Οι συστημικές κρίσεις της διεθνούς οικονομικής ιστορίας - μέρος Α'
Κρίση και Αγορές
Πολλοί νομίζουν ότι η κρίση που σήμερα βιώνουμε είναι ένα καινούργιο φαινόμενο που οφείλεται σε κάποιες κακές αγορές η σκοτεινούς μεγαλοτραπεζίτες που συνωμότησαν ξαφνικά για την παγκόσμια κυριαρχία στον πλανήτη Γη.
Αρκετοί μιλάνε για τέλος εποχής, για την παγκόσμια κρίση χρέους σαν να είναι λογιστικό δημιούργημα και την οριστική κατάρρευση του καπιταλισμού, ενώ άλλοι ανακάλυψαν με σπουδή στον 21ο αιώνα την καινοφανή απειλή για την ανθρωπότητα “τα παράγωγα προϊόντα” .
Η κρίση και το χρέος είναι τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος.
Πόσοι αλήθεια γνωρίζουν ότι οι οι κακές αγορές και οι μεγάλες τράπεζες υπήρχαν ήδη από την εποχή της αρχαιότητας και του μεσαίωνα;
Πόσοι γνωρίζουν ότι η πρώτη καταγεγραμμένη Ευρωπαϊκή κρίση χρέους έλαβε χώρα το μακρινό 1340, όταν ο Βασιλιάς της Αγγλίας κήρυξε στάση πληρωμών με αποτέλεσμα να καταρεύσουν σε ένα πρωτοφανές domino effect οι τρεις μεγάλες υπερτράπεζες του τότε μεσαιωνικού κόσμου που είχαν έδρα στην Φλωρεντία.
Πόσοι γνωρίζουν ότι η πρώτη χρηματιστηριακή φούσκα έγινε στο πρώτο καπιταλιστικό κράτος του κόσμου την Ολλανδία του 1637, χάρη στα περιβόητα παράγωγα με την μορφή προθεσμιακών συμβολαίων επί εμπορευμάτων ( Commodities Futures) και δη επί των βολβών τουλίπας που έφτασαν να αποτιμώνται όσο ένα μέσο σπίτι στο Άμστερνταμ ;
Πόσοι όψιμοι πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης γνωρίζουν ότι η παραπάνω κρίση των παραγώγων και η ύφεση που ακολούθησε επέδρασε καταλυτικά στην άλλη άκρη του Ατλαντικού λίγα χρονιά μετά;
Πόσοι γνωρίζουν ότι η σημερινή μητρόπολη του καπιταλισμού ίσως ακόμα λεγόταν με το αρχικό της όνομα δηλαδή Νέο Άμστερνταμ κι όχι Νέα Υόρκη, αν οι Ολλανδοί άποικοι χτυπημένοι από την κρίση του 1637, δεν αναγκάζονταν να την παραχωρήσουν έναντι πινακίου φακής στους Άγγλους ανταγωνιστές τους στην αποικιοκρατική κυριαρχία;
Πόσοι πολέμιοι της Αποικιοκρατίας και θαυμαστές της Πρώτης Δημοκρατίας στον σύγχρονο κόσμο που θεμελίωσε ο Τζωρτζ Ουάσιγκτον γνωρίζουν ότι το Tea Party της Βοστώνης του 1773 δηλαδή η σπίθα που άναψε την επανάσταση των έποικων το 1776 δεν ήταν παρά παράπλευρη συνέπεια ( side effect) μιας πρότερης κρίσης στην άλλη άκρη της τότε κοσμοκράτειρας Βρετανικής αυτοκρατορίας στην μακρινή Βεγγάλη το 1772;
Πόσοι άδολοι υμνητές του ουμανιστικού συμβολισμού της Γαλλικής επανάστασης γνωρίζουν ότι πίσω από τις επαναστατικές διακηρύξεις του 1789 κρύβονταν μια γερή εθνική χρεωκοπία την προηγουμένη χρονιά , η τελευταία από μια σειρά 5 συνεχόμενων πτωχεύσεων που κήρυξαν οι Γάλλοι Βασιλείς πριν χάσουν το θρόνο και το κεφάλι τους στην γκιλοτίνα?
