ΥΠΟΙΚ: Ξεκίνησε η δήλωση των πραγματικών δικαιούχων επιχειρήσεων

Του Σπύρου Δημητρέλη 

Με μια λιτή ανακοίνωσή του το υπουργείο Οικονομικών γνωστοποίησε την έναρξη της λειτουργίας της ηλεκτρονικής εφαρμογής στο taxisnet όπου θα πρέπει να δηλωθούν από τις επιχειρήσεις και όλες τις νομικές οντότητες οι πραγματικοί δικαιούχοι τους. Το μέτρο της καταγραφής θεσπίστηκε στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου ως όπλο κατά του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και γενικότερα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Μέσω της εφαρμογής οι ελεγκτικές υπηρεσίες θα έχουν άμεση πρόσβαση τα στοιχεία των φυσικών και νομικών προσώπων που είναι οι πραγματικοί δικαιούχοι επιχειρήσεων και νομικών προσώπων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.

Σταδιακά και σε τρία κύματα θα πρέπει όλοι οι πραγματικοί δικαιούχοι των νομικών προσώπων κάθε μορφής που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα να δηλωθούν στο μητρώο. Απεριόριστη πρόσβαση στο μητρώο θα έχουν οι ελεγκτικές αρχές, όπως είναι η Αρχή για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες και οι εισαγγελικές και ανακριτικές αρχές ενώ πρόσβαση σε σημαντικό μέρος του αρχείου θα έχει και η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος που προέρχεται από παράνομες δραστηριότητες.

Η σχετική απόφαση του υπουργείου Οικονομικών προβλέπει, μεταξύ άλλων, τα εξής:

-υπόχρεοι καταχώρησης στο Μητρώο είναι κάθε είδους νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που έχουν έδρα στην Ελλάδα ή ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα που φορολογείται στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως της έδρας ή τυχόν απαλλαγής τους από φορολογία δυνάμει ειδικών διατάξεων υποχρεούνται να τηρούν ειδικό Μητρώο πραγματικών δικαιούχων, το οποίο συνδέεται με το Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων που τηρείται στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών. Ειδικότερα, υπόχρεοι καταχώρισης είναι:

1. Εμπορικές επιχειρήσεις που δεν είναι εισηγμένες σε ρυθμισμένη αγορά ή Πολυμερή Μηχανισμό Διαπραγμάτευσης:

α) Ομόρρυθμες Εταιρείες. 
β) Ετερόρρυθμες εταιρείες.
γ) Ετερόρρυθμες εταιρείες κατά μετοχές. 
δ) Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης.
ε) Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης μονοπρόσωπες. 
στ) Ανώνυμες Εταιρείες.
ζ) ΙΜΕ ΕΠΕ.
η) Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες.
θ) Θυγατρικές εταιρείες ή υποκαταστήματα ημεδαπών ή αλλοδαπών εταιρειών με πραγματικό δικαιούχο εισηγμένη εταιρεία στην Ελλάδα ή την αλλοδαπή.

2. Ναυτικές - ναυτιλιακές εταιρείες:

α) ναυτικές εταιρείες του ν. 959/1979 και ειδικές ναυτικές επιχειρήσεις (ΕΝΕ) εγκριτικών πράξεων του άρθρου 13 του ν.δ. 2687/1953 που έχουν καταχωρηθεί στο Μητρώο ΝΕ του ν. 959/1979,
β) τα εγκατεστημένα γραφεία στην Ελλάδα αλλοδαπών ναυτιλιακών εταιρειών του άρθρου 25 του ν. 27/1975 και οι ημεδαπές ναυτιλιακές εταιρείες υπαχθείσες στις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 27/1975,
γ) οι ναυτιλιακές εταιρείες πλοίων αναψυχής του ν. 3182/2003 (ΝΕΠΑ),
δ) οι συμπλοιοκτησίες.

3. Αστικές επαγγελματικές εταιρείες:

α) αστικές επαγγελματικές εταιρείες δικηγόρων,
β) αστικές επαγγελματικές εταιρείες συμβολαιογράφων, 
γ) αστικές επαγγελματικές εταιρείες δικαστικών επιμελητών.

4. Οντότητες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα: 

α) σύλλογοι - σωματεία,
β) ιδρύματα,
γ) αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες,
δ) μη κερδοσκοπικές οργανώσεις κατά την έννοια του άρθρου 11 του ν. 2731/1999.

5. Καταπιστεύματα και παρεμφερή μορφώματα:

α) οι νομικές οντότητες της περιπτ. δ του άρθρου 2 του ν. 4172/2013,
β) τα αλλοδαπά εμπιστεύματα (trusts) του οποίου ο ιδρυτής, εμπιστευματούχος ή δικαιούχος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος,
γ) αλλοδαπά ιδρύματα (foundation).

6. Συνεταιρισμοί:

α) αστικοί συνεταιρισμοί,
β) οικοδομικοί συνεταιρισμοί, 
γ) αγροτικοί συνεταιρισμοί, 
δ) πιστωτικοί συνεταιρισμοί,
ε) πιστωτικοί συνεταιρισμοί που λειτουργούν με τη μορφή πιστωτικού ιδρύματος.

7. Εταιρείες που βρίσκονται σε πτώχευση, εκκαθάριση ή ειδική εκκαθάριση ή σε παρόμοιες διαδικασίες αφερεγγυότητας.

Ο σύνδικος της πτώχευσης, ο διαχειριστής αφερεγγυότητας ή ο εκκαθαριστής ή ειδικός εκκαθαριστής καταχωρίζουν σε ειδική μερίδα του Κεντρικού Μητρώου τα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων.

Β. Οι εισηγμένες εταιρείες σε ρυθμισμένη αγορά ή Πολυμερή Μηχανισμό Διαπραγμάτευσης που λειτουργεί στην Ελλάδα καταχωρίζονται αυτόματα στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων, μέσω σύνδεσης του Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών με τη ΓΓΠΣ. Τα στοιχεία καταχώρισης αφορούν τον Α.Φ.Μ. και τον κωδικό αναγνώρισης νομικού προσώπου (Legal Entity Identifier).

Ποια στοιχεία καταχωρούνται

Στο μητρώο πρέπει να καταχωρηθούν τα εξής στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων:

Συγκεκριμένα καταχωρούνται βασικά στοιχεία:

ΑΦΜ, Όνομα, Επώνυμο, Πατρώνυμο, τύπος πιστοποιητικού, αριθμός πιστοποιητικού, ημερομηνία γέννησης, υπηκοότητα, διεύθυνση κατοικίας (Χώρα διαμονής, Οδός, αριθμός, ΤΚ, Πόλη, Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, τηλ. σταθερό, τηλ. κινητό, fax, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου),Φορολογική κατοικία και TAX ID.

ii) Διεύθυνση επικοινωνίας/αλληλογραφίας:
Οδός, αριθμός, ΤΚ, Πόλη, Περιφερειακή Ενότητα, Περιφέρεια, Χώρα.

iii) Ιδιότητες πραγματικού δικαιούχου:

Μέλος Δ.Σ., δ/νων σύμβουλος, εντεταλμένος σύμβουλος, διοικητής, γενικός δ/ντής, δ/ντής, άλλο πρόσωπο εντεταλμένο είτε άμεσα από το νόμο είτε από ιδιωτική βούληση είτε με δικαστική απόφαση στη διοίκηση, διαχείριση ή εκπροσώπηση της εταιρείας, εταίρος, μέτοχος, άλλη ιδιότητα.

iv) Είδος και έκταση δικαιωμάτων:

Είδος μέλους, είδος τίτλου, ποσοστό ιδιοκτησίας, ποσοστό δικαιώματος ψήφου, δυνατότητα ελέγχου με άλλο τρόπο (εξωεταιρική συμφωνία για διορισμό μελών ΔΣ ή για από κοινού λήψη αποφάσεων στη Γενική Συνέλευση), τυχόν ιδιότητα πολιτικώς εκτεθειμένου προσώπου/ στενού συγγενή ή στενού συνεργάτη του κατά τους ορισμούς 9,10,11 του άρθρου 3 του ν. 4557/2018.

δ) Στην περίπτωση κατοχής εταιρείας από άλλη εταιρεία, καταχωρίζει:

i) Βασικά στοιχεία:

Επωνυμία, Διακριτικός τίτλος, ΑΦΜ, ΑΡ. ΓΕΜΗ, είδος Ν.Π., στοιχεία προσδιορισμού έδρας (Χώρα, Οδός, Αριθμός, ΤΚ, Πόλη, Περιφερειακή Ενότητα, Περιφέρεια, τηλέφωνο fax, διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, επίσημος ιστοσελίδα νομικού προσώπου αν υπάρχει), Φορολογική κατοικία και TAX ID.

ii) Είδος και έκταση δικαιωμάτων:

Είδος μέλους, είδος τίτλου, ποσοστό ιδιοκτησίας, ποσοστό δικαιώματος ψήφου, δυνατότητα ελέγχου με άλλο τρόπο.

2. Για νομικές οντότητες (καταπιστεύματα και άλλα είδη νομικών μορφωμάτων παρεμφερή με καταπιστεύματα)

Τα στοιχεία για τον ίδιο της περίπτωσης β, της παρ. 1 του παρόντος άρθρου και τα βασικά στοιχεία της υποπερίπτωσης.

ii) της περιπτωσης. γ, της παρ. 1 του παρόντος άρθρου των ακολούθων προσώπων:
α) του ιδρυτή,
β) του ή των καταπιστευματοδόχων, 
γ) του προστάτη (ενδεχομένως),
δ) των δικαιούχων ή της κατηγορίας δικαιούχων,
ε) οποιουδήποτε άλλου φυσικού προσώπου ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο επί του καταπιστεύματος.

Β. Όλα τα ποσοστά καταχωρούνται με ακρίβεια δύο δεκαδικών ψηφίων. Τα στοιχεία αυτά αντλούνται από τη βάση δεδομένων της Φορολογικής Διοίκησης αλλά επικαιροποιούνται και επιβεβαιώνονται από τον πάροχο στοιχείων, ο οποίος φέρει και την ευθύνη της ακρίβειας και πληρότητάς τους.

Χρονοδιάγραμμα καταχώρησης

Η καταχώρηση των στοιχείων στο μητρώο θα πρέπει να γίνει σε τρείς φάσεις χρονικά, ανάλογα με το είδος του νομικού προσώπου. Συγκεκριμένα:

α) Η Ομάδα Α (Ναυτιλιακές εταιρείες κ.α) από 16/9/2019-14/10/2019 
β) Η Ομάδα Β ( συνεταιρισμοί, σύλλογοί, σωματεία κα) από 30/9/2019-1/11/2019 
γ) Η Ομάδα Γ (επιχειρήσεις όπως ΟΕ, ΑΕ, ΕΠΕ κα) από 14/10/2019-29/11/2019

Στην σημερινή ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ σημειώνονται τα εξής:

Ξεκίνησε η παραγωγική λειτουργία της εφαρμογής του Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων ως ηλεκτρονικά συνδεδεμένο σύστημα με τον ΑΦΜ κάθε νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας με χρήση διαδικτυακής ηλεκτρονικής εφαρμογής της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων.

Οι εταιρικές και άλλες οντότητες που έχουν έδρα στην Ελλάδα ή που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα που φορολογείται στην Ελλάδα οφείλουν να καταχωρούν επαρκείς, ακριβείς και επίκαιρες πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 20-21 του ν. 4557/2018 (Α’139) "Πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2015/849/EE) και άλλες διατάξεις".

Ο στόχος της ενωσιακής και εθνικής διάταξης είναι η διαφάνεια των εταιρικών δομών, η άμεση πρόσβαση των ελεγκτικών/διωκτικών αρχών σε αυτές και η αποτροπή κατάχρησης των εταιρικών δομών για σκοπούς ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.  Η ανάγκη για ακριβείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο των επιχειρήσεων αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον εντοπισμό των εγκληματιών, οι οποίοι θα μπορούσαν να αποκρύπτουν την ταυτότητά τους πίσω από μια εταιρική δομή.

Σημειώνεται ότι η δημιουργία του συγκεκριμένου μητρώου αποτελεί ένα ουσιώδες μέτρο για την πρόληψη και καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και εντός του 2021 αναμένεται η διασύνδεση των επιμέρους εθνικών Κεντρικών Μητρώων Πραγματικών Δικαιούχων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Κεντρικής Πλατφόρμας.