ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ Κερδισμένοι και χαμένοι από τo νέο σχέδιο για τους φόρους - Τέλος η φορολογική δήλωση, έρχεται το «πόθεν έσχες» για όλους

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Κερδισμένοι και χαμένοι από τo νέο σχέδιο για τους φόρους - Τέλος η φορολογική δήλωση, έρχεται το «πόθεν έσχες» για όλους

Της Μαρίας Βουργάνα

Φοροελαφρύνσεις σε περίπου 3 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων και πάνω από 2 εκατ. μισθωτούς, συνταξιούχους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες υπόσχεται η νέα κυβέρνηση με τις αλλαγές που σχεδιάζει στη φορολογία των εισοδημάτων και της περιουσίας. Αλλαγές, με σημαντικό δημοσιονομικό κόστος που σύμφωνα με εκτιμήσεις μπορεί να υπερβεί και τα 2,5 δισ. ευρώ, το οποίο καλείται να αντιμετωπίσει η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών και αρμόδια για τα έσοδα Νάντια Βαλαβάνη

Η ίδια από το βήμα της Βουλής στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων ανέφερε ότι οι απώλειες εσόδων που θα προκύψουν από την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ θα καλυφθούν από τα έσοδα που θα προέλθουν από την πάταξη της φοροδιαφυγής, ενώ τα έσοδα που θα χαθούν από τις ελαφρύνσεις των φορολογούμενων με χαμηλά εισοδήματα θα επιδιώξει να τα αναπληρώσει φορολογώντας τους έχοντες υψηλά εισοδήματα.

Και στις δύο περιπτώσεις το εγχείρημα είναι ιδιαίτερα δύσκολο και μένει να αποδειχθεί στην πράξη, ενώ σε κάθε περίπτωση το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των μέτρων συνδέεται άμεσα με τις δημοσιονομικές επιδόσεις και την αποτελεσματικότητα του φοροεισπρακτικού και φοροελεγκτικού μηχανισμού. Έτσι δεν αποκλείεται κάποια μέτρα, όπως η αύξηση του αφορολόγητου στις 12.000 ευρώ να μεταφερθούν για αργότερα.

Στη «μάχη» κατά της φοροδιαφυγής το όπλο που θα χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση είναι το Περιουσιολόγιο. Από το 2016 η φορολογική δήλωση μετατρέπεται σε αναλυτική δήλωση «πόθεν έσχες», όπου οι φορολογούμενοι θα δηλώνουν όλα τα περιουσιακά στοιχεία τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μάλιστα, το Δημόσιο θα μπορεί να δεσμεύει οποιαδήποτε κατάθεση, επενδυτικό προϊόν, συμμετοχή σε εταιρεία κ.λπ. διαπιστωθεί οποτεδήποτε στο εξωτερικό, χωρίς να έχουν ενημερωθεί για την ύπαρξή τους οι φορολογικές υπηρεσίες της Ελλάδας.

Νέα φορολογική κλίμακα και αφορολόγητο 12.000 ευρώ
Κερδισμένοι και χαμένοι των αλλαγών που σχεδιάζονται στη φορολογία εισοδήματος μισθωτών - επαγγελματιών

Νέα ενιαία φορολογική κλίμακα με πολλούς συντελεστές και αφορολόγητο όριο 12.000 ευρώ για τα εισοδήματα του 2015 προβλέπει το σχέδιο της κυβέρνησης για τη φορολογία εισοδήματος των φυσικών προσώπων. Οι ανατροπές θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση και το νομοσχέδιο θα κατατεθεί στη Βουλή μέχρι το τέλος του έτους.

Η ενιαία φορολογική κλίμακα που προωθεί η νέα κυβέρνηση μεταφέρει τα φορολογικά βάρη από τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα στα υψηλότερα, ενώ αποκαθιστά μια αδικία. Σήμερα φορολογούμενοι με ακριβώς το ίδιο εισόδημα πληρώνουν διαφορετικό φόρο. Για παράδειγμα, ένας μισθωτός με ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ πληρώνει φόρο 2.300 ευρώ. Ελεύθερος επαγγελματίες με το ίδιο ακριβώς εισόδημα, δηλαδή 20.000 ευρώ επιβαρύνεται με φόρο 5.200 ευρώ, ενώ ένας φορολογούμενος που αποκτά αποκλειστικά εισοδήματα ύψους 20.000 ευρώ από την εκμίσθωση ακινήτων θα πληρώσει 3.960 ευρώ.

Με τη νέα ενιαία φορολογική κλίμακα, θα φορολογούνται όλα τα εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή και αν προέρχονται. Έτσι, θα καταργηθεί το καθεστώς που ισχύει σήμερα και το οποίο προβλέπει διαφορετικό τρόπο φορολόγησης ανάλογα με την πηγή προέλευσης του εισοδήματος.

Πρακτικά, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια φορολογούμενοι που έχουν χαμηλά εισοδήματα έως 12.000 ευρώ θα ωφεληθούν. Κερδισμένοι θα είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι σήμερα πληρώνουν φόρο 26% από το πρώτο ευρώ. Τους περισσότερους φόρους θα κληθούν να πληρώσουν οι έχοντες υψηλά εισοδήματα. Το ποιοι θα είναι αυτοί, θα προκύψει από την τελική μορφή της φορολογικής κλίμακας.

