Τι αλλάζουν Μέρκελ-Σόιμπλε στον ESM, οι "συνέπειες" για Ελλάδα

5

 
 
 
 
 

Του Γ. Αγγέλη 

Δεν πρόκειται απλά για σύμπτωση απόψεων μεταξύ της Καγκελαρίου Α. Μέρκελ και του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Β. Σόιμπλε, αλλά για "ήδη ειλημμένες αποφάσεις” όσον αφορά την αλλαγή του ρόλου του ESM σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (EMF), διευκρινίζουν διπλωματικοί κύκλοι από τις Βρυξέλλες μετά τις σχετικές δηλώσεις και των δύο, το τελευταίο διάστημα. 

Η απόφαση για την μετατροπή του ESM σε ευρωπαϊκό φορέα ανάλογης παρέμβασης με εκείνη του ΔΝΤ, υπήρξε πρόταση του κ. Σόιμπλε, αλλά, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, έχει πλέον τόσο την υποστήριξη της γερμανικής κυβέρνησης όσο και εκείνη της γαλλικής προεδρίας. 

Και παρά τις αρχικές επιφυλάξεις από το περιβάλλον την Κομισιόν, η σχετική διαδικασία έχει "τεχνικά” προετοιμασθεί και ωριμάσει ώστε να αποτελέσει βασικό άξονα των παρεμβάσεων που θα ακολουθήσουν άμεσα – ίσως και στην Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου – στο θεσμικό πλαίσιο της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. 

Καταλύτης για την επίσπευση του σχεδιασμού αυτού υπήρξαν τρία γεγονότα: 

* η απόφαση της Μ. Βρετανίας για το Brexit,

* η ευρωπαϊκών διαστάσεων "ανακούφιση” από την εκλογή Μακρόν στην Γαλλία και 

* η ανοικτή πλέον διάσταση της Ευρωζώνης με την νέα διοίκηση στην Ουάσιγκτον που αλλάζει το πλαίσιο των σχέσεων των δύο πλευρών.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έχουν πλέον ωριμάσει για τα καλά στο Βερολίνο, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες και την Φρανκφούρτη, η Ευρωζώνη πρέπει άμεσα να προωθήσει παρεμβάσεις στο θεσμικό της πλαίσιο που να της επιτρέπουν να κινηθεί σε περισσότερο συγκλίνουσες οικονομικές κατευθύνσεις στο εσωτερικό της και στις οικονομικές της πολιτικές.

Και εδώ έρχονται οι "αλλαγές" που έχουν γίνει στο πλαίσιο αυτό με αφορμή το "ελληνικό πρόβλημα" και οι οποίες πρέπει να ολοκληρωθούν σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, με την μετάλλαξη του ESM σε ένα πλήρους ενέργειας οργανισμό με λειτουργίες δημοσιονομικού ελέγχου και παρέμβασης στις χώρες της Ευρωζώνης. 

Οι νομικές υπηρεσίες της Ευρωζώνης σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr έχουν ήδη ολοκληρώσει ογκώδεις φακέλους για τις απαραίτητες κινήσεις που μπορούν να γίνουν για να εξασφαλισθεί αυτή η μεταβολή. 

"Κλειδί” στη μετάλλαξη αυτή που θα μπορεί να γίνει χωρίς χρονοβόρες αλλαγές στην Συνθήκη, είναι οι δυνατότητες που πηγάζουν από την προβλεπόμενη λειτουργία των ειδικών πλειοψηφιών στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, όπως π.χ. είναι η λειτουργία του Eurogroup, σε συνδυασμό με την νομιμότητα της λειτουργίας θεσμών που δεν εντάσσονται στη Συνθήκη. 

Η μετατροπή του ESM σε ένα οργανισμό ο οποίος θα έχει τη δυνατότητα προληπτικής παρακολούθησης της πορείας των οικονομιών της Ευρωζώνης σε συνεργασία με την Eurostat, την ΕΚΤ και την Κομισιόν και θα μπορεί να παρεμβαίνει τόσο για τη δημοσιονομική τους στήριξη σε περιπτώσεις ανάγκης με προϋποθέσεις ανάλογες εκείνων που έχει σήμερα το ΔΝΤ, όσο και για την στήριξη του τραπεζικού συστήματος σε συνεργασία με τις εθνικές αρχές. 

Στην πραγματικότητα πρόκειται για ενα μηχανισμό στον οποίο διαπλέονται οι λειτουργίες σε ενιαίο ευρωπαϊκό επίπεδο, με τις λειτουργίες που λειτουργούν σε διακρατικό επίπεδο μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης. 

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα χρειασθεί ήδη υπάρχουν και αποτελούν σχεδόν δίδυμα στοιχεία με εκείνα που έχει διαμορφώσει τις τελευταίες δεκαετίες το ΔΝΤ. 

Η πειραματική εφαρμογή 

Στην Κομισιόν έμπειρα στελέχη της θεωρούν οτι η μετάλλαξη αυτή για τον ESM είναι μείζονος σημασίας αλλαγή και όπως και οι προηγούμενες τα τελευταία 6 – 8 χρόνια θα εφαρμοσθεί "πειραματικά” στην Ελλάδα. 

Οι σχετικές διαδικασίες αναμένεται ότι εκτός απροόπτου θα έχουν ωριμάσει στο Α εξάμηνο του 2018. 

Εκεί, στο διάστημα αυτό θα οριστικοποιηθεί η διαδικασία απόσυρσης του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα και η αντικατάστασή του από το EMF με τα αντίστοιχα χρηματοδοτικά εργαλεία (το ECCL ή το PCCL ανάλογα με την κατάσταση στην οποία θα έχει βρεθεί τότε η πρόοδος της εφαρμογής του προγράμματος). 

Η διαδικασία "μετάβασης” θα είναι ένα πακέτο στο οποίο θα πρέπει να συμφωνήσουν οι "Θεσμοί” τόσο το ευρωπαϊκό σκέλος, όσο και το ΔΝΤ, με την ελληνική κυβέρνηση και θα περιλαμβάνει την απόσυρση του ΔΝΤ, την εξαγορά των δανείων του από τον EMF και την συμφωνία σε ενα μεσοπρόθεσμης διάρκειας πρόγραμμα με την ελληνική κυβέρνηση. 

Το "πακέτο” αυτό θα συνδέει την διαδικασία εξυπηρέτησης του ελληνικού δημόσιου χρέους με την πορεία της οικονομίας (με ανάλογες προσαρμογές στις δεσμεύσεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα κατά τη "γραμμή” της γαλλικής πρότασης) και το οποίο (πακέτο) θα είναι ενα "πρότυπο” για τον τρόπο λειτουργίας του EMF για το μέλλον.  

Merkel: Δύσκολη η κατάσταση στην Ελλάδα για πολλούς ανθρώπους

1

 
 
 
 
 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 14:33

Στο θέμα της Ελλάδας, για το οποίο εμφανίστηκε πιο αισιόδοξη σε σχέση με έναν χρόνο πριν, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ στην καθιερωμένη της συνέντευξη Τύπου μετά το καλοκαίρι.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ η καγκελάριος εκτίμησε ότι όταν το πρόγραμμα θα έχει εφαρμοστεί, "θα έχουμε σχετικά θετικές προοπτικές".
 
"Ελπίζω και θεωρώ ότι η Ελλάδα θα εφαρμόσει όλα αυτά που έχει συμφωνήσει. Η Ελλάδα είχε κάποιες στιγμές επιτυχίας όπως π.χ. όταν έγινε η προσπάθεια να εκδοθούν κάποια ομόλογα. Αυτό σίγουρα δημιούργησε κάποια αυτοπεποίθηση. Όταν το πρόγραμμα θα έχει εφαρμοστεί, τότε πιστεύω ότι θα έχουμε σχετικά θετικές προοπτικές", δήλωσε η κ. Μέρκελ στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου, διευκρίνισε ωστόσο ότι η ίδια δεν μπορεί να υποσχεθεί κάτι στους Έλληνες, καθώς "δεν είμαι η ελληνική πολιτική".
 
Μπορώ μόνο να πω ότι πιστεύω ότι "σήμερα είμαστε πολύ καλύτερα από ό,τι πριν από έναν χρόνο, όταν ανησυχούσα πολύ περισσότερο", συνέχισε η Γερμανίδα καγκελάριος και ευχήθηκε κάθε επιτυχία στην Ελλάδα. "Γνωρίζω ότι για πάρα πολλούς ανθρώπους είναι πάρα πολύ δύσκολα, αλλά πιστεύω ότι και η Ελλάδα θα ωφεληθεί από περισσότερες θέσεις εργασίας και έτσι, σιγά- σιγά, και από περισσότερη ευημερία", κατέληξε.
 
Σε ό,τι αφορά το σύνολο της ευρωζώνης, η καγκελάριος σημείωσε ότι υπάρχουν αρκετά θετικά στοιχεία, καθώς όλα τα κράτη-μέλη -συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας- αναπτύσσονται οικονομικά, ενώ ο αριθμός των ανέργων έχει μειωθεί και αυξάνεται ο αριθμός θέσεων εργασίας. "Αυτά είναι θετικά μηνύματα. Γνωρίζω ότι τα προβλήματα της ανεργίας των νέων δεν έχουν ξεπεραστεί, αλλά με αυτά τα στοιχεία είμαστε σε καλύτερη θέση από ό,τι πριν από 2-3 χρόνια. Και σε αυτές τις χώρες αυτό οφείλεται σε τολμηρές μεταρρυθμίσεις, είτε υπό πρόγραμμα είτε όχι", τόνισε.

Στηρίζει το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο

Σύμφωνα με το Reuters, η Μέρκελ είπε ότι "η πρόταση του (υπουργού Οικονομικών) Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να μετατραπεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο είναι πολύ καλή" και εκτίμησε ότι θα φέρει περισσότερη σταθερότητα στην περιοχή.

Σχέσεις με την Τουρκία 

"Θα ήθελα να είχαμε καλύτερες σχέσεις με την Τουρκία, αλλά θα πρέπει να δούμε την πραγματικότητα (…) Αυτή είναι μια ιδιαίτερα περίπλοκη φάση στις σχέσεις μας".

"Το αίτημά μας είναι ξεκάθαρο, (όλοι οι Γερμανοί πολίτες) που κρατούνται (στην Τουρκία) θα πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι".

"Η Ευρώπη δεν έχει κάνει το μάθημά της, η συμφωνία του Δουβλίνου δεν λειτουργεί, πρέπει να μεταρρυθμιστεί και οι υπουργοί Εσωτερικών (της ΕΕ) εργάζονται πάνω σε αυτό. Δεν είναι όλοι έτοιμοι να διασφαλίσουν μια δίκαιη κατανομή των προσφύγων που φτάνουν στην Ευρώπη".

Ρωσία και κρίση στην Ουκρανία 

"Συνεργάζομαι με τον Γάλλο πρόεδρο, αλλά και με τη βοήθεια των ΗΠΑ για να βρούμε μια λύση (στην κρίση στην Ουκρανία)".

"Ξεκαθαρίσαμε μόλις χθες στην κοινή μας ανακοίνωση ότι η διατήρηση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός είναι πρωτίστης σημασίας". "Αν τηρηθεί η συμφωνία του Μινσκ, τότε πληρούνται οι προϋποθέσεις για την άρση των κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας".

Διαβάστε ακόμη: 

* Σόιμπλε: Η Ελλάδα δεν χρειάζεται μείωση χρέους, πρέπει να τονώσει την ανταγωνιστικότητά της

Σόιμπλε: Η Ελλάδα δεν χρειάζεται μείωση χρέους, πρέπει να τονώσει την ανταγωνιστικότητά της

 
 
 
 
 

Η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει με την εφαρμογή του προγράμματος μεταρρυθμίσεων και να γίνει περισσότερο ανταγωνιστική, δήλωσε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και πρόσθεσε ότι η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους δεν προβλέπεται "επί του παρόντος".

Όπως μεταδίδει το Reuters, ερωτηθείς σε συνέντευξή του στην γερμανική εφημερίδα Mannheimer Morgen αν μπορεί να φανταστεί μια μερική ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, απάντησε: "Για την ώρα δεν βρίσκεται στην ατζέντα καθόλου".

Το να ξεκινήσει μια συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους θα έστελνε λάθος μήνυμα στην Αθήνα σε μια περίοδο κατά την οποία η οικονομία πηγαίνει καλύτερα και ανακάμπτει, πρόσθεσε.

"Η χώρα δεν χρειάζεται μείωση του χρέους της τώρα, αλλά θα πρέπει να εξακολουθήσει να εργάζεται για την ανταγωνιστικότητά της", σημείωσε ο Γερμανός υπουργός και επισήμανε ότι το κόστος δανεισμού για την Ελλάδα για τα επόμενα 10-15 χρόνια είναι ήδη σχετικά χαμηλό.
 
Σύμφωνα με το δημοσίευμα τόσο η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ όσο και ο Σόιμπλε δεν επιθυμούν να συζητήσουν για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία στις 24 Σεπτεμβρίου, κατά τις οποίες το ακροδεξιό ευρωσκεπτικιστικό κόμμα AfD προβλέπεται να εισέλθει για πρώτη φορά στο κοινοβούλιο.

Σημειώνεται ότι οι Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ προηγούνται των κεντροαριστερών Σοσιαλδημοκρατών με περίπου 15 ποσοστιαίες μονάδες στις τελευταίες δημοσκοπήσεις και θεωρούνται φαβορί ότι θα διατηρήσουν την εξουσία.

Σύμφωνα πάντως με το Reuters ο Σόιμπλε, ο οποίος είναι υπουργός Οικονομικών από το 2009 και θα κλείσει τα 75 του χρόνια στις 18 Σεπτεμβρίου, έχει αφήσει να εννοηθεί ότι επιθυμεί να διατηρήσει το υπουργείο του, αλλά η Μέρκελ ενδεχομένως να χρειαστεί να τον "θυσιάσει" προκειμένου να εξασφαλίσει μια συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης συμμαχίας.

Προβληματίζει την ΕΚΤ η κερδοφορία των τραπεζών

3

 
 
 
 
 

Της Νένας Μαλλιάρα

Πρωτεύουσα θέση στους εποπτικούς ελέγχους της ΕΚΤ καταλαμβάνει  σταδιακά η κερδοφορία των ευρωπαϊκών τραπεζών, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα φαίνεται να θεωρεί αισιόδοξους τους στόχους που θέτουν οι τράπεζες για την ενίσχυση της απόδοσης των ιδίων κεφαλαίων τους μέχρι το 2019. Πρόκειται για στόχους που προβλέπουν διπλασιασμό του δείκτη RoE σε σχέση με το 2016 και οι οποίοι κάνουν την ΕΚΤ να ανησυχεί ότι μεσοπρόθεσμα η επίτευξη σταθερής κερδοφορίας θα αποτελέσει ζήτημα για αρκετές τράπεζες της ευρωζώνης.

Με βάση τις προβλέψεις για την κερδοφορία τους που έχουν αναφέρει στην ΕΚΤ, οι τράπεζες αναμένουν σταδιακή βελτίωση των κερδών τους μετά το 2017, με τη συνολική απόδοση των ιδίων κεφαλαίων τους να φτάνει το 7,4% το 2019 από 3,4% το 2016. Ωστόσο, από τις τράπεζες που αναφέρονται στην ΕΚΤ, μόνο το 25% περιμένει ότι θα πετύχει απόδοση ιδίων κεφαλαίων τουλάχιστον 8% μέχρι το 2019. Αυτό οδηγεί την ΕΚΤ στο συμπέρασμα ότι μεσοπρόθεσμα η επίτευξη κερδοφορίας πιθανόν να παραμείνει ζήτημα για αρκετές τράπεζες της ευρωζώνης. Σημειώνεται ότι ο χαμηλός μέσος όρος RoE (3,4%) των ευρωπαϊκών τραπεζών το 2016 δεν αντανακλά απαραίτητα φτωχές λειτουργικές επιδόσεις δεδομένου ότι περιλαμβάνει κάποιες one-off κινήσεις για τη βελτίωση ισολογισμού ή πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων από κάποιες τράπεζες, οι οποίες οδήγησαν σε πρόσθετες προβλέψεις, αυξάνοντας υποχρεωτικά τα κεφάλαια για την κάλυψη ζημιών.

Δεδομένου του προβληματισμού της ΕΚΤ για τη δυναμική της κερδοφορίας του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο δείκτης απόδοσης ιδίων κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών κινείται μόλις λίγο άνω του 1%,  γίνεται κατανοητό πόσο περισσότερο φλέγον για τις ελληνικές τράπεζες είναι να σταθεροποιήσουν και να ενισχύσουν την κερδοφορία τους. Σημειώνεται ότι σήμερα και αύριο, οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες ανακοινώνουν αποτελέσματα β΄ τριμήνου 2017 (Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς στις 30/8 και Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank στις 31/8).

Ο προβληματισμός της ΕΚΤ για τις προοπτικές κερδοφορίας του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου αποτυπώνεται στο καλοκαιρινό newsletter της ΕΚΤ που δημοσιεύθηκε χθες, όπου αναφέρεται ότι η ΕΚΤ θα διεξαγάγει τους προσεχείς μήνες ειδική θεματική ανασκόπηση για την κερδοφορία των τραπεζών. Ο προβληματισμός για την κερδοφορία αναμένεται να διαμηνυθεί ηχηρά από την επικεφαλής του SSM, Ντανιέλ Νουί, στη συνάντησή της με τραπεζίτες και στελέχη της χρηματοπιστωτικής αγοράς στις 6 Σεπτεμβρίου στο 22ο Ετήσιο Τραπεζικό Συνέδριο της Handelsblatt. 

Η προοπτική της κερδοφορίας των τραπεζών αφορά τις εποπτικές αρχές υπό το πρίσμα του πόσο καλά διαχειρίζονται τα κόστη που τις επηρεάζουν και πόσο συμβαδίζουν με τις εξελίξεις  που μπορεί να θέσουν προκλήσεις στις ίδιες και στον ανταγωνισμό.

Οι τράπεζες έχουν βασίσει τις προβλέψεις για την κερδοφορία τους σε δύο παράγοντες. Αφενός στην εκτίμηση ότι οι οικονομικές συνθήκες στην ευρωζώνη θα ομαλοποιηθούν. Κατόπιν αυτού,  συνολικά οι τράπεζες εκτιμούν ότι στο διάστημα 2016 – 2019 θα μειωθούν κατά 40% οι απομειώσεις ζημιών (impairments) και θα αυξηθούν τα δάνεια κατά περίπου 11%. Η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης αναμένεται ισομερώς κατανεμημένη στις χορηγήσεις λιανικής και επιχειρηματικής πίστης και χαμηλότερη στη στεγαστική πίστη.

Αφετέρου, οι τράπεζες αναμένουν αλλαγή στο μίγμα των εσόδων τους, εκτιμώντας συνολικά μία αύξηση 15% στις προμήθειες και 7% στα καθαρά επιτοκιακά έσοδα μεταξύ 2016 και 2019.

Στην ίδια περίοδο, οι εκτιμήσεις των τραπεζών για τις λειτουργικές δαπάνες τους ποικίλουν. Οι σημαντικότερες συστημικά τράπεζες της ευρωζώνης προβλέπουν μία συντηρητική μείωση των λειτουργικών δαπανών τους κατά 5% μεταξύ 2016 και 2019, υποστηριζόμενη από ευρείας κλίμακας μειώσεις του κόστους. Η "μέση" τράπεζα της ευρωζώνης, ωστόσο, βλέπει ότι τα κόστη της θα παραμείνουν σταθερά κατά την ανωτέρω περίοδο. Γενικά εκτιμάται ότι οι τράπεζες θα επενδύσουν περισσότερο στην τεχνολογία και λιγότερο στα δίκτυα καταστημάτων. 

Τα τελευταία χρόνια η κερδοφορία των τραπεζών που εποπτεύονται από την ΕΚΤ έχει δείξει εικόνα αντιθέσεων. Συνολικά η εικόνα μοιάζει ζοφερή, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο newsletter της ΕΚΤ, δεδομένου του μέσου δείκτη απόδοσης ιδίων κεφαλαίων στο 3,2%  το  2016 από 4,4% το 2015. Την ίδια στιγμή, πάντως, 24 σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα από 12 χώρες της ευρωζώνης εμφανίζουν συνεχή υπεραπόδοση, επιδεικνύοντας δείκτη RoE κοντά στο 10% κατά την τελευταία τριετία. Το στοιχείο που έχουν κοινό οι περισσότερες από τις τράπεζες αυτές είναι η υψηλότερη λειτουργική αποτελεσματικότητα και οι χαμηλότεροι του μέσου όρου δείκτες κόστους προς έσοδα, δηλαδή η άνω του μέσου όρου δυνατότητα να παράγουν έσοδα κρατώντας σφικτό τον έλεγχο των εξόδων.

Πέραν των top performers, όμως, πολλές τράπεζες της ευρωζώνης πρέπει να συνεχίζουν να προσαρμόζουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο και πολλές δεν έχουν κάνει ακόμη σημαντική πρόοδο, εκτιμά η ΕΚΤ.