Στουρνάρας: Win- win για Ελλάδα και Ε.Ε. η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων - Τι λέει για τα capital controls
08:40
Οικονομία
"Μια μείωση των δημοσιονομικών στόχων θα είναι επωφελής, win- win τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ε.Ε." τονίζει ο Γιάννης Στουρνάρας. Σε συνέντευξή του στο Spiegel, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) τάσσεται υπέρ της μείωσης των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι "ο στόχος του 3,5% μέχρι το 2022 δεν είναι αρνητικός μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τους πιστωτές της. Το βάρος θα έπρεπε να πέσει στην ανάπτυξη και τα χαμηλότερα επιτόκια και όχι στα πρωτογενή πλεονάσματα".
Ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης υποστήριξε ακόμη ότι η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να "τρέξει" τις μεταρρυθμίσεις που σε συνδυασμό με ιδιωτικοποιήσεις θα οδηγήσει όχι σε αύξηση του κρατικού χρέους αλλά σε μείωσή του.
"Δεν χρειάζεται να επανεφεύρουμε τον τροχό. Χρειαζόμαστε ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη και επενδύσεις, επενδύσεις, επενδύσεις" είπε ο κ. Στουρνάρας.
Αν όλα εξελιχθούν βάσει του σχεδίου, ο Γιάννης Στουρνάρας περιμένει καλές ειδήσεις και για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα. «Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πότε θα επανέλθει η Ελλάδα σε επενδυτική βαθμίδα. Θα ήταν λογικό να το περιμένουμε σ’ έναν χρόνο».
Ειδική μνεία έκανε, τέλος, στους εναπομείναντες κεφαλαιακούς περιορισμούς, οι οποίοι αφορούν τις μεταφορές κεφαλαίων στο εξωτερικό. «Πιστεύω ότι θα αρθούν πλήρως εντός των επόμενων έξι μηνών» κατέληξε.
Το Spiegel αναφέρει ότι ο διοικητής της ΤτΕ αναμένεται να γίνει ένας από τους σημαντικότερους συμβούλους του Κυριάκου Μητσοτάκη, σημειώνοντας ότι ο Γιάννης Στουρνάρας «χαίρει της εκτίμησης των συναδέλφων του στην ΕΚΤ, αλλά λοιδορήθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα και την Αριστερά που τον απομόνωναν και του επιτίθεντο χαρακτηρίζοντάς τον φερέφωνο των Συντηρητικών».
Στουρνάρας: Win-win για Αθήνα και πιστωτές η μείωση των πλεονασμάτων
«Νομίζω ότι ο στόχος του 3,5% μέχρι το 2022 δεν είναι μόνο για την Ελλάδα αρνητικός, αλλά και για τους πιστωτές της», δήλωσε ο κεντρικός τραπεζίτης. Αναμένει πλήρη άρση των capital controls εντός εξαμήνου.
Το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel σε Ανταπόκριση του Γιώργου Χρηστίδη από την Αθήνα, με τίτλο «Ο Μητσοτάκης επιδιώκει χαλαρότερους όρους εξοικονόμησης» τονίζει: «Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κέρδισε τις εκλογές με υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις – τώρα ο νέος πρωθυπουργός της Ελλάδας θέλει να διαπραγματευτεί σύντομα με την ΕΕ για ελαφρύνσεις του χρέους.
Μόλις πέτυχε έναν εκλογικό θρίαμβο, αλλά το πρόγραμμα που έχει επιβάλει στον εαυτό του για τις πρώτες μέρες διακυβέρνησής του είναι σφιχτό: να επισπεύσει μεταρρυθμίσεις, να δρομολογήσει μειώσεις φόρων, να επανορθώσει τον δημόσιο τομέα και να επιλύσει ζητήματα που μπλοκάρουν τις επενδύσεις. Δίνοντας το Υπουργείο Οικονομικών στον Χρήστο Σταϊκούρα, το μετέφερε σε έναν αθόρυβο, αλλά αποτελεσματικό πολιτικό.
Μέχρι εδώ καλά – τουλάχιστον στα μάτια πολιτικών του Βερολίνου και των Βρυξελλών.
Αλλά μόλις αποδειχτούν οι μεταρρυθμιστικές προθέσεις του και η ανάπτυξη εκτοξευτεί – όπως ελπίζει – ο Μητσοτάκης σχεδιάζει να ζητήσει από το Βερολίνο και τους υπόλοιπους ευρωπαίους πιστωτές ανταμοιβή ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ. Το βασικό του μήνυμα θα είναι το εξής περίπου: Αγαπητοί Ευρωπαίοι, λογικευτείτε. Η Ελλάδα δεν μπορεί να διατηρήσει τα υπέρογκα δημοσιονομικά πλεονάσματα, που υποσχέθηκε ο προκάτοχός μου Αλέξης Τσίπρας. Πρέπει να μιλήσουμε και να αλλάξουμε τους όρους.
Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι θεωρούν αδιαπραγμάτευτες αυτές τις υποσχέσεις και προϋπόθεση για να παραμείνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος και να μη χρειαστούν νέα πακέτα διάσωσης. Αντιθέτως, κατά την άποψη της νέας ελληνικής κυβέρνησης, οι όροι είναι παράλογοι και αντιφατικοί. Γιατί αφαιμάσσουν την οικονομία και εμποδίζουν την υλοποίηση του αναπτυξιακού στόχου του 4%, που είναι αναγκαία, για να φτάσει το ΑΕΠ και πάλι στα προ κρίσης επίπεδα.
Σ’ αυτό το εγχείρημά του ο Μητσοτάκης έχει έναν ισχυρό σύμμαχο: τον κεντρικό τραπεζίτη Γιάννη Στουρνάρα. Έχοντας το σεβασμό των ομολόγων του στην ΕΚΤ, αλλά υβριζόμενος από τον Τσίπρα και τους αριστερούς, ο Στουρνάρας ήταν για χρόνια απομονωμένος ή δεχόταν επιθέσεις ως ταξικός αντίπαλος και φερέφωνο συντήρησης. Πάντοτε ο οικονομολόγος εμφανιζόταν προσεκτικός, πάντοτε διαφήμιζε τις μεταρρυθμίσεις. Και ποτέ ο Στουρνάρας δεν δίστασε να επικρίνει ως πράξεις λαϊκισμού και αντιπαραγωγικότητας νόμους και χρηματικές ευεργεσίες.
Ο Στουρνάρας αναμένεται να γίνει ένας από τους σημαντικότερους συμβούλους του Μητσοτάκη. Συμφωνεί με τον πρωθυπουργό για την ανάγκη χαμηλότερων δημοσιονομικών στόχων. «Νομίζω ότι ο στόχος του 3,5% μέχρι το 2022 δεν είναι μόνο για την Ελλάδα αρνητικός, αλλά και για τους πιστωτές της», δήλωσε ο Στουρνάρας στο SPIEGEL, σε συνάντηση στο γραφείο του. «Το κύριο βάρος πρέπει να πέσει στην ανάπτυξη και στα χαμηλά επιτόκια, όχι στα δημοσιονομικά πλεονάσματα».
Μια μείωση των στόχων λιτότητας θα σημάνει μια win-win situation για την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, επιχειρηματολογεί ο Στουρνάρας και προσθέτει: Σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις δεν θα οδηγήσει κάτι τέτοιο σε υψηλότερο δημόσιο χρέος, αλλά θα μπορούσε κάλλιστα να το μειώσει. «Δεν είναι ανάγκη να ξανα-ανακαλύψουμε τον τροχό», λέει ο κεντρικός τραπεζίτης. «Χρειαζόμαστε ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη. Και επενδύσεις, επενδύσεις, επενδύσεις».
Αν όλα πάνε όπως είναι το σχέδιο, ο Στουρνάρας αναμένει καλές ειδήσεις: Τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, που βρίσκονται ακόμη σε στάτους 'σκουπίδια’, μπορεί να ανακτήσουν το λεγόμενο Investment grade Rating,που αντιστοιχεί στην καλή ή πολύ καλή πιστοληπτική ικανότητα. «Είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί πότε η Ελλάδα θα λάβει ένα Investment grade-Rating», λέει ο Στουρνάρας. Παρ’ όλα αυτά, για πρώτη φορά, τόλμησε μια συγκεκριμένη πρόβλεψη απέναντι στο SPIEGEL: «Ένας χρόνος θα μπορούσε να είναι μια λογική προσδοκία».
Ο κεντρικός τραπεζίτης είναι αισιόδοξος και σε σχέση με τους κεφαλαιακούς ελέγχους. Οι περιορισμοί που ίσχυσαν το καλοκαίρι του 2015 ισχύουν εν μέρει ακόμα και παρεμποδίζουν την οικονομία. «Περιμένω να αρθούν πλήρως μέσα στους επόμενους έξι μήνες», λέει.
Ωστόσο, ο Μητσοτάκης και ο Στουρνάρας θα πρέπει ακόμα να δουλέψουν πολύ για να πείσουν τους ευρωπαίους ομολόγους τους. Όταν ζητήθηκε από τον πορτογάλο επικεφαλής του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, να στείλει μήνυμα στη νέα ελληνική κυβέρνηση, δήλωσε σύμφωνα με τους "Financial Times": «Οι δεσμεύσεις είναι δεσμεύσεις και όταν τις παραβαίνουμε, καταρρέει πρώτα-πρώτα η αξιοπιστία. Κι αυτό συνεπάγεται έλλειψη εμπιστοσύνης, επενδύσεων και τελικά ανάπτυξης». Γι’ αυτό – κατά τον Σεντενο – «η συμβουλή μου θα ήταν να συνεχιστεί η τήρηση των δεσμεύσεων».
