ΑΠΟΣΥΡΣΗ Η ΟΧΙ ΤΟΥ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ; Μια σημαντική ανάλυση: Το 500ευρω, το «μαύρο χρήμα» και η διαφθορά στην Ευρώπη

ΑΠΟΣΥΡΣΗ Η ΟΧΙ ΤΟΥ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ;

Μια σημαντική ανάλυση: Το 500ευρω, το «μαύρο χρήμα» και η διαφθορά στην Ευρώπη

Ενα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο για το 500ευρω και τις σκέψεις γύρω από την απόσυρσή του, έγραψε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Lawrence Summers, και δημοσιεύτηκε στους Financial Times. Το άρθρο τονίζει τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η κυκλοφορία του μεγάλου αυτού χαρτονομίσματος με τον πρώην υπουργό να επισημαίνει ότι το ιδανικό θα ήταν να «παγώσει» η έκδοση νέων.

Αναλυτικά:

Μια σημαντική έρευνα που υποστηρίζει ότι πρέπει να σταματήσει η έκδοση χαρτονομισμάτων μεγάλης αξίας όπως αυτά των 500 ευρώ και των 100 δολαρίων ή ακόμα και να αποφασιστεί η απόσυρσή τους από την κυκλοφορία δημοσιεύτηκε πρόσφατα από τον Peter Sands και μια ομάδα φοιτητών του Χάρβαρντ.

Θυμάμαι ότι όταν σχεδιαζόταν το ευρώ στα τέλη της δεκαετίας του 1990, είχα υποστηρίξει στους Ευρωπαίους συναδέλφους μου στην G7 ότι η έκδοση ενός χαρτονομίσματος των 500 ευρώ θα ήταν ανεύθυνη και ένα θείο δώρο για το έγκλημα και την διαφθορά. Από την στιγμή που το έγκλημα και η διαφθορά δεν περιορίζονται στα σύνορα της Ευρώπης, τόνισα – παραφράζοντας τον πολιτικό John Connally – ότι ήταν δικό τους το νόμισμα, αλλά θα γινόταν πρόβλημα για όλους τους άλλους. Ξεκαθάρισα ότι στο πλαίσιο μιας διεθνούς συμφωνίας, οι ΗΠΑ θα εξέταζαν μέτρα όσον αφορά το χαρτονόμισμα των 100 δολαρίων.

Αλλά επειδή οι Γερμανοί ήθελαν με κάθε τρόπο ένα χαρτονόμισμα μεγάλης αξίας, το ζήτημα δεν συζητήθηκε ποτέ σοβαρά στα διεθνή φόρουμ.

Το γεγονός ότι –όπως σημειώνει ο κ. Sands– σε διάφορους κύκλους το 500ευρω είναι γνωστό ως «Βin Laden» ενισχύει τα επιχειρήματα εναντίον του. Η εκτεταμένη ανάλυση του είναι απόλυτα πειστική για τον σύνδεσμο ανάμεσα στα χαρτονομίσματα υψηλής αξίας και το έγκλημα. Έχει σίγουρα δίκιο ότι οι παράνομες δραστηριότητες διευκολύνονται όταν το 1 εκατ. δολάρια ζυγίζει 2,2 λίβρες με το 500ευρω αντί για πάνω από 50 λίβρες που θα ζύγιζαν με το 20ευρω. Ο κ. Sands έχει εξίσου δίκιο όταν λέει ότι η τεχνολογία εξαλείφει κάθε ανάγκη για χαρτονομίσματα υψηλής αξίας σε νόμιμες συναλλαγές.

Τι πρέπει να γίνει μετά; Πιστεύω ότι η ιδέα της απόσυρσης των υφιστάμενων χαρτονομισμάτων είναι πολύ τραβηγμένη. Αλλά ένα μορατόριουμ στην έκδοση νέων χαρτονομισμάτων μεγάλης αξίας θα έκανε τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος.

Η Ε.Ε. φέρει αναλογικά το μεγαλύτερο βάρος. Η αξία του 500ευρου είναι περίπου έξι φορές μεγαλύτερη από του 100δολαρου. Ορισμένοι ευρωπαϊκοί φορείς άσκησης πολιτικής, κυρίως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βλέπουν με θετικό μάτι την ιδέα και ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, έχει δείξει και αυτός ενδιαφέρον. Αν κινηθεί η Ε.Ε., η πίεση θα αυξηθεί και στους άλλους, ιδίως στην Ελβετία.

Παραδέχομαι ότι δεν με ξάφνιασε ότι η αντίσταση εντός της ΕΚΤ προέρχεται από το Λουξεμβούργο, μια χώρα με μακρά παράδοση στην εξυπηρέτηση των φοροφυγάδων, όσων επιχειρούν να ξεπλύνουν βρώμικο χρήμα και άλλων υπέρμαχων του τραπεζικού απορρήτου και όπου περίπου 20 φορές περισσότερα μετρητά τυπώνονται σε σχέση με το ΑΕΠ σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Είναι μια δύσκολη εποχή για την Ευρώπη, με την προσφυγική κρίση, την αδύναμη οικονομία, τα προβλήματα ασφάλειας και την άνοδο των λαϊκιστικών κινημάτων. Υπάρχουν πραγματικά όρια στο τι μπορεί να κάνει για να αντιμετωπίσει παγκόσμια προβλήματα. Αλλά αυτό είναι ένα βήμα που θα αποτελέσει μια παγκόσμια συνεισφορά με μόνο ένα ελάχιστο αντίκτυπο στο νόμιμο εμπόριο ή στους προϋπολογισμούς των κυβερνήσεων. Δεν θα είναι ένα δωρεάν γεύμα, αλλά θα είναι ένα φθηνό γεύμα.

Μια παγκόσμια συμφωνία για να σταματήσει η έκδοση χαρτονομισμάτων αξίας πάνω από 50 ή 100 δολαρίων θα ήταν πολύ καλύτερη από μονομερή μέτρα στην Ευρώπη. Μια τέτοια συμφωνία θα ήταν τόσο σημαντική όσο οτιδήποτε άλλο έχουν κάνει εδώ και χρόνια η G7 ή η G20.

H Κίνα, η οποία τον Σεπτέμβριο θα φιλοξενήσει την επόμενη Σύνοδο των G20, έχει καταστήσει την καταπολέμηση της διαφθοράς κεντρικό στοιχείο της οικονομικής και πολιτικής στρατηγικής. Γενικότερα, σε μια εποχή όπου είναι απαραίτητη μια τέτοια επίδειξη, μια παγκόσμια συμφωνία θα έδειχνε ότι οι παγκόσμιες οικονομικές ομάδες μπορούν να σταθούν ενάντια «στo χοντρό χρήμα» και υπέρ των συμφερόντων των απλών πολιτών.

* Πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