Πώς «χάνεται» μια γενιά, για χάρη των ακινήτων
Κληρονόμοι αποποιούνται μαζικά την κληρονομιά που τους αφήνουν τα συγγενικά τους πρόσωπα για να αποφύγουν τα έξοδα μεταβίβασης και τον ΕΝΦΙΑ; Ή μήπως αξιοποιούν τη δυνατότητα που τους δίνει ο νόμος να μην ασκήσουν ένα βασικό δικαίωμά τους προκειμένου να αποφύγουν χρέη ή για να «τακτοποιήσουν» με λιγότερα έξοδα την οικογενειακή περιουσία ή ακόμη και για να ξεφορτωθούν συμμετοχές σε περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν έχουν πλέον παρά πολύ μικρή αξία;
Τα στατιστικά στοιχεία για τις αποποιήσεις κληρονομιών που ήρθαν προ ημερών στο προσκήνιο, αποδεικνύουν ότι υπάρχει ολοένα και αυξανόμενη κινητικότητα στις υπηρεσίες των κατά τόπους πρωτοδικείων. Τα περιστατικά που περιγράφουν συμβολαιογράφοι είναι ενδεικτικά της «στρατηγικής» που ακολουθούν οι κληρονόμοι.
1. Σε κάθε κληρονομούμενο, συνήθως αντιστοιχούν περισσότεροι από ένας κληρονόμοι. Ετσι, όταν πεθαίνει ο σύζυγος, βάσει νόμου κληρονόμοι είναι η σύζυγος αλλά και τα παιδιά του. Σε πολλές περιπτώσεις, τα παιδιά έχουν και δικά τους τέκνα. Μια συνηθισμένη πρακτική που ακολουθείται προκειμένου να αποφευχθούν οι διπλές μεταβιβάσεις ακινήτων είναι οι γηραιότεροι να αποποιηθούν της κληρονομιάς υπέρ των νεότερων. Ετσι:
Πρώτον, «παρακάμπτεται» μια γενιά που σημαίνει ότι δεν υπάρχει η ανάγκη να γίνουν νέες γονικές παροχές ή δωρεές προκειμένου τα ακίνητα να φτάσουν στη νεότερη γενιά. Με την αποποίηση της κληρονομιάς από τη σύζυγο και τα παιδιά, τα εγγόνια γίνονται ιδιοκτήτες με μια μόνο μεταβίβαση.
Το δεύτερο πλεονέκτημα μπορεί να είναι η ενδεχόμενη μείωση του συμπληρωματικού φόρου ακινήτων.
2. Βασικό χαρακτηριστικό της ιδιοκτησίας στην Ελλάδα είναι ο κατακερματισμός. Εκτός από το «σπάσιμο» σε επικαρπία και ψιλή κυριότητα, με την πάροδο των ετών ένα ακίνητο μοιράζεται και σε πολλούς ιδιοκτήτες που βρίσκονται να κατέχουν το 5% ή το 10%. Πολλές φορές, οι κληρονόμοι προχωρούν σε αποποίηση κρίνοντας ότι το να κάνουν αποδοχή στο ποσοστό ενός ακινήτου δεν έχει οικονομικό ενδιαφέρον, ειδικά αν στην κληρονομική μερίδα περιλαμβάνονται και χρέη. Ο λόγος προφανής: το ποσοστό ενός ακινήτου δεν μεταβιβάζεται παρά μόνο σε πλήρη συνεννόηση με τους υπόλοιπους συνιδιοκτήτες, ενώ τα χρέη βαραίνουν τον κληρονόμο εις ολόκληρον.
Πέρα από τις «διευθετήσεις» μεταξύ συγγενών, συμβολαιογράφοι αποδίδουν την αύξηση των αποποιήσεων και σε δύο επιπλέον λόγους:
Πρώτον στα χρέη. Στην πράξη αποδεικνύεται ότι σε πολλές περιπτώσεις, τα στοιχεία του «παθητικού» στις κληρονομικές μερίδες (κυρίως οφειλές σε τράπεζες, εφορία και ταμεία) είναι περισσότερα από τα στοιχεία του ενεργητικού, με αποτέλεσμα η αποδοχή να μην είναι συμφέρουσα. Επίσης, στους κληρονόμους, οι συμβολαιογράφοι καθιστούν σαφές ότι τα χρέη που κληρονομούν τους βαραίνουν εις ολόκληρον και όχι με βάση το ποσοστό που κληρονομούν. Γι’ αυτό και η χρυσή συμβουλή, σε περιπτώσεις χρεών, είναι να γίνεται χρήση του δικαιώματος της επ’ «ωφελεία αποδοχής».
Δεύτερον, στην ίδια τη νομοθεσία που διέπει τις κληρονομιές. Κληρονόμοι, φτάνουν να είναι μέχρι και τα πρώτα ξαδέλφια. Ετσι, σε έναν θάνατο μπορεί να φτάσουν να αντιστοιχούν και πέντε ή και 10 αποποιήσεις ανάλογα με το πόσο μεγάλη είναι η οικογένεια. Συμβολαιογράφοι συνιστούν ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η τετράμηνη προθεσμία «τρέχει» μόνο για την αποποίηση, ενώ η μη αντίδραση λογίζεται ως αποδοχή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου