Απ. Αλωνιάτης: «Πώς μπορείτε να αποποιηθείτε κληρονομιά»
Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης
Οικονομολόγος - Φοροτεχνικός, Α. Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Οικονομικός Διευθυντής της PROSVASIS AEBE, Συγγραφέας
Οικονομολόγος - Φοροτεχνικός, Α. Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Οικονομικός Διευθυντής της PROSVASIS AEBE, Συγγραφέας
Το όνειρο κάθε Έλληνα τα προηγούμενα χρόνια ήταν «να έχει ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι του.
Η επένδυση σε ένα ακίνητο ήταν μια «έξυπνη» τοποθέτηση των γονιών μας. Ήταν το όνειρο κάθε γονιού να μπορέσει να «προικίσει» τα παιδιά του με ένα σπίτι.
Τι γίνεται όμως σήμερα, στα μνημονικά χρόνια;
Τι γίνεται όμως σήμερα, στα μνημονικά χρόνια;
Δεκάδες πολίτες συνωστίζονται στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας, για να καταθέσουν αίτηση αποποίησης κληρονομιάς και ουσιαστικά να χαρίσουν στο κράτος το ακίνητο που τους άφησαν γονείς ή συγγενείς γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία:
-Σε όλα τα Ειρηνοδικεία της Ελλάδας το 2015 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 45.627, όταν το 2013 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 29.200.
-Στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν το 2015 σε 9.566, από 6.079 που ήταν το 2013.
-Στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης το 2015 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 5.068, από 3.298 που ήταν το 2013.
-Στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν το 2015 σε 9.566, από 6.079 που ήταν το 2013.
-Στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης το 2015 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 5.068, από 3.298 που ήταν το 2013.
Τα αίτια αυτής της κίνησης από τους «κληρονόμους» είναι κατανοητά. Τα ολοένα αυξανόμενα χρέη - σε σύγκριση με το παρελθόν - που αφήνει ο θανών, όταν αποβιώνει (π.χ. σε Τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, Εφορία κλπ). Η δυσβάσταχτη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας με κάθε λογής φόρους και «χαράτσια» (ΕΝ.Φ.Ι.Α, έμμεση φόροι σε ηλεκτρικό, δήμους, κλπ). Η δυσκολία στην συντήρηση καθώς και η δυσχέρεια πώλησης των κληρονομούμενων ακινήτων, αλλά και η δυσκολία στην ενοικίαση ή ακριβέστερα στην είσπραξη των ενοικίων.
Η Αποποίηση γενικά
Η αποποίηση της κληρονομιάς είναι η δυνατότητα ενός κληρονόμου, να μην αποδεχθεί το σύνολο ή το μερίδιο, που του αντιστοιχεί από την περιουσία του θανόντος συγγενούς ή όχι.
Το δικαίωμα αυτό μπορεί να δημιουργηθεί από τον θάνατο ενός συγγενούς, οποιουδήποτε βαθμού, που άφησε περιουσία (νόμιμη μοίρα εξ αδιαθέτου διαδοχής ), είτε από αναφορά σε κληρονομία που άφησε ο θανών.
Το δικαίωμα αυτό μπορεί να δημιουργηθεί από τον θάνατο ενός συγγενούς, οποιουδήποτε βαθμού, που άφησε περιουσία (νόμιμη μοίρα εξ αδιαθέτου διαδοχής ), είτε από αναφορά σε κληρονομία που άφησε ο θανών.
Να θυμίσουμε ότι σε περίπτωση αποδοχής κληρονομιάς, ο κληρονόμος αποδέχεται και το ενεργητικό (ακίνητα, χρήματα, κινητά κλπ που περιλαμβάνει η κληρονομιά) και το παθητικό (χρέη σε τράπεζες, δημόσιο, ασφαλιστικούς οργανισμούς κλπ.)
Η Αποποίηση κληρονομιάς από νομική άποψη
Η αποποίηση (αλλά και αποδοχή), από νομική άποψη, είναι μονομερής δικαιοπραξία αμετάκλητη και γίνεται στο γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομιάς. Μπορεί όμως να ακυρωθεί συνεπεία πλάνης, απάτης, απειλής.
Δικαίωμα αποποίησης έχει κάθε κληρονόμος, είτε εκ διαθήκης είτε εξ αδιαθέτου. Μόνο το Δημόσιο δεν μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά, η οποία περιέρχεται σ’ αυτό.
