Οι επιχειρήσεις εκπέμπουν SOS

Γράφει ο Γιώργος Α. Κορομηλάς, Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών

Πολλές έρευνες δείχνουν ότι περίπου 8 στις 10 επιχειρήσεις στη χώρα μας καταγράφουν επιδείνωση της γενικής οικονομικής τους κατάστασης, αλλά και όλων των επιμέρους οικονομικών τους δεικτών, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές να οδηγούνται στο κλείσιμο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί γνωστή αλυσίδα καταστημάτων η οποία ανέστειλε τη λειτουργία της την περασμένη Τρίτη. Σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας βασικός λόγος ήταν, πέραν της παρατεταμένης ύφεσης της ελληνικής οικονομίας η οποία έχει πλήξει σημαντικότατα και τον κλάδο αυτό και του περιορισμού του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών, η αδιάλλακτη στάση και η άρνηση των τραπεζών να συνεχίσουν την υφιστάμενη έως τώρα χρηματοδότηση.

Τα προηγούμενα χρόνια είχε παρατηρηθεί το φαινόμενο τα νοικοκυριά να δανείζονται, σχετικά εύκολα, με σκοπό την απόκτηση κατά κύριο λόγο καταναλωτικών αγαθών. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις διαφημιστικές καμπάνιες που αφορούσαν δάνεια διακοπών, φοιτητικά δάνεια, δάνεια για απόκτηση αυτοκινήτων κ.λπ., ποιος μπορεί επίσης να ξεχάσει τις συνεχείς τηλεφωνικές οχλήσεις όπου βλέπαμε έναν ανταγωνισμό ποια τράπεζα θα δώσει το «καλύτερο» καταναλωτικό δάνειο ή θα φορτώσει τον καταναλωτή με περισσότερες πιστωτικές κάρτες.

Αποτέλεσμα αυτού ήταν αφενός η υποθήκευση των μελλοντικών εισοδημάτων των νοικοκυριών, που υπέκυψαν στα κελεύσματα των «σειρήνων» αυτών, αντιμετωπίζοντας σήμερα ιδιαίτερα μεγάλο πρόβλημα στην αποπληρωμή των πιστώσεων αυτών και αφετέρου η ανεξέλεγκτη κατανάλωση που δημιουργήθκε και η οποία οδήγησε με τη σειρά της στην ίδρυση επιχειρήσεων, ειδικά μεταπώλησης αγαθών, περισσότερων από αυτές που η οικονομία της χώρας μας, υπό κανονικές συνθήκες και όχι υπό συνθήκες βαθιάς οικονομικής ύφεσης, μπορούσε πραγματικά να αντέξει.

Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις αυτές με τη σειρά τους οδηγήθηκαν σε υψηλό δανεισμό κεφαλαίων κίνησης για να καλύψουν τη διεύρυνση της γκάμας των αγαθών, να διατηρήσουν μεγάλα αποθέματα επιτυγχάνοντας χαμηλότερες τιμές κτήσης προσδοκώντας αύξηση του περιθωρίου κέρδους, και να εξυπηρετήσουν την αναπόφευκτη αύξηση των δαπανών. Όμως λόγω του έντονου ανταγωνισμού που δημιουργήθηκε και της αύξησης των δαπανών τους τελικά μειώθηκαν δραματικά τα περιθώρια κέρδους.

Πρέπει να επισημανθεί ότι πολλές επιχειρήσεις μείωναν σε χαμηλά επίπεδα τις τιμές αυξάνοντας παράλληλα τον δανεισμό με σκοπό να παρατείνουν απεγνωσμένα την ύπαρξή τους. Ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης γι' αυτή την κατάσταση, για να μην πω το μεγαλύτερο, φέρει το τραπεζικό σύστημα το οποίο δημιουργώντας νέα τραπεζικά προϊόντα μέσω ενός αυξανόμενου τραπεζικού ανταγωνισμού χρηματοδοτούσε και πολλές μη βιώσιμες επιχειρήσεις αυξάνοντας παράλληλα και τις επισφάλειές του.

Στη συνέχεια, και όσο η χώρα έμπαινε βαθύτερα στο τούνελ της οικονομικής ύφεσης, η έλλειψη ρευστότητας των τραπεζών περιόρισε δραματικά τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που βάσει των οικονομικών τους στοιχείων είναι βιώσιμες.

Είναι γνωστό σε όλους ότι, ειδικά μετά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις στην άμεση και έμμεση φορολογία η κατανάλωση συρρικνώθηκε, με αποτέλεσμα τη μείωση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων και την ταυτόχρονη μείωση των περιθωρίων κέρδους, ειδικά από αυτές που απορρόφησαν τις αυξήσεις, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να μην κλείσουν, οδηγώντας πολύ κόσμο στην ανεργία και την ανέχεια.

Η μείωση του κύκλου εργασιών, δηλαδή η αδυναμία έγκαιρης ρευστοποίησης του στοκ, οδήγησε με τη σειρά της στη δυσκολία εξυπηρέτησης παλαιότερων δανείων άρα στην υποβάθμιση από τις τράπεζες της πιστοληπτικής ικανότητας των επιχειρήσεων άρα στην άρνηση περαιτέρω χρηματοδοτήσεων με τα προαναφερόμενα δυσάρεστα αποτελέσματα.