Πόσοι από όσους γνωρίζουν τον διάσημο Άλαν Γρήνσπαν και την F.E.D γνωρίζουν τον ξεχασμένο Α. Χάμιλτον που δημιούργησε την πρώτη Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των Η.Π.Α το 1791 σώζοντας το Νεοσύστατο κράτος των Η.Π.Α από μια βέβαια χρεωκοπία ?
Αν ο τοτε Υπουργός Οικονομικών δεν αντιμετώπιζε την πρώτη κρίση των χρεών από τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας διασώζοντας το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα με μια γερή ένεση ρευστότητας και ένα haircut στα κρατικά ομόλογα ίσως η οικονομική πρωτοκαθεδρία του κόσμου ανήκε ακόμα στην Βρετανική αυτοκρατορία.
Πόσοι γνωρίζουν ότι 30 χρόνια μετά στο τότε οικονομικό κέντρο του πλανήτη στο Λονδίνο
οι επενδυτές αγόραζαν μετά μανίας ομόλογα και μετοχές ορυχείων των χωρών της Λατινικής Αμερικής, αλλά κι ενός φανταστικού κράτους που οι κερδοσκόποι ονόμαζαν Πουαγιέ;
Αρκετοί μιλάνε για τέλος εποχής, για την παγκόσμια κρίση χρέους σαν να είναι λογιστικό δημιούργημα και την οριστική κατάρρευση του καπιταλισμού, ενώ άλλοι ανακάλυψαν με σπουδή στον 21ο αιώνα την καινοφανή απειλή για την ανθρωπότητα “τα παράγωγα προϊόντα” .
Η κρίση και το χρέος είναι τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος.
Πόσοι αλήθεια γνωρίζουν ότι οι οι κακές αγορές και οι μεγάλες τράπεζες υπήρχαν ήδη από την εποχή της αρχαιότητας και του μεσαίωνα;
Πόσοι γνωρίζουν ότι η πρώτη καταγεγραμμένη Ευρωπαϊκή κρίση χρέους έλαβε χώρα το μακρινό 1340, όταν ο Βασιλιάς της Αγγλίας κήρυξε στάση πληρωμών με αποτέλεσμα να καταρεύσουν σε ένα πρωτοφανές domino effect οι τρεις μεγάλες υπερτράπεζες του τότε μεσαιωνικού κόσμου που είχαν έδρα στην Φλωρεντία.
Πόσοι γνωρίζουν ότι η πρώτη χρηματιστηριακή φούσκα έγινε στο πρώτο καπιταλιστικό κράτος του κόσμου την Ολλανδία του 1637, χάρη στα περιβόητα παράγωγα με την μορφή προθεσμιακών συμβολαίων επί εμπορευμάτων ( Commodities Futures) και δη επί των βολβών τουλίπας που έφτασαν να αποτιμώνται όσο ένα μέσο σπίτι στο Άμστερνταμ ;
Πόσοι όψιμοι πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης γνωρίζουν ότι η παραπάνω κρίση των παραγώγων και η ύφεση που ακολούθησε επέδρασε καταλυτικά στην άλλη άκρη του Ατλαντικού λίγα χρονιά μετά;
Πόσοι γνωρίζουν ότι η σημερινή μητρόπολη του καπιταλισμού ίσως ακόμα λεγόταν με το αρχικό της όνομα δηλαδή Νέο Άμστερνταμ κι όχι Νέα Υόρκη, αν οι Ολλανδοί άποικοι χτυπημένοι από την κρίση του 1637, δεν αναγκάζονταν να την παραχωρήσουν έναντι πινακίου φακής στους Άγγλους ανταγωνιστές τους στην αποικιοκρατική κυριαρχία;
Πόσοι πολέμιοι της Αποικιοκρατίας και θαυμαστές της Πρώτης Δημοκρατίας στον σύγχρονο κόσμο που θεμελίωσε ο Τζωρτζ Ουάσιγκτον γνωρίζουν ότι το Tea Party της Βοστώνης του 1773 δηλαδή η σπίθα που άναψε την επανάσταση των έποικων το 1776 δεν ήταν παρά παράπλευρη συνέπεια ( side effect) μιας πρότερης κρίσης στην άλλη άκρη της τότε κοσμοκράτειρας Βρετανικής αυτοκρατορίας στην μακρινή Βεγγάλη το 1772;
Πόσοι άδολοι υμνητές του ουμανιστικού συμβολισμού της Γαλλικής επανάστασης γνωρίζουν ότι πίσω από τις επαναστατικές διακηρύξεις του 1789 κρύβονταν μια γερή εθνική χρεωκοπία την προηγουμένη χρονιά , η τελευταία από μια σειρά 5 συνεχόμενων πτωχεύσεων που κήρυξαν οι Γάλλοι Βασιλείς πριν χάσουν το θρόνο και το κεφάλι τους στην γκιλοτίνα?
Πόσοι από όσους γνωρίζουν τον διάσημο Άλαν Γρήνσπαν και την F.E.D γνωρίζουν τον ξεχασμένο Α. Χάμιλτον που δημιούργησε την πρώτη Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των Η.Π.Α το 1791 σώζοντας το Νεοσύστατο κράτος των Η.Π.Α από μια βέβαια χρεωκοπία ?
Αν ο τοτε Υπουργός Οικονομικών δεν αντιμετώπιζε την πρώτη κρίση των χρεών από τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας διασώζοντας το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα με μια γερή ένεση ρευστότητας και ένα haircut στα κρατικά ομόλογα ίσως η οικονομική πρωτοκαθεδρία του κόσμου ανήκε ακόμα στην Βρετανική αυτοκρατορία.
Πόσοι γνωρίζουν ότι 30 χρόνια μετά στο τότε οικονομικό κέντρο του πλανήτη στο Λονδίνο
οι επενδυτές αγόραζαν μετά μανίας ομόλογα και μετοχές ορυχείων των χωρών της Λατινικής Αμερικής, αλλά κι ενός φανταστικού κράτους που οι κερδοσκόποι ονόμαζαν Πουαγιέ;
Πόσοι γνωρίζουν ότι το 1825 η Τράπεζα της Αγγλίας επέδειξε την ίδια ακριβώς ολιγωρία στο πιο πάνω κερδοσκοπικό φαινόμενο με τις σύγχρονες κεντρικές Τράπεζες με αποτέλεσμα όχι μόνο να χάσουν τα λεφτά τους οι επενδυτές και να απειληθεί με πτώχευση και η ίδια η BoE, αλλά να πτωχεύσει το σύνολο σχεδόν των κρατών της Λατινικής Αμερικής αλλά και της Ευρώπης, αν και ακόμα δεν είχε εφευρεθεί ο δόκιμος όρος της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης;
Κορυφαίοι αναλυτές όπως ο Στίγκλιτζ και ο Ρουμπινί ομολογούν τα κοινά γνωρίσματα των κυκλικών κρίσεων που αρχίζουν με υπερδανεισμό , asset bubble
και τελειώνουν με αναπόφευκτη χρεωκοπία σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Κορυφαίοι αναλυτές όπως ο Στίγκλιτζ και ο Ρουμπινί ομολογούν τα κοινά γνωρίσματα των κυκλικών κρίσεων που αρχίζουν με υπερδανεισμό , asset bubble
και τελειώνουν με αναπόφευκτη χρεωκοπία σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται για μια ακόμα φορά .
Η ανθρώπινη απληστία είναι τόσο παλιά όσο και το ανθρώπινο γένος. Οι δικαιολογίες και τα εξιλαστήρια θύματά της επίσης.
