Φοροδιαφυγή: Το δόγμα του φόβου που αποδίδει

7

 
 
 
 
 

του Σπύρου Δημητρέλη

Ο φόβος φυλάει τα έρμα, λέει η ελληνική λαϊκή σοφία. Και στην προκειμένη περίπτωση οι θεσμοί θεωρούν ότι μπορεί να φυλάξει και τα κρατικά έσοδα. Στελέχη των θεσμών δεν κρύβουν τη φιλοσοφία τους αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο θα καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή στην ελληνική οικονομία, η οποία διεκδικεί την πρωτιά σε επίπεδο χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βασικό συστατικό αυτής της φιλοσοφίας είναι η καλλιέργεια του φόβου σε όσους φοροδιαφεύγουν ότι γίνονται φορολογικοί έλεγχοι, καταγράφονται δεδομένα και πραγματοποιούνται διασταυρώσεις στοιχείων από τις οποίες είναι πολύ πιθανό όσοι επιδίδονται στο σπορ της απόκρυψης των πραγματικών τους εισοδημάτων να εντοπισθούν και να κληθούν τελικά να πληρώσουν πολύ περισσότερα από αυτά που θα πλήρωναν αν δήλωναν το πραγματικό τους εισόδημα εξαρχής.

Τα "δόκανα" έχουν στηθεί σε πολλά σημεία της οικονομικής δραστηριότητας και εξακολουθούν να στήνονται νέα. Πιο συγκεκριμένα:

- σχεδόν σε όλο το φάσμα των λιανικών πωλήσεων και της παροχής υπηρεσιών σε καταναλωτές έχει εγκατασταθεί πλέον υποδομή ηλεκτρονικών πληρωμών με συσκευές POS. Με αυτόν τον τρόπο καταγράφονται μέσω τραπεζικού συστήματος έσοδα επιχειρήσεων λιανικών πωλήσεων και παροχής υπηρεσιών

- έχουν δοθεί κίνητρα στους καταναλωτές προκειμένου να πληρώνουν με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες. Στους μισθωτούς το αφορολόγητο όριο συνδέθηκε με την πραγματοποίηση ελάχιστων συναλλαγών με κάρτες και σε όλους τους φορολογούμενους δόθηκε το κίνητρο της συμμετοχής στη φορολοταρία με λαχνούς που κερδίζονται μέσω συναλλαγών με κάρτες

- οι ελεγκτικές υπηρεσίες τη Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων έχουν αποκτήσει πολύ εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στους τραπεζικούς λογαριασμούς των ελεγχόμενων, αντλώντας στοιχεία που αξιοποιούνται στους φορολογικούς ελέγχους

- έχει ξεκινήσει ο υπολογισμός του εισοδήματος των ελεγχόμενων με βάση τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου. Σε αυτές περιλαμβάνεται ακόμη και μέθοδος με τον υπολογισμό των δαπανών που πραγματοποιεί ο ελεγχόμενος με μετρητά (π.χ. δαπάνες για λογαριασμούς ΔΕΚΟ)

- έχει ξεκινήσει στο πλαίσιο διακρατικής συμφωνίας του ΟΟΣΑ η λήψη από το εξωτερικό πληροφοριών τραπεζικού και χρηματοοικονομικού χαρακτήρα για φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας. Τα στοιχεία αυτά θα αξιοποιηθούν για φορολογικούς ελέγχους απόκρυψης εισοδήματος. 

Το ότι το οργανωτικό πλαίσιο για τη διενέργεια φορολογικών ελέγχων καλλιεργεί κλίμα φορολογικής συμμόρφωσης φαίνεται, σύμφωνα με στελέχη των θεσμών και του υπουργείου Οικονομικών, από το αποτέλεσμα της πρόσφατης ρύθμισης για την εθελοντική αποκάλυψη εισοδημάτων. Η ρύθμιση στέφθηκε εισπρακτικά με αποτυχία ενώ δυο αντίστοιχες και πολύ λιγότερο γενναιόδωρες ρυθμίσεις είχαν ουσιαστικά μηδενικό αποτέλεσμα.​

Τα στοιχεία δείχνουν τα εξής:

- στην πρώτη ρύθμιση εθελοντικής αποκάλυψης κεφαλαίων και επαναπατρισμού που θεσπίστηκε το 2005 είχε προσφερθεί συντελεστής φορολόγησης μόλις 3%. Το ποσό που είχε αποκαλυφθεί ήταν 626,34 εκατ. ευρώ και είχαν εισπραχθεί μόλις 18,73 εκατ. ευρώ

- στη δεύτερη ρύθμιση επαναπατρισμού κεφαλαίων που θεσπίστηκε το 2010 είχαν αποκαλυφθεί μόλις 123 εκατ ευρώ και είχαν εισπραχθεί 6,1 εκατ. ευρώ. Και αυτό παρά το γεγονός ότι ο φορολογικός συντελεστής ήταν 5% εφόσον τα χρήματα επαναπατρίζονταν και 8% εφόσον παρέμεναν στο εξωτερικό

- στην πρόσφατη ρύθμιση για την εθελοντική αποκάλυψη κεφαλαίων, υπό το φόβο της αποκάλυψης των καταθέσεων σε Ελλάδα και εξωτερικό που προέρχονται από μη φορολογημένα εισοδήματα αποκαλύφθηκαν εισοδήματα ύψους 795,3 εκατ. ευρώ και έχουν ήδη πληρωθεί 262,2 εκατ. Μάλιστα τα εισοδήματα που αποκαλύπτονταν φορολογούνταν με την κλίμακα που ίσχυε κατά το έτος απόκτησής τους και με προσαύξηση που συνολικά ξεπερνούσε, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και το 60%.

Με άλλα λόγια μια πολύ πιο ακριβή ρύθμιση για τους φορολογούμενους έφερε πολλαπλάσια έσοδα. Που οφείλεται η διαφορά. Στο ΥΠΟΙΚ και τους θεσμούς λένε ότι οφείλεται στον φόβο του ελέγχου...