ΦΙΛΟΔΟΞΟ ΣΧΕΔΙΟ

Ερχεται νομοσχέδιο - οδοστρωτήρας στη γραφειοκρατία του ελληνικού δημοσίου

Του Ηλία Μπενέκου

Με νομοσχέδιο-σκούπα, στο πρώτο εξάμηνο του 2014 το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης φιλοδοξεί να βάλει δραστικό «μαχαίρι» στα διοικητικά βάρη, μειώνοντας ουσιαστικά το κόστος της γραφειοκρατίας και την ταλαιπωρία πολιτών και επιχειρήσεων.

Στο τέλος Ιανουαρίου, αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί και παραδοθεί οι συνολικά 13 εκθέσεις του ΟΟΣΑ, υπό μορφή προτάσεων για την αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου.

Βάσει των αποτελεσμάτων αυτών, το αρμόδιο υπουργείο θα αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία, μετά από συνεργασία με αρμόδιους φορείς της ελληνικής διοίκησης και με τους κοινωνικούς εταίρους. Σύμφωνα με πληροφορίες θα πρόκειται για πολυνομοσχέδιο το οποίο θα φέρει τις υπογραφές σχεδόν του συνόλου των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, αφού οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που οδεύουν προς κατάργηση αφορούν το σύνολο της οικονομικής ζωής της χώρας. Επιπλέον με τον τρόπο αυτό θα υπάρξει συνολική ρύθμιση, ώστε να μη χρειαστεί η έκδοση επί μέρους Προεδρικών Διαταγμάτων, διαδικασία που θεωρείται ως εξαιρετικά χρονοβόρα.

Η έκθεση του ΟΟΣΑ, η οποία φθάνει στο τέλος της, αποτελεί μία πολύμηνη και εξαιρετικά λεπτομερή διαδικασία χαρτογράφησης των διοικητικών βαρών με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι Έλληνες πολίτες και επιχειρηματίες. Άλλωστε αποτελεί κοινή παραδοχή, ότι η υφιστάμενη νομοθεσία, που θεωρητικά υπάρχει για να προστατεύει το Δημόσιο, επί της ουσίας καταστρατηγείται και λειτουργεί ως αντικίνητρο επιχειρηματικής δραστηριότητας και προσέλκυσης επενδύσεων.

Υπενθυμίζεται άλλωστε, ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί και βάσει των μνημονίων, να μειώσει άμεσα τα διοικητικά βάρη κατά 25%. Στα τέλη του 2012 προχώρησε μάλιστα για τον σκοπό αυτό σε στρατηγική συνεργασία με τον ΟΟΣΑ που καλύπτει 13 τομείς και συγκεκριμένα τους εξής: Γεωργία και Αγροτικές επιδοτήσεις, Εταιρικό δίκαιο, Ενέργεια, Περιβάλλον, Αλιεία, Ασφάλεια τροφίμων, Φαρμακευτική νομοθεσία, Δημόσιες Συμβάσεις, Στατιστική, Φορολογία, Τηλεπικοινωνίες, Τουρισμός και τέλος Περιβάλλον Εργασίας / Εργασιακές σχέσεις.

Δυσμενή βάρη
Εν συνεχεία, οι 13 ομάδες εργασίας που συστήθηκαν μελέτησαν ενδελεχώς συνολικά 1.800 νόμους και κανονισμούς, έχοντας καταγράψει 4.600 «υποχρεώσεις συμμόρφωσης», που εν δυνάμει παράγουν δυσμενή βάρη και δημιουργούν εμπόδια και διοικητικά κόστη. Μάλιστα η συντριπτική πλειοψηφία αυτών (47%), μετρήθηκε στο τομέα της φορολογίας και συγκεκριμένα στις διαδικασίες του ΦΠΑ, ενώ ακολουθούν το εταιρικό δίκαιο (15%) και οι εργασιακές σχέσεις (10%).

Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη μελέτη αν και ακόμη δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες είναι θεαματικά. Το κόστος που προκύπτει από τις απαιτούμενες γραφειοκρατικές διαδικασίες προς τις επιχειρήσεις είναι τεράστιο, συχνά απαγορευτικό ώστε να δημιουργήσει πρόσφορο επιχειρηματικό έδαφος.

Οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα αναγκάζονται να δαπανούν ετησίως 2 δισ. ευρώ για να καλύψουν το κόστος που προκύπτει από γραφειοκρατικά εμπόδια, το υψηλότερο μεταξύ των 27 κρατών - μελών της Ε.Ε. Εκτιμάται δε ότι επιβαρύνει το ΑΕΠ σε ποσοστό 6,8%.

Ενδεικτικά αναφέρουμε πως ακόμη και για μικρής σημασίας διαδικασίες, όπως την επιμήκυνση ισχύος της παραγωγικής άδειας για αλιείς σε λαϊκές αγορές από 6 σε 12 μήνες, ο ΟΟΣΑ εκτιμά το ετήσιο κόστος σε 1,88 εκατομμύρια ευρώ. Αντιστοίχως το ετήσιο κόστος επιβάρυνσης για τη βεβαίωση γνησίου υπογραφής στην υπεύθυνη δήλωση που κατατίθεται στην πρώτη φάση προσφοράς σε διαγωνισμό του Δημοσίου, ανέρχεται σε 990 χιλιάδες ευρώ. Σε 157 χιλιάδες ευρώ ετησίως ανέρχεται το κόστος που αφορά την υποβολή μελέτης για την οικονομική βιωσιμότητα ειδικών τουριστικών εγκαταστάσεων (π.χ. Κέντρα Συνεδριάσεων, Θεματικά Πάρκα κ.λπ.), στην περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος δεν επιχορηγείται για την επένδυσή του.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπως η υποχρέωση δημοσίευσης των ισολογισμών των εταιρειών ΑΕ και ΕΠΕ, καθώς και των τροποποιήσεων των καταστατικών τους σε ΦΕΚ που ανεβάζουν το ετήσιο κόστος στα 41,8 εκατομμύρια ευρώ!

Συνολικά 60 βασικοί τομείς διοικητικών βαρών, που αφορούν 13 κατηγορίες της οικονομικής ζωής, βρέθηκαν τους τελευταίους μήνες στο στόχαστρο του ΟΟΣΑ. Η «ΗτΣ» αποκαλύπτει σήμερα ποια είναι τα βασικά διοικητικά βάρη για τα οποία αναμένεται να προταθεί κατάργηση ή απλοποίησή τους, με στόχο τον περιορισμό της σπατάλης και τη διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας.

Γεωργία και Αγροτικές επιδοτήσεις

• Υποχρέωση εγγραφής στην Ενιαία Αρχή Πληρωμών
• Αίτηση ενίσχυσης, στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, για τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
• Αίτηση ενίσχυσης για νέους αγρότες, στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
• Αίτηση ενίσχυσης, στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, για τη συμμετοχή των αγροτών στην ποιότητα των τροφίμων.
• Αίτηση άδειας κατασκευής μικρής κλίμακας κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων.
• Υποχρέωση δήλωσης στοιχείων για την παραγωγή κρασιού.

Περιβάλλον

• Υποχρέωση υποβολής αίτησης για έγκριση εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ανανέωση, τροποποιήσεις, τελική δημοσίευση σχεδίων, δημοσίευση).
• Υποχρέωση υποβολής δήλωσης σχετικά με την ένταξη σε τυποποιημένους περιβαλλοντικούς όρους για έργα κατηγορίας Β.
• Υποχρέωση να υποβάλουν αίτηση για εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για στρατηγικά επενδυτικά σχέδια.
• Άδεια λειτουργίας χώρου υγειονομικής ταφής αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της σχετικής εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
• Άδεια συλλογής και μεταφοράς στερεών αποβλήτων.
• Αίτηση για άδεια, για την επαναχρησιμοποίηση των υγρών αποβλήτων - τήρηση μητρώων.
• Αίτηση για τον καθορισμό αιγιαλού (συμπεριλαμβανομένης προ-υποβολής αίτησης για παροχή πληροφοριών, σχετικά με τον αν η περιοχή έχει οριστεί για ανάπτυξη).

Ενέργεια

• Υποχρέωση υποβολής αίτησης για ανανέωση και επικαιροποίηση αδειών παραγωγής για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
• Υποχρέωση των ιδιοκτητών αδειών ΑΠΕ να υποβάλουν αίτηση για προσφορά σύνδεσης στο δίκτυο.
• Υποχρέωση ιδιοκτητών ΑΠΕ να υποβάλουν αίτηση για έγκριση περιβαλλοντικής εκτίμησης επιπτώσεων.
• Υποχρέωση αίτησης για ανανέωση αδειών εγκατάστασης για ΑΠΕ.
• Υποχρέωση αίτησης για ανανέωση και επικαιροποίηση αδειών λειτουργίας ΑΠΕ.
• Υποχρέωση εφαρμογής τυποποιημένων περιβαλλοντικών όρων για μικρής κλίμακας ΑΠΕ.
• Αίτηση ανανέωσης και επικαιροποίησης άδειας εμπορίας (χονδρέμποροι πετρελαίου, λιανοπωλητές).

Στατιστική

• Υποχρέωση παροχής στοιχείων για την έρευνα της ΕΛ.ΣΤΑΤ σχετικά με τη διάρθρωση των επιχειρήσεων.
• Υποχρέωση παροχής στοιχείων για την έρευνα της ΕΛ.ΣΤΑΤ σχετικά με την παραγωγή και τις πωλήσεις των μεταποιημένων προϊόντων.
• Υποχρέωση παροχής στοιχείων για την έρευνα της ΕΛ.ΣΤΑΤ σχετικά με το εμπόριο αγαθών ανάμεσα στην Ελλάδα και άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε.
• Υποχρέωση παροχής στοιχείων για την έρευνα της ΕΛ.ΣΤΑΤ σχετικά με τις κενές θέσεις εργασίας και το κόστος εργασίας.

Αλιεία

• Υποχρέωση υποβολής αίτησης για άδεια εγκατάστασης και μίσθωσης.
• Υποχρέωση υποβολής αίτησης για άδεια χρήσης υδάτινων πόρων.
• Αίτηση για άδεια (ή ανανέωση άδειας) παραγωγού ? πωλητή.
• Υποχρέωση για την απόκτηση και την ανανέωση άδειας σκάφους εμπορικής αλιείας.

Τηλεπικοινωνίες

• Αίτηση για άδεια εγκατάστασης ή τροποποίησης κεραίας κινητής τηλεφωνίας.
• Αίτηση στις αρχές για την απόκτηση δικαιώματος διέλευσης σταθερού δικτύου μέσω δημόσιας ιδιοκτησίας.

Τουρισμός

• Έγκριση σκοπιμότητας από τον ΕΟΤ.
• Ειδική άδεια λειτουργικού / σήματος / πιστοποιητικού ενδιαίτησης από τον ΕΟΤ.
• Υποχρεώσεις που απορρέουν από τη λειτουργία μαρίνων: γνωστοποίηση τιμών, εμπορική δραστηριότητα τρίτων, άδειες οδικής κυκλοφορίας.

Φαρμακευτική νομοθεσία

• Υποχρέωση αίτησης από τις φαρμακευτικές εταιρείες για τον καθορισμό των τιμών.
• Υποχρέωση των φαρμακευτικών εταιρειών να υποβάλουν αίτηση άδειας για τη διεξαγωγή παράλληλων εισαγωγών.
• Υποχρέωση εγγραφής για την ίδρυση φαρμακείου.

Ο Μινώταυρος της γραφειοκρατίας

• 6,8% του ΑΕΠ το συνολικό κόστος, το υψηλότερο στην Ευρώπη των 27.
• 2 δισ. ευρώ η ετήσια δαπάνη για τις επιχειρήσεις.
• 41,8 εκατ. ευρώ ετησίως για τη δημοσίευση σε ΦΕΚ, ισολογισμών και τροποποιήσεων καταστατικών, εταιρειών ΑΕ και ΕΠΕ.
• 1,88 εκατ. ευρώ ευρώ ετησίως για την επιμήκυνση ισχύος από 6 σε 12 μήνες της άδειας για αλιείς σε λαϊκές αγορές.
• 13 ομάδες εργασίας μελέτησαν ενδελεχώς 1.800 νόμους.
• 4.600 διοικητικά βάρη χαρτογραφήθηκαν.
• Το 47% αυτών μετρήθηκε στο τομέα της φορολογίας και συγκεκριμένα στις διαδικασίες του ΦΠΑ.
• 60 βασικοί τομείς διοικητικών βαρών, που αφορούν 13 κατηγορίες της οικονομικής ζωής, στο στόχαστρο του ΟΟΣΑ.