Τη θέση των μαγισσών ,αλλόθρησκων, αιρετικών και.. ξωτικών που πλήρωναν τα σπασμένα για τις αλλεπάλληλες χρεοκοπίες, φυσικές συνέπειες των πολυδάπανων κερδοσκοπικών πολεμικών εκστρατειών του Μεσαίωνα και των αλόγιστων εξόδων των Βασιλικών αυλών έχουν πάρει τα ξόρκια ενάντια στις …κακές αγορές και στους μοχθηρούς κερδοσκόπους. Λες και αυτά δεν υπήρχαν στις “καλές εποχές” όπου οι εκάστοτε κυβερνώντες και οι “συν αυτώ” καταξόδευαν άπληστα τους πεπερασμένους πόρους της οικονομίας, είτε με κρατικές σπατάλες, είτε αφήνοντας ανεξέλεγκτη την κερδοσκοπία.
Ας μην προστρέχουν οι σύγχρονοι καταστροφολόγοι και νεόκοποι αναλυτές στον “παλιό καλό καιρό” πριν να ρίξουν μια σύντομη ματιά στην καταγεγραμμένη ιστορία του Πλανήτη αντί να αναμασάνε το ίδιο “κυνήγι μαγισσών” που επαναλαμβάνεται σταθερά σε κάθε κρίση από τον Μεσαίωνα ως τις μέρες μας.
Τίποτα δεν ευθύνεται για τον παλιό καλό καιρό όσο η κακή μας μνήμη.
Η ανθρώπινη απληστία είναι τόσο παλιά όσο και το ανθρώπινο γένος. Οι δικαιολογίες και τα εξιλαστήρια θύματά της επίσης.
Τη θέση των μαγισσών ,αλλόθρησκων, αιρετικών και.. ξωτικών που πλήρωναν τα σπασμένα για τις αλλεπάλληλες χρεοκοπίες, φυσικές συνέπειες των πολυδάπανων κερδοσκοπικών πολεμικών εκστρατειών του Μεσαίωνα και των αλόγιστων εξόδων των Βασιλικών αυλών έχουν πάρει τα ξόρκια ενάντια στις …κακές αγορές και στους μοχθηρούς κερδοσκόπους. Λες και αυτά δεν υπήρχαν στις “καλές εποχές” όπου οι εκάστοτε κυβερνώντες και οι “συν αυτώ” καταξόδευαν άπληστα τους πεπερασμένους πόρους της οικονομίας, είτε με κρατικές σπατάλες, είτε αφήνοντας ανεξέλεγκτη την κερδοσκοπία.
Ας μην προστρέχουν οι σύγχρονοι καταστροφολόγοι και νεόκοποι αναλυτές στον “παλιό καλό καιρό” πριν να ρίξουν μια σύντομη ματιά στην καταγεγραμμένη ιστορία του Πλανήτη αντί να αναμασάνε το ίδιο “κυνήγι μαγισσών” που επαναλαμβάνεται σταθερά σε κάθε κρίση από τον Μεσαίωνα ως τις μέρες μας.
Τίποτα δεν ευθύνεται για τον παλιό καλό καιρό όσο η κακή μας μνήμη.
Mάνος Ξιώνης
Σύμβουλος και μέλος Δ.Σ ελληνικών και διεθνών εταιρειών
Σύμβουλος και μέλος Δ.Σ ελληνικών και διεθνών εταιρειών
*Το παρόν άρθρο αποτελεί προδημοσίευση από το βιβλίο του κ. Μάνου Ξιώνη, “Συστημικές κρίσεις της διεθνούς οικονομικής ιστορίας”
Πηγή: Οι συστημικές κρίσεις της διεθνούς οικονομικής ιστορίας - μέρος Α' | newmoney.gr http://www.newmoney.gr/article/3329/oi-systimikes-kriseis-tis-diethnoys-oikonomikis-istorias-meros#ixzz2Lnqj6Ftr
Οι συστημικές κρίσεις της διεθνούς οικονομικής ιστορίας - μέρος Β'
Oι περισσότεροι γνωρίζουν ότι oι Γερμανοί έβαλαν το χέρι τους στις δυο μεγάλες καταστροφές της Ευρώπης του 20ου αιώνα.
