Δανειστές vs Νησιά Αιγαίου Σημειώσατε 1...

Γιώργος Α. Κορομηλάς, Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών

Μ ε τον ν. 4334/2015, ο οποίος περιέχει τις επείγουσες ρυθμίσεις για τη διαπραγμάτευση και σύναψη συμφωνίας με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, πέραν των άλλων φορολογικών μέτρων, καταργήθηκε σταδιακά το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ που ίσχυε για τα νησιά του Αιγαίου. Ειδικότερα οι εφαρμοζόμενοι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές καταργούνται από 1.10.2015 στα αναπτυγμένα τουριστικά νησιά με το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα, από 1.6.2016 στα λιγότερο αναπτυγμένα νησιά και από 1.1.2017 και στα πλέον απομακρυσμένα νησιά, με αποτέλεσμα να εκτιμώνται από παράγοντες της αγοράς, σε συνδυασμό με τις μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών από τον χαμηλό στον υψηλό συντελεστή, αυξήσεις τιμών από 3,76% έως και 12,84%.

Η απαίτηση των δανειστών και ειδικότερα του ΔΝΤ για την κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, στα νησιά του Αιγαίου, απαίτηση που είχε πέσει πολλές φορές στο παρελθόν στο τραπέζι, έγινε νόμος του κράτους. Στις εκθέσεις του (IMF Country Report), μεταξύ των άλλων που συνεχώς ζητούσε, είναι η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ, που ισχύει στα νησιά του Αιγαίου, ήτοι των μειωμένων κατά 30% συντελεστών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στην έκθεση του Οκτωβρίου 2011 ζητούσε την κατάργηση αυτού του καθεστώτος (σελ. 46-48), στην έκθεση του Δεκεμβρίου του 2011 γινόταν μια γενικόλογη αναφορά σε προνομιακά καθεστώτα (σελ. 17) και στην έκθεση του Μαΐου του 2012 επανήλθε ζητώντας εκ νέου την κατάργηση.

Κύριο επιχείρημα των «τεχνοκρατών» μελών του τεχνικού κλιμακίου του ΔΝΤ ήταν ότι το «προνομιακό» αυτό καθεστώς που απολαμβάνουν τα νησιά του Αιγαίου δημιουργεί κίνητρο για «φορολογικό αρμπιτράζ» και αποτελεί «φαινόμενο ασυνήθιστης κατάχρησης», συμπεραίνοντας ότι ένα τέτοιο καθεστώς δεν παράγει ένα καλά στοχευμένο όφελος, οπότε και κρίνεται σκόπιμη η κατάργησή του, με στόχο τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και κατ' επέκτασιν της αύξησης των φορολογικών εσόδων. Επισημαίνεται δε ότι, στην έκθεση της Διεύθυνσης Δημοσιονομικών Υπηρεσιών του ΔΝΤ η οποία είχε συνταχθεί τον Οκτώβριο του 2012 με τίτλο «Ελλάς - Διασφάλιση εσόδων και ενθάρρυνση της Ανάπτυξης» στην ενότητα «Τεχνικής φύσεως συμβουλές», σε ό,τι αφορά το ειδικό καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, αναφέρεται ότι έχει προτεραιότητα α’ και εκτιμώμενο μέγεθος εσόδων αρχικά 90.000.000 και στη συνέχεια 130.000.000 ευρώ (σελ. 10), συνιστώντας την κατάργησή του καθώς συνιστά επιχορήγηση με ανεπαρκή στόχευση, καταλήγοντας ότι τα πραγματικά έσοδα ενδέχεται να είναι χαμηλότερα ανάλογα με την ελαστικότητα ζήτησης (σελ. 14).

Άρα, το ίδιο το ΔΝΤ, ενώ χαρακτήριζε το ειδικό καθεστώς του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου ως επιχορήγηση με ανεπαρκή στόχευση, είχε αποδεχθεί παράλληλα ότι τα πραγματικά έσοδα ενδέχεται να είναι χαμηλότερα, όπως επίσης είχε αποδεχθεί ότι η αύξηση του ανώτατου συντελεστή ΦΠΑ σε 23% διέψευσε τις προσδοκίες για βελτίωση των εσόδων (σελ. 19). Εδώ πρέπει να επισημανθεί ότι το τεχνικό κλιμάκιο, χρησιμοποιώντας την καμπύλη Laffer, αποδέχεται ότι επακόλουθο αύξησης συντελεστών οδηγεί σε φορολογική παραβατική συμπεριφορά (σελ. 25). Αξίζει, επίσης, να τονισθεί ότι, στην υποσημείωση 26 στη σελίδα 48 της έκθεσης αυτής, αναφέρεται: «Τα στελέχη των φορολογικών αρχών ανέφεραν μια ακόμα πιο υψηλή ενδοϋπηρεσιακή εκτίμηση για το μέτρο αυτό σε τάξη μεγέθους 250.000.000,00 ευρώ, αλλά το κλιμάκιο δεν έλαβε στοιχεία προκειμένου να επαληθεύσει την εκτίμηση αυτή».