Συρρίκνωση εισοδημάτων έφερε η... ανάπτυξη
Φόβοι –και μάλιστα βάσιμοι– ότι θα επαναληφθεί και φέτος το φαινόμενο της μείωσης της φορολογητέας ύλης, με αποτέλεσμα να συρρικνωθεί για μια ακόμη χρονιά η είσπραξη από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων, επικρατούν στις φορολογικές αρχές. Στην Ελλάδα, τα τελευταία τέσσερα χρόνια δεν επιβεβαιώνεται ο κανόνας που ορίζει ότι η ανάπτυξη φέρνει υψηλότερα εισοδήματα και κατά συνέπεια μεγαλύτερη είσπραξη από τους φόρους εισοδήματος. Τουλάχιστον δεν προκύπτει κάτι τέτοιο από τις φορολογικές δηλώσεις των 6,3 εκατομμυρίων νοικοκυριών.
Από το 2015 και μετά καταγράφεται συνεχής μείωση της φορολογητέας ύλης, παρά το γεγονός ότι το ΑΕΠ βρίσκεται σήμερα σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά που ήταν προ 4ετίας. Στις φορολογικές δηλώσεις του 2015, το σύνολο των εισοδημάτων –το οποίο αφορούσε τις αποδοχές του 2014– αποτυπωνόταν στα 76 δισ. ευρώ.
Τότε το ΑΕΠ διαμορφωνόταν στα 177 δισ. ευρώ. Το 2018, τα δηλωθέντα εισοδήματα υποχώρησαν στα 73,6 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι το ΑΕΠ της χώρας ανέρχεται πλέον στα 183,7 δισ. ευρώ. Οσο για τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, όσα εισπράτταμε το 2015, τόσα εισπράξαμε και το 2018, παρά τους δεκάδες νέους φόρους που επιβλήθηκαν σε αυτή την 4ετία, πολλοί εκ των οποίων αφορούσαν την άμεση φορολογία (σ.σ. μείωση αφορολογήτου, νέα κλίμακα, αλλαγή στον τρόπο φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων, αύξηση εισφοράς αλληλεγγύης κ.λπ.).
Από την επεξεργασία των στοιχείων προκύπτει και κάτι άλλο. Οχι μόνο η ανάπτυξη δεν έφερε περισσότερα εισοδήματα, αλλά «φούσκωσε» έτι περαιτέρω την επιβάρυνση για τα συνήθη υποζύγια που είναι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι. Ο φόρος των μισθωτών έχει αυξηθεί κατά 13% σε αυτή την 4ετία, ενώ ο φόρος των συνταξιούχων έχει «φουσκώσει» κατά 6,34%, παρά το γεγονός ότι το δηλωθέν εισόδημά τους έχει μειωθεί κατά 1,5 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Υποτίθεται ότι σε αυτή την 4ετία έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από 300.000 θέσεις απασχόλησης, γεγονός που σε συνδυασμό με το ότι και το 2016 και το 2017 ήταν χρονιές αύξησης του ΑΕΠ (σ.σ. όπως και το 2018 αλλά ακόμη δεν έχουν αποτυπωθεί οι μεταβολές των περυσινών εισοδημάτων) θα έπρεπε κανονικά να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των δηλωθέντων εισοδημάτων. Το γεγονός ότι αυτό δεν συνέβη είναι ξεκάθαρα θέμα φορολογικής πολιτικής, κάτι που φαίνεται άλλωστε και από τα επιμέρους στοιχεία:
1. Η σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών των αυτοαπασχολουμένων με το εισόδημα, αλλά και η αντικατάσταση του ενιαίου συντελεστή φορολόγησης με την κλίμακα, έχει προκαλέσει καθίζηση των δηλωθέντων εισοδημάτων. Από τα 12,835 δισ. ευρώ το 2015, έχουμε πέσει κάτω από τα 10 δισ. ευρώ το 2018, ενώ είναι πολύ πιθανό ότι μείωση θα καταγραφεί και φέτος. Η πολιτική που εφαρμόστηκε για τους αυτοαπασχολούμενους έχει φτάσει να κοστίζει αυτή τη στιγμή περισσότερα από 540 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Αυτό το ποσό αφορά μόνο τους φόρους και δεν συνυπολογίζονται οι επιπτώσεις από τις ασφαλιστικές εισφορές.
2. Στους εισοδηματίες, η απόφαση για αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων αλλά και η θέσπιση αυστηρότερης κλίμακας για τη φορολόγηση των εισοδημάτων από ενοίκια, οδήγησε και αυτή στην εξαφάνιση φορολογητέας ύλης της τάξεως των 823 εκατ. ευρώ κατά την 4ετία 2015-2018. Πλέον, οι εισοδηματίες μοιράζονται 4,456 δισ. ευρώ έναντι 5,279 δισ. ευρώ προ 4ετίας. Οσο για τους φόρους, διατηρήθηκαν στα ίδια επίπεδα, παρά τα νέα φορολογικά μέτρα που επιβλήθηκαν.
3. Οι αγρότες δηλώνουν υψηλότερο εισόδημα, επειδή δόθηκε και σε αυτούς το δικαίωμα να κάνουν χρήση του αφορολόγητου των μισθωτών και των συνταξιούχων. Ετσι, εμφανίζουν υψηλότερες αποδοχές κατά 483 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2015, αλλά αυτό δεν έχει κανένα απολύτως αντίκρισμα για τα δημόσια έσοδα. Οσα πλήρωναν το 2015, τόσα πληρώνουν και το 2018.
4. Οι μισθωτοί ήταν αναμενόμενο να δηλώνουν υψηλότερα εισοδήματα, καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα φοροδιαφυγής. Επίσης, από τις περίπου 300.000 νέες θέσεις απασχόλησης που έχουν δημιουργηθεί την τελευταία 4ετία, η συντριπτική πλειονότητα αφορούσε θέσεις μισθωτών. Δυστυχώς για τα δημόσια έσοδα, οι αποδοχές ανά μισθωτό δεν είναι υψηλές και αυτό προκύπτει και από τις τελικές εισπράξεις. Παρά τα απανωτά φορολογικά μέτρα που επιβλήθηκαν σε αυτά τα τέσσερα χρόνια, τα έσοδα αυξήθηκαν κατά μόλις 414 εκατ. ευρώ, μολονότι τα δηλωθέντα εισοδήματα αυξήθηκαν κατά 2,396 δισ. ευρώ.
5. Στους συνταξιούχους, οι περικοπές των συντάξεων αποτυπώνονται στα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων, καθώς το εισόδημα έχει μειωθεί από τα 26,7 στα 25,2 δισ. ευρώ. Οι φόροι διατηρήθηκαν στα ίδια επίπεδα λόγω των νέων φορολογικών μέτρων.
Λιγότερες οι εισπράξεις συγκριτικά με το 2018
Το 2018 υποβλήθηκαν συνολικά 6,23 εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις, βεβαιώθηκαν 3,422 δισ. ευρώ και τελικώς εισπράχθηκαν 3,057 δισ. ευρώ, καθώς επιστράφηκαν και φόροι 364 εκατ. ευρώ. Φέτος έχουν ήδη υποβληθεί 3,7 εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις, αλλά προς το παρόν το καθαρό προς είσπραξη ποσό (αφαιρουμένων, δηλαδή, των επιστροφών) δεν έχει φθάσει καν στο 1 δισ. ευρώ. Βέβαια, όσοι πληρώνουν πολλά αφήνουν την υποβολή της φορολογικής δήλωσης για την τελευταία στιγμή. Ακόμη κι έτσι, όμως, είναι πολύ αισιόδοξο να περιμένει κανείς ότι από τα 2,5 εκατομμύρια δηλώσεις που εκκρεμούν θα συγκεντρωθεί καθαρό προς είσπραξη ποσό της τάξεως των 2 δισ. ευρώ. Οι φόβοι για νέα μείωση των δηλωθέντων εισοδημάτων δικαιολογούνται από τη συμπεριφορά των αυτοαπασχολουμένων, οι οποίοι και το 2018 υπέστησαν νέα αύξηση στις ασφαλιστικές εισφορές τους λόγω της αλλαγής στον τρόπο υπολογισμού. To όφελος από τη μείωση του συντελεστή των εισφορών εφέτος περιορίζεται καθώς η βάση υπολογισμού των εισφορών είναι τα κέρδη της προηγούμενης χρήσης συν τις ασφαλιστικές εισφορές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου