Πλεόνασμα: Υπέρβαση στόχου με φόρους, κατασχέσεις, μείωση δαπανών
Για να φθάσουμε στο εντυπωσιακό πλεόνασμα του 2016, τα νοικοκυριά υπέστησαν από τις βαρύτερες φορολογικές επιβαρύνσεις στα χρόνια της κρίσης, ενώ οι επιχειρήσεις «στέγνωσαν», εξαιτίας των αυξημένων φορολογικών συντελεστών και των μεγαλύτερων φόρων που κλήθηκαν να καταβάλουν.
Η υπερφορολόγηση, οι αυξημένες ηλεκτρονικές συναλλαγές, οι διπλάσιες κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών και ακινήτων και η περικοπή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων δημιούργησαν το πλεόνασμα «μαμούθ» του προηγούμενου έτους, το οποίο ανήλθε στα 6,9 δισ. ευρώ. Ωστόσο, για να φθάσουμε σε αυτό εντυπωσιακό μέγεθος, τα νοικοκυριά υπέστησαν από τις βαρύτερες φορολογικές επιβαρύνσεις στα χρόνια της κρίσης, ενώ οι επιχειρήσεις «στέγνωσαν» εξαιτίας των αυξημένων φορολογικών συντελεστών και των μεγαλύτερων φόρων που κλήθηκαν να καταβάλουν. Επιπλέον, είναι άγνωστο πόσες οφειλές του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, είτε αυτές αφορούν επιστροφές φόρων είτε καταβολή συντάξεων, δεν έχουν βεβαιωθεί, ώστε να επηρεάσουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Η ευημερία των δημοσιονομικών μεγεθών είναι αποτέλεσμα:
• Της αυξημένης φορολογίας το 2016. Συνολικά επιβλήθηκαν φόροι και περικοπές συντάξεων ύψους 6,3 δισ. ευρώ. Στα σκληρότερα μέτρα για τους φορολογουμένους συγκαταλέγονται η αύξηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και η νέα φορολογική κλίμακα (1,7 δισ. ευρώ το κόστος για τους φορολογούμενους), η μετατόπιση δεκάδων προϊόντων και υπηρεσιών από τον χαμηλό συντελεστή 13% στον υψηλό συντελεστή 24% (κόστος 1,85 δισ. ευρώ), η αύξηση εισφορών για την υγειονομική περίθαλψη (854 εκατ. ευρώ) και η κατάργηση του ΕΚΑΣ, η περικοπή επικουρικών συντάξεων και η μείωση των κύριων συντάξεων (515 εκατ. ευρώ).
• Της αυξημένης χρήσης του «πλαστικού χρήματος». Το 2016 αυξήθηκε κατά 33% η χρήση καρτών σε σχέση με το 2015, κάτι που σημαίνει ότι εντάχθηκαν σημαντικά ποσά στην επίσημη οικονομία από τα προηγούμενα χρόνια. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι συναλλαγές μέσω καρτών ανήλθαν σε 17 δισ. ευρώ από 11,4 δισ. ευρώ το 2015. Η σημαντική αυτή αύξηση είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθεί.
• Των κατασχέσεων. Ο συνολικός αριθμός οφειλετών ανήλθε το 2016 σε 1.647.771 (αφορά οφειλέτες για τους οποίους η φορολογική διοίκηση δύναται να λάβει μέτρα), ο δε αριθμός των ΑΦΜ με ληξιπρόθεσμες οφειλές για τους οποίους έχουν ληφθεί ήδη μέτρα ανήλθε σε 839.056. Ο συνολικός αριθμός των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης που λήφθηκαν το προηγούμενο έτος από τα τμήματα δικαστικού και νομικής υποστήριξης των εφοριών και των ελεγκτικών κέντρων ανήλθαν σε 1.602.835 έναντι 746.707 του έτους 2015. Οι περισσότερες από αυτές αφορούν κατασχέσεις εις χείρας τρίτων (τραπεζικών λογαριασμών και ενοικίων).
• Της περικοπής ΠΔΕ. Ο προϋπολογισμός προέβλεπε το ΠΔΕ να φθάσει στα 6,75 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6 δισ. ευρώ από πόρους της Ε.Ε. και τα 750 εκατ. ευρώ από εθνικούς πόρους. Μάλιστα, στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού αναφερόταν ότι το πρόγραμμα θα αποτελέσει σημαντικό μέσο για την προώθηση της αναπτυξιακής προσπάθειας της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, από τα 6,75 δισ. ευρώ το ΠΔΕ περιορίσθηκε κατά 462 εκατ. ευρώ.
