Στις λεπτομέρειες και στην… ευλογία των δανειστών θα κριθεί ο νέος «νόμος Κατσέλη» και πόσο τελικά θα βοηθήσει χιλιάδες δανειολήπτες των οποίων τα δάνεια έχουν «κοκκινήσει». Η κυβέρνηση, πήρε τη συγκατάθεση των τραπεζιτών για να προωθήσει μια γενναιόδωρη και άκρως προεκλογική ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Μια ρύθμιση που της δίνει τη δυνατότητα να πανηγυρίζει και να «πουλάει» το όριο των 250 χιλιάδων ευρώ (150 χιλ. για κάποιον χωρίς οικογένεια) ως μια τεράστια επιτυχία που προστατεύει τη λαϊκή κατοικία.
Μια συμφωνία που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί win – win καθώς και οι τράπεζες παίρνουν τα ανταλλάγματα που ήθελαν ώστε κι αυτές να μπορούν να πουν ότι είναι προς το συμφέρον τους το deal.
Μένει βεβαίως να ξεκαθαριστούν οι λεπτομέρειες του σχεδίου που θα ισχύσει, να δοθεί το πράσινο φως από τους δανειστές, και κυρίως από τον ESM, και να τεθεί σε εφαρμογή αυτός ο νέος εξωδικαστικός μηχανισμός.
Την εφαρμογή του θα αναλάβει, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Ειδικός Γραμματέας Ιδιωτικού Χρέους, Φώτης Κουρμούσης ο οποίος θα κληθεί να προετοιμάσει την ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία θα υποβάλλουν τις αιτήσεις τους οι κόκκινοι δανειολήπτες.
Ενδεχομένως να υπάρξει μια καθυστέρηση από τρεις έως έξι μήνες για την πλήρη εφαρμογή του νέου καθεστώτος, κάτι που προκαλεί ανησυχία για να μην υπάρξει στάση πληρωμών από δανειολήπτες.
Αν θα ήθελε να βγάλει κανείς κάποιο συμπέρασμα από τη χθεσινή συμφωνία στο Μαξίμου θα έλεγε ότι οι τραπεζίτες υποχώρησαν σχεδόν σε όλα κι ότι επικράτησε η γραμμή Φλαμπουράρη. Δηλαδή η γραμμή που έλεγε ότι πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να πάει σε εκλογές με ένα ισχυρό, φιλολαϊκό χαρτί στα χέρια του, είτε είναι ουσιώδες, είτε πρόκειται για πυροτέχνημα.

Γενναιόδωροι όροι

Και προκαλεί πράγματι εντύπωση πώς οι όροι της συμφωνίας είναι τόσο γενναιόδωροι από τις προτάσεις που κατέθεταν οι τραπεζίτες αλλά και από την πρόταση που είχε καταθέσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός στην πρώτη συνάντηση.
Ο Αλέξης Τσίπρας είχε προτείνει ως όριο να μην έχουν εξοφληθεί έως 150.000 ευρώ, και να μην λαμβάνεται υπόψη η αντικειμενική αξία του ακινήτου ενώ το εισοδηματικό όριο να αφορά μόνο την επιδότηση.
Τελικώς η συμφωνία προβλέπει αντικειμενική αξία 250 χιλιάδες ευρώ, το υπόλοιπο μεν του δανείου στις 130 χιλιάδες αλλά το εισοδηματικό όριο να αφορά τους πάντες για την ένταξη κι όχι για την επιδότηση.
Ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση κάνει η υποχώρηση των τραπεζιτών σ’ αυτή την πρόταση. Οι ίδιες οι τράπεζες έλεγαν ότι το πεδίο διαπραγμάτευσης θα πρέπει να ξεκινά από αντικειμενική αξία 100-120 χιλιάδες ευρώ ενώ υπήρχαν και εισηγήσεις για μείωση του ορίου στα 85 χιλιάδες ευρώ με τη λογική ότι τα περισσότερα σπίτια έχουν αξία έως 100 χιλιάδες ευρώ.
Το όριο των 250 χιλιάδων ευρώ που μπήκε είναι μόλις 30.000 ευρώ λιγότερο από το υψηλότερο όριο που προέβλεπε ο νόμος Κατσέλη. Το εύρος προστασίας αυτή την ώρα καλύπτει αντικειμενική αξία πρώτης κατοικίας από 180.000 για τον άγαμο μέχρι 280.000 ευρώ για ζευγάρι με τρία παιδιά. Οι τραπεζίτες δηλαδή υποχώρησαν σχεδόν 130-150 χιλιάδες ευρώ από την αρχική τους θέση, με αποτέλεσμα να εντάσσονται στο νέο καθεστώς περισσότερα δάνεια.

Υποχώρησαν και στο ότι εντάσσονται όλα τα δάνεια, και τα επιχειρηματικά με προσημείωση ακινήτου, που αφορούν κατά κύριο λόγο επιχειρήσεις κι ελεύθερους επαγγελματίες.
Ακόμη και το όριο του συνολικού δανεισμού που θα είναι 130 χιλιάδες ευρώ είναι υψηλότερο κατά 10 χιλιάδες από το αρχικό όριο διαπραγμάτευσης. Μένει βεβαίως να διευκρινιστεί αν συνολική οφειλή σημαίνει και άλλα δάνεια (καταναλωτικά, κάρτες κ.λπ). Αν δηλαδή ένας δανειολήπτης έχει 100 χιλιάδες υπόλοιπο δανείου, ένα καταλωτικό 30 χιλιάδες και κάποιες απλήρωτες κάρτες, δεν θα μπορεί πιθανότατα να ενταχθεί στο νέο καθεστώς.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το όριο των 250 χιλιάδων ευρώ αντικειμενικής αξίας είναι επί της ουσίας υψηλότερο καθώς υπήρξε μείωσή τους πρόσφατα και μάλλον θα γίνει και νέα μείωση μέσα στο 2019. Επιτρέπεται έτσι να ενταχθούν στο νόμο και σπίτια υψηλότερης αξίας σε ακριβές περιοχές στις οποίες έχει υποχωρήσει σημαντική η τιμή ζώνης, εφόσον βεβαίως ο δανειολήπτης πληρεί τα υπόλοιπα κριτήρια.

Τα μυστικά

Βεβαίως οι υποχωρήσεις που έγιναν δεν θα μπορούσαν να μην έχουν και ανταλλάγματα. Το επικοινωνιακό κομμάτι που αφορούσε την κυβέρνηση δόθηκε απλόχερα από τους τραπεζίτες, μένει να δούμε αν οι τελευταίοι θα κερδίσουν στην ουσία.
Κάποιοι λένε ότι η συμφωνία είναι χειρότερη από το νόμο Κατσέλη, τον οποίο να θυμίσουμε ότι αυτή η κυβέρνηση κατάργησε υπό την πίεση των μνημονιακών της υποχρεώσεων. Αν είναι σωστοί οι υπολογισμοί θα προστατεύονται δάνεια ύψους 10 δις ευρώ από 15 δις ευρώ και πάνω.
Επίσης, οι τραπεζίτες κερδίζουν τον τερματισμό των ατέρμονων δικαστικών διαδικασιών. Μέχρι τώρα κάποιος που αντιμετώπιζε αδυναμία αποπληρωμής του δανείου του, έκανε αίτηση στο δικαστήριο, έπαιρνε δικάσιμο για δύο ή τρία χρόνια και μέχρι τότε δεν του έκαναν οι τράπεζες τίποτε.
Τώρα θα πρέπει να ενταχθεί σε πλατφόρμα που ουσιαστικά θα ελέγχουν οι τράπεζες και αν δεν πληρώνει τρεις δόσεις θα έχει κυρώσεις αφού θα χάνει τα ευνοϊκά μέτρα. Είναι δηλαδή το τέλος των δικηγόρων με την κατάσταση να περνά στα χέρια των τραπεζικών.
Επίσης, το κριτήριο των 130 χιλ. ευρώ ως υπόλοιπο οφειλής σε σχέση με τις 250 χιλ. ευρώ αντικειμενική αξία δείχνει ότι αυτοί που θα προσφύγουν στον μηχανισμό έχουν πληρώσει ένα σημαντικό μέρος του δανείου. Δεν θεωρούνται δηλαδή στρατηγικοί κακοπληρωτές.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα υπάρχουν και οι εξής προβλέψεις: Όσοι έχουν υποβάλει αίτηση για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη αλλά δεν έχει εκδικαστεί η υπόθεσή τους θα υποχρεωθούν να υποβάλουν αίτηση στην ειδική πλατφόρμα.
Κανένας δανειολήπτης δεν θα έχει προστασία της πρώτης κατοικίας χωρίς προέλεγχο μέσω της πλατφόρμας με τον οποίο θα πιστοποιείται ότι πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας.  Όποιος επιλέξει προσφυγή στη δικαιοσύνη αντί της προτεινόμενης ρύθμισης από την τράπεζα θα πρέπει να καταβάλει το 30% της δόσης μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης
Μένει να φανεί αν οι δανειστές θα δώσουν το πράσινο φως στο σχέδιο αυτό και πότε, αφού πρώτα κάνουν ένα stress test για το πόσο μπορούν να αντέξουν οι τράπεζες. Φοβούνται μήπως δημιουργηθεί νέα γενιά κόκκινων δανείων αλλά και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από αυτή τη γενναία ρύθμιση στο χαρτοφυλάκιο των δανείων. Αλλωστε οι δανειστές, και ιδίως ο ESM, πίεζαν προς τη θέσπιση ενός ορίου περί τις 80 χιλιάδες κι όχι παραπάνω.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πληροφορίες λένε πως αν ένας δανειολήπτης δεν πληρώνει για τρεις μήνες τη δόση στη νέα ρύθμιση θα βγαίνει εκτός.
Μένει να ξεκαθαρίσουν και οι τράπεζες όλα εκείνα τα στοιχεία που θεωρούν ότι η συμφωνία είναι προς όφελός τους και για την αποδοχή της γενναίας αυτής ρύθμισης που δίνει προεκλογική ανάσα στην κυβέρνηση και θα επιτρέπει στον πρωθυπουργό να μιλά για φιλολαϊκή πολιτική.