Ενημέρωση από τον ΕΦΚΑ με την μορφή ερωτήσεων – απαντήσεων για τις προϋποθέσεις απονομής σύνταξης και το ποσό της σύνταξης
Τι σημαίνει «θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος»;
Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι ταυτόχρονα έχουν συμπληρωθεί τόσο οι ελάχιστες απαιτούμενες από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ημέρες ασφάλισης όσο και η ηλικία. Από την ημερομηνία κατά την οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, το θεμελιωμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί με αίτηση συνταξιοδότησης, προκειμένου να χορηγηθεί η σύνταξη.
Έχει αλλάξει κάτι ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με τον νέο ασφαλιστικό νόμο 4387/2016;
Ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος δεν υπάρχουν αλλαγές από τις 19 Αυγούστου του 2015 και μετά. Για εξειδικευμένες πληροφορίες κάθε ασφαλισμένος μπορεί να αποτείνεται στην υπηρεσία συντάξεων κάθε ενταχθέντα στον ΕΦΚΑ φορέα, ανάλογα με την ιδιότητα και την ειδικότητά του (μισθωτός, ελεύθερος επαγγελματίας, δημόσιος υπάλληλος κλπ).
Οφείλω ασφαλιστικές εισφορές στον τ. ΟΑΕΕ. Με ποιες προϋποθέσεις μπορεί να μου χορηγηθεί σύνταξη, εθνική και ανταποδοτική;
Οι οφειλέτες του τ. ΟΑΕΕ μπορούν να συνταξιοδοτηθούν εφόσον οι οφειλές τους από ασφαλιστικές εισφορές δεν ξεπερνούν τις 20.000,00€ (14.202,00€ κεφάλαιο+τόκοι), οι οποίες παρακρατούνται από τη σύνταξη σε σαράντα μηνιαίες δόσεις. Το ποσό που τυχόν υπερβαίνει το παραπάνω όριο πρέπει να εξοφληθεί εντός δίμηνης προθεσμίας από την νόμιμη κοινοποίηση του εγγράφου περί οφειλής. Το ποσό που δύναται να παρακρατηθεί μπορεί να είναι μικρότερο του παραπάνω ορίου, ανάλογα με το ύψος του ποσού της σύνταξης και τη χρονική διάρκειά της (π.χ. σύνταξη αναπηρίας ή θανάτου). Εάν δεν είναι επιτρεπτό να χορηγηθεί σύνταξη λόγω οφειλής, δεν χορηγείται μόνο η εθνική σύνταξη.
Έχω 8 χρόνια ασφάλισης στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μόνο. Δικαιούμαι εθνική και ανταποδοτική σύνταξη;
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται εθνική και ανταποδοτική σύνταξη εφόσον έχουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (για πλήρη σύνταξη σε ηλικία 67 ετών με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης και για μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 62 ετών, με τις ανωτέρω ημέρες ασφάλισης και ειδικές προϋποθέσεις ασφάλισης σύμφωνα με καταστατικές διατάξεις) και όχι μόνο επειδή ασφαλίστηκαν για κάποιο χρονικό διάστημα.
Πώς υπολογίζονται οι συντάξιμες αποδοχές;
Είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των αποδοχών ή του εισοδήματος του ασφαλισμένου για τα οποία καταβλήθηκαν εισφορές κλάδου σύνταξης από 01/01/2002 μέχρι και την παραμονή της αίτησης συνταξιοδότησης διά του συνολικού χρόνου ασφάλισης της ίδιας περιόδου.
Δεν έχω χρόνο ασφάλισης ή έχω λίγο χρόνο ασφάλισης από το 2002 και μετά. Πώς υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη;
Αν δεν υπάρχει χρόνος ασφάλισης (πραγματικός, πλασματικός, χρόνος προαιρετικής ασφάλισης ή άλλος που λογίζεται ως συντάξιμος), τουλάχιστον πέντε ετών από την 1.1.2002 έως και την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, τότε για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών αναζητείται χρόνος ασφάλισης (πραγματικός, πλασματικός, χρόνος προαιρετικής ή άλλος που λογίζεται ως συντάξιμος) και κατά το πριν την 1.1.2002 χρονικό διάστημα και μέχρι τη συμπλήρωση έως πέντε ετών ασφάλισης (εγκύκλιος ΕΦΚΑ 47/2017).
