Υπολογισμός του εισαγωγικού δασμού σε περίπτωση γένεσης τελωνειακής οφειλής.
  1. Από την ημερομηνία ισχύος του Κώδικα έχει επέλθει και σημαντική αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού της τελωνειακής οφειλής, στην  περίπτωση που  γεννηθεί αυτή.
Ειδικότερα, το άρθρο 85 παρ.1 του Κώδικα προβλέπει ότι η εκ δασμών οφειλή καθορίζεται πλέον, με βάση τους κανόνες που εφαρμόζονται για τον υπολογισμό του δασμού στα συγκεκριμένα εμπορεύματα τη στιγμή γένεσης της τελωνειακής οφειλής.Έτσι, η τελωνειακή οφειλή για το εν λόγω καθεστώς δεν  υπολογίζεται πλέον βάσει των στοιχείων δασμολόγησης που ισχύουν για τα εμπορεύματα εισαγωγής (πρώτη ύλη), αλλά βάσει των κανόνων που θα εφαρμοζόντουσαν για τα συγκεκριμένα εμπορεύματα κατά την στιγμή της γένεσης της τελωνειακής οφειλής, η οποία ευλόγως έπεται χρονικά του χρόνου εισαγωγής.
  1.    Σημαντική εξαίρεση εισάγει το άρθρο 86 παρ.3 του Κώδικα, με το οποίο παρέχεται η δυνατότητα στον διασαφιστή να υποβάλει ειδικό αίτημα, προκειμένου η τελωνειακή οφειλή, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία των μεταποιημένων εμπορευμάτων, να υπολογίζεται με βάση την δασμολογική κατάταξη, τη δασμολογητέα αξία, την ποσότητα, τη φύση και την καταγωγή των εμπορευμάτων, που είχαν υπαχθεί στο καθεστώς, κατά τη στιγμή της αποδοχής της τελωνειακής διασάφησης που αφορά τα εμπορεύματα αυτά, δηλαδή επί της εισαχθείσης πρώτης ύλης (βλ και άρθρα 72 επόμ. του Καν (ΕΕ 2446/2015).
α) Ως προς την απαλλαγή από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας:
  1. Η ευνοϊκή μεταχείριση των επιχειρήσεων που εντάσσονται στο καθεστώς προσωρινής εισαγωγής δεν περιορίζεται μόνο στην αναστολή και απαλλαγή των αναλογούντων δασμών, αλλά επεκτείνεται και στην  απαλλαγή από τον φόρο προστιθέμενης αξίας, που επιβαρύνει τα εισαγόμενα εμπορεύματα. Συγκεκριμένα, από τη διάταξη του άρθρου 25§1ε’του ν. 2859/2000 (Κώδικας ΦΠΑ), προβλέπεται ότι «απαλλάσσονται από το φόρο οι παραδόσεις αγαθών που προβλέπουν οι διατάξεις:  αα) της περίπτωσης α’ της παραγράφου 1 του άρθρου 10,[1] με διατήρηση των καθεστώτων προσωρινής εισαγωγής, με πλήρη απαλλαγή από εισαγωγικούς δασμούς ή εξωτερικής διαμετακόμισης».
  2. Εξάλλου, στο άρθρο 17 του ίδιου νόμου  ορίζεται ότι η φορολογική υποχρέωση γεννάται και ο φόρος γίνεται απαιτητός από το Δημόσιο, κατά το χρόνο που πραγματοποιείται η εισαγωγή των αγαθών, σύμφωνα με το άρθρο 10 του παρόντος. `Οταν αγαθά τίθενται από τη στιγμή της εισαγωγής τους, σε ένα από τα καθεστώτα, που προβλέπονται στα εδάφιο αα` και ββ` της περίπτωσης β` της παραγράφου 1 του άρθρου 25, σε καθεστώς προσωρινής εισαγωγής με πλήρη απαλλαγή από εισαγωγικούς δασμούς, σε καθεστώς εξωτερικής διαμετακόμισης ή σε ένα από τα καθεστώτα που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 61,[2] η φορολογική υποχρέωση γεννάται και ο φόρος γίνεται απαιτητός κατά το χρόνο κατά τον οποίο τα αγαθά εξέρχονται από τα καθεστώτα αυτά στο εσωτερικό της χώρας».
