"Καμπανάκι" για τράπεζες, επενδύσεις και χρέος - Τι φέρνει η Ενισχυμένη Εποπτεία

25

 
 
 
 
 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 15:00

Της Δήμητρας Καδδά

Την ανάγκη να ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις του μνημονίου που εκκρεμούν αλλά και οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα στην 2σέλιδη επιστολή που συνοδεύει την απόφαση για το χρέος της 21ης Ιουνίου διασφαλίζει το πλαίσιο της Ενισχυμένης Εποπτείας που ενέκρινε και έδωσε στη δημοσιότητα σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα τεθεί σε εφαρμογή την 21η Αυγούστου και περιλαμβάνει τους όρους της 4ετούς, αυστηρότερης σε σχέση με τα άλλα κράτη - μέλη, επιτήρησης. 

Στο 6σέλιδο κείμενο της απόφασης γίνονται ξεκάθαροι οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτό το πλαίσιο. Καταγράφονται κίνδυνοι στο πεδίο του χρέους, των ξένων επενδύσεων, της ανεργίας αλλά και των κόκκινων δανείων.

Γίνεται επίσης σαφές ότι οι συνθήκες δανεισμού της Ελλάδας παραμένουν εύθραυστες λόγω εξωτερικών οικονομικών κινδύνων, δηλαδή λόγω της κατάστασης των διεθνών αγορών που δυσχεραίνει την επιστροφή της χώρας σε αυτές. Έτσι η Επιτροπή αναφέρεται σε συνολικούς κινδύνους χρηματοοικονομικής σταθερότητας που την οδήγησαν σε αυτή την απόφαση.

Η ενισχυμένη εποπτεία θα έχει ως μοχλό πίεσης τα μέτρα για το χρέος. Η εκπλήρωση των όρων μεταξύ άλλων θα συνδέεται με την καταβολή των κερδών ομολόγων SNPs - ANFAs (600 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο) και με την διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα των επιτοκίων step up (200 εκατ. το όφελος ετησίως). Περιλαμβάνει αξιολογήσεις ανά 3μηνο και ενεργοποιεί τον σχετικό κανονισμό της ΕΕ (472/2013). Η "Απόφαση για την ενεργοποίηση του πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας" θα ανανεώνεται ανά 6μηνο όπως αναφέρεται στο 6σέλιδο κείμενο που έδωσε στη Δημοσιότητα η Επιτροπή.

Σημειώνεται πως η Ενισχυμένη Εποπτεία συντάχθηκε από τις υπηρεσίες του Αντιπροέδρου της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις και του Επιτρόπου Πιερ Μοσκοβισί.

Για τις δεσμεύσεις της Ελλάδας αναφορικά με την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων του μνημονίου αλλά και του 2σέλιδου κειμένου του Eurogoup αναφέρεται ότι "η  Ελλάδα δεσμεύτηκε στην Ευρωομάδα να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τις βασικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του Μνημονίου. Έχει δεσμευθεί επίσης να εφαρμόσει συγκεκριμένες δράσεις στους τομείς της φορολογικής και δημοσιονομικής διαρθρωτικής πολιτικής, της κοινωνικής πρόνοιας, της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, των αγορών εργασίας και προϊόντων, των ιδιωτικοποιήσεων και της δημόσιας διοίκησης. "Αυτές οι συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες παρατίθενται σε παράρτημα της δήλωσης της Ευρωομάδας της 22ας Ιουνίου 2018, θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση πιθανών πηγών οικονομικών δυσκολιών". 

Οι εσωτερικοί κίνδυνοι  
 
Στο κείμενο γίνεται σαφής αναφορά σε κινδύνους που παραμένουν αναφορικά με το χρέος, την ανεργία, το εξωτερικό επενδυτικό ισοζύγιο και τα κόκκινα δάνεια. Ειδικά για τον τραπεζικό τομέα αναφέρεται ότι παραμένει πλήρως κεφαλαιοποιημένος, αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις που σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα κερδοφορίας, αλλά και με πολύ υψηλά κόκκινα δάνεια. Επιπλέον, σημειώνεται ότι "θα χρειαστούν συνεχείς προσπάθειες προκειμένου τα κόκκινα δάνεια να υποχωρήσουν σε βιώσιμα επίπεδα και να επιτρέψουν έτσι στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εκπληρώσουν το ρόλο τους". 

Οι συνθήκες δανεισμού της Ελλάδας παραμένουν "εύθραυστες"

Στο κείμενο απόφασης γίνεται σαφές επίσης ότι οι συνθήκες δανεισμού της Ελλάδας παραμένουν εύθραυστες λόγω εξωτερικών οικονομικών κινδύνων. Γίνεται λόγος επίσης για αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές, που διατηρεί τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ. 

Αναλυτικά αναφέρεται ότι έχοντας αποκοπεί από τον δανεισμό από τις χρηματοπιστωτικές αγορές από το 2010, η Ελλάδα άρχισε να ανακτά την πρόσβαση στην αγορά μέσω εκδόσεων κρατικών ομολόγων από τον Ιούλιο του 2017. Ωστόσο, εν μέσω επεισοδίων αστάθειας στις χρηματοπιστωτικές αγορές, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με άλλα κράτη - μέλη του ευρώ και οι συνθήκες δανεισμού της Ελλάδας παραμένουν εύθραυστες σε σχέση με τους εξωτερικούς οικονομικούς κινδύνους. Ως εκ τούτου πρέπει να γίνουν περαιτέρω προσπάθειες για τη διασφάλιση της συνεχούς και σταθερής πρόσβασης στις αγορές.

Κίνδυνοι χρηματοοικονομικής σταθερότητας

Υπό το πρίσμα των παραπάνω η Επιτροπή εκτιμά ότι "η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κινδύνους όσον αφορά τη χρηματοοικονομική σταθερότητά της, οι οποίοι, εάν υλοποιηθούν, θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ. Όποια διάχυση των επιπτώσεων υλοποιηθεί, θα μπορούσε να συμβεί έμμεσα επηρεάζοντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών και το κόστος χρηματοδότησης για τις τράπεζες και τα κρατικά χρεόγραφα σε άλλα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ". Και έτσι αιτιολογεί την απόφαση επιβολής Ενισχυμένης Εποπτείας.
  
Η απόφαση
 
Σύμφωνα με την Κομισιόν οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται αφορούν μόνο την ολοκλήρωση μιας σειράς μεταρρυθμίσεων οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει από την Ελλάδα στο πλαίσιο του προγράμματος (SMoU).

Η επιτήρηση θα επικεντρώνεται σε έξι τομείς, σε σχέση με τους οποίους η Ελλάδα ανέλαβε συγκεκριμένες δεσμεύσεις στο πλαίσιο της συμφωνίας της Ευρωομάδας της 22ας Ιουνίου. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η δημοσιονομική πολιτική και η δημοσιονομική διαρθρωτική πολιτική, η κοινωνική πρόνοια, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, οι αγορές εργασίας και προϊόντων, και η δημόσια διοίκηση.

Η ενεργοποίηση μέτρων για το χρέος που εξαρτώνται από  την ενισχυμένη Εποπτεία θα βασίζεται σε θετικές εκθέσεις που θα καταρτίζονται. 

Mια θετική έκθεση ενισχυμένης εποπτείας θα καθιστά δυνατή την επιστροφή στην Ελλάδα του δημοσιονομικού ισοδύναμου των εσόδων των εθνικών κεντρικών τραπεζών από την κατοχή ελληνικών ομολόγων (τα λεγόμενα "κέρδη SMP/ANFA"). Τα κέρδη αυτά θα μεταβιβάζονται στην Ελλάδα ισόποσα σε εξαμηνιαία βάση, κάθε Δεκέμβριο και Ιούνιο, αρχής γενομένης το 2018 και έως τον Ιούνιο του 2022, υπό την προϋπόθεση θετικών εκθέσεων ενισχυμένης εποπτείας. Τούτο θα γίνεται επιπροσθέτως της συμφωνηθείσας παραίτησης από την προσαύξηση επιτοκίου ("step-up interest rate margin") όσον αφορά τη δόση για την επαναγορά χρέους του 2ου ελληνικού προγράμματος από το 2018. Τα μέτρα αυτά από κοινού θα καταστήσουν διαθέσιμα πρόσθετα κεφάλαια για την Ελλάδα κατά τα έτη αμέσως μετά τη λήξη του προγράμματος, παρά το γεγονός ότι η χώρα δεν υπόκειται πλέον σε πρόγραμμα.

Η ενισχυμένη εποπτεία θα ισχύσει για αρχική περίοδο έξι μηνών, σύμφωνα με τις νομικές διατάξεις. Μπορεί να ανανεώνεται κάθε έξι μήνες και είναι πιθανό να παραμείνει σε ισχύ όσο διάστημα ισχύουν τα μέτρα για το χρέος που εξαρτώνται από τις πολιτικές, δηλαδή έως το 2022.

Η κανονική εποπτεία μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος θα αρχίσει μόλις λήξει (ή εφόσον δεν ανανεωθεί πλέον) το πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας και θα διαρκέσει έως ότου εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει λάβει η Ελλάδα. Αυτό ισχύει για κάθε χώρα που βγαίνει από πρόγραμμα.

Οι διαφορές
 
Οι διαφορές μεταξύ της κανονικής εποπτείας μετά τη λήξη ενός προγράμματος και της ενισχυμένης εποπτείας είναι ότι η Ελλάδα θα παρακολουθείται μέσω πιο συχνών αποστολών αξιολόγησης από την Επιτροπή και τους άλλους θεσμούς. Η υποβολή εκθέσεων θα πραγματοποιείται σε τριμηνιαία βάση. Σκοπός είναι να συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό η εν λόγω παρακολούθηση με αυτήν που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συνήθους διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η οποία θα εφαρμόζεται πλέον στην Ελλάδα όπως και σε όλα τα άλλα κράτη μέλη. Οι συνέργειες μεταξύ των δύο διαδικασιών θα μεγιστοποιηθούν. Στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας, οι ελληνικές αρχές θα πρέπει επίσης να παρέχουν λεπτομερέστερα στοιχεία από ό,τι θα συνέβαινε βάσει της κανονικής εποπτείας μετά τη λήξη προγράμματος.

Η Επιτροπή αναλαμβάνει ενισχυμένη εποπτεία σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και, όπου είναι σκόπιμο, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Ο ΕΜΣ θα συμμετέχει στο πλαίσιο του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, ως είθισται για την εποπτεία μετά τη λήξη ενός προγράμματος. Επίσης Το ΔΝΤ δεσμεύθηκε να εξακολουθήσει να συμμετέχει πλήρως στην Ελλάδα μετά τη λήξη του προγράμματος του ΕΜΣ.