Νέα ελλείμματα φέρνουν νέα μέτρα στο ασφαλιστικό
Το ασφαλιστικό, η «μόνιμη αφετηρία προβλημάτων» κατά τους ειδικούς, αναμένεται και το 2015 να αποτελέσει την αχίλλειο πτέρνα της προσπάθειας για δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς παρά τις όποιες αποσπασματικές παρεμβάσεις του παρελθόντος, εξακολουθεί να είναι δαπανηρό, ενώ αποτυγχάνει και στην πλέον στοιχειώδη λειτουργία του, την προστασία του εισοδήματος των συνταξιούχων. Η ΓΣΕΕ στην ετήσια έκθεσή της εκτίμησε ότι το 2015 είναι το έτος κατά το οποίο ανατρέπεται η οριακή ισορροπία εισροών-εκροών, με αποτέλεσμα η ρευστότητα του συστήματος και η βιωσιμότητά του να απαιτούν πρόσθετους πόρους χρηματοδότησης.
Τα προβλήματα
Τα προβλήματα
Παρά τις συνεχείς περικοπές των συντάξεων και τις παρεμβάσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, η μεγάλη άνοδος της ανεργίας, η αύξηση του αριθμού των νέων συνταξιούχων (από 40.000/χρόνο έως το 2009 σε περίπου 100.000/έτος μετά το 2010), η μείωση των μισθών και η διατήρηση της ανασφάλιστης εργασίας σε υψηλά επίπεδα, σε συνδυασμό με τη σημαντική μείωση της κρατικής επιχορήγησης (από 16,4 δισ. ευρώ το 2012 σε 12,7 δισ. ευρώ το 2014 και μόλις 8,6 δισ. ευρώ τον χρόνο το διάστημα 2015-2018) δημιουργούν το εκρηκτικό κοκτέιλ που καθιστά αναπόφευκτη την επιβολή νέων μέτρων εντός του 2015. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και η δημογραφική μεταβολή του πληθυσμού, λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και της ταυτόχρονης μείωσης των γεννήσεων, που συμβάλλουν στην αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών κατά 15%. Στα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων για το 2015 φαίνεται πως «βάλτωσαν» και οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης-τρόικας. Οι τρεις μεγαλύτεροι ασφαλιστικοί φορείς το 2015 θα εμφανίσουν «τρύπα» ύψους 1,6 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα στο ΙΚΑ εκτιμάται σε 982,5 εκατ. ευρώ, στον ΟΑΕΕ στα 545,7 εκατ. ευρώ, ενώ του ΟΓΑ σε 60 εκατ. ευρώ.
Τα νέα μέτρα
Το υπουργείο Εργασίας έχει δεσμευθεί για παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν στην εξοικονόμηση 23,1 εκατ. ευρώ από την καταβολή οικογενειακών επιδομάτων και 82 εκατ. ευρώ από τις συντάξεις χηρείας, οι οποίες όμως φαντάζουν σταγόνα στον ωκεανό. Οι προτάσεις που συζητά και έχει ήδη αποστείλει στην τρόικα η παρούσα κυβέρνηση προκειμένου να τις ψηφίσει εντός του Ιανουαρίου, εφόσον δεν υπάρξουν πολιτικές εξελίξεις που θα ανατρέψουν τους σχεδιασμούς, προβλέπουν αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, ανατροπές στην ασφάλιση των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, περιορισμό των δικαιούχων του ΕΚΑΣ και μελλοντική κατάργησή του. Στο υπουργείο Εργασίας έχουν έτοιμο νομοσχέδιο, που περιλαμβάνει διατάξεις όπως η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, κατά 2 χρόνια το 2019 και κατά 4 χρόνια το 2020. Το μέτρο αφορά κυρίως μητέρες ανηλίκων, εργαζόμενους στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, ασφαλισμένες στο ΙΚΑ, εργαζόμενους που θέλουν να αποχωρήσουν με 35ετία κ.ά. «Κλειδωμένη» θεωρείται επίσης η αύξηση των απαιτούμενων ημερών ασφάλισης από 4.500 σε 6.000 και όχι 6.500 όπως αρχικά είχε αποφασιστεί, με το υπουργείο Εργασίας να επιμένει στην εφαρμογή του για όσους έχουν γεννηθεί από το 1970 και μετά, και τους δανειστές να ζητούν άμεση εφαρμογή.