Οι 60 κατηγορίες διοικητικών βαρών στο στόχαστρο του ΟΟΣΑ

Φορολογία

• Υποχρέωση εγγραφής στο Μητρώο ΦΠΑ και κοινοποίησης κάθε μεταβολής.
• Υποχρέωση τήρησης αρχείων και φορολογικών εγγράφων με επαρκείς λεπτομέρειες για μητρώα ΦΠΑ.
• Υποβολή περιοδικής και ετήσιας δήλωσης ΦΠΑ.
• Υποβολή αίτησης για να λάβουν την επιστροφή του οφειλόμενου ΦΠΑ.
• Υποχρέωση πρόσθετης εγγραφής και επιπλέον αναφορών σε περίπτωση ενασχόλησης με το ενδοκοινοτικό εμπόριο.

Εταιρικό δίκαιο - ετήσιες λογιστικές καταστάσεις

• Υποχρέωση κατάρτισης και δημοσιοποίησης ετήσιων λογιστικών καταστάσεων.
• Υποχρέωση ελέγχου των ετήσιων λογιστικών καταστάσεων.
• Υποχρέωση κατάρτισης και δημοσιοποίησης εταιρικών αποφάσεων και αλλαγών υποχρέωση πρόσθετων γνωστοποιήσεων / ειδοποιήσεων /εγγραφών και δημοσιοποιήσεων (υποκαταστήματα των ξένων εταιρειών στην Ελλάδα).

Περιβάλλον Εργασίας - Εργασιακές σχέσεις

• Υποχρέωση εργοδότη να αναφέρει κάθε πρόσληψη ή αποχώρηση υπαλλήλου.
• Υποχρέωση να ενημερώσει τον ετήσιο κατάλογο προσωπικού στην Επιθεώρηση Εργασίας.
• Υποχρέωση τήρησης αρχείων της ετήσιας άδειας των εργαζομένων.
• Υποχρέωση έκδοσης εκκαθαριστικών σημειωμάτων μισθοδοσίας, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών για τον κατώτατο μισθό και τήρησης αρχείου πληρωμών.
• Ενημέρωση εντός εικοσιτετραώρου για εργατικά ατυχήματα.
• Τήρηση αρχείων σχετικά με την υγιεινή, την ασφάλεια και τους φυσικούς παράγοντες (θόρυβος, κραδασμοί, οπτική ακτινοβολία).
• Τήρηση αρχείων σχετικά με την υγιεινή και την ασφάλεια στα εργοτάξια.

Δημόσιες Συμβάσεις

• Υποχρέωση παροχής εγγράφων που σχετίζονται με την επιλογή για την ανάθεση της σύμβασης (δημοσίων προμηθειών, δημοσίων υπηρεσιών, δημοσίων έργων).
• Υποχρέωση παροχής εγγράφων/ πληροφοριών, σε περίπτωση επιτυχημένης προσφοράς για μια σύμβαση.
• Αίτηση για εγγραφή στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών.

Ασφάλεια τροφίμων

• Άδεια λειτουργίας για επιχειρήσεις τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών επιθεωρήσεων και γνωμοδοτήσεων υγειονομικού Σώματος.
• Άδεια εγκατάστασης επιχείρησης τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών ελέγχων και του αριθμού της εγκατάστασης, κατά περίπτωση.
• Τήρηση αρχείων προμηθευτών και πελατών, όταν διαπραγματεύονται πρόσθετες ύλες που χρησιμοποιούνται στη διατροφή των ζώων.
• Υποχρέωση τήρησης αρχείων και υποβολής ισοζυγίων κρέατος (εμπόριο κρέατος).
• Υποχρέωση τήρησης αρχείων και υποβολής ισοζυγίων γάλακτος (γαλακτοπαραγωγοί).