ΦΙΛΟΔΟΞΟΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΡΙΕΤΙΑΣ: ΝΑ ΜΕΙΩΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ 106,9 ΔΙΣ. ΣΤΑ 66,7 ΔΙΣ. Τι δείχνει το «καμπανάκι» Στουρνάρα για τα «κόκκινα» δάνεια

ΦΙΛΟΔΟΞΟΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΡΙΕΤΙΑΣ: ΝΑ ΜΕΙΩΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ 106,9 ΔΙΣ. ΣΤΑ 66,7 ΔΙΣ.

Τι δείχνει το «καμπανάκι» Στουρνάρα για τα «κόκκινα» δάνεια

Σήμα κινδύνου για την επίλυση του δύσκολου θέματος των «κόκκινων» δανείων που δεν επιτρέπει στις τράπεζες να παίξουν το διαμεσολαβητικό τους ρόλο στην οικονομία εκπέμπει για άλλη μία φορά η Τράπεζα της Ελλάδος μέσα από την έκθεσή της «Επισκόπηση του Χρηματοπιστωτικού Συστήματος».

Ο χρηματοπιστωτικός κίνδυνος εξακολουθεί να αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή αστάθειας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το γεγονός αυτό αποτελεί τροχοπέδη για τη διεκπεραίωση του διαμεσολαβητικού ρόλου των τραπεζών, δηλαδή την παροχή πιστώσεων στην πραγματική οικονομία. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του εννεάμηνου του 2016 παρατηρείται μία σταθεροποίηση σε ό,τι αφορά το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (non-performing exposures - NPEs), με μείωση και των σωρευμένων προβλέψεων για την κάλυψή τους. Κατά συνέπεια, δεν αναμένεται επιδείνωση του πιστωτικού κινδύνου στο επόμενο χρονικό διάστημα, εφόσον η προαναφερθείσα τάση συνεχιστεί, ανφέρεται στην έκθεση.

Οι μακροοικονομικοί παράγοντες γίνονται όλο και πιο καθοριστικοί στη μείωση της ζήτησης για χρηματοδότηση εκ μέρους των επιχειρήσεων, ακόμη και των «βιώσιμων», λόγω της αύξησης των επιχειρηματικών τους κινδύνων, ενώ οι διαρθρωτικοί παράγοντες (π.χ. το κληροδότημα ενός υψηλού αποθέματος μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων) περιορίζουν τη δυνατότητα χορήγησης πιστώσεων και επίτευξης κερδοφορίας.

Χαμηλή ανάπτυξη 
Το περιβάλλον χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης επηρεάζει άμεσα το μέγεθος των ισολογισμών των τραπεζών, καθώς οι τράπεζες περιορίζουν την προσφορά πιστώσεων, ειδικότερα αυτών που σχετίζονται με υψηλό επίπεδο κινδύνων, προκειμένου να προστατευθεί η κεφαλαιακή τους βάση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των δραστηριοτήτων που αποφέρουν υψηλό εισόδημα στις τράπεζες, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό και τις προοπτικές κερδοφορίας τους.

Η εκτεταμένη ύφεση στην Ελλάδα έχει επηρεάσει την ποιότητα ενεργητικού των τραπεζών, με αποτέλεσμα το σωρευμένο υπόλοιπο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων να διατηρείται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα και ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων να διαμορφώνεται στο τέλος του Σεπτεμβρίου 2016 στο επίπεδο του 45,2%.

Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις ανέρχονται το α΄ εξάμηνο του 2016 σε 145,5 δισεκ. ευρώ και αποτελούν το 60,6% της συνολικής χρηματοδότησης των ελληνικών εμπορικών τραπεζών. Ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο επηρεάζεται κυρίως από το υψηλό ποσοστό στην κατηγορία των μικρομεσαίων (59,9%) και των πο-\λύ μικρών επιχειρήσεων (67,2%).

Πλαίσιο 
Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες έχουν ήδη διαμορφώσει ένα πλαίσιο δραστικής αντιμετώπισης του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, προσφέροντας λύσεις αναδιάρθρωσης προς τους πελάτες τους. Παράλληλα, οι τράπεζες έχουν αναγνωρίσει ένα υψηλό, αν και μειούμενο, επίπεδο προβλέψεων.

Για το αμέσως προσεχές διάστημα σημαντική προτεραιότητα, που αποτελεί ταυτόχρονα και υποχρέωση που απορρέει από τη νέα Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης, είναι η αναμόρφωση του πλαισίου του εξωδικαστικού διακανονισμού χρέους ώστε να υπάρξουν δυνατότητες ταχείας, αποτελεσματικής και διαφανούς ρύθμισης χρεών προς ιδιώτες και φορείς του Ελληνικού Δημοσίου. Η εν λόγω νομοθετική ρύθμιση θα ολοκληρώσει τον κύκλο των απαιτούμενων νομοθετημάτων της πολιτείας.

Παράλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος, στοχεύοντας στην ενίσχυση της προσπάθειας δημιουργίας δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα εξετάσει άμεσα τις υποβληθείσες αιτήσεις από τις εν δυνάμει εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να εντατικοποιηθεί από την πολιτεία η προσπάθεια για την προώθηση και άλλων εργαλείων ενεργητικής διαχείρισης απαιτήσεων, όπως η τιτλοποίηση. Οι παραπάνω δράσεις αποτελούν σημαντικούς παράγοντες βελτίωσης του πλαισίου διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, αλλά μόνο συνδυαστικά με την ανάσχεση της ύφεσης.

Τον Σεπτέμβριο του 2016 τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα υπέβαλαν επιχειρησιακούς στόχους για τη διαχείριση των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων. Σύμφωνα με τους στόχους αυτούς, τα πιστωτικά ιδρύματα δεσμεύτηκαν στο επίπεδο της μείωσης των ΜΕΑ που θα επιτύχουν σε απόλυτα μεγέθη την περίοδο Ιουνίου 2016 - Δεκεμβρίου 2019.

Στα 106,9 δισ. 
Το αρχικό υπόλοιπο των ΜΕΑ (Ιούνιος 2016) για το σύνολο των ελληνικών εμπορικών και συνεταιριστικών τραπεζών αγγίζει τα 106,9 δισ. ευρώ (σημειώνεται ότι στα αναφερόμενα ανοίγματα δεν περιλαμβάνονται εκτός ισολογισμού στοιχεία ύψους 1,5 δισ. ευρώ περίπου).

Στόχος είναι αυτά να φθάσουν σε 66,7 δισ. ευρώ το 2019 και να μειωθούν κατά 38%. Για ορισμένα είδη ανοιγμάτων και ειδικότερα για τα καταγγελμένα επιχειρηματικά και καταναλωτικά δάνεια οι τράπεζες θα μπορούσαν να εξετάσουν συναλλαγές μεταβίβασης ανοιγμάτων για τις οποίες δεν θα υπάρχει επίπτωση στην κεφαλαιακή τους επάρκεια, εφόσον απαλειφθούν τα εμπόδια στη διαχεί-ριση των ΜΕΑ και δημιουργηθεί συνακόλουθα μια αποτελεσματική δευτερογενής αγορά τραπεζικών δανείων στην Ελλάδα.

Πηγή αστάθειας
Ο χρηματοπιστωτικός κίνδυνος εξακολουθεί να αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή αστάθειας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το γεγονός αυτό αποτελεί τροχοπέδη για τη διεκπεραίωση του διαμεσολαβητικού ρόλου των τραπεζών, δηλαδή την παροχή πιστώσεων στην πραγματική οικονομία.

Σταθεροποίηση
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του εννεάμηνου του 2016 παρατηρείται σταθεροποίηση σε ό,τι αφορά το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (non-performing exposures ? NPEs), με μείωση και των σωρευμένων προβλέψεων για την κάλυψή τους.

Πώς θα αρθούν τα capital controls

Η σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών θα επιταχύνει την επιστροφή των καταθέσεών τους και θα επιτρέψει την περαιτέρω μείωση του κόστους χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών, καθώς και την περαιτέρω χαλάρωση των κεφαλαιακών περιορισμών, διευκολύνοντας κατά συνέπεια την αύξηση των πιστώσεων που χορηγούνται στην πραγματική οικονομία και την τόνωση του εξαγωγικού τομέα της οικονομίας.

Βήματα 
Όσον αφορά την πλήρη άρση των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, αυτή θα εξαρτηθεί από μια σειρά παραγόντων. Ειδικότερα, η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης της νέας Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης, καθώς και η διασφάλιση της βιωσιμότηας του δημόσιου χρέους είναι σημαντικά βήματα για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Οι εξελίξεις αυτές θα συμβάλουν περαιτέρω στην παγίωση της εμπιστοσύνης και την ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης, επιτρέποντας τη σταδιακή άρση των κεφαλαιακών περιορισμών.

ΕΡΕΥΝΑ

Σήμα κινδύνου από την Τράπεζα της Ελλάδος για τα «κόκκινα δάνεια»

Οριακή μείωση εμφανίζουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα των ελληνικών τραπεζών στο τρίτο τρίμηνο του 2016, ωστόσο τα ευρήματα έρευνας της Τραπέζης της Ελλάδος είναι ανησυχητικά καθώς προκύπτουν σημαντικές δυσκολίες στην αποτελεσματική διαχείριση τους.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος που περιλαμβάνονται στην επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος στο τρίτο τρίμηνο του 2016, το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαμορφώθηκε σε 107,6 δισεκ. ευρώ και το σύνολο των ανοιγμάτων ανήλθε σε 238 δισεκ. ευρώ, με το λόγο μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων προς το σύνολο των ανοιγμάτων να διαμορφώνεται σε 45,2%. Στο τέλος του πρώτου εξαμήνου το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαμορφώθηκε σε 108,4 δισεκ. ευρώ, σε σύνολο ανοιγμάτων 240,3 δισεκ. ευρώ, σημειώνοντας οριακή αύξηση κατά 0,4% σε σχέση με το τέλος του 2015.

Ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων προς το σύνολο των ανοιγμάτων κατά τη διάρκεια του α΄εξαμήνου του 2016 παρουσιάζει αντίθετα μικρή αύξηση (45,1%, έναντι 44,2% στο τέλος του 2015), γεγονός που αποδίδεται κυρίως στη μείωση των εξυπηρετούμενων δανείων. Συγκεκριμένα, ενώ το σύνολο των τραπεζικών πιστώσεων συρρικνώθηκε με ρυθμό μόλις 1,6% το α΄εξάμηνο του 2016, το σύνολο των εξυπηρετούμενων δανείων υποχώρησε σε μεγαλύτερο βαθμό κατά 3,2% σε σχέση με το τέλος του 2015.

Από την επί μέρους ανάλυση των κόκκινων δανείων προκύπτει ότι πολύ υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων παρατηρούνται στους κλάδους της εστίασης (76,3%), των αγροτικών δραστηριοτήτων (62,7%), των τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και ενημέρωσης (58,4%), της μεταποίησης (53,2%) και των

κατασκευών (52,8%), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται ενδεικτικά στους κλάδους της ενέργειας (3,7%), της δημόσιας διοίκησης (7%), των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (27%) και της ναυτιλίας (30,9%).

Επισημαίνεται ότι το 70% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που εμπίπτουν στην κατηγορία καθυστέρησης μεγαλύτερης των 90 ημερών (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά διαμορφώνεται στο 75%, τα επιχειρηματικά σε 68%, ενώ για τα καταναλωτικά στο 81%, τα οποία έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου.

Προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι το 48% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που εμπίπτουν στην κατηγορία καθυστέρησης μεγαλύτερης των 90 ημερών χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 720 ημερών, με αυξητικές τάσεις, καθώς το εν λόγω εύρημα υποδηλώνει υψηλό βαθμό παγίωσης της κατάστασης και αναδεικνύει τις δυσκολίες αποτελεσματικής διαχείρισης τους. Παράλληλα, επισημαίνονται τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά (91%) των καταγγελμένων απαιτήσεων για τις οποίες δεν έχει γίνει κάποια μορφή οριστικού διακανονισμού.

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