Λιγότεροι όμως γνωρίζουν ότι η Γερμανία αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για την μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομική κρίση του 19ου αιώνα, εκείνη του 1873.
Τρία μόλις χρόνια από τη λήξη του Πρωσσογερμανικού πολέμου (1870-71) που σηματοδότησε την ίδρυση του ενιαίου γερμανικού κράτους, η μαζική ευφορία και η υπεραισιοδοξία για τις πολεμικές αποζημιώσεις που κατέβαλαν στην Γερμανία οι ηττημένοι της σύρραξης Γάλλοι, τροφοδότησαν τη μεγαλύτερη κερδοσκοπική φούσκα ακίνητων που είχε γνωρίσει η Ευρώπη. Η ραγδαία άνοδος των τιμών στα γερμανικά ακίνητα συμπαρέσυρε και τις υπόλοιπες κινητές αξίες στην Κεντρική Ευρώπη για να καταλήξει σε ένα αναπόφευκτο κραχ στο Χρηματιστήριο της Βιέννης το 1873.
Τρία μόλις χρόνια από τη λήξη του Πρωσσογερμανικού πολέμου (1870-71) που σηματοδότησε την ίδρυση του ενιαίου γερμανικού κράτους, η μαζική ευφορία και η υπεραισιοδοξία για τις πολεμικές αποζημιώσεις που κατέβαλαν στην Γερμανία οι ηττημένοι της σύρραξης Γάλλοι, τροφοδότησαν τη μεγαλύτερη κερδοσκοπική φούσκα ακίνητων που είχε γνωρίσει η Ευρώπη. Η ραγδαία άνοδος των τιμών στα γερμανικά ακίνητα συμπαρέσυρε και τις υπόλοιπες κινητές αξίες στην Κεντρική Ευρώπη για να καταλήξει σε ένα αναπόφευκτο κραχ στο Χρηματιστήριο της Βιέννης το 1873.
Τα κύματα πανικού διαδόθηκαν σε κάθε γωνιά της Ευρώπης, αλλά έφτασαν και στην άλλη άκρη του Ατλαντικού ακόμα κι αν η παγκοσμιοποίηση δεν είχε καθιερωθεί σαν δόκιμος όρος.
Η αναπτυσσόμενη με ιλιγγιώδεις ρυθμούς αμερικανική οικονομία που κινούταν στον “πυρετό του σιδηροδρόμου “ δέχτηκε ισχυρό πλήγμα από τον επαναπατρισμό ευρωπαϊκών κεφαλαίων αλλά και από τον πανικό που προκάλεσε στο επενδυτικό κοινό η αποτυχία του μεγαλοτραπεζίτη Τζ.Κρουκ να χρηματοδοτήσει τα oμόλoγα μιας αμερικάνικης σιδηροδρομικής εταιρείας της Northern Pacific. Οι αξίες κατέρρευσαν και στις δυο άκρες του Ατλαντικού προκαλώντας παγκόσμια ύφεση μακράς διαρκείας και αλλεπάλληλες πτωχεύσεις σιδηροδρομικών εταιρειών
σηματοδοτώντας το τέλος της εποχής του άνθρακα και του σιδηρόδρομου και την μετάβαση στην εποχή του πετρελαίου και του αυτοκίνητου.
Η παγκόσμια οικονομία και το αναπτυσσόμενο καπιταλιστικό σύστημα γνώρισε αρκετές κρίσεις μέχρι το μεγάλο κραχ του 1929 ωστόσο η ιστορία του πλανήτη ίσως να ήταν διαφορετική αν ο μεγαλύτερος Αμερικανός τραπεζίτης, ο Τζ. Π. Μόργκαν, δεν διαχειρίζονταν με επιτυχία μια λιγότερο γνωστή αλλά εξίσου επικίνδυνη κρίση εκείνη του 1907. Ένα χρηματιστηριακό κραχ πυροδότησε την κρίση που σύντομα πήρε διαστάσεις πανικού σε ολόκληρη τη χώρα κι επεκτάθηκε από την Ιαπωνία ως την Αίγυπτο.
Η αναπτυσσόμενη με ιλιγγιώδεις ρυθμούς αμερικανική οικονομία που κινούταν στον “πυρετό του σιδηροδρόμου “ δέχτηκε ισχυρό πλήγμα από τον επαναπατρισμό ευρωπαϊκών κεφαλαίων αλλά και από τον πανικό που προκάλεσε στο επενδυτικό κοινό η αποτυχία του μεγαλοτραπεζίτη Τζ.Κρουκ να χρηματοδοτήσει τα oμόλoγα μιας αμερικάνικης σιδηροδρομικής εταιρείας της Northern Pacific. Οι αξίες κατέρρευσαν και στις δυο άκρες του Ατλαντικού προκαλώντας παγκόσμια ύφεση μακράς διαρκείας και αλλεπάλληλες πτωχεύσεις σιδηροδρομικών εταιρειών
σηματοδοτώντας το τέλος της εποχής του άνθρακα και του σιδηρόδρομου και την μετάβαση στην εποχή του πετρελαίου και του αυτοκίνητου.
Η παγκόσμια οικονομία και το αναπτυσσόμενο καπιταλιστικό σύστημα γνώρισε αρκετές κρίσεις μέχρι το μεγάλο κραχ του 1929 ωστόσο η ιστορία του πλανήτη ίσως να ήταν διαφορετική αν ο μεγαλύτερος Αμερικανός τραπεζίτης, ο Τζ. Π. Μόργκαν, δεν διαχειρίζονταν με επιτυχία μια λιγότερο γνωστή αλλά εξίσου επικίνδυνη κρίση εκείνη του 1907. Ένα χρηματιστηριακό κραχ πυροδότησε την κρίση που σύντομα πήρε διαστάσεις πανικού σε ολόκληρη τη χώρα κι επεκτάθηκε από την Ιαπωνία ως την Αίγυπτο.
Ελάχιστοι αναλυτές αμφιβάλλουν ότι ο Α' παγκόσμιος πόλεμος θα είχε ξεσπάσει νωρίτερα αν ο πανίσχυρος Τζ.Π.Μόργκαν δεν κλείδωνε στο γραφείο του τους μεγαλύτερους τραπεζίτες της Ν. Υόρκης …πετώντας το κλειδί! Με τον ανορθόδοξο αυτό τρόπο, αλλά βάζοντας πρώτος τα δικά του λεφτά και λειτουργώντας άτυπα σαν Δανειστής Ύστατης Ανάγκης τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν την αρνητική στάση τους και να παράσχουν την απαιτουμένη ένεση ρευστότητας στο κλονιζόμενο χρηματοοικονομικό σύστημα που βρισκόταν μόλις ένα βήμα πριν την κατάρρευση.
Για το κραχ του 1929 και την μεγάλη ύφεση που οδήγησε στον Β' παγκόσμιο πόλεμο έχουν γραφτεί τόσα πολλά που πολύ λίγα θα μπορούσαν να προσθέσουν μερικές γραμμές ακόμα. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι στην κρίση του ‘29 Δανειστής Ύστατης Ανάγκης (Lender of last resort) αυτή την φορά δεν ήταν ένας ιδιώτης τραπεζίτης, αλλά μια Κεντρική Τράπεζα η πασίγνωστη FED που είχε ήδη δημιουργηθεί από τις 23 Δεκεμβρίου του 1913, λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Τζ.Π.Μόργκαν. Πολιτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι στις καίριες θέσεις τηs F.E.D ίσως βάφτισαν “εσκεμμένη οικονομική πολιτική της μη παρέμβασης” την ατολμία τους να πιάσουν έγκαιρα από το γιακά μερικούς μεγαλοτραπεζίτες της εποχής. Ο τότε πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ δήλωνε δημόσια ότι τα “χειρότερα είναι πίσω” για να ακολουθήσουν 6000 πτωχεύσεις αμερικάνικων τραπεζών, δεκάδες πτωχεύσεις κρατών και αναγκαστική εγκατάλειψη του Χρυσού Κανόνα.
