Ολο το σχέδιο για τον «ψηφιακό χάρτη» και τις επενδύσεις

Πολιτική πλέον η απόφαση για τη δημιουργία του ΟΝΕclickLIS, του ενιαίου ψηφιακού χάρτη που έχει προτείνει ο πρόεδρος του ΤΕΕ. Τι θα περιέχει, πώς θα λειτουργεί και πώς μπορεί να αξιοποιηθεί. Ποια είναι τα επόμενα βήματα.

Με ένα «κλικ» ή το πάτημα ενός πλήκτρου, θα μπορούν οι επενδυτές και οι πολίτες να γνωρίζουν για το τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται, με ποιους όρους και προϋποθέσεις, για να φτιάξουν αυτό που τους ενδιαφέρει σε οποιοδήποτε σημείο της χώρας, χωρίς να πάνε σε καμία υπηρεσία. Η δυνατότητα αυτή θα παρέχεται σε περίπου δύο χρόνια από σήμερα, μέσω ενός ενιαίου ψηφιακού χάρτη που θα ονομάζεται "ΟΝΕclickLIS"(One Click Land Information System).

Η δημιουργία του συγκεκριμένου ψηφιακού χάρτη αποτελεί πρόταση του προέδρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) Γιώργου Στασινού, την οποία υιοθέτησε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης.

Το ότι η δημιουργία του ψηφιακού αυτού χάρτη θα προχωρήσει, θεωρείται πλέον δεδομένο, καθώς ο κ. Γεωργιάδης εξήγγειλε από το βήμα της Βουλής ότι πρόκειται για μια εμβληματική πρωτοβουλία, που θα αλλάξει άρδην τον επενδυτικό χάρτη της χώρας. Μάλιστα ανέφερε ότι καθώς η ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου θα απαιτήσει περίπου δύο χρόνια για να καλύψει όλη τη χώρα, θα ξεκινήσει άμεσα, με πρώτο στόχο να τεθεί -ακόμα και έως το τέλος του έτους- η εφαρμογή σε πιλοτική φάση σε πέντε πόλεις.

Η πρόταση που έχει καταθέσει ο κ. Στασινός και η οποία έχει γίνει αποδεκτή με ενθουσιασμό από τον επιχειρηματικό και επαγγελματικό κόσμο, είναι απλή: να δημιουργηθεί ένας ενιαίος ψηφιακός χάρτης, με διοικητική ισχύ, όλων των απαραίτητων για την αδειοδότηση γεωχωρικών δεδομένων. Ένας χάρτης με βάση το υπόβαθρο του Κτηματολογίου, που θα περιλαμβάνει την οικοδομική και ρυμοτομική γραμμή, τα όρια των δασικών εκτάσεων, τα όρια των προστατευόμενων περιοχών, τα όρια των αρχαιολογικών χώρων, τις γραμμές των αιγιαλών και όλες τις απαραίτητες θεσμικές γραμμές -και επιπλέον τους όρους δόμησης και τις χρήσεις γης. Όταν τελειώσει η κτηματογράφηση της χώρας, θα προστεθούν και τα όρια όλων των οικοπέδων.

Σημείο-κλειδί στην πρόταση είναι η προοπτική να αποτελεί το εξαγόμενο αρχείο από το πληροφοριακό σύστημα του ψηφιακού χάρτη, διοικητική πράξη.

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ προτείνει συγκεκριμένο τρόπο, χρονοδιάγραμμα και χρηματοδότηση, ώστε να ενοποιηθούν όλα τα διάσπαρτα έργα που γίνονται αυτή τη στιγμή και περιλαμβάνουν σχετικά στοιχεία. Τίθεται ως ρεαλιστικός στόχος μέσα σε δύο χρόνια από την έναρξη της διαδικασίας αυτής να ολοκληρωθεί η ενοποίηση, να προχωρήσουν όσα έργα ακόμη εκκρεμούν και να ολοκληρωθούν οι θεσμικές αλλαγές.

Αυτό θα σημαίνει ότι -εφόσον ξεκινήσει το έργο- το 2020 θα μπορεί κάθε πολίτης ή επενδυτής να γνωρίζει τι χτίζει και πού, τι μπορεί να λειτουργήσει και με ποιες προϋποθέσεις, χωρίς να πάει σε καμία υπηρεσία. Στη συνέχεια, με αυτά τα στοιχεία, θα μπορούσε να εκδίδει την άδεια δόμησης μέσα από το ηλεκτρονικό σύστημα αδειών και ακολούθως να εκδίδει, μέσα από το ίδιο ή ένα διασυνδεδεμένο σύστημα, και κάθε άδεια (εγκατάστασης, λειτουργίας κ.λπ.), ώστε να μηδενιστεί πρακτικά η γραφειοκρατία και η ταλαιπωρία για την προετοιμασία, έναρξη και λειτουργία κάθε είδους επένδυσης, μεγάλης ή μικρής.

Τι χρειάζεται για να γίνει

Με δεδομένο ότι η δημιουργία του ΟΝΕclickLIS πλέον αποτελεί πολιτική απόφαση και αναμένεται να νομοθετηθεί εντός του Αυγούστου, για να ξεκινήσει η δημιουργία του θα πρέπει να γίνει η σύνταξη προδιαγραφών έργου από το ΤΕΕ, να χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ και να εκδοθούν οι απαραίτητες εφαρμοστικές εγκύκλιοι από τα συναρμόδια υπουργεία.

Βασικότερο, ωστόσο, όλων είναι η νομοθετική ρύθμιση για τη θεσμοθέτηση Διοικητικής Πράξης παραγόμενης κατευθείαν από τα διαθέσιμα στοιχεία του ψηφιακού χάρτη (όροι δόμησης, χρήσεις γης, θεσμικές γραμμές κ.ο.κ).

Οι βασικοί άξονες της πρότασης

Η πρόταση του κ. Στασινού, αναλύεται στους παρακάτω επιγραμματικούς άξονες, οι οποίοι περιλαμβάνουν αφενός συμπληρωματικά μέτρα για την ολοκλήρωση των συστημάτων με αναγκαίες προς τον σκοπό του έργου πληροφορίες και αφετέρου, δράσεις και διαδικασίες για την καθημερινή λειτουργία, την τροφοδότηση των συστημάτων με νέα πληροφορία και την ενημέρωσή τους λόγω θεσμικών αλλαγών και τροποποιήσεων:

1. Δημιουργία βάσης δεδομένων με συμπληρωματική πληροφορία που αφορά στις διοικητικές πράξεις μερικής εφαρμογής της πολεοδομικής νομοθεσίας καθώς και σε κτηματολογική πληροφορία.

Οι εργασίες αυτές αφορούν στη σάρωση, γεωαναφορά και την εισαγωγή στη βάση δεδομένων της πολεοδομικής πληροφόρησης των τεχνικών εκθέσεων για τον προσδιορισμό με τρόπο σαφή της ρυμοτομικής και οικοδομικής γραμμής, σύμφωνα με την ισχύουσα ρυμοτομία (πολεοδομική νομοθεσία) ή των διαγραμμάτων εφαρμογής για την εφαρμογή στο έδαφος των ρυμοτομικών και οικοδομικών γραμμών που εγκρίθηκαν με τις διατάξεις του 1923.

Τόσο οι εκθέσεις όσο και τα διαγράμματα αποτελούν διοικητικές πράξεις, βάσει των οποίων γίνεται η έγκριση και θεώρηση των τοπογραφικών διαγραμμάτων του μηχανικού για την έκδοση οικοδομικής άδειας.

Επίσης στη σάρωση, γεωαναφορά και καταχώριση των σχεδίων και πινάκων των κυρωμένων πράξεων αναλογισμού και αποζημίωσης λόγω ρυμοτομίας, προσκυρώσεων, τακτοποιήσεων και τροποποιήσεων και των διορθωτικών πράξεων εφαρμογής. Όλα τα παραπάνω τηρούνται στα αρχεία των Υ.ΔΟΜ και των Δ/νσεων Χωρικού Σχεδιασμού των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Περιφερειών.

2. Τήρηση της υφιστάμενης γενικής και ειδικής πολεοδομικής νομοθεσίας και της σχετικής νομολογίας και διαχείριση της επικαιροποίησής της.

Οι εργασίες αφορούν στη συμπλήρωση της Βάσης Δεδομένων της Πολεοδομικής Νομοθεσίας που παρήχθη στο πλαίσιο του έργου Ηλεκτρονική πολεοδομία ΙΙ και καλύπτει τη νομοθεσία μέχρι το 2009 και στη συνεχόμενη ενημέρωση αυτής, ώστε να παρέχεται στους μηχανικούς έγκυρη και γρήγορη πληροφόρηση.

Επιπλέον, περιλαμβάνεται η δημιουργία αντίστοιχου λογισμικού για την υποστήριξη τόσο των διαδικασιών και της ροής του νομικοπαρασκευαστικού σταδίου όσο και των διαδικασιών έκδοσης και δημοσίευσης ΦΕΚ και ενημέρωσης της βάσης από τον αρμόδιο φορέα (Υπουργείο, Αποκεντρωμένη Διοίκηση και Περιφέρεια), σε συνδυασμό με τις διαδικασίες ενημέρωσης της χωρικής βάσης πολεοδομικών δεδομένων.

Στόχος είναι επίσης και η τήρηση του ιστορικού των μεταβολών της νομοθεσίας (δηλαδή ποια ήταν η ισχύουσα νομοθεσία για τη συγκεκριμένη στιγμή ή τη χρονική περίοδο της αναζήτησης). Η βάση δεδομένων θα ενσωματώνει τη νομοθεσία που δημιουργεί περιορισμούς στη δόμηση και είναι αρμοδιότητα άλλων φορέων (π.χ. Αρχαιολογικοί χώροι, Αιγιαλός, Ρέματα-διαχείριση υδάτων, Δημόσιων Υποδομών κ.λπ.).

Με τον τρόπο αυτό, θα υπάρχει άμεση και έγκυρη πληροφόρηση για τη δυνατότητα και τους περιορισμούς στους οποίους υπόκειται η περιουσία του πολίτη και οι δυνατότητες αξιοποίησής της, τόσο από την πλευρά του ίδιου του ενδιαφερόμενου όσο και από την πλευρά των ελεγκτών και της δημόσιας διοίκησης, αποφεύγοντας τις τριβές και λειτουργώντας σε ένα πλαίσιο διαφάνειας.

3. Υποβολή δεδομένων από πιστοποιημένους χρήστες σε παραγωγική λειτουργία.

Η υποβολή των δεδομένων που αφορούν σε αιτήματα πολιτών για την έκδοση αδειών δόμησης ή εγκατάστασης χρήσης ή για τροποποίηση εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου ή πολεοδομικής μελέτης που θα οδηγήσει σε έγκριση απόφασης και έκδοση σχετικού ΦΕΚ προβλέπεται να γίνεται από τους μηχανικούς-μελετητές σε διάδραση με το ηλεκτρονικό σύστημα Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών/Αυθαιρέτων ή με το σύστημα «Ηλεκτρονική Πολεοδομία: Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών για τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις της Χώρας» και να ενημερώνουν τις αντίστοιχες βάσεις δεδομένων κατόπιν σχετικών ελέγχων και εγκρίσεων από τα αρμόδια όργανα της πολιτείας.

Απαιτείται η εκπαίδευση των μηχανικών-μελετητών και η πιστοποίησή τους στην ορθή χρήση των συστημάτων και στην τήρηση των προδιαγραφόμενων προτύπων, ώστε οι παραγόμενες μελέτες να είναι σύμμορφες και να διασφαλίζουν την ορθότητα και ακεραιότητα των βάσεων δεδομένων που πρόκειται να ενημερώσουν. Η για δεκαετίες παραγωγή πολεοδομικών δεδομένων χωρίς κεντρική διαχείριση και παρακολούθηση υλοποίησης έχει δημιουργήσει σειρά ασυνεπειών μεταξύ νομοθέτησης, εφαρμογής και πραγματικής κατάστασης ενός πολεοδομικού σχεδίου.

Η συνολική επανεξέταση όλης της χώρας είναι αδύνατον να γίνει. Προτείνεται η συνεργατική συνεισφορά των μηχανικών μέσω της καθημερινής επαφής τους στο πλαίσιο ανάθεσης μελέτης ή ανάληψης ιδιωτικού έργου, οι οποίοι θα έχουν δυνατότητα επιβεβαίωσης η επικαιροποίησης δεδομένων με τελική σύμφωνη γνώμη σε επίπεδο Υπηρεσίας Δόμησης. Με αυτό το υποσύστημα κάθε σημείο που το χειρίζεται έστω και μια φορά ένας πιστοποιημένος μηχανικός θα οριστικοποιείται και δεν θα απαιτείται για κανέναν σε επόμενη δραστηριότητα στην ίδια περιοχή.

4. Ολοκλήρωση των στοιχείων δόμησης στο πολεοδομικό υπόβαθρο δεδομένων.

Τόσο στο έργο «Ηλεκτρονική Πολεοδομία: Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών για τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις της Χώρας» όσο και στις παραπάνω προτεινόμενες επεκτάσεις και βελτιώσεις είναι αναγκαία η συσχέτιση και ολοκλήρωση πληροφοριών του πραγματικά δομημένου περιβάλλοντος όπως αυτό προκύπτει, τόσο από τη διαδικασία έκδοσης αδειών όσο και από διαδικασίες καταγραφής (τακτοποίηση αυθαιρέτων και «ταυτότητα κτιρίων»).

Το ΤΕΕ έχει υλοποιήσει και λειτουργεί τη διαδικασία καταγραφής αυθαιρέτων κατασκευών και αναμένει την έγκριση της πολιτείας για τα ολοκληρωμένα συστήματα έκδοσης αδειών και ταυτότητας κτιρίων.

Επίσης, με την υλοποίηση και άλλων συναφών έργων ΟΠΣ όπως του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου, της Δημόσιας Περιουσίας (Αιγιαλοί/παραλίες και Αντικειμενικές Αξίες), της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας (Ψηφιακές Υπηρεσίες Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και Βιώσιμης Ανάπτυξης) προκύπτει επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας υπηρεσιών «μίας στάσης» για την εξυπηρέτηση του πολίτη, του μηχανικού και των ελεγκτικών μηχανισμών σε σχέση με την οικοδομική δραστηριότητα και την ανάπτυξη.

Με την ολοκλήρωση των πληροφοριών και τη διαλειτουργικότητα των διαφόρων ηλεκτρονικών υπηρεσιών καθίσταται πλέον εύκολη και γρήγορη η διαδικασία αναζήτησης του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου και η εξεύρεση της έγκυρης πληροφορίας σε σχέση με τις θεσμικές γραμμές (π.χ. Ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές, οριογραμμές ρεμάτων, όρια προστασίας αρχαιολογίας, περιβαλλοντικοί όροι κ.λπ.) και τους όρους και περιορισμούς δόμησης και χρήσης, τόσο για τον μηχανικό που συντάσσει τη μελέτη για έκδοση άδειας δόμησης όσο και για τους ελεγκτές δόμησης ή τους ενεργειακούς επιθεωρητές και τους δημόσιους λειτουργούς.

Επίσης, τόσο ο πολίτης όσο και η πολιτεία θα έχουν με βάση απόλυτα αποτυπωμένα και οπτικοποιημένα γεωγραφικά δεδομένα το πολεοδομικό υπόβαθρο και την υπερκείμενη πραγματική κατάσταση όπως αυτή έχει διαμορφωθεί και διαμορφώνεται από την οικονομική δραστηριότητα των πολιτών και του κράτους.

Σταμάτης Ζησίμουs.zisimou@euro2day.gr