Με τη νέα ενιαία φορολογική κλίμακα, προγραμματίζεται να φορολογούνται όλα τα εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή και αν προέρχονται. Έτσι, θα καταργηθεί το καθεστώς που ισχύει σήμερα και το οποίο προβλέπει διαφορετικό τρόπο φορολόγησης ανάλογα με την πηγή προέλευσης του εισοδήματος.

Κερδισμένοι - χαμένοι
Με τις αλλαγές που σχεδιάζονται:

• Μισθωτοί και συνταξιούχοι με ετήσια εισοδήματα από 9.500 έως 12.000 ευρώ θα δουν αύξηση στις μηνιαίες αποδοχές τους μέσω της μείωσης του φόρου που θα παρακρατείται κάθε μήνα από το μισθό ή τη σύνταξη. Μέχρι να εφαρμοστεί η νέα κλίμακα, η παρακράτηση φόρου στους μισθούς και τις συντάξεις θα γίνεται με την ισχύουσα φορολογική κλίμακα. Το όφελος που θα προκύψει για τους φορολογούμενους μετά την επαναφορά του αφορολογήτου ορίου στις 12.000 ευρώ θα αποτυπωθεί στην εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων του 2016 μέσω της οποίας θα επιστραφεί και ο επιπλέον φόρος που θα παρακρατηθεί φέτος από τους μισθωτούς και συνταξιούχους. Μισθωτοί και συνταξιούχοι με απολαβές από 10.000 έως 12.000 ευρώ θα δουν όφελος το οποίο θα κυμαίνεται από 100 έως 540 ευρώ ετησίως.

• Ελεύθεροι επαγγελματίες με εισοδήματα έως 12.000 ευρώ δεν θα πληρώνουν φόρο ούτε ένα ευρώ για τα εισοδήματά τους. Αυτό θα φανεί με τις φορολογικές δηλώσεις του 2016, ενώ στο υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να αναζητήσουν τρόπους για να αντιμετωπίσουν τη φοροδιαφυγή των επαγγελματιών, οι οποίοι προκειμένου να γλιτώσουν φόρο θα προσαρμόζουν τα εισοδήματά τους στα επίπεδα κάτω του αφορολογήτου ορίου. Σήμερα οι ελεύθεροι επαγγελματίες φορολογούνται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 26% για εισοδήματα έως 50.000 ευρώ και 33% για το τμήμα του εισοδήματος που υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ.

Με τη νέα ενιαία κλίμακα ελεύθεροι επαγγελματίες ακόμη και με ελάχιστο εισόδημα της τάξεως των 4.000 έως 5.000 ευρώ θα δουν πολύ μεγάλη διαφορά. Για παράδειγμα σήμερα ένας ελεύθερος επαγγελματίας με εισόδημα 5.000 ευρώ πληρώνει φόρο 1.300 ευρώ, ενώ το 2016 δεν θα πληρώσει φόρο για το εισόδημά του. Άλλος επαγγελματίας με έσοδα 10.000 ευρώ θα γλιτώσει 2.600 ευρώ, ενώ επαγγελματίας με εισοδήματα 12.000 ευρώ θα δει τη φορολογική επιβάρυνση να μηδενίζεται, όταν φέτος θα πληρώσει 3.120 ευρώ. - Σε κάθε περίπτωση οι ελεύθεροι επαγγελματίες ανεξάρτητα από το ύψος του εισοδήματος θα εξακολουθούν να επιβαρύνονται με το τέλος επιτηδεύματος των 650 ευρώ.

• Φορολογούμενοι που εισπράττουν αποκλειστικά εισοδήματα από ακίνητα δεν θα πληρώνουν φόρο, εφόσον τα εισοδήματα αυτά δεν υπερβαίνουν τις 12.000 ευρώ. Σήμερα οι εν λόγω φορολογούμενοι πληρώνουν φόρο από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 11%. Για παράδειγμα φορολογούμενος που εισπράττει ενοίκια 10.000 ευρώ τον χρόνο φέτος θα πληρώσει φόρο 1.100 ευρώ, ενώ το επόμενο έτος θα είναι αφορολόγητος.

• Φορολογούμενοι που αποκτούν εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες και παράλληλα έχουν εισοδήματα από ενοίκια. Για τους φορολογούμενους αυτούς θα προκύψουν επιβαρύνσεις, αφού τα εισοδήματα από τις δυο πηγές θα προστίθενται και θα φορολογούνται με υψηλότερο συντελεστή.

• Αγρότες με εισοδήματα έως 12.000 ευρώ θα ωφεληθούν, αφού σήμερα πληρώνουν φόρο 13% από το πρώτο ευρώ του εισοδήματός τους.

Τα δημόσια έσοδα που θα χάσει το υπουργείο Οικονομικών από τις ελαφρύνσεις των ασθενέστερων θα επιδιώξει να τα αναπληρώσει φορολογώντας τους έχοντες υψηλά εισοδήματα. Από τη στιγμή που θα καταργηθεί η αυτοτελής φορολόγηση, σημαντικές θα είναι οι επιβαρύνσεις για έχοντες υψηλά εισοδήματα, ειδικά αν αυτά προέρχονται από δύο διαφορετικές πηγές.

Περιουσιολόγιο
Τέλος η φορολογική δήλωση

Αλλάζουν τα πάντα στις φορολογικές δηλώσεις. Το έντυπο της φορολογικής δήλωσης θα έχει τη μορφή μιας αναλυτικής δήλωσης περιουσιακής κατάστασης, μια δήλωσης «πόθεν έσχες» σαν και αυτή που υποβάλλουν κάθε χρόνο συγκεκριμένες κατηγορίες δημοσίων λειτουργών και επαγγελματιών.

Όλοι οι φορολογούμενοι θα πρέπει από το 2016 και κάθε χρόνο να δηλώνουν όλα τα περιουσιακά στοιχεία, τις καταθέσεις και τις λοιπές αποταμιεύσεις τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Μάλιστα όσοι υπάγονται στη δικαιοδοσία του φορολογικού συστήματος της Ελλάδος θα εξουσιοδοτούν (με την ετήσια φορολογική τους δήλωση) το Δημόσιο να δεσμεύει οποιαδήποτε κατάθεση, επενδυτικό προϊόν, συμμετοχή σε εταιρεία κ.λπ. διαπιστωθεί οποτεδήποτε στο εξωτερικό, χωρίς να έχουν ενημερωθεί οι φορολογικές υπηρεσίες της Ελλάδας για την ύπαρξή τους. Η δέσμευση θα ακυρώνεται μόνο, εφόσον αποδειχθεί, ότι τα συγκεκριμένα χρήματα, προέρχονται από θετικό υπόλοιπο φορολογικής δήλωσης, ενώ θα επιβάλλονται οι προβλεπόμενες, για την απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων, ποινές.

Με βάση το νέο τύπο φορολογικής δήλωσης θα καταρτισθεί ένα πλήρες «περιουσιολόγιο», δηλαδή μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων με αναλυτικές πληροφορίες για τα εισοδήματα, τα περιουσιακά στοιχεία και τις αποταμιεύσεις των φορολογουμένων.

Το Περιουσιολόγιο αναμένεται να αποτελέσει βασικό όπλο κατά της φοροδιαφυγής. Με βάση αυτό θα προσδιοριστεί η φοροδοτική ικανότητα κάθε φορολογούμενου αφού σε αυτό θα περιλαμβάνονται όλα τα εισοδηματικά και περιουσιακά του στοιχεία, όπως τραπεζικές καταθέσεις, πληρωμές δανείων, πιστωτικές κάρτες, έσοδα από πώληση περιουσιακών στοιχείων, ασφάλιστρα, αποζημιώσεις, δωρεές, σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής και γενικά κάθε στοιχείο εσόδων και δαπανών. Από τη στιγμή που η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων διαθέτει σε ηλεκτρονική μορφή όλα τα στοιχεία και τις πληροφορίες για τα εισοδήματα, τα έσοδα, την κινητή και ακίνητη περιουσία, τις αποταμιεύσεις και τις δαπάνες διαβίωσης των φορολογούμενων θα είναι πλέον εύκολο στις φορολογικές αρχές να παρακολουθούν διαχρονικά την εξέλιξη των εισοδημάτων, του επιπέδου διαβίωσης και της περιουσιακής κατάστασης των πολιτών. Όπου διαπιστώνουν περιπτώσεις απόκτησης περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας ή καταθέσεων μεγάλου ύψους ή υπέρμετρα αυξημένων δαπανών διαβίωσης, που δεν δικαιολογούνται από τα δηλούμενα έσοδα και εισοδήματα, θα προχωρούν στην επιβολή πρόσθετων φόρων και προστίμων.

Σύμφωνα με το σχέδιο της νέας κυβέρνησης το «Περιουσιολόγιο», αναμένεται να αποτελέσει βασικό θεσμό του φορολογικού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό θα εφαρμοστούν τα ακόλουθα μέτρα:

1. Η φορολογική δήλωση θα αντικαθιστά οποιαδήποτε υπάρχουσα δήλωση «πόθεν έσχες» για οποιονδήποτε.

2. Κάθε αλλαγή της περιουσιακής κατάστασης των φορολογουμένων θα πρέπει:

• να αποδεικνύεται από νόμιμο παραστατικό

• να δικαιολογείται από τα εισοδήματά τους, όπως αυτά αποτυπώνονται στις ετήσιες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος.

3. Στις περιπτώσεις εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων για τα οποία δεν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις θα επιβάλλονται τα προβλεπόμενα πρόστιμα και προσαυξήσεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας. Η κλιμάκωση των προστίμων και των προσαυξήσεων θα είναι ανάλογη του μεγέθους της φοροδιαφυγής.

4. Με το ετήσιο εκκαθαριστικό θα υπολογίζεται και το κεφάλαιο που μεταφέρεται για τα επόμενα χρόνια, ώστε να δικαιολογηθεί οποιοδήποτε τεκμήριο.