Δύσκολος ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος
Στο 2,9% του ΑΕΠ προέβλεψε ότι θα κλείσει το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, έναντι στόχου 3,5% του ΑΕΠ, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι υπολογισμοί Στουρνάρα είναι μετριοπαθείς σε σύγκριση με αυτούς της Ε.Ε., η οποία προβλέπει ένα κενό 1% του ΑΕΠ ή 2 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τον στόχο.
O διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας δεν μάσησε τα λόγια του στην έκθεση νομισματικής πολιτικής της περασμένης εβδομάδας: στο 2,9% του ΑΕΠ προέβλεψε ότι θα κλείσει το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, έναντι στόχου 3,5% του ΑΕΠ. Και ενώ ο λογαριασμός του 0,6% του ΑΕΠ ή 1,1 δισ. ευρώ που λείπει για την επίτευξη του στόχου, σύμφωνα με την εκτίμηση της κεντρικής τράπεζας, οφείλεται σε δαπάνες της απερχόμενης κυβέρνησης –τις παροχές Τσίπρα– αυτή που θα κληθεί να τον πληρώσει θα είναι η επόμενη.
Το δημοσιονομικό είναι ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» που θα βρει στον δρόμο της η νέα κυβέρνηση. Οι υπολογισμοί Στουρνάρα είναι μάλιστα μετριοπαθείς σε σύγκριση με αυτούς της Κομισιόν, η οποία προβλέπει ένα κενό 1% του ΑΕΠ ή 2 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τον στόχο. Η Κομισιόν κράτησε, βεβαίως, επιφυλακτική στάση, μεταθέτοντας την ανακοίνωση των τελικών της εκτιμήσεων για τον Σεπτέμβριο και άφησε έτσι ένα περιθώριο συνεννόησης με την επόμενη κυβέρνηση. Ωστόσο, πηγές με εμπειρία στις μνημονιακές διαπραγματεύσεις, αλλά και στελέχη της Πειραιώς, κρατούν μικρό καλάθι σε σχέση με τη στάση της Κομισιόν. Ολα δείχνουν ότι η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να υποδείξει τρόπους με τους οποίους θα πετύχει τον στόχο, αν χρειαστεί, κι αυτοί δεν είναι άλλοι από τις περικοπές δαπανών και τις αυξήσεις φόρων – την ώρα που η Νέα Δημοκρατία υπόσχεται μειώσεις φόρων.
Οικονομικός αναλυτής σχολιάζει ότι μετά τα μέτρα Τσίπρα και δεδομένου πως η πρόβλεψη του προϋπολογισμού για την ανάπτυξη ήταν ούτως ή άλλως αισιόδοξη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα έχει τον δημοσιονομικό χώρο που χρειάζεται για να εφαρμόσει τα μέτρα ελάφρυνσης του προγράμματός του. Προσθέτει, πάντως, ότι οι αγορές μπορεί να δείξουν ανοχή και να χρηματοδοτήσουν το χρέος της Ελλάδας, αν πεισθούν για τις προοπτικές ανάπτυξης που δημιουργεί το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης. Ο ίδιος, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τον τρόπο που λειτουργούν οι δανειστές, δεν είναι εξίσου αισιόδοξος για την ευελιξία της Ε.Ε.
Η σχετική διαπραγμάτευση με την Ε.Ε. αναμένεται τον Σεπτέμβριο και όπως επισημαίνει πηγή του τραπεζικού χώρου, θα είναι δύσκολη, όχι μόνο λόγω των αμφιβολιών της Ευρώπης ως προς την επίτευξη του στόχου του 3,5% του ΑΕΠ, αλλά και εξαιτίας της ποιότητας των μέτρων Τσίπρα, που θεωρούνται μη αναπτυξιακά. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσεται το επίδομα, εν είδει 13ης σύνταξης, που από μόνο του επιβαρύνει τον προϋπολογισμό με 840 εκατ. ευρώ. Η ίδια πηγή τονίζει, εξάλλου, πως ναι μεν οι αγορές έχουν θετική προδιάθεση, αλλά θα περιμένουν να δουν και τα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης και ανάλογα θα αντιδράσουν. Το δημοσιονομικό πρόβλημα υπάρχει φόβος να αποκτήσει, εξάλλου, μεγαλύτερες διαστάσεις ανάλογα με τις αναμενόμενες δικαστικές αποφάσεις για τα αναδρομικά των συντάξεων. Εχει υπολογιστεί πως το κόστος τους μπορεί να φτάσει τα 4-15 δισ. ευρώ, ανατρέποντας πλήρως το δημοσιονομικό σκηνικό.
Οριστική λύση στο δημοσιονομικό πρόβλημα θα μπορούσε να δοθεί με τη μείωση του στόχου για το έλλειμμα 3,5% του ΑΕΠ, την οποία η Νέα Δημοκρατία έχει εξαγγείλει ότι θα διαπραγματευθεί. Αυτή θα είναι η μάχη των μαχών, καθώς, όπως όλα δείχνουν, οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος σαν το «ιερό δισκοπότηρο», δεδομένου ότι συνδέεται με τη βιωσιμότητα του χρέους. Αν αυτός ο στόχος αλλάξει, όλοι οι υπολογισμοί για το χρέος πρέπει να αλλάξουν.
Από δημοσιονομική άποψη, η δυσκολότερη χρονιά μάλλον θα αποδειχθεί το 2020, καθώς τότε θα κληθεί η Ν.Δ. να εφαρμόσει τις ελαφρύνσεις της χωρίς –πιθανότατα– να έχει εξασφαλίσει προηγουμένως μείωση του στόχου.
Συνέχιση μεταρρυθμίσεων ζητούν οι θεσμοί
Το δημοσιονομικό πρόβλημα είναι ίσως το πρώτο ορατό «αγκάθι» στο χαλί που έστρωσε η κυβέρνηση Τσίπρα στη διάδοχό της, αλλά όχι το μόνο. Συνδεδεμένα με αυτό, αλλά και με δική τους δυναμική, προβάλλουν στον ορίζοντα τα εξής:
1. Τράπεζες: Με το ύψος των κόκκινων δανείων στα 80 δισ. ευρώ, η μείωσή τους αποτελεί μείζονα πρόκληση για τη νέα κυβέρνηση και, όπως τόνισε ο κ. Στουρνάρας, αυτή προϋποθέτει μια συστημική λύση, προς την κατεύθυνση των προτάσεων της Τράπεζας της Ελλάδος και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Με τη σειρά της, μια τέτοια λύση προϋποθέτει κεφάλαια και έγκριση από την Κομισιόν. Πιο «ύπουλο», σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό στελέχους της επενδυτικής αγοράς, είναι το πρόβλημα της κερδοφορίας των τραπεζών, την οποία η έκθεση της ΤτΕ χαρακτήρισε αδύναμη.
2. ΔΕΗ: Η μεγάλη κρατική επιχείρηση παρουσίασε ζημίες πάνω από 900 εκατ. ευρώ πέρυσι και αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας, ενώ οι υποχρεώσεις της προς τρίτους φτάνουν σε δυσθεώρητα ύψη. Είναι «πολύ μεγάλη για να αποτύχει», αναφέρουν οι αναλυτές, αλλά η διάσωσή της προϋποθέτει δύσκολες αποφάσεις από τη νέα κυβέρνηση. Αναφέρουν χαρακτηριστικά την «απολιγνιτοποίηση», σημειώνοντας ότι οι τράπεζες δεν χρηματοδοτούν πλέον αντιπεριβαλλοντικές επενδύσεις.
3. Επενδύσεις - ιδιωτικοποιήσεις: Η αντιστροφή της αρνητικής προς τις επενδύσεις στάσης της απερχόμενης κυβέρνησης θα είναι από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τη διάδοχό της, όπως φάνηκε και από τις πρόσφατες αποκαλύψεις για την επένδυση του Ελληνικού. Η Ν.Δ. έχει υποσχεθεί επενδύσεις 60 δισ. ευρώ έως το 2023, αλλά αυτό προϋποθέτει εμπέδωση εμπιστοσύνης, άρση αντικινήτρων, σταθερότητα, γρήγορη απονομή δικαιοσύνης, βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης.
4. Συνέχιση μεταρρυθμίσεων: Πηγές της αγοράς επισημαίνουν ότι έχουν ήδη αρχίσει να «ξηλώνονται» κάποια από τα συμφωνηθέντα στο πλαίσιο του μνημονίου, μεταξύ άλλων στην αγορά εργασίας. Τάση που, αν δεν ανακοπεί, θα «παγώσει» το επενδυτικό ενδιαφέρον. Σημειώνουν, επίσης, ότι παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί με την ΑΑΔΕ, το πρόβλημα της φοροδιαφυγής παραμένει σε απόλυτη έξαρση, αν δεν έχει επιδεινωθεί κιόλας. «Οι Ευρωπαίοι μάς βλέπουν σαν ένα έθνος απατεώνων», σχολιάζει πηγή. Στις μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν θεωρητικά, αλλά δεν προχώρησαν ουσιαστικά, καταγράφεται και ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου