Rabobank: Η Ελλάδα θα παραμείνει στο έλεος των αγορών και των δανειστών

5

 
 
 
 
 

Μετά τη συμφωνία στο Eurogroup, οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας αναμένεται να περιοριστούν βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, λόγω του υψηλού δημόσιου χρέους της, η χώρα θα παραμείνει εξαρτώμενη από το έλεος των εταίρων της στην ευρωζώνη καθώς και των αγορών για μεγάλο χρονικό διάστημα, εν μέσω ενός βελτιούμενου αλλά πολύ αδύναμου ακόμα οικονομικού περιβάλλοντος, σημειώνει η Rabobank σε νέα έκθεσή της.

Όπως εκτιμά η τράπεζα, η Ελλάδα αδιαμφισβήτητα θα χρειαστεί περισσότερη ελάφρυνση του χρέους στο μακροπρόθεσμο διάστημα. Οι υποθέσεις για τις οικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές της Ελλάδας φαίνονται πολύ αισιόδοξες, όπως εξηγεί, επομένως η περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους φαίνεται αναπόφευκτη. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα αναμένουν ότι η οικονομική ανάπτυξη θα φτάσει κατά μέσο όρο 2% μέχρι το 2022 και 1% μετά το 2060, σε συνδυασμό με ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% μέχρι το 2022 και 2,2% στη συνέχεια. Ένα τέτοιο σενάριο είναι πρωτοφανές στην ιστορία, όπως τονίζει.

Για παράδειγμα, η πρωταθλήτρια των πλεονασμάτων στην Ευρώπη είναι η Ιταλία. "Τρέχει" πλεονάσματα εδώ και περισσότερα από 25 χρόνια (εκτός από το 2009 και το 2010) της τάξης του 2% σε μέσο όρο, αλλά αυτό δεν έχει έρθει χωρίς κόστος. Για να επιτευχθεί αυτό το πλεόνασμα, η συνολική φορολογική επιβάρυνση έχει εκτοξευθεί, ενώ δεν αντισταθμίζεται με αποτελεσματικές δημόσιες δαπάνες και δημόσιες υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Η μέση οικονομική ανάπτυξη από το 1992 είναι 0,7% στην Ιταλία. Όπως επισημαίνει η Rabobank, δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η Ελλάδα θα έχει καλύτερες επιδόσεις σε μακροπρόθεσμη βάση, ενώ είναι ακόμα πιο πιθανό να έχει χειρότερες.

Η μακροπρόθεσμη δυναμική παραμένει αδύναμη

Μακροπρόθεσμα, η ανάπτυξη πιθανότατα θα επιβραδυνθεί και κατά την άποψη της τράπεζας, ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης περίπου 1,5% μέχρι το 2030 και 1% στη συνέχεια, όπως προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παραμένει αισιόδοξος. Και ο λόγος είναι πως η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να παραμείνει περιοριστική για τις επόμενες δεκαετίες, εάν η Ελλάδα επιθυμεί να παραμείνει επιλέξιμη για τις τρέχουσες και μελλοντικές συμφωνίες ελάφρυνσης του χρέους, και να συμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς κανόνες του προϋπολογισμού. Ωστόσο, η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική θα περιορίσει την εγχώρια ζήτηση, ειδικά εάν "χτυπήσει" την κατανάλωση, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου τα δύο τρίτα του συνολικού ΑΕΠ. Με το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών να εξακολουθεί να είναι σχεδόν 25% μικρότερο από τα προ κρίσης επίπεδα, τις περαιτέρω περικοπές στις συντάξεις το 2019 και τη μείωση του αφορολόγητου ορίου το 2020, οι προοπτικές της Ελλάδας δεν φαίνονται και τόσο... φωτεινές.

Άλλοι παράγοντες που κάνουν την Rabobank να είναι απαισιόδοξη για τις προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας είναι η γήρανση του πληθυσμού, ενώ η αύξηση της παραγωγικότητας είναι πολύ αδύναμη. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η αύξηση της παραγωγικότητας έχει παραμείνει στάσιμη ενώ η συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής, έχει συρρικνωθεί. Επιπλέον, η συνεχιζόμενη υψηλή ανεργία κυρίως στους νέους είναι ακόμη πολύ υψηλή για να σταματήσει το brain drain, και οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να είναι πολύ αδύναμες με το "βουνό" των μη εξυπηρετούμενων δανείων (άνω του 40%) να περιορίζει την ικανότητά τους να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη και να αντέξουν μία νέα κρίση.

Εν τω μεταξύ, τα θεμελιώδη μεγέθη της ελληνικής οικονομίας παραμένουν αδύναμα, παρά τις μεταρρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν, πλήττοντας τις επενδυτικές προοπτικέςτης χώρας καθώς και το αναπτυξιακό δυναμικό της. Παράλληλα, ενώ η ευκολία για το επιχειρείν έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, η επιχειρηματική δραστηριότητα παραμένει δύσκολη,  με τη διεθνή ανταγωνιστικότητα και τη διακυβέρνηση στην Ελλάδα να είναι πλέον ασθενέστερες από ό,τι πριν από την κρίση. Όπως σημειώνει η Rabobank,  η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία μεταξύ των χωρών της ΕΕ στον Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας.

Φυσικά θα μπορούσε η Ελλάδα να εκπλήξει θετικά. Χρειάζεται γενικά αρκετός χρόνος πριν οι μεταρρυθμίσεις αρχίσουν να παράγουν κέρδη και ως εκ τούτου το κέρδος από όλες τις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια μπορεί να είναι υψηλότερο από ό,τι αναμένεται. Και η δυνητική ανάπτυξη θα μπορούσε να επιταχυνθεί εάν η Ελλάδα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και ενισχύσει την οικονομία της, με την τεχνική βοήθεια που παρέχει η ΕΕ. Αλλά σίγουρα υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για να επαναφέρει η Ελλάδα τον πλούτο στα επίπεδα που βρισκόταν πριν από την κρίση καθώς και να ενισχύσει το αναπτυξιακό δυναμικό της έτσι ώστε να ξεπεράσει το τεράστιο χρέος, καταλήγει η Rabobank.

Ελευθερία Κούρταλη