Τα µυστικά για την κατοχύρωση του αφορολόγητου των αγροτών

ην προηγούμενη εβδομάδα, αναφερθήκαμε διεξοδικά στα παραστατικά και τα δικαιολογητικά που πρέπει να συγκεντρώσουν και να προσκομίσουν στους λογιστές τους οι παραγωγοί, προκειμένου να προσδιοριστεί με ασφάλεια το φορολογητέο τους εισόδημα, αλλά και να αποφύγουν τυχόν αδικαιολόγητες επιβαρύνσεις. 
Σε αυτό το άρθρο θα σταθούμε στην κατοχύρωση της έκπτωσης φόρου που δικαιούνται οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες –όπως και οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι–, η οποία ξεκινά από 1.900 ευρώ και, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων τέκνων, μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 2.100 ευρώ (ισοδυναμεί με έμμεσο αφορολόγητο από 8.636 έως 9.545 ευρώ).

“Το «ακάλυπτο» από τις δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ποσό φορολογείται με συντελεστή 22%”

Πιο αναλυτικά, η έκπτωση είναι:

• 1.900 ευρώ (αφορολόγητο 8.836 ευρώ) για φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα
• 1.950 ευρώ (αφορολόγητο 8.836 ευρώ) για φορολογούμενο με ένα (1) εξαρτώμενο τέκνο
• 2.000 ευρώ (αφορολόγητοο 9.090 ευρώ) για δύο (2) εξαρτώμενα τέκνα
• 2.100 ευρώ (αφορολόγητο 9.545 ευρώ) για τρία (3) εξαρτώμενα τέκνα και άνω.

Για να «κλειδώσει» την έκπτωση φόρου, ο φορολογούμενος θα πρέπει, σύμφωνα με τον ν. 4446/2016, να έχει πραγματοποιήσει ένα ποσοστό των δαπανών του για αγορά αγαθών και υπηρεσιών του με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες, e-banking).

Το ποσοστό αυτό (βλ. και Πίν. 1) ανέρχεται σε:

✱ 10% του ετήσιου πραγματικού ή τεκμαρτού εισοδήματος για εισόδημα έως 10.000 ευρώ
✱ 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ και 15% επί του υπερβάλλοντος ποσού εφόσον το εισόδημα είναι από 10.001 έως και 30.000 ευρώ
✱ 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ, 15% επί των επόμενων 20.000 ευρώ και 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το εισόδημα ξεπερνά τα 30.000 ευρώ.

Σημειωτέον ότι, στις περιπτώσεις που δεν καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπάνης, το ποσό που μένει «ακάλυπτο» φορολογείται με συντελεστή 22%. Aπό την υποχρέωση των συναλλαγών με ηλεκτρονικά μέσα εξαιρούνται μεταξύ άλλων- φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω και όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.

ΕΙΣΟΔΗΜΑ	ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΝ
0 € – 10.000 €	10%
10.000,01 – 30.000 €	15%
30.000,01 € και άνω	20%	και έως 30.000,00 € δαπάνες

Παραδείγματα

✱ Αγρότης με εισόδημα 10.000 ευρώ χρειάζεται τουλάχιστον 1.000 ευρώ δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (10% επί 10.000).
✱ Αγρότης με εισόδημα 15.000 ευρώ χρειάζεται τουλάχιστον 1.750 δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα. Δηλαδή το 10% επί 10.000 ευρώ (=1.000 ευρώ) + 15% επί 5.000 ευρώ (=750 ευρώ)
✱ Αγρότης με εισόδημα 35.000 ευρώ χρειάζεται ηλεκτρονικές δαπάνες τουλάχιστον 5.000 ευρώ. Δηλαδή το 10% επί 10.000 ευρώ (=1.000 ευρώ) + 15% επί 20.000 ευρώ (=3.000 ευρώ) + 20% επί 5.000 ευρώ= 1000 ευρώ.

Ποιες δαπάνες δεν «μετράνε»

Οι δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί έως τις 31/12/2018 και μπορεί να αφορούν, μεταξύ άλλων, αγορά εφοδίων (σπόρων, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων κ.λπ.), αμοιβές συμβούλων, αγορές παγίων κ.ά. 
Υπάρχουν, όμως, και ορισμένες αγορές που δεν προσμετρώνται για το αφορολόγητο, όπως ενοίκια και τέλη κυκλοφορίας, αγορές αυτοκινήτων και σκαφών, αγορές ακινήτων και σπιτιών, καθώς και πληρωμές για δόσεις δανείων, φόρων και μετοχών ή ομολόγων. 
Σημειώνεται ότι, πλέον, δεν χρειάζεται ο φορολογούμενος να κρατά τις χάρτινες αποδείξεις λιανικής, αρκεί να έχει όλα τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την καταβολή δαπανών για απόκτηση αγαθών και λήψη υπηρεσιών.

Η παγίδα των τεκμηρίων

Μεγάλη προσοχή απαιτείται για το τεκμαρτό εισόδημα. Τεκμήριο είναι η μέθοδος απεικόνισης ακίνητης και κινητής περιουσίας (π.χ. αυτοκίνητο, σπίτι, σκάφος κ.λπ.) σε εισόδημα, δηλαδή ένας υπολογισμός των περιουσιακών στοιχείων και των εξόδων που απαιτούνται για να συντηρηθούν αυτά. Στην περίπτωση που το πραγματικό εισόδημα είναι χαμηλότερο από το τεκμαρτό, είναι το δεύτερο που θα ληφθεί υπόψη ως φορολογητέο. Κατ’ επέκταση, το ύψος της ετήσιας δαπάνης, που θα πρέπει να καλυφθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, υπολογίζεται επί του τεκμαρτού εισοδήματος.

Έκπτωση μόνο για το αγροτικό εισόδημα

Όταν αποκτάται εισόδημα από ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία υπάγεται στην ασφάλιση του ΟΓΑ, μαζί με εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα, η μείωση του φόρου υπολογίζεται μόνο στο εισόδημα που αποκτάται από την αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από το ποσοστό συμμετοχής του αγροτικού εισοδήματος στο συνολικό εισόδημα ή από το αν ο φορολογούμενος χαρακτηρίζεται κατ’ επάγγελμα αγρότης σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

Μεταφορά ζημίας Αρκετοί αγρότες διερωτώνται τι γίνεται στις περιπτώσεις που είχαν καταγράψει ζημία στην προηγούμενη φορολογική χρήση. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 27 του ν. 4172/2013, η μεταφορά ζημιών ισχύει και για όσους ασκούν αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Βέβαια, η ζημία θα συμψηφιστεί μόνο με κέρδη από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως ρητά αναφέρεται στην ΠΟΛ 1041/2015. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η μεταφορά ζημιών στα επόμενα πέντε (5) έτη, ανεξάρτητα αν τηρούνται απλογραφικά ή διπλογραφικά βιβλία, γίνεται μόνο με μελλοντικά κέρδη και όχι με εισοδήματα από ενοίκια, μισθούς, συντάξεις κ.λπ.

Εισφορά αλληλεγγύης και οικοτεχνία

Η υποχρέωση καταβολής εισφοράς αλληλεγγύης εφόσον το εισόδημα του φορολογούμενου ξεπερνά τα 12.000 ευρώ, αφορά και τους αγρότες. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ν. 4172/2013, η εισφορά αλληλεγγύης δεν αφαιρείται από το συνολικό εισόδημα, ούτε από τον φόρο εισοδήματος. 
Σημειώνουμε επίσης –καθώς υπάρχουν αρκετά σχετικά ερωτήματα από αναγνώστες– ότι το εισόδημα από τη δραστηριότητα της οικοτεχνίας, όπως αυτή ορίζεται με τον ν. 3874/2010 αλλά και τον ν. 4253/2014, περιλαμβάνεται στην αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Μισός φόρος για τα τρία πρώτα χρόνια των νέων

Η ενιαία κλίμακα αγροτών, μισθωτών και συνταξιούχων με την οποία θα φορολογηθούν τα εισοδήματα του 2018 ξεκινά από συντελεστή 22% και φτάνει έως 45%. Ειδικότερα, εφαρμόζεται συντελεστής 22% για το τμήμα του εισοδήματος έως 20.000 ευρώ, συντελεστής 29% για το τμήμα από 20.001 έως 30.000 ευρώ, συντελεστής 37% για το τμήμα από 30.001 έως 40.000 ευρώ και συντελεστής 45% για εισόδημα από 40.000 ευρώ και άνω (βλ. πίν. 2).

Εισόδημα	Φορολογικός Συντελεστής	Φόρος
20.000 €	22%	4.400 €
30.000 €	29%	7.300 €
40.000 €	37%	11.000 €
Υπερβάλλον	45%

Η έκπτωση φόρου ισχύει μόνο για το κομμάτι του εισοδήματος που προέρχεται από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Για τα τρία (3) πρώτα χρόνια άσκησης της αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, ο συντελεστής του πρώτου κλιμακίου μειώνεται κατά 50% εφόσον το εισόδημα δεν ξεπερνά τα 10.000 ευρώ. Ισχύει δηλαδή και για τους νεοεισερχόμενους αγρότες η ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση που προβλέπεται για τους νέους επιχειρηματίες. 
Ο μειωμένος συντελεστής εφαρμόζεται για το πρώτο έτος που δηλώνεται εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα μέσω του Ε3 και για τα επόμενα δύο (2) έτη για τα οποία δηλώνεται εισόδημα. Τονίζουμε εδώ ότι είναι απαραίτητη η συμπλήρωση του Ε3, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει απαλλαγή ή όχι από την τήρηση βιβλίων του ΚΦΑΣ και την ένταξή τους (ή μη) στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ (ΠΟΛ 1116/2015).

Πότε η επεξεργασία των προϊόντων στερεί το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ Αγρότης ο οποίος προβαίνει σε επεξεργασία των προϊόντων του και η εν λόγω επεξεργασία προσδίδει σε αυτά τον χαρακτήρα βιομηχανικών ή βιοτεχνικών προϊόντων, δεν εμπίπτει στο ειδικό καθεστώς αγροτών για τα προϊόντα αυτά και οι πωλήσεις του κατ’ αρχήν υπάγονται στον ΦΠΑ. Ωστόσο, ένας αγρότης εξακολουθεί να υπάγεται στο ειδικό καθεστώς, έστω και αν πωλεί τα προϊόντα του ύστερα από κάποια στοιχειώδη επεξεργασία που γίνεται με συνηθισμένα μέσα, στα πλαίσια της αγροτικής του παραγωγής, εάν μετά την επεξεργασία αυτή, τα προϊόντα του δεν χαρακτηρίζονται ως βιομηχανικά ή βιοτεχνικά. Έτσι, για παράδειγμα, δεν αποκλείονται από το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ: O ελαιοπαραγωγός που πωλεί το ελαιόλαδό του σε τενεκέδες ή το εμφιαλώνει, o αμπελουργός που πωλεί εμφιαλωμένο κρασί ή τσίπουρο, τα οποία δεν έχουν υποστεί ιδιαίτερη επεξεργασία αλλά είναι προϊόντα φυσικής ζύμωσης, ο κτηνοτρόφος που παρασκευάζει τυρί με συνήθη μέσα, καθώς και ο αγρότης που μαζεύει διάφορα βότανα και τα συσκευάζει σε μικρά σακουλάκια. (βλ. και ΠΟΛ 1201/2016 περ.β).

της Φωτεινής Μακρή, *Λογιστή-Φοροτεχνικού