Οπαδοί του Κέυνς και του Φρήντμαν αντιμάχονται από τότε για την ορθή ή μη διαχείριση της κρίσης, καθώς και για την αποτελεσματικότητα του κεϋνσιανού “New Deal” του Πρόεδρου Ρούσβελτ που διαδέχτηκε τον Χούβερ.
Ίσως η τελική απάντηση δοθεί ένα αιώνα αργότερα με την διαχείριση της τωρινής κρίσης.
Για το κραχ του 1929 και την μεγάλη ύφεση που οδήγησε στον Β' παγκόσμιο πόλεμο έχουν γραφτεί τόσα πολλά που πολύ λίγα θα μπορούσαν να προσθέσουν μερικές γραμμές ακόμα. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι στην κρίση του ‘29 Δανειστής Ύστατης Ανάγκης (Lender of last resort) αυτή την φορά δεν ήταν ένας ιδιώτης τραπεζίτης, αλλά μια Κεντρική Τράπεζα η πασίγνωστη FED που είχε ήδη δημιουργηθεί από τις 23 Δεκεμβρίου του 1913, λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Τζ.Π.Μόργκαν. Πολιτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι στις καίριες θέσεις τηs F.E.D ίσως βάφτισαν “εσκεμμένη οικονομική πολιτική της μη παρέμβασης” την ατολμία τους να πιάσουν έγκαιρα από το γιακά μερικούς μεγαλοτραπεζίτες της εποχής. Ο τότε πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ δήλωνε δημόσια ότι τα “χειρότερα είναι πίσω” για να ακολουθήσουν 6000 πτωχεύσεις αμερικάνικων τραπεζών, δεκάδες πτωχεύσεις κρατών και αναγκαστική εγκατάλειψη του Χρυσού Κανόνα.
Οπαδοί του Κέυνς και του Φρήντμαν αντιμάχονται από τότε για την ορθή ή μη διαχείριση της κρίσης, καθώς και για την αποτελεσματικότητα του κεϋνσιανού “New Deal” του Πρόεδρου Ρούσβελτ που διαδέχτηκε τον Χούβερ.
Ίσως η τελική απάντηση δοθεί ένα αιώνα αργότερα με την διαχείριση της τωρινής κρίσης.
Η εμπειρία της μεγάλης κρίσης του μεσοπόλεμου διδάσκει ότι η ύφεση του 1929-1933 αναχαιτίστηκε από το 1934 προσωρινά με τα επεκτατικά μέτρα του κεϋνσιανού μοντέλου, ωστόσο η ύφεση επανήλθε δριμύτερη λίγα χρόνια μετά 1937-1939 και δεν ξεπεράσθηκε παρά με το ξέσπασμα ενός καταστροφικού παγκόσμιου πολέμου.
Είναι άραγε το “κλειδί “ της διαχείρισης μιας κρίσης μόνο ζήτημα ιδεολογίας η και μιας ηγεσίας με θάρρος να στριμώξει κάποιους πετώντας το κλειδί;
Mάνος Ξιώνης
Σύμβουλος και μέλος Δ.Σ ελληνικών και διεθνών εταιρειών
Είναι άραγε το “κλειδί “ της διαχείρισης μιας κρίσης μόνο ζήτημα ιδεολογίας η και μιας ηγεσίας με θάρρος να στριμώξει κάποιους πετώντας το κλειδί;
Mάνος Ξιώνης
Σύμβουλος και μέλος Δ.Σ ελληνικών και διεθνών εταιρειών
*Το παρόν άρθρο αποτελεί προδημοσίευση από το βιβλίο του κ. Μάνου Ξιώνη, “Συστημικές κρίσεις της διεθνούς οικονομικής ιστορίας”
Πηγή: Οι συστημικές κρίσεις της διεθνούς οικονομικής ιστορίας - μέρος Β' | newmoney.gr http://www.newmoney.gr/article/3780/oi-systimikes-kriseis-tis-diethnoys-oikonomikis-istorias-meros-v#ixzz2Lnr2726q
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου