Φορολογική αντιμετώπιση εσόδων των δήμων

1 ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

FacebookFacebook MessengerTwitterLinkedInGoogle+GmailE-mailPrintFriendlyΕκτύπωση

Αναδημοσίευση από το ενημερωτικό δελτίο Μαΐου 2017 της ΣΟΛ ΟΡΚΩΤΟΙ ΛΟΓΙΣΤΕΣ Α.Ε.

www.solae.gr

Αθήνα, Ιούνιος 2017

Φορολογική αντιμετώπιση των παρακάτω εσόδων των δήμων:

1. Έσοδα από την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης κοινόχρηστων χώρων (πεζοδρόμια, οδοί, πλατείες)

2. Έσοδα από τοποθέτηση διαφημιστικών επιγραφών σε ιδιόκτητους καθώς και κοινόχρηστους χώρους

3. Έσοδα από παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των θέσεων των περιπτέρων

4. Έσοδα από δικαιώματα αμμοληψίας.

ΕΡΩΤΗΜΑ

Οι Δήμοι από 1.1.2014, σύμφωνα με το άρθρο 46 του Ν. 4172/2013 και την ΠΟΛ 1044/2015, απαλλάσ­σονται από το φόρο εισοδήματος, με εξαίρεση τα εισο­δήματά τους από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, ήτοι τα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους, δικαιώματα, ακίνητη περιουσία, υπεραξία από μεταβί­βαση ακίνητης περιουσίας και τίτλων των άρθρων 36, 37, 38, 39, 41 και 42 του Ν. 4172/2013, αντίστοιχα, τα οποία φορολογού­νται με βάση τις κείμενες διατάξεις.

Ερωτάται αν τα παρακάτω έσοδα υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος με βάση τις διατάξεις του Ν. 4172/2013:

1. Τα έσοδα από την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης κοινόχρηστων χώρων (πεζοδρόμια, οδοί, πλα­τείες)

2. Τα έσοδα από τοποθέτηση διαφημιστικών επιγρα­φών σε ιδιόκτητους καθώς και κοινόχρηστους χώ­ρους

3. Τα έσοδα από παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των θέσεων των περιπτέρων

4. Τα έσοδα από δικαιώματα αμμοληψίας.

ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η Γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής σχετικά με το πα­ρα­πάνω ερώτημα σας είναι η εξής:

• Στο άρθρο 46 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Από το φόρο εισοδήματος απαλλάσσονται: α) οι φορείς γε­νικής κυβέρνησης με εξαίρεση το εισόδημα που απο­κτούν από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κε­φαλαίου….»

• Στο άρθρο 39 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Ο ό­ρος «εισόδημα από ακίνητη περιουσία» σημαίνει το εισόδημα, σε χρήμα ή σε είδος, που προκύπτει από την εκμίσθωση ή την ιδιοχρησιμοποίηση ή τη δωρεάν παραχώρηση χρήσης γης και ακινήτων. Ειδικότερα το εισόδημα αυτό προκύπτει από:

α) Εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή παραχώρηση χρήσης γης ή ακινήτων συμπεριλαμβανομένων των κτιρίων, κατασκευών και κάθε είδους εγκαταστάσεων και ε­ξοπλισμού τους.

…

γ) Εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή παραχώρηση χρήσης από την παραχώρηση χώρου για την τοποθέτηση κά­θε είδους διαφημιστικών επιγραφών.

δ) Εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή παραχώρηση χρήσης κοινόχρηστων χώρων σε ακίνητα.

• Στην παρ. 1 της ΠΟΛ. 1069/23.3.2015, με την οποία ερμη­νεύτηκαν οι διατάξεις του άρθρου 39 Ν. 4172/2013 σχε­τικά με την φορολόγηση του εισοδή­ματος από ακίνητη περιουσία, αναφέρονται τα εξής:

«….Στην έννοια του εισοδήματος από ακίνητη πε­ριουσία περιλαμβάνεται και το εισόδημα που προ­κύπτει στις παρακάτω περιπτώσεις (ενδεικτική απα­ρίθμηση):

i. Κατά την εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή δωρεάν πα­ραχώρηση της χρήσης γης ή ακινήτου μαζί με τα έπι­πλα ή τα μηχανήματά του (εξοπλισμός), υπολογίζεται ως εισόδημα από ακίνητη περιουσία και το εισόδημα που προκύπτει και από την εκμίσθωση των επίπλων ή μηχανημάτων.

ii. Από την εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή δωρεάν πα­ραχώρηση της χρήσης χώρου γης ή ακινήτων για το­ποθέτηση κεραίας, ανεμογεννήτριας, διαφημιστικών επιγραφών, κλπ. Στην περίπτωση αυτή περιλαμβάνε­ται η τοποθέτηση των πιο πάνω αποκλειστικά σε ι­διόκτητους χώρους, καθόσον η τοποθέτησή τους σε κοινόχρηστους χώρους αντιμετωπίζεται στην επόμε­νη περίπτωση.

iii. Από την εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή δωρεάν πα­ραχώρηση κοινόχρηστων χώρων σε ακίνητα, που ανήκουν στους ιδιοκτήτες των διηρημένων ιδιοκτη­σιών τους.

Διευκρινίζεται ότι από 1/1/2014 το εισόδημα από εκ­μίσθωση κοινόχρηστων χώρων δεν φορολογείται αυ­τοτελώς, αλλά δηλώνεται για να φορολογηθεί στις ατομικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, μαζί με τυχόν άλλα εισοδήματα ακίνητης περιουσίας των ι­διοκτητών των διηρημένων ιδιοκτησιών, κατά το πο­σοστό συμμετοχής καθενός στους κοινόχρηστους χώ­ρους, όπως προκύπτει από τον κανονισμό της ορο­φοκτησίας, με βάση σχετική βεβαίωση που θα εκδί­δει για το σκοπό αυτό ο διαχειριστής της πολυκατοι­κίας….»

• Στο έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών με Αριθ. πρωτ.: ΔΕΑΦ Β 1147493 ΕΞ 2015/12.11.2015 και θέ­μα: «Φορολογική μεταχείριση των ποσών που ει­σπράττουν οι Ο.Τ.Α. από την παραχώρηση του δι­καιώματος χρήσης θέσεων περιπτέρων και κοινόχρη­στων χώρων, καθώς και των ποσών που εισπράττουν σε περίπτωση θανάτου του αρχικού δικαιούχου της χρήσης του περιπτέρου, μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4172/2013», αναφέρεται ότι: «1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4172/2013, ο όρος «εισόδημα από ακίνητη περιουσία» σημαίνει το εισόδημα, σε χρήμα ή σε είδος, που προκύπτει από την εκμίσθωση ή την ιδιοχρησιμοποίηση ή τη δωρεάν παραχώρηση χρήσης γης και ακινήτων. Ειδι­κότερα το εισόδημα αυτό προκύπτει από α) εκμί­σθωση ή υπεκμίσθωση ή παραχώρηση χρήσης γης ή ακινήτων συμπεριλαμβανομένων των κτιρίων, κατα­σκευών και κάθε είδους εγκαταστάσεων και εξοπλι­σμού τους.

2. Με την ΠΟΛ.1069/23.3.2015 εγκύκλιό μας διευκρι­νίστηκε ότι το εισόδημα από ακίνητη περιουσία απο­κτάται από κάθε πρόσωπο στο οποίο έχει νόμιμα με­ταβιβασθεί με οριστικό συμβόλαιο ή έχει αποκτηθεί με δικαστική απόφαση ή λόγω χρησικτησίας το δι­καίωμα πλήρους κυριότητας ή νομής ή επικαρπίας ή οίκησης, κατά περίπτωση, καθώς και από τον υπεκ­μισθωτή σε περίπτωση υπεκμίσθωσης.

3. Επίσης, με τις διατάξεις της περ. α' του άρθρου 46 του ν. 4172/2013 ορίζεται ότι από το φόρο εισοδήμα­τος απαλλάσσονται οι φορείς γενικής κυβέρνησης, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι ΟΤΑ Α' βαθ­μού, με εξαίρεση το εισόδημα που αποκτούν από κε­φάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, ήτοι από μερίσματα, τόκους, δικαιώματα, ακίνητη πε­ριουσία και μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας και τίτ­λων.

4. Με τις διατάξεις της υποπαραγράφου ΣΤ2 του άρ­θρου πρώτου του ν. 4093/2012, όπως ισχύει, ορίζεται ότι με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου καθορί­ζονται οι θέσεις των περιπτέρων και αποτυπώνονται σε σχετικά τοπογραφικά διαγράμματα αρμόζουσας κλίμακας, στα οποία απεικονίζονται ευκρινώς και με βάση την τέχνη και την επιστήμη, το κουβούκλιο του περιπτέρου, ο περιβάλλων χώρος του και ο ευρύτε­ρος κοινόχρηστος, περιβάλλων χώρος (περ. 3).

Το 30% των ανωτέρω θέσεων, οι οποίες προσδιορίζο­νται κατόπιν δημόσιας κλήρωσης, παραχωρούνται με την καταβολή τέλους, βάσει του ετήσιου οικογενεια­κού εισοδήματος σε άτομα με αναπηρία, πολύτε­κνους και μόνιμους αξιωματικούς, ανθυπασπιστές, κ.λπ. που συμμετείχαν με οποιονδήποτε τρόπο στα πολεμικά γεγονότα στην Κύπρο (περ. 4).

Η παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των λοιπών (70%) θέσεων των περιπτέρων γίνεται με δημοπρα­σία, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί δημοπρασιών προς εκμίσθωση δημοτικών ακι­νήτων, αποκλεισμένης της δυνατότητας απευθείας παραχώρησης αυτών. Για τον καθορισμό της τιμής εκκίνησης του καταβλητέου μισθώματος, λαμβάνεται υπόψη κάθε στοιχείο προσδιοριστικό της αξίας της θέσης του περιπτέρου και ιδίως τα κυκλοφοριακά δεδομένα, η εμπορικότητα των οδών και η δυνατότη­τα περαιτέρω παραχώρησης του περιβάλλοντος κοι­νόχρηστου χώρου για την ανάπτυξη της οικονομικής του δραστηριότητας.

Σε κάθε περίπτωση παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης κοινόχρηστου χώρου, πέραν αυτού που κατα­λαμβάνει η κατασκευή του περιπτέρου, εφαρμόζο­νται οι διατάξεις του άρθρου 13 του από 20.10.1958 βασιλικού διατάγματος, όπως εκάστοτε ισχύουν (περ. 5).

Εκμίσθωση του δικαιώματος εκμετάλλευσης σε τρί­τους, επιτρέπεται μόνον για λόγους γήρατος ή σε πε­ρίπτωση αναπηρίας του δικαιούχου σε ποσοστό 67% και άνω, η οποία αποδεικνύεται βάσει των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων. Σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, οι κληρονόμοι αυτού ή ο μισθωτής υπο­χρεούνται να αναγγείλουν εντός μηνός το θάνατο στον οικείο δήμο. Στην περίπτωση αυτή, οι συμβά­σεις μίσθωσης που δεν έχουν λήξει, εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι τη λήξη τους. Εάν δεν υπάρχουν διά­δοχοι, η μίσθωση συνεχίζεται μέχρι τη λήξη της, κα­τόπιν αιτήματος του μισθωτή και τα μισθώματα και τέλη της περιόδου αυτής καταβάλλονται στον δήμο (περ. 7).

5. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 13 του από 24.9/20.10.1958 βασιλικού διατάγματος (ΦΕΚ Α' 171) ορίζεται ότι επιτρέπεται η, υπέρ δήμου ή κοινότητας, επιβολή τέλους σε βάρος όσων χρησι­μοποιούν διαρκώς ή πρόσκαιρα πεζοδρόμια, οδούς, πλατείες και εν γένει κοινόχρηστους χώρους και το υπέδαφος αυτών, ενώ με τις διατάξεις της παρ. 3 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι το κατά την παράγραφο 1 τέλος ορίζεται ετήσιο με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου κατά τετραγωνικό μέτρο ανε­ξαρτήτως χρόνου χρήσεως και αναλόγως της περιο­χής της πόλεως ή του χωριού στην οποία βρίσκεται ο χρησιμοποιούμενος χώρος.

6. Από τη Διοίκηση έχει γίνει δεκτό ότι το μίσθωμα που αποκτούν οι Ο.Τ.Α. Α' βαθμού από τη μεταβίβα­ση του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού, παραλί­ας, κ.λπ. σε τρίτους αποτελεί εισόδημα από ακίνητη περιουσία, για το οποίο, ως φορείς γενικής κυβέρνη­σης υπόκεινται σε φορολογία, σύμφωνα με τα οριζό­μενα στο άρθρο 46 του ν. 4172/2013, καθόσον η με­ταβίβαση του σχετικού δικαιώματος, ως προβλεπό­μενη από τις ειδικές διατάξεις του ν. 2971/2001, συ­ντελείται με τη σύναψη σύμβασης μίσθωσης (μισθω­τήριο συμβόλαιο), εφαρμοζόμενης της κείμενης νο­μοθεσίας περί εκμίσθωσης δημόσιων ακινήτων (σχετ. το αριθ. ΔΕΑΦ Β1083083 ΕΞ 2015/17.6.2015 έγγρα­φό μας).

7. Επίσης, με την ΠΟΛ.1213/22.9.2015 εγκύκλιό μας διευκρινίστηκε ότι το εισόδημα από την εκμίσθωση του δικαιώματος εκμετάλλευσης περιπτέρου από τον αρχικό δικαιούχο σε τρίτους αποτελεί εισόδημα από δικαιώματα του άρθρου 38 του ν. 4172/2013, καθό­σον φέρει όλα τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του δικαιώματος και φορολογείται σύμφωνα με τις δια­τάξεις της παρ. 3 του άρθρου 40 του ν. 4172/2013 με ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%).

8. Μετά από όλα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω προ­κύπτει ότι οι ΟΤΑ Α' βαθμού καθορίζουν και παραχω­ρούν, βάσει των διατάξεων της υποπαραγράφου ΣΤ2 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, θέσεις για την κατασκευή, τοποθέτηση και λειτουργία περιπτέρων. Ποσοστό 30% των θέσεων αυτών παραχωρείται σε συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων, βάσει δημό­σιας κλήρωσης και με την είσπραξη τέλους ανάλογου του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματός τους, ενώ οι λοιπές θέσεις παραχωρούνται με δημοπρασία, σύμ­φωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί δημοπρασιών προς εκμίσθωση δημοτικών ακινήτων και με την εί­σπραξη σχετικού μισθώματος.

9. Κατόπιν των ανωτέρω διευκρινίζονται τα ακόλου­θα, σχετικά με τη φορολογική μεταχείριση του μι­σθώματος και του τέλους που προκύπτει από την πα­ραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των θέσεων πε­ριπτέρων, καθώς και του τέλους παραχώρησης δι­καιώματος χρήσης κοινόχρηστου χώρου που ει­σπράττουν οι ΟΤΑ Α' βαθμού:

Το ποσό που εισπράττουν οι ΟΤΑ Α' βαθμού από την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των θέσεων των περιπτέρων, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην περ. 5 της υποπαραγράφου ΣΤ2 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2013, όπως ισχύει, ως μίσθωμα από την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των εν λόγω θέσεων, αποτελεί εισόδημα από ακίνητη περιουσία σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 4172/2013, λαμβανομένων υπόψη όσων έχουν γίνει δεκτά με το αριθ. ΔΕΑΦ Β 1083083 ΕΞ 2015/17.6.2015 έγγραφό μας για το μίσθωμα από την παραχώρηση του δικαιώματος απλής χρήσης αιγια­λού, παραλίας, κ.λπ.. Το ίδιο ισχύει και για τα ποσά που εισπράττουν οι ΟΤΑ Α' βαθμού από τον μισθωτή στον οποίο έχει περιέλθει το δικαίωμα εκμετάλλευ­σης της χρήσης των θέσεων του περιπτέρου, λόγω θανάτου του αρχικού δικαιούχου, σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. 7 της υποπαραγράφου ΣΤ2 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, καθώς στην περί­πτωση αυτή το μίσθωμα καταβάλλεται πλέον απευ­θείας από τον τρίτο δικαιούχο στον ΟΤΑ.

Το τέλος για την παραχώρηση του δικαιώματος χρή­σης κοινόχρηστου χώρου (πεζοδρόμια, οδοί, πλατείες και εν γένει κοινόχρηστοι χώροι) που επιβάλλεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του από 24.9/20.10.1958 βασιλικού διατάγματος δεν υπόκει­ται σε φόρο εισοδήματος με βάση τις διατάξεις του ν. 4172/2013, για τους ΟΤΑ Α' Βαθμού που το εισπράτ­τουν, δεδομένου ότι έχει κριθεί νομολογιακά ότι α­ποτελεί τέλος ανταποδοτικού χαρακτήρα, με την έν­νοια ότι είναι ανάλογο του οφέλους που αποκομίζει αυτός που χρησιμοποιεί τον παραχωρούμενο δημο­τικό χώρο (Ειδική Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, ΣτΕ 4001/1986, κ.ά). Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζε­ται φορολογικά και το τέλος που εισπράττουν οι ΟΤΑ Α' βαθμού από τους κατά την περ. 4 της υποπαρα­γράφου ΣΤ2 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 δικαιούχους των θέσεων περιπτέρων».

• Στην παρ. 1 του άρθρου 13 του από 24.9/20.10.1958 Βασιλικού Διατάγματος, όπως ι­σχύει, ορίζεται ότι:

«1. Επιτρέπεται η, υπέρ δήμου ή κοινότητος, επιβολή τέλους εις βάρος των χρησιμοποιούντων διαρκώς ή προσκαίρως πεζοδρόμια, οδούς, πλατείας και εν γέ­νει κοινοχρήστους χώρους και το υπέδαφος αυτών. Ως κοινόχρηστος χώρος διά την εφαρμογήν των δια­τάξεων του παρόντος νοείται και το δάπεδον χώρων μεταξύ της θέσεως των προσόψεων των ισογείων των οικοδομών και των εγκεκριμένων οικοδομικών γραμ­μών (στοαί και το υπέδαφος αυτών ως και αποτμή­σεις γωνιών οικοδομικών τετραγώνων), αποτελού­ντων των χώρων τούτων προεκτάσεις πεζοδρομίων και αφεθέντων εις κοινήν χρήσιν…».

• Στην ειδική Ειδική Έκθεση του Συνηγόρου του Πολί­τη (Ιούλιος 2014) αναφέρεται ότι:

«….ii) ΤΕΛΟΣ ΕΠΙ Τ?Ν ΑΚΑΘΑΡΙΣΤ?Ν ΕΣΟ??Ν ΚΕ­ΝΤΡ?Ν ?ΙΑΣΚΕ?ΑΣΗΣ, ΕΣΤΙΑΤΟΡΙ?Ν ΚΑΙ ΣΥΝΑΦ?Ν ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤ?Ν

Το τέλος αυτό (Σύμφωνα με το άρθ. 20 ν. 2539/1997 επιβάλλεται τέλος επί των ακαθαρίστων εσόδων ε­στιατορίων κ.λπ. υπό τις εξής προϋποθέσεις : «Επι­βάλλεται υπέρ των δήμων και κοινοτήτων στην περι­φέρεια των οποίων ισχύει το σύστημα του αντικειμε­νικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, τέλος σε ποσοστό δύο τοις εκατό (2%) στα ακαθάριστα έ­σοδα των: α) κάθε είδους, μορφής και ονομασίας κα­ταστημάτων στα οποία πωλούνται για κατανάλωση , φαγητά, ποτά, καφές [……. ……..]

Το ανωτέρω τέλος μπορεί να επιβάλλεται με απόφα­ση του δημοτικού συμβουλίου και στις παρακάτω κα­τηγορίες καταστημάτων: α. Τουριστικών ειδών, β. Ει­δών λαϊκής τέχνης, γ. Ενθυμίων και δώρων, δ. Ενοι­κιάσεως σκαφών αναψυχής τοπικού χαρακτήρα, θα­λάσσιων ποδηλάτων, ιστιοσανίδων, ειδών χρησιμο­ποιούμενων στην παραλία, ε. Ειδών που χρησιμοποι­ούνται στη θάλασσα από τους λουόμενους, στ. Ειδών "σπορ", "σκι" και "ορειβασίας", ζ. Σχολών εκμάθη­σης θαλάσσιων σπορ, η. Ενοικιάσεις αυτοκινήτων, μοτοποδηλάτων και ποδηλάτων. Το τέλος βαρύνει τον πελάτη καιαναγράφεται ξεχωριστά στα εκδιδό­μενα κατά τις κείμενες διατάξεις στοιχεία, εισπράτ­τεται δε από αυτόν που εκδίδει το λογαριασμό, ο ο­ποίος υποχρεούται να το καταβάλει στο οικείο δημό­σιο ή δημοτικό ταμείο υπέρ του δικαιούχου δήμου ή κοινότητας), που αποτελεί σημαντικό µέσο για την ε­νίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας των δήμων, έ­χει κριθεί νοµολογιακά, ότι στην πραγµατικότητα συνιστά φόρο. Αντίθετα, στις περιοχές που δεν ισχύ­ει το σύστηµα αντικειµενικού προσδιορισµού της α­ξίας των ακινήτων, µπορεί να επιβάλλεται το τέλος και στα έσοδα ορισµένων κατηγοριών καταστηµάτων (τουριστικών ειδών, ειδών σπορ, ειδών λαϊκής τέ­χνης, καταστηµάτων ενοικίασης αυτοκινήτων, ποδη­λάτων κ.λπ.), µε απόφαση του δηµοτικού συµβουλί­ου, η οποία, όµως, σύµφωνα µε την εξουσιοδοτική διάταξη πρέπει να αιτιολογείται, ως προς τη σκοπι­µότητα της επιβολής του, ύστερα από εκτίµηση των τοπικών συνθηκών. Εντούτοις, ακόµα και µεγάλοι δήµοι της χώρας, επεκτείνουν το τέλος αυτό στις κα­τηγορίες καταστηµάτων εκείνες, για τις οποίες η επι­βολή του τέλους πρέπει να δικαιολογείται από ειδι­κές συνθήκες. Όπως όµως έχει καταδείξει ο έλεγχος των κανονιστικών αποφάσεών τους, δεν κάνουν κα­µία αναφορά σε αυτές, µε αποτέλεσµα να πάσχουν ως προς τη νοµιµότητα, λόγω της µη συνδροµής των όρων του εξουσιοδοτικού νόµου…..».

• Στις διατάξεις του άρθρου 15 του από 24.9/ 20.10.1958 Βασιλικού Διατάγματος, όπως ισχύει, ορίζεται ότι:

«1. Επιβάλλεται υπέρ των δήμων και κοινοτήτων τέ­λος για κάθε διαφήμιση που γίνεται με οποιονδήποτε τρόπο και μορφή σε χώρους που βρίσκονται μέσα στα διοικητικά τους όρια. Ο συντελεστής του τέλους καθορίζεται με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, κατά περιοχή και κατηγορία διαφήμισης ως εξής:

Κατηγορία Α

Για διαφημίσεις που αναγράφονται ή αναρτώνται ή επικολλούνται: α. μέσα σε μόνιμα και σταθερά ή προσωρινά και κινητά πλαίσια, τα οποία τοποθετού­νται σε πλατείες, οδούς, πεζοδρόμια, δημόσιους και κοινόχρηστους γενικά χώρους, που καθορίζονται με απόφαση του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμ­βουλίου, β. στις περιφράξεις ακάλυπτων χώρων και ανεγειρόμενων ή εγκαταλειμμένων οικοδομών με συναίνεση του ιδιοκτήτη ή νομέα ή του διαχειριστή αυτών, γ. σε χώρους σιδηροδρομικών, λιμενικών και αεροπορικών σταθμών καθώς και σε χώρους σταδίων και γηπέδων, που καθορίζονται από τη διοίκηση των αντίστοιχων φορέων, δ. μέσα σε καταστήματα, κινη­ματογράφους, θέατρα και άλλους δημόσιους χώ­ρους, και ε. σε περίπτερα, στέγαστρα αφετηριών και στάσεων αναμονής επιβατών λεωφορείων αστικών και υπεραστικών συγκοινωνιών, από δραχ. 50 μέχρι 125 εβδομαδιαίως το τετραγωνικό μέτρο.

Κατηγορία Β

Α. α. για διαφημίσεις φωτεινές σε στέγες ή δώματα καθώς και για διαφημίσεις που γίνονται με ηλεκτρι­κές εφημερίδες, από δραχ. 5.000 μέχρι 25.000 ετησί­ως το τετραγωνικό μέτρο.

β. για φωτεινές σε οποιουσδήποτε άλλου χώρους, από δραχ. 2.000 μέχρι 10.000 ετησίως το τετραγωνι­κό μέτρο.

γ. για μη φωτεινές ή φωτιζόμενες σε στέγες ή δώμα­τα δραχ. 7.000 μέχρι 7.000 ετησίως το τετραγωνικό μέτρο.

Β. Τα ανωτέρω τέλη δεν επιβάλλονται εκ νέου όταν μεταβάλλεται, εντός του έτους, το διαφημιστικό μή­νυμα.

Κατηγορία Γ

Για διαφημίσεις που γίνονται μέσα στα οχήματα σι­δηροδρόμων, τροχιοδρόμων, ηλεκτροκίνητων αυτο­κινήτων και κάθε τύπου οχήματα δημόσιας χρήσης ή στην εξωτερική επιφάνεια αυτών, διαστάσεων μέχρι 30 επί 50 εκατοστόμετρα, από δραχ. 140 μέχρι 700 μηνιαίως, ανεξάρτητα από τις ημέρες χρησιμοποίη­σης. Για διαφημίσεις της κατηγορίας αυτής μεγαλύ­τερων διαστάσεων καταβάλλεται ανάλογο πολλα­πλάσιο τέλος…».

• Στο άρθρο 1 «Κατηγορίες υπαίθριας διαφήμισης» του Ν.2946/2001 ορίζεται ότι:

«1. Στην έννοια της υπαίθριας διαφήμισης κατά το νόμο αυτόν, περιλαμβάνεται η υπαίθρια και δημόσια προβολή με κάθε τρόπο και μέσο, μηνυμάτων κάθε μορφής, για την προώθηση εμπορικών και επαγγελ­ματικών σκοπών ή άλλων συναφών δραστηριοτήτων.

2. Υπαίθριες διαφημίσεις κατά την παραπάνω έννοια συνιστούν ιδίως:

α. Οι έντυπες, οι χειρόγραφες, οι φωτεινές ή φωτιζό­μενες και οι ηλεκτρονικές ή άλλες διαφημίσεις σε:

αα) Κοινόχρηστους, δημοτικούς ή κοινοτικούς χώ­ρους και

ββ) Σε ιδιωτικά κτίρια ή οικόπεδα.

β. Οι διαφημίσεις από τον αέρα, με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο.

γ. Οι διαφημίσεις σε χώρους σιδηροδρομικών, λιμε­νικών και αεροπορικών σταθμών, σε στάδια και γή­πεδα, σε οχήματα σιδηροδρόμων, τροχιοδρόμων, η­λεκτροκινήτων αυτοκινήτων και κάθε τύπου δημό­σιας χρήσης οχημάτων ή στην εξωτερική επιφάνειά τους, σε στέγαστρα αφετηριών ή στάσεων αναμονής επιβατών, αστικών και υπεραστικών συγκοινωνιών και σε περίπτερα».

• Στο άρθρο 3 του Ν. 2946/2001 ορίζεται ότι: «1. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α` βαθ­μού καθορίζουν, στα διοικητικά όριά τους, επαρκείς και πρόσφορους χώρους, στους οποίους και μόνον επιτρέπεται να τοποθετούνται ειδικά διαμορφωμένα πλαίσια για την προβολή των διαφημίσεων που ανα­φέρονται στην περίπτωση αα` της παρ. 2 του άρθρου 1. Ο καθορισμός γίνεται με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου, η οποία εκδίδεται υπο­χρεωτικά τρεις τουλάχιστον μήνες πριν από τη λήξη του ημερολογιακού έτους και ισχύει για τα τρία επό­μενα έτη. Αν η προθεσμία παρέλθει άπρακτη, τη σχε­τική απόφαση εκδίδει ο Γενικός Γραμματέας Περιφέ­ρειας μέχρι τη λήξη του ημερολογιακού έτους. Αν δεν καθοριστούν χώροι κατά τα οριζόμενα ανωτέρω, δεν επιτρέπεται η χρήση κοινόχρηστων, δημοτικών ή κοι­νοτικών χώρων για την προβολή υπαίθριων διαφημί­σεων. Η μη έκδοση της απόφασης αυτής μέσα στην ανωτέρω προθεσμία συνιστά σοβαρή παράβαση των καθηκόντων τους, κατά την έννοια της παρ. 2 του άρ­θρου 184 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (Π.Δ. 410/1995, ΦΕΚ 231 Α)…».

· Στο άρθρο 5 «Άδεια για την υπαίθρια διαφήμιση και την τοποθέτηση πλαισίων διαφημίσεων» του Ν. 2946/2001 ορίζεται ότι: «1. Για την υπαίθρια διαφή­μιση, απαιτείται προηγούμενη άδεια η οποία χορη­γείται με απόφαση του Δημάρχου ή του Προέδρου της Κοινότητας, ύστερα από αίτηση που συνοδεύεται από τα απαραίτητα στοιχεία για τον προσδιορισμό του τέλους και προηγούμενη καταβολή του τέλους διαφήμισης που προβλέπεται στο άρθρο 15 του β.δ. 24.9/20.10. 1958 "Περί Κωδικοποιήσεως εις Ενιαίον Κείμενον Νόμου των ισχυουσών διατάξεων περί των προσόδων των Δήμων και Κοινοτήτων" (ΦΕΚ 171 Α), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, άδεια, η οποία χο­ρηγείται με απόφαση του Δημάρχου ή Προέδρου της Κοινότητας, απαιτείται επίσης για την τοποθέτηση πλαισίων από τον διαφημιστή ή τον διαφημιζόμενο. Για την έκδοσή της προηγείται έλεγχος των αρμόδιων οργάνων του Δήμου ή της Κοινότητας, τα οποία εξε­τάζουν αν τα πλαίσια πληρούν τις προδιαγραφές, οι οποίες ορίζονται στις κανονιστικές πράξεις που εκδί­δονται κατ` εξουσιοδότηση της παρ. 8 του άρθρου 3.

2. Για τη χορήγηση άδειας προβολής υπαίθριας δια­φήμισης ή για την τοποθέτηση πλαισίων διαφημίσε­ων σε ιδιωτικό κτίριο ή οικόπεδο, απαιτείται επίσης και η προηγούμενη γνώμη του αρμόδιου Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, που εξετάζει αν περιορίζεται η θέα και προκαλείται υποβάθμιση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, καθώς και γνώμη της πρωτοβάθμιας Ε.Π.Α.Ε., η οποία εξετάζει αν θίγεται η αισθητική της περιοχής, αν επι­βαρύνεται στατικώς το κτίριο ή αν δημιουργείται τε­χνικό πρόβλημα σε αυτό από τη διαφημιστική κατα­σκευή. Οι γνώμες του προηγούμενου εδαφίου παρέ­χονται μέσα σε προθεσμία ενός μηνός από την υπο­βολή της σχετικής αίτησης. Αν παρέλθει άπρακτη η ανωτέρω προθεσμία, η άδεια εκδίδεται χωρίς τις γνώμες αυτές. Η άδεια της παραγράφου αυτής ισχύει μέχρι τρία έτη και μπορεί να ανανεώνεται μία ή πε­ρισσότερες φορές, για ίσο χρονικό διάστημα, με την ίδια διαδικασία.

3. Για την προβολή υπαίθριας διαφήμισης και την το­ποθέτηση πλαισίων διαφημίσεων στους χώρους και τα οχήματα που αναφέρονται στην περ. γ`της παρ. 2 του άρθρου 1, απαιτείται προηγούμενη άδεια, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 1, η οποία ισχύει μέ­χρι τρία έτη και μπορεί να ανανεώνεται μία ή περισ­σότερες φορές, για ίσο χρονικό διάστημα, με την ίδια διαδικασία. Για διαφημίσεις και πλαίσια που τοποθε­τούνται ή προβάλλονται μέσα ή στην εξωτερική επι­φάνεια των οχημάτων της ανωτέρω περίπτωσης, αρ­μόδιος Δήμος ή Κοινότητα για τη χορήγηση της ά­δειας είναι εκείνος στα διοικητικά όρια του οποίου εδρεύει η επιχείρηση που εκμεταλλεύεται τα οχήμα­τα.

4. Για διαφημίσεις οι οποίες διενεργούνται από τον αέρα, αρμόδιος για τη χορήγηση της άδειας, Δήμος ή Κοινότητα, είναι εκείνος στα διοικητικά όρια του ο­ποίου έχει την έδρα της η επιχείρηση του διαφημιζό­μενου».

• Στην παρ. 4 του άρθρου 19 του από 24.9/20.10.1958 Βασιλικού Διατάγματος, όπως ι­σχύει, ορίζεται ότι:

«…4. Η εξόρυξις λίθων και η αμμοληψία εκ δημοτικού ή κοινοτικού λατομείου ή χώρου επιτρέπεται όπως ενεργήται άνευ δημοπρασίας τη αδεία του δημάρχου ή προέδρου της κοινότητος επί τη καταβολή δικαιώ­ματος, οριζομένου υπό του συμβουλίου...».

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι:

1. Τα έσοδα του Δήμου, που εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του από 24.9/20.10.1958 βασιλικού διατάγματος, όπως ισχύ­ει, στο οποίο προβλέπεται η επιβολή τέλους σε βά­ρος όσων χρησιμοποιούν διαρκώς ή πρόσκαιρα πεζο­δρόμια, οδούς, πλατείες και εν γένει κοινόχρηστους χώρους και το υπέδαφος αυτών, (τέλος για την παρα­χώρηση του δικαιώματος χρήσης κοινόχρηστου χώ­ρου: πεζοδρόμια, οδοί, πλατείες και εν γένει κοινό­χρηστοι χώροι), δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος με βάση τις διατάξεις του Ν. 4172/2013, δεδομένου ότι έχει κριθεί νομολογιακά ότι αποτελεί τέλος αντα­ποδοτικού χαρακτήρα, με την έννοια ότι είναι ανάλο­γο του οφέλους που αποκομίζει αυτός που χρησιμο­ποιεί τον παραχωρούμενο δημοτικό χώρο (Ειδική Έκ­θεση του Συνηγόρου του Πολίτη - Ιούλιος 2014, ΣτΕ 4001/1986).

2. Με τον ίδιο τρόπο, όπως παραπάνω αντιμετωπίζεται φορολογικά και το τέλος που εισπράττουν οι δήμοι για κάθε διαφήμιση που γίνεται με οποιονδήποτε τρόπο και μορφή σε χώρους που βρίσκονται μέσα στα διοικητικά τους όρια, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 15 του από 24.9/20.10.1958 βασιλικού διατάγματος, όπως ισχύει.

Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν. 2946/2001, για την υπαίθρια διαφήμιση, απαιτείται προηγούμενη άδεια, η οποία χορηγείται με απόφαση του Δημάρχου, ύ­στερα από αίτηση που συνοδεύεται από τα απαραί­τητα στοιχεία για τον προσδιορισμό του τέλους και προηγούμενη καταβολή του τέλους διαφήμισης που προβλέπεται στο άρθρο 15 του Β.Δ. 24.9/ 20.10.1958, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Επίσης για την τοποθέτηση πλαισίων από τον διαφη­μιστή ή τον διαφημιζόμενο απαιτείται άδεια, η οποία χορη­γείται με απόφαση Δημάρχου. Για την έκδοση της προηγείται έλεγχος των αρμόδιων οργάνων του Δή­μου, τα οποία εξετάζουν αν τα πλαίσια πληρούν τις προδιαγραφές, οι οποίες ορίζονται στις κανονιστι­κές πράξεις που εκδίδονται.

3. Επίσης, δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος με βά­ση τις διατάξεις του Ν. 4172/2013, το τέλος που ει­σπράττουν οι ΟΤΑ Α' βαθμού από τους κατά την περ. 4 της υποπαραγράφου ΣΤ2 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012 δικαιούχους των θέσεων περιπτέρων. (Ποσοστό 30% των θέσεων αυτών παραχωρείται σε συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων, βάσει δημό­σιας κλήρωσης και με την είσπραξη τέλουςανάλογου του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματός τους).

Για τις λοιπές θέσεις περιπτέρων (70%), που παρα­χωρούνται με δημοπρασία, σύμφωνα με τις ισχύου­σες διατάξεις περί δημοπρασιών προς εκμίσθωση δημοτικών ακινήτων, το ποσό που εισπράττουν οι Δήμοι, ως μίσθωμα από την παραχώρηση του δι­καιώματος χρήσης των θέσεων των περιπτέρων, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην περ. 5 της υπο­παραγράφου ΣΤ2 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2013, όπως ισχύει, , αποτελεί εισόδημα από α­κίνητη περιουσία σύμφωνα με τις διατάξεις του άρ­θρου 39 του Ν. 4172/2013. Το ίδιο ισχύει και για τα ποσά που εισπράττουν οι Δήμοι από τον μισθωτή στον οποίο έχει περιέλθει το δικαίωμα εκμετάλλευ­σης της χρήσης των θέσεων του περιπτέρου, λόγω θανάτου του αρχικού δικαιούχου, σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. 7 της υποπαραγράφου ΣΤ2 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012.

4. Στο άρθρου 19 του από 24.9/20.10.1958 Βασιλικού Διατάγματος, τα έσοδα από αμμοληψίες χαρακτηρί­ζονται δικαιώματα. Επομένως, εντάσσονται στο εισό­δημα από δικαιώματα του άρθρου 38 του Ν. 4172/2013 και υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος, ως έσοδα επιχειρηματικής δραστηριότητας, με βάση τις διατάξεις του ΚΦΕ.