Μητέρα, ασφαλισμένη ως μισθωτή πριν από την 1/1/1993, με τουλάχιστον 5.500 ημέρες ασφάλισης μέχρι το τέλος του 2010 και παιδί που ενηλικιώθηκε μετά τη συμπλήρωση των 5.500 ημερών, σε ποια ηλικία μπορεί να πάρει πλήρη ή μειωμένη σύνταξη;
Επειδή έχει κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις του 2010, μετά την ισχύ του ν. 4336/2015, δικαιούται να λάβει σύνταξη πλήρη ή μειωμένη στο όριο ηλικίας του ν. 4336/2015 που αντιστοιχεί στο έτος κατά το οποίο συμπλήρωσαν το κατοχυρωμένο όριο ηλικίας. Παράδειγμα: Το 2010 κατοχυρώθηκε το όριο ηλικίας των 50 ετών για μειωμένη σύνταξη και η ηλικία αυτή συμπληρώνεται το 2016. Χορηγείται μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 56 ετών και 9 μηνών.
Για να χορηγηθεί μειωμένη σύνταξη σε μητέρα ανηλίκου, πρέπει να υπάρχει εργασία την τελευταία πενταετία με 100 ημέρες κάθε χρόνο;
Για τη χορήγηση μειωμένης σύνταξης με τις διατάξεις των μητέρων ανηλίκων τέκνων δεν απαιτείται εργασία την τελευταία πενταετία.
Πατέρας, ασφαλισμένος ως μισθωτός για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, ο οποίος είχε συμπληρώσει τις 5.500 ημέρες ασφάλισης όταν το τέκνο ήταν ανήλικο, σήμερα είναι χήρος. Δικαιούται σύνταξη ως πατέρας ανηλίκου τέκνου και σε ποια ηλικία;
Εφόσον πριν από την ενηλικίωση του τέκνου του είχε συμπληρώσει τις απαιτούμενες 5.500 ημέρες και κατά την υποβολή της αίτησης είναι χήρος δικαιούται σύνταξη ως χήρος πατέρας ανηλίκου.
Η ηλικία στην οποία δικαιούται τη σύνταξη αυτή καθορίζεται από το έτος στο οποίο συνυπήρχαν η ανηλικότητα του τέκνου και οι 5.500 ημέρες ασφάλισης:
Για το έτος 2010: πλήρης 55 μειωμένη 50
Για το έτος 2011: πλήρης 57 μειωμένη 52
Για το έτος 2012: πλήρης 60 μειωμένη 55
Για το έτος 2013 και μετά: πλήρης 67 μειωμένη 62
Μισθωτός, ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, πατέρας ανήλικου τέκνου, ο οποίος συμπλήρωσε 5.500 ημέρες ασφάλισης, μετά το θάνατο της συζύγου του ξαναπαντρεύτηκε και χώρισε. Δικαιούται σύνταξη ως χήρος πατέρας ανηλίκου τέκνου;
Δεν δικαιούται, γιατί με το νέο γάμο δεν υφίσταται η ιδιότητα του χήρου και δεν ανακτάται, ούτε και μετά από τη λύση του γάμου.
Για να χορηγηθεί μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος σε μισθωτό με 10.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες 7.500 στα βαρέα, πρέπει να εργάζεται τα τελευταία πέντε χρόνια και να έχει 100 ημέρες ασφάλισης κάθε χρόνο;
Για να χορηγηθεί μειωμένη σύνταξη με το συγκεκριμένο χρόνο ασφάλισης δεν απαιτούνται 100 ημέρες εργασίας τα τελευταία χρόνια.
Ασφαλισμένος πριν από την 1/1/1993, οικοδόμος, με περισσότερες από 4.500 ημέρες ασφάλισης, όλες σε οικοδομικές εργασίες, συμπληρώνει το 58ο έτος της ηλικίας του μετά την 1/1/2013. Πότε δικαιούται σύνταξη; 
Δεν υπάρχει κατοχύρωση για το 58ο έτος της ηλικίας, διότι η διάταξη που αφορά τη συνταξιοδότηση των οικοδόμων δεν εθίγη με το ν. 3863/2010. Επομένως, αφού την 31/12/2012 δεν είχε συμπληρωθεί το 58ο έτος της ηλικίας, δηλαδή δεν υπήρχε θεμελιωμένο δικαίωμα, η σύνταξη θα χορηγηθεί με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας.
Μισθωτός ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, που είχε συμπληρώσει 4.500 ημέρες ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας του την 31/12/2012 με συνεχή ασφάλιση τα τελευταία 5 χρόνια, πότε δικαιούται μειωμένη σύνταξη;
Εφόσον στις 31/12/2010 είχε θεμελιώσει δικαίωμα για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, μπορεί να το ασκήσει οποτεδήποτε χωρίς να απαιτείται να έχει συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του. Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, είναι η πραγματοποίηση 100 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης την τελευταία πενταετία πριν από το έτος υποβολής της αίτησης για συνταξιοδότηση ή πριν από το έτος συμπλήρωσης του 60ού έτους της ηλικίας.
Μισθωτός ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, ο οποίος συμπλήρωσε 10.000 ημέρες ασφάλισης εντός του έτους 2010, πότε δικαιούται πλήρη σύνταξη και πότε μειωμένη και από ποιο όριο ηλικίας θα υπολογιστεί η μείωση;
Εφόσον οι 10.000 ημέρες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι την 31/12/2010, έχει κατοχυρώσει δικαίωμα για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας. Σε περίπτωση που το 62ο έτος της ηλικίας συμπληρώνεται από 19/8/2015 και μετά, η σύνταξη χορηγείται στο όριο ηλικίας που αντιστοιχεί στο 62ο έτος της ηλικίας κατά το έτος συμπλήρωσής του.
Επίσης, μπορεί να λάβει μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας, εφόσον έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 100 ημέρες ασφάλισης κάθε χρόνο την πενταετία πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή την κατάθεση της αίτησης συνταξιοδότησης. Το ποσοστό μείωσης θα ανέλθει σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του ή του κατά περίπτωση διαμορφούμενου ορίου ηλικίας, με ανώτατο ποσοστό μείωσης τα 30/100.
Μισθωτός ασφαλισμένος για πρώτη φορά πριν από την 1/1/1993, που συμπλήρωσε 10.000 ημέρες ασφάλισης εντός του έτους 2011, πότε δικαιούται πλήρη σύνταξη και πότε μειωμένη και από ποιο όριο ηλικίας θα υπολογιστεί η μείωση;
Εφόσον οι 10.000 ημέρες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι την 31/12/2011, κατοχυρώνεται το δικαίωμα για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 63ου έτους της ηλικίας και όπως αυτό διαμορφώνεται με το ν. 4336/2015. Επίσης, μπορεί να λάβει μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας, και όπως αυτό διαμορφώνεται με το ν. 4336/2015
Εφόσον έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 100 ημέρες ασφάλισης κάθε χρόνο την πενταετία πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή την κατάθεση της αίτησης συνταξιοδότησης. Το ποσοστό μείωσης θα ανέλθει σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από τη συμπλήρωση του 63ου έτους της ηλικίας του ή του κατά περίπτωση διαμορφούμενου ορίου ηλικίας, με ανώτατο ποσοστό μείωσης τα 30/100.
Έχω συνταξιοδοτηθεί για δύο χρόνια λόγω γήρατος με σκλήρυνση κατά πλάκας, και έληξε η σύνταξή μου. Δικαιούμαι παράταση μέχρι να περάσω από υγειονομική επιτροπή;
Έχετε δικαίωμα να λαμβάνετε για έξι ακόμα μήνες το ποσό που σας είχε χορηγηθεί, εφόσον το ποσοστό αναπηρίας με το οποίο συνταξιοδοτηθήκατε ήταν τουλάχιστον 67%. Το ίδιο δικαίωμα έχουν και όσοι συνταξιοδοτήθηκαν λόγω γήρατος για ορισμένο χρονικό διάστημα με ειδικές διατάξεις, δηλαδή: οι τυφλοί, οι παραπληγικοί-τετραπληγικοί, οι πάσχοντες από μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία ή από νεφρική ανεπάρκεια ή από αιμορροφιλία τύπου Α ή Β ή από σκλήρυνση κατά πλάκας ή από κυστική ίνωση ή μόνιμη ορθοκυστική διαταραχή, όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων ή μυελού των οστών καθώς και όσοι έχουν υποστεί ακρωτηριασμούς στα άνω και κάτω άκρα.
Ο χρόνος συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας από το τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μπορεί να ληφθεί υπόψη για τη χορήγηση σύνταξης λόγω γήρατος;
Ο χρόνος κατά τον οποίο ο ασφαλισμένος έλαβε σύνταξη αναπηρίας συνυπολογίζεται για τη συμπλήρωση των ελάχιστων προϋποθέσεων που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος.
Έχω ασφαλιστεί διαδοχικά στον τ. ΟΑΕΕ και στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Από ποιο φορέα θα συνταξιοδοτηθώ;
Η σύνταξη θα χορηγηθεί από τον ΕΦΚΑ, με όλο το χρόνο ασφάλισης που έχει πραγματοποιηθεί στους δύο φορείς, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.

Το ποσό της σύνταξης

Ποιο είναι το ποσό της προσωρινής σύνταξης λόγω γήρατος;
Η προσωρινή σύνταξη κυμαίνεται από 384,00 € έως 768,00 € και μειώνεται αν η σύνταξη που θα χορηγηθεί είναι μειωμένη λόγω ορίου ηλικίας. Όταν η αίτηση συνταξιοδότησης υποβάλλεται ηλεκτρονικά η προσωρινή σύνταξη λόγω γήρατος υπολογίζεται στο 80% του ποσού της οριστικής σύνταξης, όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4387/2016. Στην περίπτωση χορήγησης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, το ποσό μειώνεται αναλόγως.
Είμαι συνταξιούχος λόγω θανάτου και θα υποβάλω αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος. Δικαιούμαι προσωρινή σύνταξη;
Υπάρχει δικαίωμα σε δεύτερη προσωρινή σύνταξη όταν χορηγείται άλλη κύρια σύνταξη από διαφορετική αιτία (οριστική ή προσωρινή), δηλαδή μπορεί να χορηγηθεί προσωρινή σύνταξη λόγω γήρατος στον συνταξιούχο που ήδη λαμβάνει σύνταξη λόγω θανάτου.
Για όλες τις κατηγορίες σύνταξης χορηγείται ποσό εθνικής σύνταξης;
Η εθνική σύνταξη χορηγείται σε όλες τις κατηγορίες σύνταξης, γήρατος, αναπηρίας και θανάτου.
Τι αλλάζει στο ποσό της σύνταξης με το νέο νόμο;
Για αιτήσεις συνταξιοδότησης που η έναρξη είναι από 13/05/2016 και μετά αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της σύνταξης και χορηγείται εθνική και ανταποδοτική σύνταξη. Eγκύκλιος ΕΦΚΑ 24/2017
Ποιο είναι το ποσό της εθνικής σύνταξης λόγω γήρατος;
Το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης είναι 384,00 € (τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης και 40 έτη μόνιμης και νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης για τη χορήγηση σύνταξης λόγω γήρατος).
Το ποσό της εθνικής σύνταξης μειώνεται ως εξής:
α) 2% για κάθε έτος που υπολείπεται των 20 ετών ασφάλισης και μέχρι τα 15 έτη ασφάλισης, οπότε ανέρχεται σε 345,60 €,
β) 1/40 για κάθε έτος που υπολείπεται των 40 ετών μόνιμης και νόμιμης διαμονής και
γ) στις περιπτώσεις καταβολής μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος (6% για κάθε έτος που υπολείπεται του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, κατ’ ανώτατο 30%) ή μειωμένης σύνταξης λόγω αναπηρίας. Εξαιρούνται όσοι συνταξιοδοτούνται λόγω γήρατος με αιτία την αναπηρία, οι οποίοι δικαιούνται το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης (384,00€).
Θα λάβω σύνταξη λόγω γήρατος σε μικρότερο όριο ηλικίας από το πλήρες. Θα μειωθεί η εθνική σύνταξη;
Όταν χορηγείται μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος σε μικρότερο όριο ηλικίας από το πλήρες, μειώνεται το ποσό της εθνικής σύνταξης κατά 6% για κάθε έτος που υπολείπεται του πλήρους, με ανώτατο ποσοστό 30%, ενώ το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης χορηγείται σύμφωνα με τους κανόνες υπολογισμού, χωρίς μείωση.
Παίρνω δύο πλήρεις συντάξεις. Δικαιούμαι δύο εθνικές συντάξεις;
Όχι. Όταν χορηγούνται δύο πλήρεις συντάξεις υπάρχει δικαίωμα μόνο για μία εθνική πλήρη σύνταξη.
Παίρνω δύο μειωμένες συντάξεις. Ποιο ποσό εθνικής σύνταξης δικαιούμαι;
Δικαιούσθε το ποσό της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε κάθε μία αλλά το άθροισμά τους δεν μπορεί να ξεπερνάει τα 384,00 € (πλήρες ποσό εθνικής σύνταξης).
Έχω συνταξιοδοτηθεί μετά τις 13.5.2016 λόγω θανάτου και πρόκειται να καταθέσω αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος. Έχω δικαίωμα να λάβω εθνική σύνταξη λόγω γήρατος;
Όταν χορηγούνται δύο συντάξεις για διαφορετική αιτία, χορηγείται εθνική σύνταξη και στις δύο συντάξεις. Όταν χορηγούνται δύο συντάξεις για ίδια αιτία, υπάρχει δικαίωμα μόνο σε μία εθνική σύνταξη.
Πρέπει να μένω μόνιμα στην Ελλάδα για να μου χορηγηθεί η εθνική σύνταξη;
Για να χορηγηθεί εθνική σύνταξη λόγω γήρατος θα πρέπει να υπάρχουν οι ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και η μόνιμη και νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα τουλάχιστον για 15 έτη μεταξύ της ηλικίας των 15 ετών και της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Για τη χορήγηση της πλήρους εθνικής σύνταξης λόγω γήρατος απαιτείται μόνιμη και νόμιμη διαμονή 40 ετών ενώ για κάθε έτος που υπολείπεται η εθνική σύνταξη μειώνεται κατά 1/40.
Έχω καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος προκειμένου να συνταξιοδοτηθώ ως νεφροπαθής, με ποσοστό αναπηρίας 67%. Θα μειωθεί η εθνική σύνταξη;
Στις συντάξεις λόγω γήρατος που χορηγούνται για συγκεκριμένες παθήσεις σε ποσοστό 67% η εθνική σύνταξη δεν μειώνεται.
Πώς υπολογίζεται το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης;
Υπολογίζεται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές, το χρόνο ασφάλισης από το 2002 και μετά και ετήσια ποσοστά αναπλήρωσης.
Θα συνταξιοδοτηθώ λόγω γήρατος ως τυφλός. Πώς θα υπολογιστεί η ανταποδοτική σύνταξη;
Θα υπολογιστεί χωρίς καμμία μείωση στην εθνική σύνταξη και το ποσοστό αναπλήρωσης θα αντιστοιχεί τουλάχιστον σε 35 έτη ασφάλισης, ακόμα και αν δεν υπάρχει αυτός ο χρόνος.
Δικαιούμαι κατώτατο όριο σύνταξης λόγω γήρατος;
Στις συντάξεις λόγω γήρατος που υπολογίζονται με τη νομοθεσία που ισχύει από 13.5.2016 και μετά δεν καταβάλλεται κατώτατο ποσό σύνταξης.
Το κατώτατο όριο σύνταξης, που δικαιούται μητέρα που θα λάβει σύνταξη μειωμένη από το 50ό μέχρι το 55ο έτος της ηλικίας της, θα καταβληθεί και αυτό μειωμένο;
Στις περιπτώσεις χορήγησης μειωμένης σύνταξης μητέρων ανηλίκων, χορηγείται πλήρες κατώτατο όριο, χωρίς καμιά μείωση. Από 1/7/2015 και μετά , δεν χορηγείται κατώτατο όριο σύνταξης λόγω γήρατος.
Πηγή: ΕΦΚΑ (efka.gov.gr)