ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ 15 ερωτήσεις - απαντήσεις για τις εισφορές και τις συντάξεις

ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

15 ερωτήσεις - απαντήσεις για τις εισφορές και τις συντάξεις

1. Ποιο Ταμείο θα χορηγεί την κύρια σύνταξη ;

Ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης, στον οποίο θα ενοποιηθούν όλα τα ταμεία κύριας ασφάλισης καθώς και το ΕΤΑΤ που χορηγεί προσυνταξιοδοτική παροχή σε τραπεζοϋπαλλήλους, θα είναι το μοναδικό ταμείο από την 1/1/2017. Στον ΕΦΚΑ θα μεταφερθούν και όλα τα περιουσιακά στοιχεία των σημερινών Ταμείων.

2. Τι συντάξεις θα δίνονται στο εξής;

Οσοι αποχωρούν μετά την έναρξη ισχύος του νέου νόμου (και οι ένστολοι από την 1/7/2016), θα λαμβάνουν δύο τμήματα σύνταξης:

Την εθνική σύνταξη (384 ευρώ για πάνω από τα 20 χρόνια ασφάλισης, μειούμενη κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, κατά 2% για κάθε έτος που υπολείπεται των 20 εφόσον υπάρχουν τουλάχιστον 15 έτη, φτάνοντας, στην περίπτωση αυτή, τα 345,6 ευρώ ή ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας αν υπάρχει αναπηρία) και την «ανταποδοτική» η οποία θα υπολογίζεται με βάση τα έτη ασφάλισης, το μέσο όρο των αποδοχών από το 2002 και μετά, νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης σε σχέση με ό,τι ίσχυε πριν από τη ψήφιση του νέου νόμου (κυμαίνονται από 11,55% για 15 έτη ασφάλισης έως 42,80% για τα 40 έτη) και χωρίς πλέον επίδομα γάμου. Δεν έχει αποσαφηνιστεί αν θα μειώνεται η «ανταποδοτική» σύνταξη σε περίπτωση πρόωρης συνταξιοδότησης ενώ λόγω της προβλεπόμενης μεγάλης μείωσης των νέων συντάξεων, θα δίνεται ένα μέρος της διαφοράς σε όσους «βγουν» στη σύνταξη το 2016 (θα λαμβάνουν το 50% της διαφοράς αν αυτή είναι πάνω από 20%), το 2017 (θα τους δίνεται το 1/3 της διαφοράς) και το 2018 (θα λαμβάνουν το 1/4 της διαφοράς).

3. Πώς θα υπολογιστούν οι συντάξεις που εκκρεμούν;

Τόσο οι εκκρεμείς όσο και εκείνες για τις οποίες υποβλήθηκαν αιτήσεις πριν από τη δημοσίευση του νέου νόμου στην εφημερίδα της κυβερνήσεως, θα ισχύσουν ευνοϊκότεροι όροι (το καθεστώς έως 31/12/2014), δηλαδή θα υπολογιστούν με υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης και με βάση τις αποδοχές της καλύτερης 5ετίας (π.χ. στο ΙΚΑ).

4. Θα δίνονται προσωρινές κύριες συντάξεις;

Με δεδομένες τις μεγάλες καθυστερήσεις προβλέπεται η χορήγηση προσωρινής σύνταξης στο 50% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου τους τελευταίους πριν από τη συνταξιοδότηση 12 μήνες και του 50% του μέσου μηνιαίου εισοδήματος αν είναι αυτοαπασχολούμενος ή ελεύθερος επαγγελματίας. Αν, ωστόσο, υπάρχει πρόωρη συνταξιοδότηση, η προσωρινή σύνταξη θα μειώνεται κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για πλήρη σύνταξη. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να έχει διακοπεί η εργασία, να μην υπάρχουν χρέη από εισφορές πάνω από τα ισχύοντα όρια και να μην έχει υποβληθεί αίτημα για εξαγορά χρόνου ασφάλισης.

5. Θα μπορεί να πάρει δύο συντάξεις ο παράλληλα ασφαλισμένος σε 2 ταμεία;

Θα δικαιούται μια εθνική σύνταξη ενώ για τη δεύτερη αλλάζουν όλα, αφού αντί σύνταξης θα δίνεται μια προσαύξηση με συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για κάθε ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφοράς που θα έχει καταβάλει, ή θα συνεχίσει να καταβάλει.

