Νέα "εργαλεία" για το χρέος από τον "νέο" ESM

 
 
 
 
 

Του Γ. Αγγέλη 

Το αδιαμφισβήτητα κυρίαρχο δίδυμο της διαπραγμάτευσης για το ελληνικό χρέος, το γερμανικό ΥΠΟΙΚ και το ΔΝΤ, με αφορμή το τι και πώς της συμμετοχής του Ταμείου στο υπό εξάντληση τρίτο ελληνικό πρόγραμμα, φαίνεται πως οδηγεί σε μείζονος σημασίας αναταράξεις τις σχέσεις ΔΝΤ – Ευρωζώνης.

Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες του Capital.gr, το Βερολίνο έχει συμφωνήσει με τη γαλλική Κυβέρνηση σε ένα πλαίσιο αλλαγών της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, που θα έχει ως κεντρικό άξονα αφενός την ενίσχυση του ESM όσον αφορά τα ζητήματα βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους και αφετέρου τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος για την ευρωπαϊκή αγορά κεφαλαίων που θα στηρίζεται και στην περαιτέρω ολοκλήρωση της τραπεζικής ενοποίησης (χωρίς να έχει "λυθεί" ακόμα το θέμα της ενιαίας εγγύησης καταθέσεων). 

Χθες η κα Μέρκελ είχε μία σημαντική συνάντηση με τον πρόεδρο της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, στην οποία συζητήθηκαν οι αλλαγές αυτές στο πλαίσιο της νέας εικόνας που διαμορφώνει η προβληματική κατάσταση με την Ιταλία και η οικονομική αντιπαράθεση με την Ουάσιγκτον (εμπορικός πόλεμος).

Όσον αφορά το πρώτο ζήτημα, τις αλλαγές στο status του ESM, το θέμα Ελλάδα αποτελεί και πάλι αφετηρία για σημαντικές προσαρμογές οι οποίες επηρεάζουν και την τελική μορφή της συμφωνίας για το χρέος.

Δύο είναι τα βασικά στοιχεία στις "προσαρμογές” αυτές και τα δύο επηρεάζουν την τελική συμφωνία για τη μεσομακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους: 

* Ο ESM θα επεκτείνει τη χρηματοδοτική του ικανότητα πέραν των δύο γνωστών βραχυπρόθεσμης διάρκειας εργαλείων του ECCL και του PCCL, τα οποία είχαν σχεδιασθεί με βάση τα αντίστοιχα εργαλεία του ΔΝΤ. Σ' αυτά θα προστεθούν μεγαλύτερης διάρκειας εργαλεία παρέμβασης που θα μπορούν να υπερκαλύπτουν την πενταετία και θα διακρίνονται από μεγαλύτερης ευελιξίας προϋποθέσεις ενεργοποίησης. Όμως και τα νέα εργαλεία θα διακατέχονται από τον χαρακτήρα "αλληλεγγύης” και δεν θα ευνοούν σε καμία περίπτωση την "αμοιβαιοποίηση” του χρέους. Με άλλα λόγια θα αποτελούν δάνεια με ευνοϊκές – στα όρια των δυνατοτήτων του ESM – προϋποθέσεις και με την εποπτεία του ESM. Ένα τέτοιο εργαλείο π.χ. θα μπορούσε να υποκαταστήσει την αμφιλεγόμενη "αυτοματοποίηση” της γαλλικής πρότασης με μία περισσότερο "φιλική" λογική προς τις απαιτήσεις της Γερμανίας, διατηρώντας την ετοιμότητα της στήριξης της ελληνικής οικονομίας με βάση τα στοιχεία πενταετίας που ήδη προβλέπει η απόφαση του Eurogroup.  

* To δεύτερο στοιχείο έχει να κάνει με τη "σχέση" και την αυτονομία του ESM και των ευρωπαϊκών θεσμών έναντι του ΔΝΤ. Συγκεκριμένα ο νέος ESM θα είναι αυτός που θα είναι ο αρμόδιος για την αξιολόγηση του χρέους (βιώσιμο ή μη ή με ποιές προϋποθέσεις) και το ΔΝΤ θα είναι υποχρεωμένο εφόσον συμμετέχει στην εποπτεία της οικονομίας μιας ευρωπαϊκής χώρας να μην μπορεί να αξιολογεί ανεξάρτητα αλλά σε συνεργασία με τον ESM την οικονομία αυτή. Για παράδειγμα το ΔΝΤ στο νέο πλαίσιο δεν θα πρέπει να μπορεί να "ακυρώνει" με το δικό του DSA το αντίστοιχο του ESM, αλλά θα πρέπει και οι δύο οργανισμοί να συνεργάζονται για την από κοινού και "ισότιμη" αξιολόγηση των οικονομικών δεδομένων. Με άλλα λόγια το ΔΝΤ θα πρέπει στην περίπτωση αυτή να αποδεχθεί την ισότιμη όσο αφορά τις χώρες της Ευρωζώνης θέση του ESM. Και αυτό είναι κάτι που το ΔΝΤ σαν θεσμός δεν θα είναι εύκολο να αποδεχθεί. 

Μία ρήξη στο μέτωπο αυτό είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει και στην οριστική "έξοδο” του Ταμείου από το ελληνικό πρόγραμμα ό,τι μορφή και αν πάρει η τελική συμφωνία για την περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους...