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων ελεύθερης οικονομίας (Fraser Institute, 2016)
Π1. Χιλή και Νότια Αμερική: Δείκτης οικονομικής ελευθερίας
Π2. Χιλή και Νότια Αμερική: Κατά κεφαλή εισόδημα
Π3. Νοτιοανατολική Ασία, Ν. Κορέα και Σιγκαπούρη: Δείκτης οικονομικής ελευθερίας
Π4. Νοτιοανατολική Ασία, Ν. Κορέα και Σιγκαπούρη: Κατά κεφαλή εισόδημα
Π5. Υποσαχάρεια Αφρική και Μποτσουάνα: Δείκτης οικονομικής ελευθερίας
Π6. Υποσαχάρεια Αφρική και Μποτσουάνα: Κατά κεφαλή εισόδημα
Π7. Ζάμπια: Δείκτης οικονομικής ελευθερίας
Π8. Ζάμπια: Κατά κεφαλή εισόδημα
https://www.taxheaven.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου