Όσα θα πρέπει να ξέρετε για την προστασία της 1ης κατοικίας

Ανοίγει αύριο η πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων. Έξι μήνες το περιθώριο των δανειοληπτών. Ποιοι μπορούν να υπαχθούν. Ποιο είναι το ύψος της επιδότησης της δόσης από το δημόσιο. Οι όροι και οι προϋποθέσεις.

Από τη Δευτέρα 1η Ιουλίου έως και την τελευταία ημέρα του χρόνου, μπορούν οι «κόκκινοι» δανειολήπτες να αιτηθούν και να πετύχουν την προστασία της πρώτης κατοικίας τους. Ωστόσο, βάσει του νόμου 4605/2019, την πρώτη κατοικία τους, δεν θα μπορέσουν να σώσουν όλοι οι δανειολήπτες και ειδικά οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, καθώς τα όρια ως προς το ύψος της αξίας του ακινήτου, του εισοδήματος και της λοιπής ακίνητης και κινητής περιουσίας είναι συγκεκριμένα και «σφιχτά».

Σφιχτοί βεβαίως, είναι και οι έλεγχοι, καθώς απαραίτητη προϋπόθεση, για την υπαγωγή στο νόμο, είναι η άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου.

Μεγάλη καινοτομία του νέου προσωρινού πλαισίου, καθώς στη συνέχεια θα αντικατασταθεί από ένα ενιαίο πτωχευτικό δίκαιο για τα φυσικά πρόσωπα, είναι η συνεισφορά του δημοσίου, η οποία στις περιπτώσεις πραγματικά οικονομικά αδυνάμων δανειοληπτών, μπορεί να φθάσει έως το μισό της δόσης.

Με αφορμή την εκκίνηση της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων, σήμερα στο Euro2day.gr «αποκωδικοποιούμε» και καταγράφουμε με 20 ερωτήσεις - απαντήσεις όσα θα πρέπει να γνωρίζουν οι περίπου 180.000 δανειολήπτες που πληρούν τις προϋποθέσεις προστασίας της πρώτης τους κατοικίας.

1. Ποιοι μπορούν να υπαχθούν στο νόμο;

Στο νόμο για την προστασία της 1ης κατοικίας μπορούν να υπαχθούν όλα τα φυσικά πρόσωπα, με ή χωρίς πτωχευτική ικανότητα (εμπορική ιδιότητα) εφόσον το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου του δανείου, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και λογιστικοποιημένοι τόκοι, καθώς και έξοδα εκτέλεσης (αν υπάρχουν) κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, δεν πρέπει να υπερβαίνει ανά πιστωτή (είτε τράπεζα ή εκκαθαριστή τράπεζας ή εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων / fund / servicer ή Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων) το ποσό των:

Α. 100.000 ευρώ, αν στις οφειλές περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια

Β. 130.000 ευρώ σε κάθε άλλη περίπτωση (δηλ. δεν περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια)

2. Πότε πρέπει να έχει «κοκκινίσει» το δάνειο;

Στο νόμο μπορούν να υπαχθούν οι δανειολήπτες οι οφειλές των οποίων έως τις 31/12/2018 βρίσκονταν σε καθυστέρηση τουλάχιστον 3 μηνών.

3. Ποιο είναι το ύψος της αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας;

Η αντικειμενική αξία της προστατευόμενης κύριας κατοικίας (δηλαδή η φορολογητέα αξία για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων - ΕΝ.Φ.Ι.Α.), κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 175.000 ευρώ, αν στις οφειλές περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια και τις 250.000 ευρώ σε κάθε άλλη περίπτωση (δηλαδή δεν περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια).

4. Ποιο πρέπει να είναι το ύψος του οικογενειακού εισοδήματος;

Το οικογενειακό εισόδημα του αιτούντος φυσικού προσώπου, κατά το τελευταίο έτος, για το οποίο υπάρχει δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης, δεν υπερβαίνει το ποσό των:

Α. 12.500 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένει μόνο 1 άτομο

Β. 21.000 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένουν 2 άτομα

Γ. 26.000 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένουν 3 άτομα (δηλ. με 1 προστατευόμενο μέλος, είτε τέκνο ή άλλος συγγενής)

Δ. 31.000 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένουν 4 άτομα (δηλ. με 2 προστατευόμενα μέλη, είτε τέκνα ή άλλοι συγγενείς)

Ε. 36.000 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένουν 5 άτομα (δηλ. με 3 προστατευόμενα μέλη, είτε τέκνα ή άλλοι συγγενείς).

5. Αρκεί μόνο το εισόδημα και η αντικειμενική αξία της 1ης κατοικίας για να υπαχθεί κανείς στο νόμο;

Για να υπαχθεί κάποιος στο νόμο, πέραν του εισοδήματος και της αντικειμενικής αξίας της 1η κατοικίας, λαμβάνεται υπόψη και η λοιπή ακίνητη και κινητή περιουσία του δανειολήπτη.

6. Ποια είναι τα όρια για την ακίνητη περιουσία;

Σύμφωνα με το νόμο, αν το σύνολο των οφειλών δανείων με υποθήκη στην 1η κατοικία υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ, τότε η λοιπή ακίνητη περιουσία του αιτούντα, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών, πέραν της κύριας κατοικίας του αιτούντα, καθώς και τα μεταφορικά μέσα του αιτούντα και του συζύγου του, θα πρέπει να έχουν συνολική αντικειμενική αξία που δεν ξεπερνά τις 80.000 ευρώ κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.

7. Ποιο είναι το ύψος για την κινητή περιουσία;

Οι καταθέσεις, τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα και τα πολύτιμα μέταλλα, σε νομίσματα ή ράβδους, του αιτούντα και του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών έχουν συνολική αξία που δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.

8. Ποιοι άλλοι δεν μπορούν να υπαχθούν στο νόμο;

Δεν μπορούν να υποβάλλουν αίτηση στο νόμο οφειλέτες για τους οποίους εκδόθηκε οριστική απόφαση, που απέρριψε αίτησή του στο ν. 3869/2010 λόγω δόλιας περιέλευσής του σε αδυναμία πληρωμής ή λόγω ύπαρξης επαρκούς περιουσίας ή που εξαίρεσε την κύρια κατοικία του από τη ρευστοποίηση.

9. Ποια δάνεια δεν ρυθμίζονται;

Εκτός ρύθμισης με το συγκεκριμένο νόμο, μένουν τα δάνεια με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και τα δάνεια που κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης έχουν ήδη ρυθμιστεί ή υπάρχει εκκρεμής αίτηση ρύθμισης με τον εξωδικαστικό μηχανισμό (ν. 4469/2017) ή τον πτωχευτικό κώδικα (δηλ. άρθρο 99 του ν. 3588/2007) ή το ν. 4307/2014 (άρθρα 61 έως 67).

10. Πού και έως πότε μπορεί να υποβληθεί η αίτηση;

Η αίτηση θα υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) www.keyd.gov.gr και οι δανειολήπτες θα εισέρχονται σε αυτήν με τους κωδικούς του Taxis. Οι αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν έως την 31η Δεκεμβρίου 2019.

11. Ποια στοιχεία πρέπει να καταθέσει ο δανειολήπτης;

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, στην ηλεκτρονική πλατφόρμα θα αναρτάται μόνο το πιστοποιητικό βαρών το οποίο ο δανειολήπτης θα ζητεί από το υποθηκοφυλακείο. Τα υπόλοιπα θα έγγραφα και δικαιολογητικά θα βρίσκονται αυτόματα στο «προφίλ» του δανειολήπτη.

12. Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθεί την υποβολή της αίτησης;

Με την υποβολή της αίτησης, αυτή θα διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στις εμπλεκόμενες τράπεζες, οι οποίες εντός ενός μήνα υποχρεούνται να παρέχουν μια πρόταση ρύθμισης.

13. Ποιες «λύσεις» μπορούν να προταθούν;

Βάσει του νόμου, οι τράπεζες μπορούν να προτείνουν, την αποπληρωμή του δανείου σε 25 έτη, έτσι ώστε να προκύπτουν χαμηλές μηνιαίες δόσεις. Ωστόσο, εάν ο οφειλέτης υπερβαίνει το 80ό έτος της ηλικίας του, τότε είτε μειώνονται αντίστοιχα τα έτη ρύθμισης ή μπορεί να συμβληθεί κάποιος άλλος ως εγγυητής του δανείου. Ο τοκισμός θα είναι με επιτόκιο 2%, προσαυξημένο με το Euribor τριμήνου.

Επίσης, προβλέπεται και η διαγραφή οφειλής, εφόσον το ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου ξεπερνά το 120% της εμπορικής αξίας της 1ης κατοικίας.

14. Ποιο είναι το ύψος της επιδότησης της δόσης από το δημόσιο;

Τα όρια συνεισφοράς του δημοσίου, κυμαίνονται για στεγαστικά δάνεια από το 20% έως και το 50% της μηνιαίας δόσης, ενώ στα επιχειρηματικά δάνεια, που έχουν ως υποθήκη την πρώτη κατοικία, το ύψος της επιδότησης καθορίστηκε ενιαία στο 30% της δόσης. Όσο μεγαλύτερο είναι το εισόδημα, τόσο μειώνεται το ποσοστό επιδότησης.

15. Πώς κατατίθεται η αίτηση για τη λήψη της επιδότησης;

Στην περίπτωση που η διαδικασία ρύθμισης των οφειλών γίνει εξωδικαστικά, τότε ο δανειολήπτης δεν χρειάζεται να κάνει αίτηση, καθώς όλη η διαδικασία "παρακολουθείται" από την ηλεκτρονική πλατφόρμα, η οποία και υπολογίζει το ποσό της επιδότησης. Αν η ρύθμιση γίνει δικαστικά, τότε ο οφειλέτης θα πρέπει να μεταφορτώσει τη δικαστική απόφαση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και να εισάγει τα στοιχεία της μηνιαίας δόσης. Οι ενέργειες αυτές ανοίγουν τη διαδικασία υπολογισμού της επιδότησης του δημοσίου.

16. Πού καταβάλλεται

Η συνεισφορά του δημοσίου καταβάλλεται στους δεσμευμένους και ακατάσχετους λογαριασμούς εξυπηρέτησης των ρυθμιζόμενων οφειλών που περιλαμβάνονται στην πρόταση ρύθμισης, και η οποία δεν κατάσχεται, ούτε συμψηφίζεται. Η καταβολή της συνεισφοράς γίνεται σε μηνιαία βάση, δηλαδή θα πιστώνεται στον ειδικό λογαριασμό του οφειλέτη από την 1η έως την 15η ημερολογιακή ημέρα κάθε μήνα.

17. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του οφειλέτη;

Για όσο χρόνο διαρκεί η συνεισφορά του δημοσίου, ο οφειλέτης, ο σύζυγος και τα εξαρτώμενα μέλη του έχουν τις ακόλουθες υποχρεώσεις:

- Να υποβάλλει Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος κάθε έτος.

- Να προβαίνει σε δήλωση στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Προστασίας Κύριας Κατοικίας, εφόσον επέλθει μεταβολή των στοιχείων που επηρεάζουν την καταβολή της επιδότησης

- Να συναινεί στη χρησιμοποίηση των δηλωθέντων στοιχείων ανώνυμα, αποκλειστικά και μόνο για τον σκοπό της αξιολόγησης του προγράμματος.

- Να συναινεί στη διενέργεια κοινωνικής έρευνας και σε κατ' οίκον επισκέψεις από αρμόδιους υπαλλήλους, αν απαιτηθεί, για επιτόπια επαλήθευση της σύνθεσης του νοικοκυριού.18. Πότε αναπροσαρμόζεται η επιδότηση;

18. Επανεξατάζονται οι προϋποθέσεις;

Οι προϋποθέσεις και το ποσό της επιδότησης του δημοσίου επανεξετάζονται αυτεπαγγέλτως στο τέλος κάθε οικονομικού έτους. Για τον λόγο αυτό, η Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Προστασίας Κύριας Κατοικίας μπορεί να ανακτά από τη βάση δεδομένων τα δηλωθέντα στοιχεία οικογενειακής κατάστασης και εισοδημάτων του οφειλέτη.

19. Τι πρέπει να κάνει ο οφειλέτης στην περίπτωση μεταβολής των προϋποθέσεων;

Σε περίπτωση μεταβολής των προϋποθέσεων για την καταβολή της επιδότησης, ο οφειλέτης έχει την υποχρέωση να το δηλώσει στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Προστασίας Κύριας Κατοικίας. Στην περίπτωση αυτή, το ποσό επιδότησης αναπροσαρμόζεται αναλόγως.

20. Πότε μπορεί να διακοπεί η επιδότηση;

Η συνεισφορά του δημοσίου διακόπτεται, στις παρακάτω περιπτώσεις:

- Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η αίτηση έχει εγκριθεί εκ παραδρομής ή τεχνικής αστοχίας, χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου.

- Σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου, εφόσον αποτελεί μονοπρόσωπο νοικοκυριό.

- Σε περίπτωση κατά την οποία κατόπιν τριών διαδοχικών εντολών πίστωσης, δεν έχει καταστεί δυνατόν να πιστωθεί η συνεισφορά δημοσίου σε τουλάχιστον έναν τραπεζικό λογαριασμό, με υπαιτιότητα του οφειλέτη.

- Σε περίπτωση που κατόπιν του ετήσιου επανελέγχου διαπιστωθεί ότι ο οφειλέτης δεν πληροί τις προϋποθέσεις χορήγησης συνεισφοράς δημοσίου.

- Σε περίπτωση που ο οφειλέτης καθυστερήσει την καταβολή του ποσού που βαρύνει τον ίδιο για 90 ημέρες.

Σταμάτης Ζησίμουs.zisimou@euro2day.gr