6. Θα «κοπούν» ή όχι οι κύριες συντάξεις που ήδη καταβάλλονται ή θα καταβληθούν σε όσους συνταξιοδοτηθούν με το παλαιό καθεστώς;

Ο νόμος επιβάλλει την περικοπή, από τώρα έως τις 31/12/2018, κάθε κύριας σύνταξης που ξεπερνά σήμερα τα 2.000 ευρώ μεικτά και τις 3.000 ευρώ «καθαρά», εφόσον ο συνταξιούχους λαμβάνει περισσότερες συντάξεις. Οι υπόλοιπες κύριες συντάξεις θα διατηρηθούν στο ύψος τους, αλλά, μέχρι τις 31/12/2018, θα επανυπολογιστούν με τους νέους κανόνες που θα ισχύσουν για τις νέες συντάξεις και είναι άγνωστο τι θα συμβεί, στη συνέχεια, με τις προσωπικές διαφορές οι οποίες θα προκύψουν. Το άρθρο 14 παράγραφος 4 του νόμου προβλέπει ρήτρα μειώσεων, αν η συνταξιοδοτική δαπάνη ξεφύγει πάνω από το συμφωνημένο με τους δανειστές «περιθώριο» (αύξηση όχι πάνω από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ).

7. Τι θα ισχύει με τις νέες συντάξεις λόγω θανάτου;

Αν ο επιζών σύζυγος έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του θα λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη για μια τριετία και στη συνέχεια το 50% (εκτός αν είναι ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας πάνω από 67%) με πρόβλεψη και για τα προστατευόμενα μέλη (παιδιά). Αυστηρότερες προϋποθέσεις τίθενται για διαζευγμένους που είχαν μεγάλη διαφορά ηλικίας ενώ ειδικό καθεστώς θα ισχύει (λόγω των ειδικών συνθηκών εργασίας) για τους ένστολους.

8. Θα αλλάξουν, μετά την ενοποίηση των Ταμείων, οι «καλύψεις» για παροχές ασθενείας;

Ο νόμος προβλέπει να εφαρμοστούν νέες ενιαίες για όλους «καλύψεις» που θα καθοριστούν με Κανονισμό Παροχών που θα εκδοθεί μέχρι τις 31/12/2016 ύστερα από αναλογιστική μελέτη (δηλαδή με γνώμονα τα οικονομικά και τα δημογραφικά δεδομένα σε βάθος χρόνου).

9. Θα μειωθούν οι επικουρικές συντάξεις και τι θα γίνει με τις εκκρεμείς και τις νέες;

Ολες οι καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις θα επανυπολογιστούν με χαμηλότερο ποσοστό αναπλήρωσης (0,45% επί των συντάξιμων αποδοχών για κάθε έτος δηλαδή στα 35 χρόνια το ποσοστό αναπλήρωσης θα είναι 15,75% έναντι του 20% - 45%) και θα «κοπούν» σε ποσοστά που θα καθοριστούν (έως 25% σύμφωνα με εκτιμήσεις) διαφυλάσσοντας το μεικτό εισόδημα του συνταξιούχου από κύρια + επικουρική έως τα 1.300 ευρώ «μεικτά» τον μήνα (1.170 ? 1.180 ευρώ καθαρά). Το ίδιο φαίνεται ότι θα ισχύσει για τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης (αν και υπάρχουν θολά σημεία) ενώ οι νέες θα υπολογίζονται με τον ίδιο κανόνα για τον χρόνο ασφάλισης έως τις 31/12/2014 και χωρίς προκαθορισμένο ποσοστό αναπλήρωσης για τα επόμενα χρόνια. Ολες οι επικουρικές θα απειλούνται, ωστόσο, με μειώσεις... διαρκείας εφόσον υπάρχουν ελλείμματα (θα λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης) ενώ εντός έξι μηνών θα εκδοθεί και ενιαίος κανονισμός για τις παροχές.

10. Τι θα γίνει με τα εφάπαξ;

Τα ταμεία που χορηγούν εφάπαξ και είναι ΝΠΔΔ ενοποιούνται από την 1/1/2017 στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ) και τα εφάπαξ που θα δίνονται, συμπεριλαμβανομένων και των δεκάδων χιλιάδων απλήρωτων, θα είναι μικρότερα κατά 12% ? 15% σε πρώτη φάση και ακόμη χαμηλότερα στο μέλλον. Και αυτό γιατί για τον χρόνο ασφάλισης έως τις 31/12/2013 θα έχουν χαμηλότερη βάση υπολογισμού ενώ για τον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2014 και μετά θα δίνονται με βάση τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών (πλασματικό ποσοστό επιστροφής).

11. Θα μειωθούν τα καταβαλλόμενα μερίσματα των Μετοχικών Ταμείων;

Από φέτος θα γίνουν αναδρομικές μειώσεις έως 35% λόγω των ελλειμμάτων στο Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων το οποίο θα πληρώνει, όπως και τα άλλα Μετοχικά (στρατού, αεροπορίας, ναυτικού) όσα θα έχει τη... δυνατότητα να καταβάλει από τις καταθέσεις των μετόχων.

12. Πότε θα καταργηθεί το ΕΚΑΣ;

Από τις αμέσως επόμενες πληρωμές θα χάσουν το ΕΚΑΣ περίπου 120.000 «χαμηλοσυνταξιούχοι» καθώς θα εφαρμοστούν νέα (αυστηρότερα) εισοδηματικά κριτήρια. Το ΕΚΑΣ, σταδιακά έως τα τέλη του 2019, θα καταργηθεί πλήρως.

13. Τι εισφορές θα πληρώνονται με τον νέο νόμο;

Οι εισφορές για τη σύνταξη (20% που σε περίπτωση μισθωτής εργασίας επιμερίζεται σε 6,67% σε βάρος του ασφαλισμένου και 13,33% σε βάρος του εργοδότη), την ασθένεια (7,10% για μισθωτή εργασία και 6,95% για ελεύθερο επάγγελμα), όπως και για την επικουρική ασφάλιση (7%) και το εφάπαξ (4%) για όσους έχουν σχετικές καλύψεις, θα είναι, από την 1/1/2017, ενιαίες για όλους ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής τους στην ασφάλιση και το επάγγελμα (σε όσους κλάδους ισχύουν χαμηλότερες προβλέπεται η σταδιακή αύξησή τους εντός 3 ετών).

Ειδικά για όσους ασκούν ελεύθερο επάγγελμα και ταυτόχρονα είναι μισθωτοί, οι εισφορές θα υπολογίζονται στο συνολικό φορολογητέο εισόδημα. Λόγω της επιβάρυνσης που θα προκύψει προβλέπονται εκπτώσεις και μεταβατική περίοδος καταβολής χαμηλότερων ασφαλίστρων για νέους (όλοι όσοι έχουν πτυχίο), τους αγρότες και τους επιστήμονες. Η πρώτη αύξηση εισφορών θα γίνει από τον ερχόμενο Ιούνιο για την επικουρική ασφάλιση επιβαρύνοντας τους ασφαλισμένους και τους εργοδότες κατά 1 ποσοστιαία μονάδα (θα καταβάλλουν, αντίστοιχα, το 3,5% + 3,5% αντί 3%+3%).

14. Πόση θα είναι η κατώτατη και πόση η ανώτατη εισφορά;

Βάσει υπολογισμού για την κατώτατη εισφορά που θα πρέπει να καταβάλλεται ορίζονται τα 410,25 ευρώ (το 70% του κατώτατου μισθού άγαμου μισθωτού ηλικίας άνω των 25 ετών, δηλαδή 410,25 ευρώ) και την ανώτατη το δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού που σήμερα είναι 586,08 ευρώ, δηλαδή μισθός ή εισόδημα από εργασία 5.860,8 ευρώ. Οι αντίστοιχες εισφορές για τη σύνταξη θα είναι 82,05 ευρώ τον μήνα και 1.172,16 ευρώ και για την ασθένεια 28,71 ευρώ και 410,25 ευρώ τον μήνα, με βάση τις εισφορές 20% και 7% (χαμηλότερα ποσοστά, ωστόσο, θα ισχύουν για τους νέους, τους επιστήμονες και τους αγρότες στη μεταβατική περίοδο).

15. Πώς θα γίνεται ο έλεγχος και η πληρωμή των εισφορών;

Εντός του 2016 θα δημιουργηθεί κοινό μητρώο των υπόχρεων καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και φόρου εισοδήματος που θα πληρώνονται ενιαία. Ειδικά για τις αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, τις εισφορές και τον φόρο μισθωτών υπηρεσιών που αναλογούν, προβλέπονται η υποχρεωτική πληρωμή τους, από την 1η Ιουλίου του 2016, μέσω τραπεζικού λογαριασμού και σύστημα τεκμαρτών ασφαλίστρων σε όσες επιχειρήσεις υπάρχει υψηλός τζίρος με... ελάχιστο προσωπικό.