Η αποποίηση γίνεται με δήλωση στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομιάς, που είναι το μονομελές πρωτοδικείο στην περιφέρεια του οποίου κατοικούσε ή διέμενε ο κληρονομούμενος.
Η αποποίηση γίνεται με δήλωση στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομιάς, που είναι το μονομελές πρωτοδικείο στην περιφέρεια του οποίου κατοικούσε ή διέμενε ο κληρονομούμενος.
Η προθεσμία προς αποποίηση είναι τετράμηνη και αρχίζει:
1. από το θάνατο του κληρονομούμενου (όταν δεν υπάρχει διαθήκη).
2. από τη δημοσίευση της διαθήκης.
2. από τη δημοσίευση της διαθήκης.
Εάν ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος διέμενε στο εξωτερικό, τότε η προθεσμία για την αποποίηση είναι ένα έτος.
Η αποδοχή και η αποποίηση κληρονομιάς δεν μπορεί να γίνει μερικώς, διαφορετικά είναι άκυρη. Όταν όμως κάποιος είναι κληρονόμος εκ διαθήκης και αποποιηθεί την εκ διαθήκης κληρονομιά που περιέρχεται σ’ αυτόν, μπορεί να είναι κληρονόμος εξ αδιαθέτου, ως πλησιέστερος εξ αίματος συγγενής του κληρονομούμενου, δηλαδή μπορεί να αποποιηθεί την εκ διαθήκης και να δεχθεί την εξ αδιαθέτου κληρονομιά.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν ο κληρονόμος αποποιηθεί την κληρονομιά του θανόντος, τότε αυτή (η κληρονομιά) περιέρχεται στους κληρονόμους του αποποιηθέντος. Δηλαδή το δικαίωμα της αποποίησης μεταβαίνει στους κληρονόμους του κληρονόμου. Αν ο κληρονόμος πεθάνει πριν περάσει η προθεσμία προς αποποίηση, χωρίς να έχει προλάβει να αποποιηθεί και άφησε κληρονόμους περισσότερους του ενός, τότε ο κάθε κληρονόμος του μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά που περιήλθε στον αποβιώσαντα (αρχικό) κληρονόμο κατά το μέρος που αντιστοιχεί στη μερίδα του, δεδομένου ότι καθένας τους (από τους κληρονόμους) έχει αυτοτελές δικαίωμα αποποίησης.
Η αποποίηση ενώπιον αναρμόδιου δικαστηρίου είναι άκυρη. Επίσης είναι άκυρη (η αποποίηση) μετά την νόμιμη προθεσμία (των τεσσάρων μηνών ή του ενός έτους).
Η αποποίηση ενώπιον αναρμόδιου δικαστηρίου είναι άκυρη. Επίσης είναι άκυρη (η αποποίηση) μετά την νόμιμη προθεσμία (των τεσσάρων μηνών ή του ενός έτους).
Δήλωση κληρονομούμενων ακινήτων στο Ε9
Σύμφωνα με το άρθρο , παρ. 3α του νόμου 4223/2013 (νόμος για την εφαρμογή του ΕΝ.Φ.Ι.Α.):
«3.α. Για τον προσδιορισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. κάθε επόμενου του 2014 έτους, λαμβάνεται η δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. με τα στοιχεία των ακινήτων του προηγούμενου έτους με τις μεταβολές που επήλθαν. Για τη σύσταση, απόκτηση και κάθε άλλη μεταβολή στα δικαιώματα της παραγράφου 2 του άρθρου 1, από 1.1.2015 και εφεξής, ο φορολογούμενος υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων εντός τριάντα (30) ημερών από την ημέρα της σύστασης, απόκτησης και κάθε άλλης μεταβολής στα παραπάνω δικαιώματα, πλην της κληρονομικής διαδοχής, για την οποία ο φορολογούμενος υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων εντός τριάντα (30) ημερών από την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς.»
