Απόφαση-οδηγός του ΣτΕ Αυτεπάγγελτος για το Δημόσιο ο συμψηφισμός κάθε είδους οφειλής

ΕΙΔΗΣΕΙΣ :: ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Απόφαση-οδηγός του ΣτΕ

Αυτεπάγγελτος για το Δημόσιο ο συμψηφισμός κάθε είδους οφειλής

25/6/2012

Το Συμβούλιο της Επικρατείας, με διαδικασίες-εξπρές ύστερα από σχετική «πιλοτική δίκη» άναψε το «πράσινο φως» στο Δημόσιο, για να προβαίνει σε κάθε είδους συμψηφισμούς χρεών αυτεπάγγελτα

Του Αλέξανδρου Αυλωνίτη

Ανοίγει δικαστικά ο δρόμος για αυτεπάγγελτο συμψηφισμό από πλευράς Δημοσίου για κάθε είδους χρέη.

Συγκεκριμένα, το Δημόσιο μπορεί πλέον από μόνο του να συμψηφίζει ελεύθερα κάθε οφειλή του προς ιδιώτες ή επιχειρήσεις, με τα δικά τους χρέη, έστω και αν αφορούν μη ληξιπρόθεσμες οφειλές ή οφειλές που καταβάλλονται με μη ληξιπρόθεσμες δόσεις περαίωσης, ακόμα δε επιτρέπεται και ο συμψηφισμός χρεών προς το Δημόσιο που έχουν «παγώσει» με δικαστική απόφαση αναστολής.

Πιλοτική
Το Στ' τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, με διαδικασίες-εξπρές ύστερα από σχετική «πιλοτική δίκη» που θα κατευθύνει την τύχη χιλιάδων παρεμφερών δικών σε όλη τη χώρα, άναψε «πράσινο φως» στο Δημόσιο για να προβαίνει σε κάθε είδους συμψηφισμούς χρεών αυτεπάγγελτα, χωρίς να χρειάζεται αίτηση των ενδιαφερομένων, ξεπερνώντας τα «εμπόδια» των μη ληξιπρόθεσμων οφειλών, των δικαστικών αναστολών κ.λπ.

Το ανώτατο δικαστήριο, με οριακή πλειοψηφία μία μόλις ψήφου, δέχθηκε ότι είναι συνταγματικά ανεκτό το σύστημα αυτό αυτεπάγγελτου συμψηφισμού χρεών, που επιχείρησαν να επιβάλουν πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις (ν. 3842/10 και 3943/11) τροποποιώντας επί το αυστηρότερον τον ΚΕΔΕ (Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων), στη λογική μνημονιακών στόχων.

Ρυθμίσεις
Αντίθετα η ισχυρή μειοψηφία έκρινε αντισυνταγματικές όλες αυτές τις ρυθμίσεις γιατί παραβιάζουν την οικονομική ελευθερία του πολίτη, τον οικονομικό προγραμματισμό του με εμπιστοσύνη απέναντι στο κράτος, αλλά και το δικαίωμά του για δικαστική προστασία.

Το Στ' τμήμα ΣτΕ με την «πιλοτική» απόφαση (2164/12) έδωσε στο Δημόσιο το ελεύθερο για κάθε είδους συμψηφισμό, με την υποχρέωση να συνυπολογίζονται, πάντως, οι εκπτώσεις που τυχόν δικαιούται ο οφειλέτης από την πρόωρη εξόφληση της συνολικής οφειλής του.

Εβαλε όμως «φρένο» σε μία περίπτωση συμψηφισμού, όταν ο πολίτης ή η επιχείρηση έχουν πετύχει το «πάγωμα» της οφειλής με δικαστική απόφαση αναστολής που δέχονται ότι η αίτησή τους είναι «πρόδηλα βάσιμη», γεγονός που σημαίνει ότι είναι ολοφάνερο πως η χρέωσή τους είναι εσφαλμένη και θα κερδίσουν τη σχετική δίκη.

Αντίθετα, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις δικαστικής αναστολής του χρέους (που δίνεται π.χ. για να μην υποστεί ο πολίτης ή η επιχείρηση ανεπανόρθωτη βλάβη στην οικονομική υπόσταση, τη διαβίωση κ.λπ.) κρίθηκε ότι επιτρέπεται ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός, καθώς από τη φύση του δεν έχει τέτοιου είδους συνέπειες.

Εταιρεία 
Η απόφαση ΣτΕ που κοινοποιήθηκε σε όλα τα διοικητικά δικαστήρια της χώρας για να εκτελείται ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός, απέρριψε τους ισχυρισμούς της εταιρείας που υποστήριζε ότι κατά παράβαση του Συντάγματος η αρμόδια ΔΟΥ επιχείρησε συμψηφισμό εργολαβικών ανταλλαγμάτων 207.798 ευρώ (που της όφειλε το κράτος για παροχή υπηρεσιών ασφαλείας) με μη ληξιπρόθεσμα χρέη της υπό αναστολή ή με προσαυξήσεις μη ληξιπρόθεσμες δόσεις περαίωσης, που ανέρχονταν συνολικά σε 1.446.541 ευρώ.

Το ΣτΕ κατά πλειοψηφία (4 - 3) έκρινε συνταγματικό τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό και δέχθηκε ότι δεν ανατρέπει την εμπιστοσύνη που έδειξαν οι οφειλέτες του Δημοσίου στη χαριστική προθεσμία που τους χορηγήθηκε για εξόφληση μέσω δόσεων, διότι ο συμψηφισμός δεν απαιτεί την καταβολή χρέους, αλλά μόνο το συνυπολογισμό βεβαίων και εκκαθαριστικών απαιτήσεων.

Το σκεπτικό
Το ανώτατο δικαστήριο, με οριακή πλειοψηφία μία, μόλις ψήφου, δέχθηκε ότι είναι συνταγματικά ανεκτό το σύστημα αυτεπάγγελτου συμψηφισμού χρεών, που επιχείρησαν να επιβάλουν πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις (ν. 3842/10 και 3943/11) τροποποιώντας επί το αυστηρότερον τον ΚΕΔΕ (Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων), στη λογική μνημονιακών στόχων.

Αντίθετα η ισχυρή μειοψηφία έκρινε αντισυνταγματικές όλες αυτές τις ρυθμίσεις γιατί παραβιάζουν την οικονομική ελευθερία του πολίτη, τον οικονομικό προγραμματισμό του με εμπιστοσύνη απέναντι στο κράτος, αλλά και το δικαίωμά του για δικαστική προστασία.