  1. Στην ΠΟΛ 1020/2015 καταγράφεται ότι απαλλάσσονται από το φόρο προστιθεμένης αξίας, κατά τις διατάξεις περί Φ.Π.Α. οι παραδόσεις αγαθών από δικαιούχο άδειας πρόσωπο σε άλλο δικαιούχο άδειας πρόσωπο χωρίς τη λήξη του καθεστώτος. Επίσης, ορίζεται ότι οι παροχές υπηρεσιών, που πραγματοποιούνται εντός του καθεστώτος ενεργητικής τελειοποίησης από υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα, εγκατεστημένα στη χώρα μας ή σε άλλο Κράτος Μέλος της Ε.Ε, απαλλάσσονται του φόρου, με την προϋπόθεση ότι στο σχετικό φορολογικό στοιχείο που εκδίδεται από τον πάροχο της υπηρεσίας χωρίς ΦΠΑ αναφέρεται η ένδειξη «Απαλλαγή από φπα, παροχή υπηρεσιών σε αγαθά που έχουν τεθεί σε καθεστώς ενεργητικής τελειοποίησης» (ΠΟΛ 1020/2015) και ο αριθμός της άδειας της ενεργητικής τελειοποίησης.
  2. Τέλος, στην ως άνω Κανονιστική Απόφαση προβλέπεται ότι, σε περίπτωση που τα παράγωγα εμπορεύματα δεν αποτελέσουν αντικείμενο επανεξαγωγής ή αντικείμενο εξαγωγής/παράδοσης σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε., τότε ο φόρος προστιθέμενης αξίας που αναλογεί στα εμπορεύματα και έτυχαν απαλλαγής καταβάλλεται στην αρμόδια τελωνειακή αρχή κατά τα προβλεπόμενα από τις γενικές διατάξεις. 
β) Κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των σχετικών διατάξεων;
 Οι σχετικές κυρώσεις προβλέπονται από τις εθνικές διατάξεις και συγκεκριμένα:
  1. Ο ισχύων Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας (ν. 2960/2001) προβλέπει στο άρθρο 149, ως ισχύει, τα εξής:
«1.Παραβάσεις, που διαπιστώνονται στα πλαίσια του καθεστώτος τελειοποίησης προς επανεξαγωγή και επισύρουν την επιβολή προστίμου, αντιμετωπίζονται με τις γενικότερες Εθνικές Νομοθετικές Διατάξεις που ισχύουν για το εν λόγω καθεστώς.
  1. Εμπορεύματα, που έχουν παραληφθεί στα πλαίσια του καθεστώτος προσωρινής εισαγωγής, τα οποία τίθενται σε ανάλωση ή για τα οποία γεννάται τελωνειακή οφειλή λόγω εκπρόθεσμης λήξης ή ανάκλησης του καθεστώτος, επιβαρύνονται με προσαύξηση που υπολογίζεται επί των οφειλόμενων δασμοφορολογικών επιβαρύνσεων, από την ημερομηνία αποδοχής του παραστατικού εισαγωγής μέχρι την ημερομηνία καταβολής αυτού, με εξαίρεση τα υπολείμματα των εμπορευμάτων που καταστράφηκαν με έγκριση της αρμόδιας Τελωνειακής Αρχής και τίθενται σε ανάλωση, για τα οποία η προσαύξηση υπολογίζεται από την ημερομηνία καταστροφής των αγαθών. Το ποσοστό της προσαύξησης ισούται με το ποσοστό της προσαύξησης εκπρόθεσμης καταβολής, όπως αυτό ορίζεται από τις διατάξεις του ν.δ. 356/1974 περί ΚΕΔΕ.»
  2. Εξάλλου, το άρθρο 37 του ν. 1402/1983, μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 13 του ν. 1567/1985 (Α’ 171),  προβλέπει  τα εξής:
«1. Η διάθεση στην εσωτερική κατανάλωση, χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια της αρμόδιας τελωνειακής αρχής, εμπορευμάτων (πρώτων και βοηθητικών υλών) που παραλαμβάνονται με το καθεστώς της τελειοποίησης για επανεξαγωγή καθώς και έτοιμων υλικών συσκευασίας που παραλαμβάνονται με το καθεστώς της προσωρινής εισαγωγής, θεωρείται απλή τελωνειακή παράβαση».
  1. Ωστόσο, το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει παγίως[3] ότι, ναι μεν, σύμφωνα με την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρ. 13 του ν. 1567/1985, η διάθεση στην εσωτερική κατανάλωση, χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια της τελωνειακής αρχής, των μνημονευομένων σε αυτήν εμπορευμάτων (ήτοι των «πρώτων και βοηθητικών υλών», τα οποία παραλαμβάνονται με το καθεστώς της τελειοποίησης για επανεξαγωγή), καθώς και των «έτοιμων υλικών συσκευασίας» (τα οποία παραλαμ-βάνονται με το καθεστώς της προσωρινής εισαγωγής) δεν συνιστά πλέον λαθρεμπορία, αλλά απλή τελωνειακή παράβαση, κολαζόμενη με πρόστιμο, πλην, κατά την έννοια της αυτής διατάξεως, ερμηνευόμενης σύμφωνα και με το σκοπό της, σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι μετά την εισαγωγή των εμπορευμάτων (υπό καθεστώς αναστολής της καταβολής δασμών και φόρων) χρησιμοποιείται το τέχνασμα της εικονικής επανεξαγωγής των παραγώγων προϊόντων, προκειμένου να εμφανίζονται ως συντρέχουσες οι προϋποθέσεις ομαλού τερματισμού και εκκαθαρίσεως του καθεστώτος της εισαγωγής εμπορευμάτων για τελειοποίηση και επανεξαγωγή, με σκοπό της, κατ΄ εξαπάτηση των τελωνειακών αρχών, διαθέσεως στην εσωτερική κατανάλωση είτε των «εμπορευμάτων» είτε των ενδιάμεσων ή παράγωγων προϊόντων άνευ της καταβολής των οφειλομένων δασμών και φόρων, τότε δεν πρόκειται απλώς περί άνευ αδείας διαθέσεως στην εσωτερική κατανάλωση των αναφερομένων στην πιο πάνω διάταξη εισαχθέντων εμπορευμάτων, ήτοι περί, άνευ αδείας, (απλής) εκτροπής από την ομαλή εξέλιξη του εν λόγω καθεστώτος και μη εκπλήρωσης του σκοπού του (επανεξαγωγή) και, συνεπώς, δεν πρόκειται περί απλής τελωνειακής παράβασης (ως προς την οποία τυγχάνει και μόνο-εφαρμογής η διάταξη του άρθρ. 13 του ν. 1567/1985), αλλά περί μεθοδεύσεως προς αποφυγή της καταβολής των οφειλομένων δασμών και λοιπών φόρων, συνιστώσας την αντικειμενική υπόσταση της λαθρεμπορίας (ως προς την οποία εφαρμόζονται οι γενικές περί λαθρεμπορίας διατάξεις).

Τελειοποίηση προς Επανεισαγωγή

Η εξαγωγή εμπορευμάτων σε τρίτες χώρες για τελειοποίηση και επανεισαγωγή αυτών αποτελεί δραστηριότητα που αποβλέπει συνήθως στην εκμετάλλευση, εκ μέρους των ενωσιακών επιχειρήσεων, του  χαμηλού   εργατικού κόστους των χωρών αυτών, γεγονός που παρέχει τη δυνατότητα να προωθηθούν στην εσωτερική αγορά ανταγωνιστικότερα προϊόντα, λόγω χαμηλότερου κόστους κατασκευής.
Υπαγωγή εμπορευμάτων στο ειδικό καθεστώς. Εξαιρούμενα εμπορεύματα.
  1. Σύμφωνα με το άρθρο 259 του Κώδικα, το πλαίσιο του καθεστώτος τελειοποίησης προς επανεισαγωγή, ενωσιακά εμπορεύματα μπορούν να εξάγονται προσωρινά εκτός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης για να υποβληθούν σε εργασίες τελειοποίησης. Τα μεταποιημένα προϊόντα που προκύπτουν από τις εργασίες αυτές μπορούν να τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία με ολική ή μερική απαλλαγή από τον εισαγωγικό δασμό, κατόπιν αιτήσεως του δικαιούχου της άδειας ή οιουδήποτε άλλου προσώπου εγκατεστημένου εντός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης, υπό τον όρο ότι το εν λόγω πρόσωπο έχει λάβει τη συγκατάθεση του κατόχου της άδειας και ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις της άδειας.
  2. Στο καθεστώς τελειοποίησης προς επανεισαγωγή δεν επιτρέπεται να υπάγονται οποιαδήποτε από τα ακόλουθα ενωσιακά εμπορεύματα:
α) εμπορεύματα των οποίων η εξαγωγή παρέχει δικαίωμα επιστροφής ή διαγραφής του εισαγωγικού δασμού,
β) εμπορεύματα τα οποία είχαν τεθεί, πριν από την εξαγωγή τους, σε ελεύθερη κυκλοφορία με απαλλαγή από δασμούς ή με μειωμένο δασμολογικό συντελεστή λόγω του ειδικού τους προορισμού, και για όσο διάστημα εξακολουθούν να παραμένουν ανεκπλήρωτοι οι στόχοι που τέθηκαν για τον εν λόγω ειδικό προορισμό, εκτός εάν τα εν λόγω εμπορεύματα πρέπει να υποβληθούν σε επισκευές,
γ) εμπορεύματα των οποίων η εξαγωγή παρέχει δικαίωμα χορήγησης επιστροφών κατά την εξαγωγή,
δ) εμπορεύματα στα οποία παρέχεται οικονομικό πλεονέκτημα, εκτός από τις επιστροφές που αναφέρονται στο στοιχείο γ), στο πλαίσιο της κοινής αγροτικής πολιτικής και λόγω της εξαγωγής τους.
  1. Στο πλαίσιο του καθεστώτος τελειοποίησης προς επανεισαγωγή, τα ισοδύναμα εμπορεύματα συνίστανται σε μη ενωσιακά εμπορεύματα τα οποία υπόκεινται σε τελειοποίηση αντί των ενωσιακών εμπορευμάτων που έχουν υπαχθεί στο καθεστώς τελειοποίησης προς επανεισαγωγή. Στην περίπτωση αυτή ο Κώδικας επιτάσσει (άρθρο 223§2γ’) την εξαγωγή των μεταποιημένων προϊόντων που έχουν ληφθεί από τα ισοδύναμα εμπορεύματα πριν από την εισαγωγή των εμπορευμάτων που αντικαθιστούν.

Τελωνειακή οφειλή που γεννάται λόγω μη τήρησης υποχρεώσεων και όρων
(άρθρο 82).

  1. Για τα εμπορεύματα που υπόκεινται σε εξαγωγικό δασμό, τελωνειακή οφειλή κατά την εξαγωγή γεννάται λόγω της μη τήρησης οποιουδήποτε από τα εξής: α) μιας από τις υποχρεώσεις που καθορίζονται στην τελωνειακή νομοθεσία για την έξοδο των εμπορευμάτων, β) των όρων που επέτρεψαν την έξοδο των εμπορευμάτων από το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης με ολική ή μερική απαλλαγή από τον εξαγωγικό δασμό.
  2. Η στιγμή γένεσης της τελωνειακής οφειλής είναι μία από τις ακόλουθες: α) η στιγμή της πραγματικής εξόδου των εμπορευμάτων από το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης χωρίς τελωνειακή διασάφηση, β) η στιγμή άφιξης των εμπορευμάτων σε προορισμό άλλον από εκείνον για τον οποίο επετράπη η έξοδός τους από το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης με ολική ή μερική απαλλαγή από τον εξαγωγικό δασμό, γ) η λήξη της προθεσμίας που έχει καθορισθεί για την προσκόμιση αποδεικτικών στοιχείων που βεβαιώνουν ότι τηρήθηκαν οι προβλεπόμενοι για την παροχή της απαλλαγής αυτής όροι, εφόσον οι τελωνειακές αρχές δεν είναι σε θέση να καθορίσουν τη στιγμή που αναφέρεται στο στοιχείο β).

Υπολογισμός του εισαγωγικού δασμού σε περίπτωση γένεσης τελωνειακής οφειλής.

  1. Το άρθρο 86§5 του ιδίου Κανονισμού, ενόψει του άρθρου 259§1 του Κώδικα, το οποίο επιτρέπει εμπορεύματα που έχουν εξαχθεί προσωρινά με σκοπό την μεταποίησή τους να τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία ως μεταποιημένα εμπορεύματα, με μερική ή ολική απαλλαγή από τον εισαγωγικό δασμό, προβλέπει ότι το ποσό του εισαγωγικού δασμού υπολογίζεται με βάση το κόστος των εργασιών τελειοποίησης που διενεργούνται εκτός του τελωνειακού εδάφους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το κόστος των εργασιών τελειοποίησης προκύπτει από την διαφορά της δασμολογητέας αξίας των μεταποιημένων προϊόντων κατά τον χρόνο αποδοχής της τελωνειακής διασάφησης για τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία αφαιρουμένης της στατιστικής αξίας των αντίστοιχων εμπορευμάτων προσωρινής εξαγωγής.
         Τέλος, το άρθρο στο άρθρο 75 του Καν (ΕΕ) 2446/15 ορίζει ότι ο εισαγωγικός δασμός στο καθεστώς της τελειοποίησης προς επανεισαγωγή υπολογίζεται βάσει της δασμολογητέας αξίας των μεταποιημένων προϊόντων κατά τον χρόνο αποδοχής της τελωνειακής διασάφησης για τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία μείον τη στατιστική αξία των αντίστοιχων εμπορευμάτων προσωρινής εξαγωγής τη στιγμή που τέθηκαν στο καθεστώς τελειοποίησης προς επανεισαγωγή, πολλαπλασιαζόμενο επί του ποσού του εισαγωγικού δασμού που αντιστοιχεί στα μεταποιημένα προϊόντα, διαιρούμενο διά της δασμολογητέας αξίας των μεταποιημένων προϊόντων. Βέβαια, η ίδια μέθοδος εφαρμόζεται και για τον υπολογισμό του εισαγωγικού δασμού σε προϊόντα αντικατάστασης που πρόκειται να υπαχθούν στο συγκεκριμένο καθεστώς.-

[1] Η διάταξη αυτή αναφέρεται σε εισαγωγές  εμπορευμάτων από τρίτες χώρες.
[2] Όπως είναι και η εισαγωγή για ενεργητική τελειοποίηση.
[3] Βλ. ΣτΕ 521/2016, 522/2016, 1887/2016, 3119/2014,  421/2013 κ.ά.

Διαβάστε το Α’ μέρος
Το ισχύον τελωνειακό καθεστώς ως προς την επανεισαγωγή & επανεξαγωγή προϊόντων (Μελέτη-Α’ μέρος)

Μελέτη: Γλυκερία-Χριστίνα Τερζή, δικηγόρος