• Της αυξημένης φορολογίας το 2016. Συνολικά επιβλήθηκαν φόροι και περικοπές συντάξεων ύψους 6,3 δισ. ευρώ. Στα σκληρότερα μέτρα για τους φορολογουμένους συγκαταλέγονται η αύξηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και η νέα φορολογική κλίμακα (1,7 δισ. ευρώ το κόστος για τους φορολογούμενους), η μετατόπιση δεκάδων προϊόντων και υπηρεσιών από τον χαμηλό συντελεστή 13% στον υψηλό συντελεστή 24% (κόστος 1,85 δισ. ευρώ), η αύξηση εισφορών για την υγειονομική περίθαλψη (854 εκατ. ευρώ) και η κατάργηση του ΕΚΑΣ, η περικοπή επικουρικών συντάξεων και η μείωση των κύριων συντάξεων (515 εκατ. ευρώ).
• Της αυξημένης χρήσης του «πλαστικού χρήματος». Το 2016 αυξήθηκε κατά 33% η χρήση καρτών σε σχέση με το 2015, κάτι που σημαίνει ότι εντάχθηκαν σημαντικά ποσά στην επίσημη οικονομία από τα προηγούμενα χρόνια. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι συναλλαγές μέσω καρτών ανήλθαν σε 17 δισ. ευρώ από 11,4 δισ. ευρώ το 2015. Η σημαντική αυτή αύξηση είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθεί.
• Των κατασχέσεων. Ο συνολικός αριθμός οφειλετών ανήλθε το 2016 σε 1.647.771 (αφορά οφειλέτες για τους οποίους η φορολογική διοίκηση δύναται να λάβει μέτρα), ο δε αριθμός των ΑΦΜ με ληξιπρόθεσμες οφειλές για τους οποίους έχουν ληφθεί ήδη μέτρα ανήλθε σε 839.056. Ο συνολικός αριθμός των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης που λήφθηκαν το προηγούμενο έτος από τα τμήματα δικαστικού και νομικής υποστήριξης των εφοριών και των ελεγκτικών κέντρων ανήλθαν σε 1.602.835 έναντι 746.707 του έτους 2015. Οι περισσότερες από αυτές αφορούν κατασχέσεις εις χείρας τρίτων (τραπεζικών λογαριασμών και ενοικίων).
• Της περικοπής ΠΔΕ. Ο προϋπολογισμός προέβλεπε το ΠΔΕ να φθάσει στα 6,75 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6 δισ. ευρώ από πόρους της Ε.Ε. και τα 750 εκατ. ευρώ από εθνικούς πόρους. Μάλιστα, στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού αναφερόταν ότι το πρόγραμμα θα αποτελέσει σημαντικό μέσο για την προώθηση της αναπτυξιακής προσπάθειας της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, από τα 6,75 δισ. ευρώ το ΠΔΕ περιορίσθηκε κατά 462 εκατ. ευρώ.
Το πλεόνασμα απογειώθηκε, αλλά η οικονομία «στράγγιξε»
Ξεπέρασε και τους πιο φιλόδοξους στόχους του... Βόλφγκανγκ Σόιμπλε η δημοσιονομική επίδοση της κυβέρνησης το 2016, αφού το πρωτογενές πλεόνασμα, σύμφωνα με τον ορισμό του προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας, έφθασε στο 4,19% του ΑΕΠ ή 7,369 δισ. ευρώ, έναντι στόχου μόλις 0,5% ή 879 εκατ. ευρώ, δηλαδή ήταν 8 φορές πάνω από τον στόχο, όπως σημείωσε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος.
Λίγο νωρίτερα, ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ Θάνος Θανόπουλος είχε ανακοινώσει και το πρωτογενές πλεόνασμα σύμφωνα με τους κανόνες της Eurostat, το οποίο έφθασε το 3,9% του ΑΕΠ ή 6,937 δισ. ευρώ. Οι δύο τρόποι υπολογισμού διαφέρουν ως προς τη μεθοδολογία, αλλά η εφαρμογή του μνημονίου ελέγχεται με βάση το κατά πρόγραμμα πλεόνασμα.
Επιπλέον, για πρώτη φορά από το 1995 τουλάχιστον, που τηρεί αρχεία η Eurostat με βάση το σύστημα ESA, σημειώθηκε πλεόνασμα (0,7% του ΑΕΠ) και στο συνολικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των τόκων.
Τα υψηλά πλεονάσματα, όμως, είναι η άλλη όψη της υπερφορολόγησης του περασμένου χρόνου, σε συνδυασμό με το «πάγωμα» των δαπανών. Τα 6 - 6,5 δισ. πάνω από τα προϋπολογισθέντα πλεονάσματα «στράγγιξαν» την οικονομία, συμβάλλοντας ασφαλώς στη στασιμότητα, η οποία σημειώθηκε σε επίπεδο ΑΕΠ το 2016.
Βεβαίως, το αποτέλεσμα δεν παύει να είναι εντυπωσιακό και η κυβέρνηση μπορεί να το επικαλεσθεί στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για να υποστηρίξει ότι βαδίζει στον σωστό δρόμο προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης και μπορεί να επιτύχει τους στόχους που έχουν συμφωνηθεί και με το παραπάνω.
Από την άλλη, η υπεραπόδοση μάλλον εξασθενίζει τα επιχειρήματα υπέρ της ανάγκης ελάφρυνσης του χρέους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, από την Ουάσιγκτον, προχθές, επεσήμανε πως τα τελευταία δύο χρόνια οι προβλέψεις της κυβέρνησης για το έλλειμμα είναι πιο ρεαλιστικές από αυτές του ΔΝΤ. Ο κ. Σόιμπλε υποδείκνυε με τον τρόπο αυτόν, εμμέσως, ότι η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, την οποία ζητεί το Ταμείο, δεν είναι και τόσο απαραίτητη, αφού η Ελλάδα μπορεί να εξυπηρετεί τις δανειακές της υποχρεώσεις με τα πρωτογενή της πλεονάσματα. Κατά τον κ. Σόιμπλε, η Ελλάδα θα έπρεπε να θέσει ως στόχο πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ επί 10 χρόνια, μετά το 2018. Στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, η απαίτησή του αυτή έχει –κατά τις πληροφορίες– μετριασθεί στα 5 χρόνια. Αντίθετα, το Ταμείο θεωρεί ότι ο στόχος για 3,5% του ΑΕΠ δεν είναι ρεαλιστικός και ότι πρέπει να μειωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ, σε συνδυασμό, βεβαίως, με μια γενναιόδωρη αναδιάρθρωση του χρέους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, εξάλλου, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα 314,8 δισ. ευρώ ή στο 179% του ΑΕΠ το 2016, έναντι 177,4% του ΑΕΠ το 2015.
Το χθεσινό αποτέλεσμα, υποστήριξε ο κ. Τζανακόπουλος, διασφαλίζει ότι θα επιτευχθούν οι στόχοι και του 2017 και του 2018 και ότι τα αντίμετρα για το 2019 και 2020 θα εφαρμοστούν.
Η Eurostat θα ανακοινώσει, τη Δευτέρα, τα αντίστοιχα στοιχεία για έλλειμμα και χρέος όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οπως είπε χθες ο κ. Θανόπουλος, τα ελληνικά στοιχεία, για 14η φορά στη σειρά, από τον Νοέμβριο του 2010, θα γίνονται δεκτά χωρίς επιφυλάξεις (αστερίσκους).
Επιπλέον, για πρώτη φορά από το 1995 τουλάχιστον, που τηρεί αρχεία η Eurostat με βάση το σύστημα ESA, σημειώθηκε πλεόνασμα (0,7% του ΑΕΠ) και στο συνολικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των τόκων.
Τα υψηλά πλεονάσματα, όμως, είναι η άλλη όψη της υπερφορολόγησης του περασμένου χρόνου, σε συνδυασμό με το «πάγωμα» των δαπανών. Τα 6 - 6,5 δισ. πάνω από τα προϋπολογισθέντα πλεονάσματα «στράγγιξαν» την οικονομία, συμβάλλοντας ασφαλώς στη στασιμότητα, η οποία σημειώθηκε σε επίπεδο ΑΕΠ το 2016.
Βεβαίως, το αποτέλεσμα δεν παύει να είναι εντυπωσιακό και η κυβέρνηση μπορεί να το επικαλεσθεί στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για να υποστηρίξει ότι βαδίζει στον σωστό δρόμο προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης και μπορεί να επιτύχει τους στόχους που έχουν συμφωνηθεί και με το παραπάνω.
Από την άλλη, η υπεραπόδοση μάλλον εξασθενίζει τα επιχειρήματα υπέρ της ανάγκης ελάφρυνσης του χρέους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, από την Ουάσιγκτον, προχθές, επεσήμανε πως τα τελευταία δύο χρόνια οι προβλέψεις της κυβέρνησης για το έλλειμμα είναι πιο ρεαλιστικές από αυτές του ΔΝΤ. Ο κ. Σόιμπλε υποδείκνυε με τον τρόπο αυτόν, εμμέσως, ότι η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, την οποία ζητεί το Ταμείο, δεν είναι και τόσο απαραίτητη, αφού η Ελλάδα μπορεί να εξυπηρετεί τις δανειακές της υποχρεώσεις με τα πρωτογενή της πλεονάσματα. Κατά τον κ. Σόιμπλε, η Ελλάδα θα έπρεπε να θέσει ως στόχο πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ επί 10 χρόνια, μετά το 2018. Στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, η απαίτησή του αυτή έχει –κατά τις πληροφορίες– μετριασθεί στα 5 χρόνια. Αντίθετα, το Ταμείο θεωρεί ότι ο στόχος για 3,5% του ΑΕΠ δεν είναι ρεαλιστικός και ότι πρέπει να μειωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ, σε συνδυασμό, βεβαίως, με μια γενναιόδωρη αναδιάρθρωση του χρέους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, εξάλλου, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα 314,8 δισ. ευρώ ή στο 179% του ΑΕΠ το 2016, έναντι 177,4% του ΑΕΠ το 2015.
Το χθεσινό αποτέλεσμα, υποστήριξε ο κ. Τζανακόπουλος, διασφαλίζει ότι θα επιτευχθούν οι στόχοι και του 2017 και του 2018 και ότι τα αντίμετρα για το 2019 και 2020 θα εφαρμοστούν.
Η Eurostat θα ανακοινώσει, τη Δευτέρα, τα αντίστοιχα στοιχεία για έλλειμμα και χρέος όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οπως είπε χθες ο κ. Θανόπουλος, τα ελληνικά στοιχεία, για 14η φορά στη σειρά, από τον Νοέμβριο του 2010, θα γίνονται δεκτά χωρίς επιφυλάξεις (αστερίσκους).
ΥΠΟΙΚ: Το πλεόνασμα δεν προήλθε από στάση πληρωμών
Απάντηση σε όσους κάνουν λόγο για στάση πληρωμών από την οποία προήλθε το υψηλό πλεόνασμα του 2016 δίνει το Υπουργείο Οικονομικών.
Επισημαίνει ότι σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Eurostat, οι μεταβολές των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της Γενικής Κυβέρνησης συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Συνεπώς, καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να διογκώσει το πλεόνασμα μέσω «στάσης πληρωμών» και «απλήρωτων λογαριασμών» αναφέρει το υπουργείο.
«Έκπληξη προκαλεί η εμμονή της αντιπολίτευσης και μερίδας του Τύπου με τη λεγόμενη "στάση πληρωμών" που δήθεν εξηγεί το υψηλό πλεόνασμα του 2016. Εξηγείται - για πολλοστή φορά - ότι σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Eurostat, οι μεταβολές των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της Γενικής Κυβέρνησης συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος, αφού εφαρμόζεται η δεδουλευμένη βάση. Συνεπώς, καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να διογκώσει το πλεόνασμα μέσω "στάσης πληρωμών" και "απλήρωτων λογαριασμών"», σημειώνει πιο συγκεκριμένα το υπουργείο.
«Συνιστάται, ως εκ τούτου, στους διάφορους "ειδήμονες" να ενημερώνονται πρώτα για τους στοιχειώδεις λογιστικούς κανόνες πριν να σπεύσουν σε αναπαραγωγή τέτοιου είδους ανακριβειών», προσθέτει το ΥΠΟΙΚ.
Σύμφωνα με τις πρώτες μετρήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο προϋπολογισμός του 2016 εμφάνισε πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 3,9% του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας κατά πολύ τον μνημονιακό στόχο του 0,5%.
Σύμφωνα με τις πρώτες μετρήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο προϋπολογισμός του 2016 εμφάνισε πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 3,9% του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας κατά πολύ τον μνημονιακό στόχο του 0,5%.
(Πηγή: ΣΚΑΪ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου