ΣΕ ΤΙ ΕΛΠΙΖΕΙ, ΤΙ ΦΟΒΑΤΑΙ Η ΑΘΗΝΑ Ολη η συμφωνία στη «ζυγαριά»: Κέρδη και ζημιές από το Eurogroup

ΣΕ ΤΙ ΕΛΠΙΖΕΙ, ΤΙ ΦΟΒΑΤΑΙ Η ΑΘΗΝΑ

Ολη η συμφωνία στη «ζυγαριά»: Κέρδη και ζημιές από το Eurogroup

Στη... ζυγαριά βάζει η κυβέρνηση τον συμβιβασμό που επιτεύχθηκε τα ξημερώματα στις Βρυξέλλες, κάνοντας μια αποτίμηση της μαραθώνιας συνεδρίασης του Eurogroup. H όπως πάντα καλά και προσεκτικά διατυπωμένη ανακοίνωση των συμπερασμάτων της συνεδρίασης της Ευρωομάδας μπορεί να δείξει ξεκάθαρα τι σημαίνει για την Ελλάδα η συμφωνία.

Ποιες είναι οι «γκρίζες» ζώνες, ποια τα θετικά στοιχεία, ποιες οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η Αθήνα, τόσο τώρα όσο και το φθινόπωρο. Από μια πρώτη ματιά αυτό που αντιλαμβάνεται κανείς ήταν ότι η πολύ διαπραγμάτευση έγινε με τέτοιο τρόπο ώστε κανείς να μη βγει χαμένος, τουλάχιστον ως προς τις εντυπώσεις.

Από τη μια δηλαδή η Ελλάδα κέρδισε (με το σπαθί της βεβαίως μετά την ψήφιση τόσων μέτρων) τη δόση των 10,3 δισ. ευρώ έστω και σε δόσεις, από την άλλη, ωστόσο, μπαίνουν αστερίσκοι ως προς τα προαπαιτούμενα και τις δεσμεύσεις που πρέπει να εκπληρωθούν άμεσα.

Από την άλλη, η Αθήνα θα πρέπει να χαίρεται που το θέμα του χρέους βρίσκεται μόνιμα και οριστικά στο τραπέζι των παζαριών. Προφανώς και η συζήτηση θα κρατήσει καιρό, ίσως και χρόνια, προφανώς και δε γίνεται λόγος για ονομαστικό κούρεμα, ωστόσο, ο «οδικός χάρτης» που συντάχθηκε δίνει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να διεκδικήσει κάτι καλύτερο στο μέλλον.

Ομως, κερδισμένος θα πρέπει να θεωρείται και ο Β. Σόιμπλε, ο βασικός εκπρόσωπος της σκληρής γραμμής. Αφενός, στο θέμα της δόσης έβαλε τα δικά του «αστεράκια» στη συμφωνία, αφετέρου δεν υποχώρησε στο ιδιαίτερα ευνοϊκό σχέδιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Παράλληλα, αποδεικνύοντας τη μαεστρία του, και δεν θα «έσπασε» με το ΔΝΤ, διατηρώντας το στο πρόγραμμα και δεν συμβιβάστηκε με τις προϋποθέσεις που έθετε η Κρ. Λαγκάρντ και ο Π. Τόμσεν.

Τα κέρδη για την Ελλάδα

Ως βασικό και άμεσο κέρδος είναι η εκταμίευση της δόσης 7,5 δισ. ευρώ εντός του Ιουνίου η οποία θα κατευθυνθεί στην αποπληρωμή χρεών στους δανειστές. Ετσι δεν θα υπάρξει πρόβλημα ρευστότητας και η ασφυκτική πίεση του περσινού καλοκαιριού που οδήγησε τη χώρα ένα βήμα πριν τη χρεοκοπία

Στα κέρδη, με αστερίσκους ωστόσο, η εκταμίευση της δόσης 2,8 δισ. ευρώ το φθινόπωρο και μετά από σκληρή αξιολόγηση. Η δόση αυτή, εφόσον όλα πάνε καλά, μπορεί να κατευθυνθεί στην πραγματική οικονομία. Μέσα στο καλοκαίρι εκτιμάται ότι περί τα 2 δισ. ευρώ να δοθούν για αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, είτε σε προμηθευτές, είτε σε ιδιώτες, μια πραγματικά μεγάλη ανάσα στην αγορά. Υπενθυμίζεται ότι το δημόσιο χρωστά 6 δισ. ευρώ.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αγωνία αναμένει η Ελλάδα τις αποφάσεις της ΕΚΤ για την επαναφορά του waver, να γίνουν δηλαδή ξανά δεκτά τα ελληνικά ομόλογα. Θα είναι μια πολύ σημαντική απόφαση η οποία θα ενισχύσει τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών και της οικονομίας. Εντός του καλοκαιριού, κι εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά, ενδεχομένως να υπάρξει απόφαση και για συμμετοχή της ελληνικής οικονομίας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του Μ. Ντράγκι, μια επίσης σημαντική εξέλιξη.

