Στο απόσπασμα ωράρια, μισθοί και επιδόματα Ανατρέπεται το υφιστάμενο καθεστώς στις εργασιακές σχέσεις που ξεκίνησε να «χτίζεται» το 1920 με νόμο της κυβέρνησης του Ελ. Βενιζέλου

ΒΗΜΑ 

Παπαδής Κώστας

Στο απόσπασμα ωράρια, μισθοί και επιδόματα

Ανατρέπεται το υφιστάμενο καθεστώς στις εργασιακές σχέσεις που ξεκίνησε να «χτίζεται» το 1920 με νόμο της κυβέρνησης του Ελ. Βενιζέλου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  25/11/2012 05:45

1

emailεκτύπωση  

Αλλάζουν όλα στους μισθούς και στις συμβάσεις, καταργείται το επίδομα γάμου σε πολλές κατηγορίες εργαζομένων, ενώ οι συλλογικές συμβάσεις δεν θα δεσμεύουν τις επιχειρήσεις που δεν είναι μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων οι οποίες υπέγραψαν τις συμβάσεις (κατάργηση της επεκτασιμότητας).

Ο κατώτατος μισθός καθορίζεται στα 586,08 ευρώ και στα 510,95 ευρώ για τους νέους κάτω των 25 ετών, ενώ από την 1η Απριλίου 2013 θα διαμορφώνεται πλέον με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, αφού θα προηγείται διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και επιστημονικούς φορείς.

Τα όρια ωστόσο που ήδη ισχύουν σήμερα «παγώνουν» στα ίδια επίπεδα και διαμορφώνονται όπως φαίνεται στους δύο πίνακες (για υπαλλήλους άνω των 25 ετών και κάτω των 25 ετών) ενσωματώνοντας τις τριετίες (οι οποίες επίσης παραμένουν «παγωμένες», δηλαδή δεν θα χορηγείται επιπλέον τριετία με την υπηρεσιακή ωρίμανση). «Οι προσαυξήσεις προϋπηρεσίας καταβάλλονται σε εργαζόμενο με προϋπηρεσία σε οιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα, για μεν τους εργατοτεχνίτες μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, για δε τους υπαλλήλους μετά τη συμπλήρωση του 19ου έτους της ηλικίας τους, και ισχύουν για τη συμπληρωθείσα προϋπηρεσία στις 14.2.2012».

Οι εργοδότες που δεν είναι μέλη των οργανώσεων που μετέχουν στη διαπραγμάτευση για την Εθνική Συλλογική Σύμβαση (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ) από τις 12 Νοεμβρίου δεν δεσμεύονται από τους μισθολογικούς όρους της σύμβασης. Δηλαδή, πρέπει να δίνουν μόνο τον κατώτερο μισθό και τις τριετίες (που έχουν παγώσει) αλλά δεν είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν επίδομα γάμου (που είναι 10% του μισθού).

• Οι εργοδότες που είναι μέλη των οργανώσεων που μετέχουν στη διαπραγμάτευση για την Εθνική Συλλογική Σύμβαση συνεχίζουν να δεσμεύονται από τους μισθολογικούς όρους της σύμβασης (βασικός μισθός + τριετίες + επίδομα γάμου). Η δέσμευση αυτή ισχύει για όσο διάστημα παραμένει σε ισχύ η Εθνική Συλλογική Σύμβαση, δηλαδή ως τα τέλη Μαρτίου. Σημειώνεται ότι από την 1η Απριλίου 2013 ο κατώτερος μισθός θα διαμορφώνεται μέσω Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου, ενώ θα έχει προηγηθεί διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και επιστημονικούς φορείς. Οι τριετίες «παγώνουν» ώσπου η ανεργία να μειωθεί κάτω του 10%.

Οσον αφορά τις επιχειρησιακές συμβάσεις προβλέπονται τα εξής:

• Συμβάσεις που θα συναφθούν μετά τις 12 Νοεμβρίου: σε περίπτωση που πρόκειται για μέλος της εργοδοτικής οργάνωσης που συμμετέχει στην Εθνική Συλλογική Σύμβαση δεσμεύεται από μισθολογικούς και μη μισθολογικούς όρους. Αν δεν είναι μέλος, ο εργοδότης δεσμεύεται μόνο από τους μη μισθολογικούς όρους (π.χ., άδειες).

• Συμβάσεις που έχουν συναφθεί από 27 Οκτωβρίου 2011 ως 12 Νοεμβρίου 2012: Τα συμβαλλόμενα μέλη μπορούν να προσαρμόσουν τους μισθολογικούς όρους στα όρια του νομοθετημένου κατώτερου μισθού (βασικός μισθός και τριετίες) με τροποποιητική επιχειρησιακή σύμβαση.

Οσον αφορά το επίδομα γάμου, στην εγκύκλιο προβλέπεται πως:

• Οι εργοδότες που δεσμεύονται από ισχύουσες κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις που προβλέπουν επίδομα γάμου υποχρεούνται στην καταβολή του.

• Οσοι δεν δεσμεύονται από ισχύουσες κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις ή δεν είναι μέλη του ΣΕΒ, της ΓΣΕΒΕΕ και της ΕΣΕΕ δεν είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν το επίδομα γάμου (στην εγκύκλιο αναφέρεται ότι δύνανται να συνεχίσουν την καταβολή του).

Πάντως καμία σύμβαση  δεν μπορεί να προβλέπει αμοιβές κάτω από τον κατώτερο μισθό. Τα κατώτατα όρια θα είναι υποχρεωτικά σε κάθε σύμβαση, ακόμη και στις ατομικές. Με εθνικές γενικές, κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές και επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας μπορούν να συμφωνούνται ελεύθερα από τα συμβαλλόμενα μέρη μισθολογικοί όροι οποιουδήποτε είδους και ύψους (βασικοί μισθοί, ημερομίσθια, προσαύξηση ωριμάνσεων, παντός είδους επιδόματα κτλ.) για τα μέλη τους. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ακόμη και όροι ατομικών συμβάσεων «δεν επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης κατώτερο από τον νομοθετικά καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο».

Ρυθμίζεται εκ νέου η διαδικασία κατάτμησης της ετήσιας κανονικής άδειας των εργαζομένων. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, επιτρέπεται η κατάτμηση της άδειας «εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης που προκύπτει στο πλαίσιο της επιχείρησης».

Η κατάτμηση μπορεί να γίνει από τον εργοδότη σε δύο περιόδους και εντός του αυτού ημερολογιακού έτους. Η πρώτη περίοδος της άδειας που χορηγείται με αυτόν τον τρόπο δεν μπορεί να είναι μικρότερη των έξι εργάσιμων ημερών επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και των πέντε εργάσιμων ημερών επί πενθημέρου ή δώδεκα εργάσιμων ημερών αν πρόκειται για ανήλικο εργαζόμενο.

«Κανόνας» η μισή αποζημίωση
«Οι απολύσεις πλέον δεν δύνανται να γίνουν χωρίς έγγραφη προειδοποίηση»«Παγώνουν» οι αποζημιώσεις των εν ενεργεία υπαλλήλων - με προϋπηρεσία άνω των 16 ετών - στο έτος προϋπηρεσίας που διήνυαν στις 12 Νοεμβρίου 2012 και δεν θα αυξάνονται όσα έτη απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη και αν διανύσουν στο μέλλον. Ταυτοχρόνως «παγώνει» και το ύψος των αποζημιώσεων συνταξιοδότησης (40% ή 50% της αποζημίωσης) που λαμβάνουν από τον εργοδότη όσοι δικαιούνται ανάλογη παροχή κατά τη συνταξιοδότησή τους.   Το νέο μνημόνιο προβλέπει ότι «οι απολύσεις πλέον δεν δύνανται να γίνουν χωρίς έγγραφη προειδοποίηση», γεγονός που σημαίνει ότι ο κανόνας θα είναι η χορήγηση της μισής (50%) αποζημίωσης.

Η μείωση των μηνών προειδοποίησης  (από έναν ως τέσσερις μήνες, αντί του ενός ως έξι μήνες που ισχύει σήμερα) αποτελεί σημαντικό στοιχείο του καθεστώτος της αποζημίωσης που εισάγεται με το νομοσχέδιο. Πέραν τούτου θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο νέος κατάλογος των αποζημιώσεων εξαντλείται στα 16 έτη προϋπηρεσίας με 12 μισθούς αποζημίωσης για τους νεοεισερχόμενους ή ακόμη και για όσους δεν έχουν εξαντλήσει την κλίμακα κατά την ημερομηνία ψήφισης του νέου νόμου. Οσοι διαθέτουν σήμερα πέραν των 16 ετών προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη θα λαμβάνουν έξτρα αποζημίωση έναν μισθό - ως 2.000 ευρώ - για κάθε έτος υπηρεσίας ως το 28ο απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Ωστόσο η έξτρα αποζημίωση δεν θα κλιμακώνεται - εφεξής - αλλά θα παραμένει «παγωμένη» στο έτος που διανύει ο εργαζόμενος εφέτος. Στην εγκύκλιο προβλέπονται τα εξής:

• Για τον υπολογισμό της επιπλέον αποζημίωσης ιδιωτικών υπαλλήλων που πληρούν τις προϋποθέσεις για λήψη πλήρους σύνταξης γήρατος ως χρόνος υπηρεσίας - για τον υπολογισμό της επιπλέον αυτής αποζημίωσης - λαμβάνεται υπόψη εκείνος που συμπλήρωσε ο εργαζόμενος στις 12 Νοεμβρίου. Αυτό ισχύει οποτεδήποτε και αν αποχωρήσει.

• Ως τα 16 έτη προϋπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη οι αποζημιώσεις μπορεί να φθάσουν τους 12 μισθούς.

• Μετά τα 16 έτη η αποζημίωση αυξάνεται κατά 2.000 ευρώ το ανώτερο (πλαφόν) ανά επιπλέον έτος. Ωστόσο η αποζημίωση που θα λάβει κάποιος στο μέλλον θα υπολογίζεται με χρόνο τη 12η Νοεμβρίου του 2012.

Σε περίπτωση προειδοποίησης καταβάλλεται το 50% της αποζημίωσης. Ο χρόνος της προειδοποίησης διαμορφώνεται:

• Στον έναν μήνα από 12 μήνες ως 2 έτη.

• Στους δύο μήνες από 2 ως 5 έτη.

• Στους τρεις μήνες από 5 ως 10 έτη και

• Στους τέσσερις μήνες για πάνω από 10 έτη υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη.

Εξαήμερο και «ευελιξία» στα καταστήματα Συγκεκριμένα από τις 12.11.2012 αίρεται η απαγόρευση της απασχόλησης των εργαζομένων κατά τις ώρες που δεν λειτουργούν τα καταστήματα. Επίσης στο πλαίσιο της οργάνωσης του ημερήσιου χρόνου εργασίας μπορεί να καθορίζεται μεσημβρινή ανάπαυση τουλάχιστον τριών ωρών και για τους εργαζομένους καταστημάτων των οποίων η ημερήσια λειτουργία ακολουθεί συνεχές ωράριο.

Οι ρυθμίσεις ωραρίων μπορούν να αφορούν τις εβδομαδιαίες αναπαύσεις, το ημερήσιο διάλειμμα, την ημερήσια ανάπαυση κτλ.

Με συλλογικές συμβάσεις εργασίας μπορούν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι να καθορίζουν τις ημέρες εβδομαδιαίας απασχόλησης στα καταστήματα.

Με τη διαδικασία αυτή επεκτείνεται ουσιαστικά και στα καταστήματα η δυνατότητα που ήδη προβλέπεται για τους άλλους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας να καθορίζουν με συλλογικές συμβάσεις εργασίας το σύστημα ημερών εβδομαδιαίας απασχόλησης σε πενθήμερο ή να το διατηρούν εξαήμερο τηρώντας το 40ωρο (για εργασία χωρίς πρόσθετη αμοιβή) και την 11ωρη ημερήσια ανάπαυση.