Fitch: Επιβεβαίωση της αξιολόγησης "BB-" της Ελλάδας

107

 
 
 
 
 

Την αξιολόγηση "BB-" της Ελλάδας επιβεβαίωσε η Fitch, διατηρώντας σταθερό και το outlook.

O οίκος αξιολόγησης, μεταξύ άλλων, επισημαίνει ότι, ενώ η χρηματοοικονομική κρίση της Ελλάδας αποκάλυψε μειονεκτήματα στην αποτελεσματικότητα της διοίκησης και έθεσε υπό μεγάλη πίεση την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα, η ποιότητα των κυβερνητικών δομών είναι ακόμη αισθητά ισχυρότερη από τις περισσότερες χώρες που επίσης βρίσκονται κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Σημειώνει ακόμη ότι το προφίλ του χρέους της γενικής κυβέρνησης είναι εξαιρετικά ευνοϊκό και η δημοσιονομική επίδοση τα τρία τελευταία χρόνια ήταν ισχυρότερη σε σχέση με τις χώρες με αντίστοιχο αξιόχρεο.

Η Fitch αναμένει ότι η οικονομική ανάκαμψη στην Ελλάδα θα αποκτήσει μεγαλύτερη δυναμική το 2019. Η συγκρατημένη επενδυτική ζήτηση, η μείωση της ανεργίας, η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και η ήπια δημοσιονομική χαλάρωση αναμένεται να ενισχύσουν την εσωτερική ζήτηση. Ο οίκος εκτιμά ότι η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί στο 2,3% το 2019 και στο 2,2% το 2020. 

Το βραχυπρόθεσμο outlook για την ιδιωτική κατανάλωση, σύμφωνα με την Fitch, είναι θετικό. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σημείωσε αύξηση 4% στο γ’ τρίμηνο του 2018, τον υψηλότερο ρυθμό από το 2008. Ο ρυθμός της αύξηση των μισθών σταδιακά αυξάνεται, ενώ ο πληθωρισμός παραμένει σε μέτρια επίπεδα. Το ποσοστό της ανεργίας παρέμενε στο 18,6% τον Οκτώβριο του 2018 (χαμηλό επταετίας), ενώ η αύξηση της απασχόλησης κινήθηκε κατά μέσο όρο στο 1,8% τον 10μηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη έλαβε ώθηση από την επιτυχημένη ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος προσαρμογής τον Αύγουστο του 2018.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 11% (στα 650 ευρώ μικτά τον μήνα) και την κατάργηση του λεγόμενου "υποκατώτατου” μισθού για τους εργαζόμενους έως 25 ετών, σημειώνει ο οίκος αξιολόγησης, συμπληρώνοντας ότι έχει προχωρήσει και σε αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου όσον αφορά την αγορά εργασίας. Επανέφερε μάλιστα την πρακτική των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συμβάσεων σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας, όπως ο τουρισμός, αναφέρει η Ftich, συμπληρώνοντας ότι η λογική των συγκεκριμένων μέτρων είναι η περαιτέρω τόνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης βραχυπρόθεσμα.

Αν και είναι πολύ νωρίς για να υπολογιστεί ο πλήρης αντίκτυπος, αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να επιδράσουν αρνητικά στις διαπραγματεύσεις για τους μισθούς, αλλά και στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας στο πέρασμα του χρόνου, προσθέτει η Fitch. Μεσοπρόθεσμα, η στάση των κοινωνικών εταίρων στις διαπραγματεύσεις για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας θα είναι ένα παράγοντας-κλειδί που θα πρέπει να παρακολουθηθεί, συμπληρώνει.

Τα δημόσια οικονομικά συνεχίζουν να βελτιώνονται, προσθέτει η Fitch, η οποία εκτιμά πως το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 θα διαμορφωθεί στο 3,7% του ΑΕΠ, υψηλότερα από τον στόχο του οικονομικού προγράμματος για πλεόνασμα 3,5%. Ο οίκος αναμένει ότι η δημοσιονομική πολιτική θα παραμείνει σταθερή και θα προβλέπει πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,4% του ΑΕΠ το 2019 και 3,3% το 2020. Επισημαίνει πως κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προβλέψεις πηγάζουν από πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις κατά των μειώσεων του 2012 στις συντάξεις και από την απόφαση του ΣτΕ που εκκρεμεί για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του 2016. 

Σύμφωνα με την άποψη της Fitch, το τρέχον μίγμα δημοσιονομικής πολιτικής ενδεχομένως να μην είναι βιώσιμο πέραν του 2020. Η δημοσιονομική σταθερότητα βασίζεται κυρίως στα φορολογικά έσοδα και στην περιστολή των δημοσίων δαπανών, κυρίως δε στην υποεκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Πρόκληση για τις μελλοντικές ελληνικές κυβερνήσεις θα αποτελέσει η διαφοροποίηση του μίγματος δημοσιονομικής πολιτικής, χωρίς ταυτόχρονα να τεθεί σε κίνδυνο η επίτευξη των στόχων, εκτιμά ο οίκος.

Σε αυτό το πλαίσιο, η προνομοθετημένη μείωση του αφορολόγητου ορίου εισοδήματος (η οποία τίθεται σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2020) έχει ως στόχο να διευρύνει τη φορολογική βάση και θα μπορούσε να δώσει δημοσιονομικό χώρο για μείωση των φορολογικών βαρών με το πέρασμα του χρόνου. Η Fitch αναμένει ότι το συγκεκριμένο μέτρο δεν πρόκειται να ανασταλεί και θα εφαρμοστεί κανονικά, ενώ υπογραμμίζει ότι υπάρχει διακομματική συναίνεση στην Ελλάδα για την ανάγκη αναμόρφωσης του μίγματος δημοσιονομικής πολιτικής.