Δηλαδή από το έτος 2014, στις περιπτώσεις κληρονομικής διαδοχής η δήλωση στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9) υποβάλλεται εντός τριάντα ημερών από την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς. Συγκεκριμένα ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά εντός προθεσμίας τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία που πληροφορήθηκε την επαγωγή και το λόγο της, δηλαδή – κατά κανόνα - από την ημερομηνία θανάτου, προκειμένου για τους εξ αδιαθέτου κληρονόμους, και από την ημερομηνία δημοσίευσης της διαθήκης, προκειμένου για τους εκ διαθήκης κληρονόμους. Αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό, η προθεσμία αποποίησης της κληρονομίας ορίζεται αντίστοιχα σε ένα (1) έτος. Σε περίπτωση αποποίησης της κληρονομιάς, ο συνεπεία αυτής καθιστάμενος κληρονόμος, έχει ανάλογη προθεσμία για αποποίηση.
Ο φορολογούμενος υποχρεούται να αναγράψει στη δήλωση στοιχείων ακινήτων, την οποία θα υποβάλει προς τούτο, την ημερομηνία θανάτου του κληρονομουμένου και, στις περιπτώσεις που πρόκειται για εκ διαθήκης κληρονόμο, την ημερομηνία δημοσίευσης της διαθήκης.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Στην περίπτωση που δεν γίνει αποποίηση κληρονομιάς, ο κληρονόμος θα πρέπει να δηλώσει στο Ε9 τα ακίνητα σύμφωνα με την νόμιμη μοίρα (σε περίπτωση οικογένειας 25% ο/η σύζυγος και 75% τα παιδία), με την αιτιολογία «εξ αδιαθέτου κληρονόμος». Όταν ανοιχτεί η διαθήκη, αν υπάρχει ή γίνει το οριστικό συμβόλαιο της κληρονομιάς, τότε θα πρέπει να ξαναγίνει δήλωση των ακινήτων με την αναφορά του νομικού εγγράφου.
Πληροφορίες για την Αποποίηση με μια ματιά
* Σε πόσο χρόνο μπορεί να αποποιηθεί ο κληρονόμος την κληρονομιά.
Ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε το δικαίωμα του να εισέρθει στην περιουσία και το λόγο της. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο χρόνος ξεκινάει από τότε που έμαθε για το θάνατο του κληρονομουμένου.
* Αν υπάρχει διαθήκη σε πόσο χρόνο μπορεί να αποποιηθεί ο κληρονόμος την κληρονομιά.
Ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε το δικαίωμα του να εισέρθει στην περιουσία και το λόγο της. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο χρόνος ξεκινάει από την ημερομηνία που έμαθε για την αναφορά του στην κληρονομιά. Η ημερομηνία αυτή δεν μπορεί να είναι προγενέστερη από την ημερομηνία δημοσίευσης της διαθήκης.
* Αν ο κληρονόμος είναι κάτοικος εξωτερικού σε πόσο χρόνο μπορεί να αποποιηθεί ο κληρονόμος την κληρονομιά;
Αν ο κληρονόμος είναι αποδεδειγμένα, κάτοικός εξωτερικού ή αν έμαθε το δικαίωμα του να εισέρθει στην περιουσία όταν διέμενε στο εξωτερικό η προθεσμία αποποίησης είναι ένας χρόνος, είτε από τον θάνατο (εξ αδιαθέτου κληρονόμος) είτε από την δημοσίευση της κληρονομιάς.
* Πώς γίνεται η αποποίηση της κληρονομιάς και σε ποιο δικαστήριο;
Η αποποίηση κληρονομιάς γίνεται στο Γραμματέα του Ειρηνοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου είχε την κατοικία του ο κληρονομούμενος κατά το χρόνο του θανάτου του.
Η αποποίηση πρέπει να γίνει με την αυτοπρόσωπή παρουσία του κληρονόμου. Σε περίπτωση που δεν μπορεί να παραστεί, η αποποίηση γίνεται με αντιπρόσωπο που θα πρέπει να έχει ειδική πληρεξουσιότητα (Πληρεξούσιο) με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
* Τι συνέπιες υπάρχουν αν περάσει ο χρόνος της αποποίησης;
Εάν και εφ' όσον δε γίνει ρητή δήλωση αποποίησης του κληρονόμου ενώπιον του Γραμματέα του Ειρηνοδικείου και εντός της ως άνω αποκλειστικής προθεσμίας, εξ' αντιδιαστολής σημαίνει ότι ο κληρονόμος σιωπηρά αποδέχεται την κληρονομιά και επομένως και το ενεργητικό και το παθητικό της περιουσίας του θανόντος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου