Αναδρομική εφαρμογή ευνοϊκότερου καθεστώτος υπολογισμού προσαυξήσεων για παλαιές φορολογικές παραβάσεις

• 15/12/2017 - 15:23
• Κατηγορία Φορολογία
• Comments::Δεν υπάρχουν σχόλια ακόμη.

To ευνοϊκότερο για τους φορολογούμενους σύστημα υπολογισμού των προστίμων (προσαυξήσεων και τόκων) εκπρόθεσμης καταβολής φόρων, το οποίο προβλέπει ο Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών (ο ν. 4174/2013) για φορολογικές υποθέσεις από την 1η-1-2014 και μετά επεκτείνεται πλέον και στις εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις των ετών προ του 2014.

Γράφει ο: Γιώργος Παλαιτσάκης

Υλοποιώντας σχετική μνημονιακή δέσμευση, ο υπουργός Οικονομικών Ε. Τσακαλώτος και η υφυπουργός Οικονομικών Αικατερίνη Παπανάτσιου κατέθεσαν στη Βουλή τροπολογία στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο "Μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής και άλλες διατάξεις"), με την οποία επεκτείνονται και σε παραβάσεις προ της ισχύος του ν. 4174/2013, οι ευνοϊκότερες διατάξεις για τα πρόστιμα και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής που τέθηκαν σε ισχύ από την 1η-1-2014 με τον συγκεκριμένο νόμο.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, οι τροποποιήσεις στο ποινολόγιο της εφορίας υπαγορεύονται από την αρχή της αναδρομικής εφαρμογής της ηπιότερης κύρωσης, σύμφωνα με την οποία, επί παραβάσεων για τις οποίες προβλέπονται διαδοχικά περισσότερες κυρώσει,ς επιβάλλεται αναδρομικά η ηπιότερη.

Αυτό σημαίνει ότι, αντί των πρόσθετων φόρων του άρθρου 1 του ν. 2523/1997, στο εξής θα εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες, κατά περίπτωση, κυρώσεις του ΚΦΔ, εφόσον συνεπάγονται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογουμένου.

Η ρύθμιση θα ισχύσει άμεσα, αλλά αφορά μόνο εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις. Συγκεκριμένα, όπως ορίζει η παράγραφος 5 της τροπολογίας, «ποσά που καταβλήθηκαν με οποιοδήποτε τρόπο για πράξεις προσδιορισμού φόρου και εκπροθέσμως υποβληθείσες δηλώσεις που εκδόθηκαν ή υποβλήθηκαν, κατά περίπτωση, μέχρι την έναρξη ισχύος των διατάξεων του παρόντος και που αφορούν σε φορολογικές εν γένει υποχρεώσεις πριν την έναρξη ισχύος του Κ.Φ.Δ (ήτοι 31.12.2013), δεν επιστρέφονται, δεν συμψηφίζονται και δεν αναζητούνται λόγω εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου».

Η διάταξη έχει ως εξής:

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ - ΠΡΟΣΘΗΚΗ στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με τίτλο «Μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής και άλλες διατάξεις»

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

«Τροποποίηση του άρθρου 72 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας»

Με τις προτεινόμενες διατάξεις τροποποιούνται οι παράγραφοι 17 και 18 του άρθρου 72 του ν.4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας Κ.Φ.Δ), προκειμένου να εφαρμόζονται οι, κατά περίπτωση, προβλεπόμενες στον ΚΦΔ κυρώσεις αντί των πρόσθετων φόρων του άρθρου 1 του ν. 2523/1997 και για φορολογικά έτη πριν την έναρξη ισχύος αυτού, εφόσον αυτές συνεπάγονται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογούμενου.

Οι τροποποιήσεις των ανωτέρω διατάξεων υπαγορεύονται από την αρχή της αναδρομικής εφαρμογής της ηπιότερης κύρωσης, σύμφωνα με τη γενική αρχή του ενωσιακού δικαίου και κατά πάγια νομολογία του ΔΕΕ (βλ. ΔΕΕ Jager C-420/06, σκ. 59, Campina C-45/06, σκ. 32-33, Berlusconi C-387/02, σκ. 67-69 κ.λ.π., βλ. σχετικώς ΣτΕ 2031/2013, σκ. 3). Η αρχή αυτή, σύμφωνα με την οποία, επί παραβάσεων για τις οποίες προβλέπονται διαδοχικά περισσότερες κυρώσεις επιβάλλεται αναδρομικά η ηπιότερη, ακολουθείται ήδη και από τη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων (βλ. ΣτΕ 2402/2016, 2031/2013, 4159-60/2009, 4166/2012, 3457/2012, 2048-9/2008, ΔΕφΑΘ 5263/2014, κ.ά.).

Ως προς την εφαρμογή των προτεινόμενων διατάξεων και επί εκκρεμών υποθέσεων, σημειώνεται ότι η επιεικέστερη κύρωση, εφόσον έχει τεθεί σε ισχύ ακόμα και κατά την εκκρεμοδικία ενώπιον των δικαστηρίων ουσίας κάθε βαθμού, είναι εφαρμοστέα αναδρομικά (Βλ. ΣτΕ 2408/2010, σκ. 6, 2957/2013, σκ. 11, 13, 2556/2014, σκέψη 10, 4469/2014, σκ. 4, κ.λπ.).

Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις αποτελούν τμήμα της ευρύτερης μεταρρύθμισης στον τομέα των διοικητικών κυρώσεων για φορολογικές παραβάσεις και αποσκοπούν στην αναλογικότερη επιβολή των κυρώσεων αυτών, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της αναλογικότητας και της χρηστής διοίκησης, και στην βελτίωση της εισπραξιμότητάς τους.

Ευνόητο είναι ότι οι προτεινόμενες διατάξεις αφορούν μόνον την επιβολή πρόσθετων φόρων σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 2523/1997 και συνεπώς δεν θίγεται η επιβολή των προστίμων του άρθρου 7 του ν. 4337/2015 που επιβάλλονται για παραβάσεις του ΚΒΣ (π.δ. 186/1992, Α' 84), του Κ.Φ.Α.Σ. (ν. 4093/2012, Α'222) και του άρθρου 55 παρ. 1 του Κ.Φ.Δ (ν. 4174/2013 Α' 170).

Ειδικότερα, με τις διατάξεις της παραγράφου 1 της προτεινόμενης διάταξης τροποποιείται η παράγραφος 17 του άρθρου 72 του ν.4174/2013 και ορίζεται ότι για πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού φόρου που εκδίδονται από την έναρξη ισχύος της διάταξης και αφορούν σε υποχρεώσεις χρήσεις, περιόδους ή υποθέσεις πριν την έναρξη ισχύος του Κ.Φ.Δ. (ήτοι μέχρι 31.12.2013) επιβάλλεται, αντί του πρόσθετου

φόρου του άρθρου 1 του ν. 2523/1997, πρόστιμο που ισούται με το άθροισμα του προστίμου των άρθρων 58, 58Α παρ. 2 ή 59 του ΚΦΔ, κατά περίπτωση, πλέον του τόκου του άρθρου 53 του ΚΦΔ, ο οποίος υπολογίζεται από την 1.1.2014 και μέχρι την έκδοση του εκτελεστού τίτλου, εφόσον αυτό συνεπάγεται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογούμενου.

Με τις διατάξεις της παραγράφου 2 ορίζεται ότι οι διατάξεις της παραγράφου 1 εφαρμόζονται από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και το Δικαστήριο, κατά περίπτωση, και επί εκκρεμών κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων υποθέσεων, ως ειδικότερα ορίζονται στην εν λόγω παράγραφο.

Με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου, ορίζεται ότι οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 εφαρμόζονται και στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν επιθυμεί τη συνέχιση της δίκης ή την εξέταση της ενδικοφανούς προσφυγής του. Προς τον σκοπό αυτό, ο φορολογούμενος υποβάλλει αίτηση και ανέκκλητη δήλωση ανεπιφύλακτης αποδοχής της πράξης προσδιορισμού του φόρου ή της απόφασης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή του δικαστηρίου, κατά την ειδικότερα οριζόμενη στη διάταξη διαδικασία.

Με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου τροποποιείται η παράγραφος 18 του άρθρου 72 του ν. 4174/2013 και ορίζεται ότι για εκπρόθεσμες χρεωστικές δηλώσεις που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του παρόντος και οι οποίες αφορούν σε χρήσεις περιόδους, υποθέσεις ή εν γένει φορολογικές υποχρεώσεις προ της έναρξης ισχύος του Κ.Φ.Δ. (ήτοι μέχρι 31.12.2013), επιβάλλεται, αντί του πρόσθετου φόρου του άρθρου 1 του ν. 2523/1997, πρόστιμο που ισούται με το άθροισμα του προστίμου του άρθρου 54 του ΚΦΔ, πλέον του τόκου του άρθρου 53 του ΚΦΔ, ο οποίος υπολογίζεται από την 1.1.2014 και μέχρι την έκδοση του εκτελεστού τίτλου, εφόσον αυτό συνεπάγεται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογούμενου.

Με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου ορίζεται ότι ποσά που καταβλήθηκαν με οποιοδήποτε τρόπο για πράξεις προσδιορισμού φόρου και εκπροθέσμως υποβληθείσες δηλώσεις που εκδόθηκαν ή υποβλήθηκαν, κατά περίπτωση, μέχρι την έναρξη ισχύος των διατάξεων του παρόντος και που αφορούν σε φορολογικές εν γένει υποχρεώσεις πριν την έναρξη ισχύος του Κ.Φ.Δ (ήτοι 31.12.2013), δεν επιστρέφονται, δεν συμψηφίζονται και δεν αναζητούνται λόγω εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΡΥΘΜΙΣΗ

Τροποποίηση του άρθρου 72 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας

1. Η παρ. 17 του άρθρου 72 του ν. 4174/2013 (Α' 170) αντικαθίσταται ως εξής:

«17. Για πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού φόρου που αφορούν εν γένει φορολογικές υποχρεώσεις, χρήσεις, περιόδους ή υποθέσεις έως και την 31.12.2013 επιβάλλεται, αντί του πρόσθετου φόρου του άρθρου 1 του ν. 2523/1997, πρόστιμο που ισούται με το άθροισμα του προστίμου των άρθρων 58, 58Α παρ. 2 ή 59 του παρόντος, κατά περίπτωση, πλέον του τόκου του άρθρου 53 του παρόντος, ο οποίος υπολογίζεται από την 1.1.2014 και μέχρι την έκδοση του εκτελεστού τίτλου, εφόσον αυτό συνεπάγεται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογούμενου. Σε κάθε περίπτωση, μετά την απόκτηση του εκτελεστού τίτλου εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 53 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.».

2. Οι διατάξεις της παρ. 1 εφαρμόζονται και επί εκκρεμών, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, υποθέσεων. Ως εκκρεμείς υποθέσεις νοούνται οι υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας κατόπιν άσκησης ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής ή τακτικού ενδίκου μέσου ή αίτησης αναίρεσης ή εκείνες για τις οποίες εκκρεμεί η προθεσμία άσκησης ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής ή τακτικού ενδίκου μέσου ή αίτησης αναίρεσης, καθώς και οι υποθέσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί οι σχετικές πράξεις ή αποφάσεις, αλλά δεν έχουν κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο. Ως εκκρεμείς νοούνται, επίσης, οι υποθέσεις οι οποίες έχουν συζητηθεί και δεν έχει εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση του δικαστηρίου ή έχει εκδοθεί μη αμετάκλητη απόφαση αλλά δεν έχει κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο.

3. Εξαιρετικά, οι ρυθμίσεις της παρ. 2 εφαρμόζονται και στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν επιθυμεί τη συνέχιση της δίκης ή την εξέταση της ενδικοφανούς προσφυγής του. Προς τον σκοπό αυτό, ο φορολογούμενος υποβάλλει αίτηση - ανέκκλητη δήλωση ανεπιφύλακτης αποδοχής της πράξης προσδιορισμού του φόρου ή της απόφασης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή του δικαστηρίου. Η αίτηση - δήλωση αυτή υποβάλλεται στον προϊστάμενο της υπηρεσίας που εξέδωσε την πράξη. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην έχει εκδοθεί αμετάκλητη δικαστική απόφαση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης αποδοχής. Στις περιπτώσεις που η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον των δικαστηρίων, με την ως άνω αίτηση -δήλωση αποδοχής συνυποβάλλεται και σχετική βεβαίωση της γραμματείας του αρμοδίου δικαστηρίου για το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η υπόθεση. Αν έχει εκδοθεί μη αμετάκλητη απόφαση, η ως άνω βεβαίωση πρέπει να διαλαμβάνει αν η απόφαση επιδόθηκε στον αντίδικο του Δημοσίου και, σε καταφατική περίπτωση, την ημεροχρονολογία της επίδοσης. Επί υποθέσεων που έχουν ήδη συζητηθεί, αλλά δεν έχει εκδοθεί ακόμη απόφαση ή έχει εκδοθεί αλλά δεν έχει καταστεί αμετάκλητη, λόγω ύπαρξης προθεσμίας άσκησης ή λόγω άσκησης ενδίκου μέσου κατά της απόφασης, η κατά τα ανωτέρω αίτηση-δήλωση ανέκκλητης αποδοχής περιλαμβάνει, κατά περίπτωση, και δήλωση παραίτησης των διαδίκων από του δικαιώματος τους να απαιτήσουν τη συμμόρφωση προς την τυχόν εκδοθησομένη δικαστική απόφαση ή να ασκήσουν οποιοδήποτε τακτικό ή έκτακτο ένδικο μέσο κατ' αυτής ή παραίτηση από το δικόγραφο του ήδη ασκηθέντος ενδίκου μέσου. Ειδικώς δε, σε υποθέσεις που δεν έχουν συζητηθεί ή έχουν συζητηθεί και δεν έχει εκδοθεί απόφαση του δικαστηρίου, έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις της περίπτωσης α' της παρ. 1 του άρθρου 142 του ν. 2717/1999 (Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας, Α'97), τα αποτελέσματα της οποίας επέρχονται με την υποβολή στη γραμματεία του δικαστηρίου σχετικής βεβαίωσης του Προϊσταμένου της φορολογικής αρχής που εξέδωσε την πράξη, με περιεχόμενο την περάτωση της διαδικασίας της παρούσας παραγράφου. Με Απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων δύναται να καθορίζεται η διαδικασία επιβολής των προστίμων, ζητήματα αρμοδιοτήτων και κάθε αναγκαίο θέμα για την εφαρμογή των παραγράφων 1 έως και 3 του παρόντος.

4. Η παρ. 18 του άρθρου 72 του ν. 4174/2013, αντικαθίσταται ως εξής:

«Εξαιρετικά, για την υποβολή εκπρόθεσμων χρεωστικών δηλώσεων, που αφορούν χρήσεις περιόδους υποθέσεις ή εν γένει φορολογικές υποχρεώσεις έως την 31.12.2013, επιβάλλεται, αντί του πρόσθετου φόρου του άρθρου 1 του ν. 2523/1997, πρόστιμο που ισούται με το άθροισμα του προστίμου του άρθρου 54 του παρόντος πλέον του τόκου του άρθρου 53 του παρόντος, ο οποίος υπολογίζεται από την 1.1.2014 και μέχρι την έκδοση του εκτελεστού τίτλου, εφόσον αυτό συνεπάγεται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογούμενου. Σε κάθε περίπτωση μετά την απόκτηση του εκτελεστού τίτλου εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 53 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.».

5. Ποσά πρόσθετων φόρων που έχουν με οποιοδήποτε τρόπο καταβληθεί δυνάμει των παρ. 17 και 18 του άρθρου 72 του ν. 4174/2013, ως ίσχυαν μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος άρθρου, δεν επιστρέφονται, δεν συμψηφίζονται και δεν αναζητούνται λόγω εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου.