Κρύβουν τον φόρο περιουσίας μέχρι τις εκλογές

248

 
 
 
 
 

Του Σπύρου Δημητρέλη 

Μπορεί οι "θεσμοί" σε κάθε μεταμνημονιακή αξιολόγηση να ζητούν μετ' επιτάσεως να πληροφορηθούν το πιθανό κόστος των δικαστικών αποφάσεων για το δημόσιο ταμείο και να μην παίρνουν αξιόπιστες απαντήσεις από την κυβέρνηση, ωστόσο, η τελευταία έχει ήδη τοποθετήσει στην εφεδρεία έναν νέο και τσουχτερό φόρο για την κάλυψη του σχετικού κόστους. Είναι η επιβολή φόρου στη συνολική περιουσία κάθε φορολογουμένου, του λεγόμενου φόρου περιουσίας. 

Η επιβολή του σχετικού φόρου είναι, εκτός από δημοσιονομικά θεμιτή για την κυβέρνηση, και ιδεολογικά συμβατή καθώς σχεδιάζεται να εφαρμοστεί στο όνομα της "φορολόγησης του πλούτου". Πρόκειται για την ίδια προσέγγιση που κατέληξε τα τελευταία τέσσερα χρόνια στην επιβολή περισσότερων από είκοσι νέων φόρων και φορολογικών επιβαρύνσεων οι οποίες έπληξαν τα εισοδήματα της μεσαίας τάξης με αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία.

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης που έχουν αρχίσει ήδη να υλοποιούνται, εντός του 2019 αναμένεται να ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της δημιουργίας του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου. Το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θεωρείται από την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών ως κομβικό έργο "υψίστης σημασίας" για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής αλλά κυρίως, όπως τονίζουν, για τη "διεύρυνση της φορολογικής βάσης". Αυτές οι τρεις τελευταίες λέξεις αναφέρονται ξεκάθαρα και στο αναπτυξιακό σχέδιο που έχει υποβάλλει η κυβέρνηση στους "θεσμούς" πριν από μερικούς μήνες και φωτογραφίζουν την πρόθεση της για επιβολή του φόρου περιουσίας.

Η σχετική πρόθεση αποτυπωνόταν έως και το τέλος του 2014 και στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την οικονομία, όπου αναφερόταν η επιβολή ενός φόρου στη συνολική αξία της περιουσίας κάθε φορολογουμένου, με την άθροιση όχι μόνο της αξίας των ακινήτων του αλλά και των κινητών, όπως είναι οι καταθέσεις, οι μετοχές, οι επιχειρηματικές συμμετοχές και τα οχήματα.

Στον σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών είναι το επόμενο διάστημα να έρθει στη Βουλή διάταξη με την οποία θα εντάσσεται στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο και η κινητή περιουσία των φορολογουμένων που βρίσκεται εντός του τραπεζικού συστήματος, δηλαδή οι καταθέσεις. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη η φορολογική διοίκηση έχει μέσω του μητρώου καταθετών πρόσβαση στις καταθέσεις των φορολογουμένων και με τη διάταξη που θα έρθει τα σχετικά δεδομένα θα εμφανίζονται στην εφαρμογή του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου. Παράλληλα, στο περιουσιολόγιο θα εμφανιστούν και άλλα περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων που γνωρίζει ήδη η φορολογική διοίκηση, όπως είναι τα οχήματα, τα σκάφη αναψυχής και τα αεροσκάφη.

Στην τρίτη και τελευταία φάση της οικοδόμησης του περιουσιολογίου, που αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2020, οι φορολογούμενοι θα κληθούν να δηλώσουν στην Εφορία τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν γνωρίζει, όπως είναι τα ακίνητα που διαθέτουν στο εξωτερικό, οι καταθέσεις εξωτερικού, τα πολύτιμα αντικείμενα, τα έργα τέχνης καθώς και τα μετρητά πάνω από ένα όριο (π.χ. 30.000 ευρώ) που διαθέτουν εκτός τραπεζικού συστήματος. 

Με την ολοκλήρωση του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου θα ολοκληρωθεί και η οικοδόμηση της υποδομής για την επιβολή του φόρου περιουσίας. Θα θεσπιστεί ένα αφορολόγητο όριο πάνω από το οποίο θα επιβάλλεται φόρος κλιμακωτά. Δηλαδή όσο θα αυξάνεται η συνολική αξία της περιουσίας κάθε φορολογουμένου θα αυξάνεται και ο συντελεστής φορολόγησης.

Στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν ότι ο φόρος περιουσίας είναι μια χρυσή εφεδρεία για την κάλυψη του δημοσιονομικού κόστους των δικαστικών αποφάσεων που δικαιώνουν κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων κρίνοντας ως αντισυνταγματικές περικοπές που έγιναν τα χρόνια των μνημονίων στις αποδοχές τους. 

Το δημοσιονομικό κόστος των σχετικών προσφυγών, εφόσον τελικά δικαιωθούν, είναι πολύ μεγάλο. Εφόσον επιστραφούν τα δώρα στους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους τότε θα προκύψει ένα ετήσιο δημοσιονομικό κόστος ύψους περίπου 600 εκατ. ευρώ. Αν τα ποσά αυτά δοθούν και αναδρομικά από το 2013 που κόπηκαν προκύπτει ένα επιπλέον εφάπαξ κόστος ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ. Στα 4,5 δισ. ευρώ υπολογίζεται το κόστος για την καταβολή των αναδρομικών περικοπών που έγιναν στους συνταξιούχους που είχαν προσφύγει κατά των μνημονιακών ασφαλιστικών νόμων, ενώ αν κριθεί και ο νόμος Κατρούγκαλου ως αντισυνταγματικός τότε θα προκύψει ένας επιπλέον λογαριασμός περίπου 9,5 δισ. ευρώ.  

Στο πλαίσιο του σχεδιασμού για την εφαρμογή φόρου περιουσίας εντάσσεται και η εξαγγελία που έχει γίνει πρόσφατα από την κυβέρνηση για την αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ από έναν φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Ο φόρος αυτός θα έχει τη λογική του φόρου περιουσίας και θα μπορούσε να ενοποιηθεί με αυτόν. 

Τα προβλήματα του περιουσιολογίου

Ο κίνδυνος από τη δημιουργία του περιουσιολογίου, εκτός από την επιβολή φόρου περιουσίας, είναι η πιθανότητα διαρροής των δεδομένων των φορολογουμένων. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η δημόσια διοίκηση δεν έχει καταφέρει να προστατεύσει τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, όπως, για παράδειγμα, τα φορολογικά δεδομένα που έχουν κατά καιρούς διαρρεύσει.

Στο σύστημα του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου θα έχουν πρόσβαση οι φορολογούμενοι (στην ηλεκτρονική τους μερίδα) καθώς και ελεγκτικά στελέχη της φορολογικής διοίκησης. Το σύστημα θα υποστηρίζει την υποδοχή και ενσωμάτωση δεδομένων περιουσίας από άλλα συστήματα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων ή και άλλων φορέων ακόμα και στην περίπτωση κατά την οποία αυτά δεν τηρούνται μηχανογραφικά.

Επιπλέον: 

- Θα δίνεται η δυνατότητα στους εξωτερικούς χρήστες (τα στελέχη της φορολογικής διοίκησης) εισαγωγής περιουσιακών στοιχείων τα οποία μακροπρόθεσμα διασταυρώνονται με την αρμόδια αρχή.

- Θα υπάρχει δυνατότητα συσχέτισης περιουσιακών στοιχείων μεταξύ φυσικών και νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων και ταυτόχρονη παρακολούθηση αυτών ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσης των δεδομένων. 

- Θα δίνεται η δυνατότητα προβολής και εκτύπωσης του συνόλου ή μέρους των περιουσιακών στοιχείων ενός φορολογουμένου από τον ίδιο ή από τους χρήστες της φορολογικής διοίκησης.

- Θα υπάρχει η δυνατότητα τροποποίησης λανθασμένων πληροφοριών από τον φορολογούμενο.

- Θα υπάρχει δυνατότητα καταχώρισης περιουσιακών στοιχείων τα οποία προκύπτουν μετά από έλεγχο ο οποίος έχει καταστεί οριστικός.