Ο προϋπολογισμός του 2019 εν μέρει ανατρέπει κάποια μέτρα που είχαν νομοθετηθεί στο πλαίσιο του προγραμμάτος διάσωσης της Ελλάδας, σημειώνει ακόμη η Fitch και αναφέρεται ειδικότερα στις μειώσεις των συντάξεων που είχαν προγραμματιστεί για το 2019 και στις υψηλότερες εισφορές για τους αυτοαπασχολούμενους. Επίσης, μειώνει εταιρικούς φόρους και φόρους της ακίνητης περιουσίας. Ο προϋπολογισμός επιβεβαιώνει την άποψη του οίκου αξιολόγησης ότι κάποιες επιμέρους αλλαγές είναι πιθανές στο πλαίσιο του διαλόγου με τους πιστωτές του επίσημου τομέα. Η Fitch δεν πιστεύει ότι αυτό συνιστά μεγάλη αλλαγή στη δημοσιονομική πολιτική. Προσθέτει πως ο προϋπολογισμός στοχεύει σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2019 (που σε μεγάλο βαθμό είναι σύμφωνο με τις δικές της προβλέψεις). Η μείωση του χρέος της κυβέρνησης και τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που είχαν συμφωνηθεί βελτιώνουν τη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών της Ελλάδας, κάτι που, όπως επισημαίνει, αντανακλάται στην κατά δύο βαθμίδες αναβάθμιση της χώρας σε BB- τον Αύγουστο.

Σύμφωνα με τη Fitch, η Ελλάδα κάνει πρόοδο προς την κατεύθυνση της επανέναρξης των τακτικών ομολογιακών εκδόσεων. Εκτιμά ότι ότι η χώρα δεν θα έχει πρόβλημα χρηματοδότησης έως το 2022, κάτι που συνιστά δικλείδα ασφαλείας ώστε να μην αντιμετωπίσει χρηματοδοτικούς κινδύνους για μια παρατεταμένη περίοδο. Αυτό, συμπληρώνει ο οίκος αξιολόγησης, θα συμβάλει στην εμπιστοσύνη των αγορών και στην πρόσβαση σε αυτές.

Οι προσπάθειες για την επιτάχυνση της μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (NPEs) των ελληνικών τραπεζών αρχίζουν να σχηματοποιούνται, συνεχίζει ο οίκος αξιολόγησης. Τα NPEs αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% της συνολικής έκθεσης των τεσσάρων μεγαλύτερων  ελληνικών τραπεζών: μολονότι ο όγκος τους μειώνεται, το ποσοστό τους επί της συνολικής έκθεσης παραμένει σχετικά σταθερό, λόγω της συνεχιζόμενης συρρίκνωσης του δανεισμού.

Η οικονομική ανάκαμψη, οι αυξανόμενες πωλήσεις NPEs, η μεγαλύτερη χρήση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και, σε μικρότερο βαθμό, οι εξωδικαστικοί διακανονισμοί θα βοηθήσουν τις τράπεζες να πετύχουν τους στόχους τους για τα NPEs όπως αυτή έχουν τεθεί από τον SSM για το 2021 (μεταξύ 17% και 22%), υπογραμμίζει η Fitch, αναφέροντας ωστόσο ότι χωρίς πιο ουσιαστικές πρωτοβουλίες, θα αποδειχθεί αρκετά δύσκολο να επιταχυνθεί ο ρυθμός μείωσης των NPEs σε τέτοιο βαθμό που να εμπνέει εμπιστοσύνη στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Καταλήγοντας, ο οίκος σημειώνει πως οι βουλευτικές εκλογές πρόκειται να διεξαχθούν έως τον Οκτώβριο του 2019. Κατά την κρίση του, το πολιτικό σκηνικό στη χώρα έχει γίνει κάπως πιο σταθερό. Όπως λέει, υπάρχει ευρεία διακομματική συναίνεση ότι η δημοσιονομική πειθαρχία πρέπει να διατηρηθεί, ενώ σημειώνει πως η σχέση συνεργασίας μεταξύ Ελλάδα και Ευρωπαίων πιστωτών έχει ουσιωδώς βελτιωθεί. Αυτό, σύμφωνα με τη Fitch, μειώνει τον κίνδυνο μεγάλης αναστροφής της πορείας της δημοσιονομικής και οικονομικής πολιτικής από μια μελλοντική κυβέρνηση. Παρ’ όλα αυτά, προσθέτει, οι μελλοντικές ελληνικές κυβερνήσεις απαιτείται να διατηρήσουν τα πρωτογενή πλεονάσματα για μια πολύ μεγάλη χρονική περίοδο, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει προκλήσεις. 
 
Σημειώνεται πως μετά τη Fitch σήμερα, οι επόμενες αξιολογήσεις είναι την 1η Μαρτίου από τη Moody's, στις 26 Απριλίου από την S&P και στις 3 Μαΐου από την DBRS. Ο δεύτερος γύρος αξιολογήσεων για φέτος ξεκινά στις 2 Αυγούστου από Fitch, στις 23 Αυγούστου από Moody's και στις 25 Οκτωβρίου από S&P και την 1η Νοεμβρίου από την DBRS.