Στα κέρδη θα πρέπει να συγκαταλέγεται η άρση της αβεβαιότητας, έπειτα από έναν και πλέον χρόνο. Η επιστροφή στην ομαλότητα, έστω και με σκληρούς όρους, ασφαλώς δίνει ανάσα στη χώρα και μπορεί να βάλει τις βάσεις για επιστροφή των επενδυτών, και στο Χρηματιστήριο αλλά και μέσω σημαντικών επενδύσεων.

Ασάφειες και «γκρίζες» ζώνες

Υπάρχουν, όμως, και πολλά κενά στη συμφωνία, πολλές ασάφειες και πολλά επικίνδυνα σημεία.

Ενα από αυτά είναι ότι με το που τελειώνει η πρώτη αξιολόγηση ουσιαστικά αρχίζει η προετοιμασία για τη δεύτερη, πιθανότατα τον Οκτώβριο. Εκεί θα ανοίξουν θέματα όπως τα εργασιακά, οι ομαδικές απολύσεις, ο 13ος και 14ος μισθός. Επίσης το φθινόπωρο θα είναι «καυτό» γιατί θα έχει ξεκαθαρίσει η πορεία των εσόδων αλλά και για το αν θα χρειαστεί η ενεργοποίηση του «κόφτη» νωρίτερα. Και βεβαίως είναι άγνωστο πώς θα αντιδράσει η ελληνική κοινωνία από τα ιδιαίτερα σκληρά μέτρα λιτότητας.

«Γκρίζα» ζώνη είναι επίσης οι εκκρεμότητες που υπάρχουν για ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Τα θέματα μεταφέρονται ξανά στο EWG το οποίο θα ελέγξει αν όλα τηρούνται σωστά. Ενδεχομένως να απαιτήσουν οι δανειστές αλλαγές στην εξαγγελία του πρωθυπουργού για το Ταμείο Αλληλεγγύης αλλά και ταχύτερη ολοκλήρωση έτοιμων αποκρατικοποιήσεων, όπως το Ελληνικό, η Εγνατία, για τα οποία υπήρξε χθες μεγάλη «γκρίνια».

Εφόσον τηρηθούν όλα θα ανοίξει ο δρόμος και για δόση των 2,8 δισ. το φθινόπωρο.

Επίσης, έως το τέλος του χρόνου θα πρέπει να υπογραφεί και το μνημόνιο της Ελλάδας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Θα είναι ένα ξεχωριστό κείμενο το οποίο, εφόσον υλοποιηθούν τα συμφωνηθέντα μέχρι το φθινόπωρο θα φέρει και την οικονομική συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα. Το συνολικό ποσό δεν έχει γίνει γνωστό αλλά όλα δείχνουν ότι η συμμετοχή δεν θα ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ.

Το χρονοδιάγραμμα επιβολής των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος που συμφωνήθηκαν τα ξημερώματα δεν είναι σαφές καθώς το επίσημο κείμενο μιλάει για παρεμβάσεις που θα γίνουν από τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί οριστικά η πρώτη αξιολόγηση (μέσα στον Ιούνιο) και μέχρι το τέλος του προγράμματος (δηλαδή μέχρι το 2018). Ως βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις ορίστηκαν:

• Χαλάρωση του «προφίλ» αποπληρωμών των δανείων του EFSF βάσει των τρεχόντων σταθμισμένων ωριμάνσεων
• Χρήση της διευρυμένης στρατηγικής χρηματοδότησης των ESM/EFSF για να μειωθεί ο κίνδυνος των επιτοκίων χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά οι χώρες που συμμετείχαν αρχικά στο πρόγραμμα
• Επιβολή ορίου στην αύξηση επιτοκιακού περιθωρίου που αφορούν την επαναγορά χρέους του 2ου ελληνικού προγράμματος για το 2017.

Ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων που θα έχουν αυτές οι παρεμβάσεις δεν έχει γίνει. Σε κάθε περίπτωση «χειροπιαστή» θα είναι μόνο η θέσπιση του πλαφόν για τον αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων (στα επίπεδα του 15% του ΑΕΠ σύμφωνα με το nonpaper του υπουργείου Οικονομικών) αλλά και η εξάλειψη του κινδύνου επιβαρύνσεων λόγω πιθανής αύξησης των επιτοκίων.

Οι παρεμβάσεις στο χρέος δεν επιδρούν στους στόχους του πρωτογενούς πλεονάσματος κάτι που σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν θα έχει κάποια επιπλέον βοήθεια στην προσπάθειά της να κρατήσει ανενεργό τον δημοσιονομικό κόφτη. Όλα τα ουσιαστικά μέτρα για το χρέος (προληπτικός μηχανισμός για το χρέος, επιστροφή ANFAs επαναγορά ελληνικού χρέους κλπ) θα υλοποιηθούν μετά το 2018.