Το 2015 θα κάνει πάντως ποδαρικό με νέες μειώσεις σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, αλλά και αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για εκατομμύρια ασφαλισμένους. Πρόκειται για αλλαγές ήδη θεσμοθετημένες ακόμη και από το 1997, οι οποίες και εφαρμόζονται σταδιακά κάθε χρόνο. Κάποιες από αυτές μάλιστα θα ολοκληρωθούν μετά το 2040. Η θεμελιώδης αλλαγή στο ασφαλιστικό έρχεται το 2015 με τον νόμο 3863 του 2010, που προβλέπει την εφαρμογή της βασικής σύνταξης μαζί με την αναλογική. Η τρόικα πιέζει ώστε ο νόμος να εφαρμοστεί για όλους, χωρίς μεταβατικό στάδιο διπλής εφαρμογής (παλαιού και νέου συστήματος).
Μια ακόμη σημαντική και ήδη ψηφισμένη αλλαγή αφορά την εφαρμογή ρήτρας μηδενικού ελλείμματος σε όλα τα επικουρικά ταμεία, ανεξάρτητα από το εάν έχουν ενταχθεί στο ΕΤΕΑΜ ή όχι. Μειώσεις έρχονται και στα εφάπαξ, αν και ακόμη παραμένει άγνωστος ο μαθηματικός τύπος βάσει του οποίου θα υπολογίζεται το νέο ποσό για όσους συνταξιοδοτήθηκαν από το 2014 και μετά. Ειδική μέριμνα θα υπάρξει για όσους υπέβαλαν τα χαρτιά τους από τον Σεπτέμβριο έως και τον Δεκέμβριο του 2013, ενώ χωρίς νέες μειώσεις θα λάβουν εφάπαξ περίπου 4.000 δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν καταθέσει αιτήσεις έως τον Αύγουστο του 2013.
Τα νέα μέτρα
Το υπουργείο Εργασίας έχει δεσμευθεί για παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν στην εξοικονόμηση 23,1 εκατ. ευρώ από την καταβολή οικογενειακών επιδομάτων και 82 εκατ. ευρώ από τις συντάξεις χηρείας, οι οποίες όμως φαντάζουν σταγόνα στον ωκεανό. Οι προτάσεις που συζητά και έχει ήδη αποστείλει στην τρόικα η παρούσα κυβέρνηση προκειμένου να τις ψηφίσει εντός του Ιανουαρίου, εφόσον δεν υπάρξουν πολιτικές εξελίξεις που θα ανατρέψουν τους σχεδιασμούς, προβλέπουν αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, ανατροπές στην ασφάλιση των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, περιορισμό των δικαιούχων του ΕΚΑΣ και μελλοντική κατάργησή του. Στο υπουργείο Εργασίας έχουν έτοιμο νομοσχέδιο, που περιλαμβάνει διατάξεις όπως η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, κατά 2 χρόνια το 2019 και κατά 4 χρόνια το 2020. Το μέτρο αφορά κυρίως μητέρες ανηλίκων, εργαζόμενους στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, ασφαλισμένες στο ΙΚΑ, εργαζόμενους που θέλουν να αποχωρήσουν με 35ετία κ.ά. «Κλειδωμένη» θεωρείται επίσης η αύξηση των απαιτούμενων ημερών ασφάλισης από 4.500 σε 6.000 και όχι 6.500 όπως αρχικά είχε αποφασιστεί, με το υπουργείο Εργασίας να επιμένει στην εφαρμογή του για όσους έχουν γεννηθεί από το 1970 και μετά, και τους δανειστές να ζητούν άμεση εφαρμογή.
Το 2015 θα κάνει πάντως ποδαρικό με νέες μειώσεις σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, αλλά και αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για εκατομμύρια ασφαλισμένους. Πρόκειται για αλλαγές ήδη θεσμοθετημένες ακόμη και από το 1997, οι οποίες και εφαρμόζονται σταδιακά κάθε χρόνο. Κάποιες από αυτές μάλιστα θα ολοκληρωθούν μετά το 2040. Η θεμελιώδης αλλαγή στο ασφαλιστικό έρχεται το 2015 με τον νόμο 3863 του 2010, που προβλέπει την εφαρμογή της βασικής σύνταξης μαζί με την αναλογική. Η τρόικα πιέζει ώστε ο νόμος να εφαρμοστεί για όλους, χωρίς μεταβατικό στάδιο διπλής εφαρμογής (παλαιού και νέου συστήματος).
Μια ακόμη σημαντική και ήδη ψηφισμένη αλλαγή αφορά την εφαρμογή ρήτρας μηδενικού ελλείμματος σε όλα τα επικουρικά ταμεία, ανεξάρτητα από το εάν έχουν ενταχθεί στο ΕΤΕΑΜ ή όχι. Μειώσεις έρχονται και στα εφάπαξ, αν και ακόμη παραμένει άγνωστος ο μαθηματικός τύπος βάσει του οποίου θα υπολογίζεται το νέο ποσό για όσους συνταξιοδοτήθηκαν από το 2014 και μετά. Ειδική μέριμνα θα υπάρξει για όσους υπέβαλαν τα χαρτιά τους από τον Σεπτέμβριο έως και τον Δεκέμβριο του 2013, ενώ χωρίς νέες μειώσεις θα λάβουν εφάπαξ περίπου 4.000 δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν καταθέσει αιτήσεις έως τον Αύγουστο του 2013.
Οι μεγάλες προκλήσεις του 2015
Ενα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα του 2015 είναι οι περαιτέρω ενοποιήσεις Ταμείων, η είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών βάσει της νέας ρύθμισης με τις 100 δόσεις που λήγει στις 30 Μαρτίου 2015 καθώς και μια σειρά διοικητικών παρεμβάσεων, όπως η κωδικοποίηση της νομοθεσίας, η εφαρμογή του ασφαλιστικού βιογραφικού και η συνέχιση της διαδικασίας προκειμένου εντός του 2017 να υπάρξει ενιαία είσπραξη ασφαλιστικών εισφορών και φόρων. Σε αυτά προστίθενται οι απαιτήσεις των δανειστών για εφαρμογή εντός του 2015 μέτρων που οδηγούν σε εκ βάθρων αλλαγή του ασφαλιστικού. Μεταξύ άλλων, η τρόικα ζητεί τη δημιουργία ενός ασφαλιστικού φορέα με ταυτόχρονη εναρμόνιση των κανόνων λειτουργίας όλων των υπαρχόντων Ταμείων, αλλά και την καταβολή κοινών εισφορών και παροχών. Ακόμη θεωρούν ότι πρέπει να καταργηθούν τα τμήματα της σύνταξης που δεν ανταποκρίνονται στις καταβαλλόμενες εισφορές, αλλά και να επαναπροσδιοριστούν τα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων που προβλέπει ο ν. 3863/10, ο νόμος Λοβέρδου - Κουτρουμάνη. Μεταξύ των προτάσεων που έχουν τεθεί από τους δανειστές και έχουν μέχρι στιγμής απορριφθεί από την κυβέρνηση, είναι και η αύξηση των εισφορών των ασφαλισμένων στον ΟΓΑ και εναρμόνισή τους σταδιακά με αυτά που ισχύουν για τους νέους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ από το 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου