Η πιο άδικη φορολογική πολιτική με αριθμούς

6

 
 
 
 
 

Του Σπύρου Δημητρέλη

Αντιμέτωποι με μια από τις πιο άδικες ιστορικά φορολογικές πολιτικές βρέθηκαν οι πολίτες και η οικονομία συνολικά κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας. Παρά το γεγονός ότι η σχέση άμεσης έμμεσης φορολογίας ευνοούσε διαχρονικά, λόγω στρεβλώσεων στο ελληνικό φορολογικό σύστημα, τη δεύτερη και αυτό αποτελούσε ένα πάγιο επιχείρημα της ελληνικής αριστεράς στην κριτική που έκανε για τη δημοσιονομική πολιτική τις προηγούμενες δεκαετίες, τα τελευταία τρία χρόνια τα πράγματα σε αυτό το πεδίο έγιναν χειρότερα.

Ενώ μια από τις μεγαλύτερες μορφές κοινωνικής αδικίας είναι η εκτεταμένη, όπως προκύπτει από έγκυρες μελέτες, φοροδιαφυγή που έχει σαν αποτέλεσμα όσοι δεν πληρώνουν τους φόρους που τους αναλογούν να τους φορτώνουν στους υπόλοιπους "που δεν μπορούν να κρύψουν εισοδήματα”, η αριστερού προσήμου κυβέρνηση δεν φαίνεται, σύμφωνα με τα στοιχεία, να έκανε και πολλά πράγματα σε αυτό το πεδίο.

Το πιο αποκαλυπτικά στοιχεία αποτυχίας των τελευταίων τριών ετών στην αποκατάσταση της φορολογικής δικαιοσύνης στην οικονομία είναι αυτά που αφορούν στην πορεία των κρατικών εσόδων από την άμεση και την έμμεση φορολογία. Η πρώτη, η άμεση φορολογία συνδέεται απευθείας με τη φοροδοτική ικανότητα των πολιτών -όταν βεβαίως δεν υπάρχει εκτεταμένη φοροδιαφυγή- και η δεύτερη συνδέεται με την κατανάλωση η οποία βαρύνει κατά κύριο λόγο όσους έχουν χαμηλά πραγματικά εισοδήματα.

Σε ένα λίτρο βενζίνης που αγοράζεται από τους πολίτες περιλαμβάνεται περίπου ένα ευρώ φόρων. Ο μέσος φορολογούμενος που αγοράζει το λίτρο και δεν έχει αποκρύψει εισοδήματα για να αποκτήσει ένα ευρώ καθαρού εισοδήματος έχει πληρώσει σε φόρους εισοδήματος κατά κανόνα 1,3 ευρώ. Δηλαδή για ένα λίτρο βενζίνης πληρώνει φόρους 1,3 ευρώ. Ο φορολογούμενος που αποκρύπτει εισοδήματα για να αποκτήσει αυτό το λίτρο βενζίνης πληρώνει ένα ευρώ. Είναι έτσι διπλά κερδισμένος. Και καταναλώνει περισσότερο αλλά και λόγω της απόκρυψης εισοδήματος περιορίζει τη φορολογική βάση με αποτέλεσμα να προκαλεί αύξηση των φορολογικών συντελεστών που βαρύνουν κυρίως "όσους δεν μπορούν να κρύψουν εισοδήματα”. Και αν στην περίπτωση όσων μπορούν και αποκρύπτουν εισοδήματα υπάρχει η άμυνα απέναντι στην υπερφορολόγηση που λέγεται "ακόμη μεγαλύτερη απόκρυψη εισοδημάτων” στην περίπτωση όσων δεν μπορούν να αποκρύψουν εισοδήματα η αύξηση συντελεστών σημαίνει περαιτέρω μείωση του πραγματικού εισοδήματος και φτωχοποίηση.

Παρόλα αυτά, η φορολογική πολιτική των τελευταίων τριών ετών εστιάσθηκε κυρίως στην αύξηση των έμμεσων φόρων. Πιο εύκολη και πιο γρήγορη λύση. Ας δούμε τι λένε τα στοιχεία. Το 2015 τα συνολικά έσοδα από την άμεση φορολογία ήταν 19.758 δισ. ευρώ. Το 2018 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 20,766 δισ ευρώ, δηλαδή θα παρουσιάσουν μια αύξηση της τάξης του 5,1%.

Την ίδια περίοδο όμως τα έσοδα από την έμμεση φορολογία (κυρίως ΦΠΑ και ειδικοί φόροι κατανάλωσης) αυξήθηκαν τρεις φορές περισσότερο, δηλαδή κατά 15,21%. Από 23,733 δισ. ευρώ που ήταν το 2015 εκτιμάται ότι φέτος θα ανέλθουν σε 27,390 δισ. ευρώ. Δηλαδή ενώ τα έσοδα από την άμεση φορολογία αυξάνονται μέσα σε τρία χρόνια κατά 1 δισ. ευρώ, τα έσοδα από την έμμεση φορολογία αυξάνονται κατά 3,7 δισ. ευρώ...