Προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027: Η ώρα των αποφάσεων

 EPA/JULIEN WARNAND

Ενόψει της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 17 και 18 Οκτωβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ να παράσχουν πολιτική καθοδήγηση και νέα ώθηση στις διαπραγματεύσεις προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία για έναν δίκαιο, ισορροπημένο και σύγχρονο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους.

Το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) θα πρέπει να είναι κατάλληλο για να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις, ώστε να μπορέσει η ΕΕ να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των πολιτών.

09/10/2019

Σε ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιγράφει τα κύρια σημεία που χρήζουν σοβαρής εξέτασης και σαφούς καθοδήγησης από τους ηγέτες της ΕΕ προκειμένου να επιτευχθεί ταχεία συμφωνία. Στα στοιχεία αυτά συγκαταλέγονται τα ακόλουθα:

• το συνολικό ύψος της χρηματοδότησης για την υλοποίηση των κοινών προτεραιοτήτων της Ένωσης·
• ένας σύγχρονος προϋπολογισμός με τη σωστή ισορροπία μεταξύ των πολιτικών και μια έντονη έμφαση στην ενωσιακή προστιθέμενη αξία·
• διαφανέστερη προσέγγιση στη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ και στην εισαγωγή νέων πηγών εσόδων για την υποστήριξη των προτεραιοτήτων και τη μείωση της πίεσης στις εθνικές συνεισφορές· και
• μεγαλύτερη συνοχή των πολιτικών, με τη δημιουργία στενότερης σχέσης μεταξύ της χρηματοδότησης και των προτεραιοτήτων πολιτικής και με την ανάπτυξη ισχυρότερων εργαλείων για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από ελλείψεις του κράτους δικαίου

Οι στρατηγικές αποφάσεις σχετικά με αυτά τα στοιχεία αναμένεται να συμβάλουν στην προώθηση των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ ενόψει συμφωνίας έως το τέλος του έτους - όπως συμφωνήθηκε από τους ηγέτες της ΕΕτον Ιούνιο.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε σχετικά: «Σκοπός του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ είναι να παρεμβαίνει εκεί όπου η ΕΕ μπορεί να έχει τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία. Είναι η επένδυση σε πανευρωπαϊκή, παγκοσμίως πρωτοπόρα έρευνα. Είναι η χρηματοδότηση διασυνοριακών υποδομών, η στήριξη των μικρών επιχειρήσεων και ένα δίχτυ ασφαλείας για τους γεωργούς μας. Είναι η εκπαίδευση γενεών νεαρών Ευρωπαίων σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Αυτές είναι οι προτεραιότητες που αντικατοπτρίζονται στην πρόταση της Επιτροπής για τα επόμενα επτά χρόνια. Επιπλέον, η πρότασή μας είναι ένα μακρόπνοο, υπεύθυνο και ρεαλιστικό σχέδιο για την επίτευξη περισσότερων αποτελεσμάτων με λιγότερα μέσα. Καλώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη μας να καταλήξουν σε ταχεία συμφωνία.»

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Προϋπολογισμού και Ανθρωπίνων Πόρων κ. Γκίντερ Έτινγκερ δήλωσε σχετικά: «Την άνοιξη του παρελθόντος έτους, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση σχετικά με τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ η οποία αναγνωρίστηκε από όλους ως μια σταθερή βάση για τις διαπραγματεύσεις. Δεκαέξι μήνες αργότερα, οι εργασίες έχουν σημειώσει πρόοδο αλλά ο χρόνος τελειώνει. Τώρα όλα τα μέρη πρέπει να επιδιώξουν συμβιβασμό. Θα πρέπει να ανεβάσουμε τα μανίκια και να εισέλθουμε στην τελική ευθεία. Η Ευρώπη δεν μπορεί να επιτρέψει, σε μια εποχή μεγάλων προκλήσεων, να καθυστερήσει η έγκριση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της. Οι πολίτες μας περιμένουν να δουν αποτελέσματα· έφθασε η ώρα να αναλάβουμε την ευθύνη. Έφθασε η ώρα των αποφάσεων.»

Τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2018, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για έναν νέο και σύγχρονο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, στενά συνδεδεμένο με τις προτεραιότητες της Ένωσης, καθώς και νομοθετικές προτάσεις για τα 37 τομεακά προγράμματα. Πολλές εργασίες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε αυτή τη βάση, τόσο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και στο Συμβούλιο. Έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά το συνολικό πλαίσιο και πολλές από τις τομεακές προτάσεις.

Χρειάζεται όμως περισσότερη δουλειά. Καθώς φτάνει η στιγμή της αλήθειας για τις διαπραγματεύσεις, η στρατηγική καθοδήγηση εκ μέρους των ηγετών χρειάζεται περισσότερο από ποτέ προκειμένου τα νέα προγράμματα να ξεκινήσουν εγκαίρως την 1η Ιανουαρίου 2021.

- Ένας προϋπολογισμός που ανταποκρίνεται στους στόχους του.

Η Επιτροπή πρότεινε έναν μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό ίσο με το 1,114 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) της ΕΕ των 27. Σήμερα, η Ένωση των 27 κρατών μελών επενδύει το 1,16 % του ΑΕΕ της ΕΕ-27, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός είναι συνεπώς ήδη μικρότερος σε σύγκριση με τον τρέχοντα προϋπολογισμό. Εάν μειωθεί περαιτέρω ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα είναι δύσκολο για την Ένωση να υλοποιήσει τις προτεραιότητές της και να παράσχει την πολυπόθητη στήριξη σε γεωργούς, σπουδαστές, ερευνητές και εκατοντάδες χιλιάδες άλλους δικαιούχους του προϋπολογισμού της ΕΕ. Συνεπώς, οι ηγέτες θα πρέπει να έχουν ως στόχο την έγκριση ενός ρεαλιστικού προϋπολογισμού που εκπληρώνει τους στόχους του.

- Εξεύρεση μιας πιο δίκαιης προσέγγισης στη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ

Σήμερα, ορισμένα από τα πλουσιότερα κράτη μέλη της ΕΕ επωφελούνται από μειώσεις των συνεισφορών τους στον προϋπολογισμό της ΕΕ - επίσης γνωστές ως επιστροφές - και, κατά συνέπεια, καταβάλλουν χαμηλότερα ποσά σε σύγκριση με το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (βλ. παράρτημα). Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου - για το οποίο θεσπίστηκε το σύστημα επιστροφών το 1984 - αποτελεί ευκαιρία μεταρρύθμισης του σκέλους των εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ και επανεξέτασης ενός συστήματος που έχει καταστεί αδιαφανές και στρεβλωμένο. Οι ηγέτες θα πρέπει να αξιοποιήσουν αυτή την ευκαιρία και να εγκρίνουν έναν δικαιότερο τρόπο χρηματοδότησης του προϋπολογισμού της ΕΕ.

- Εκσυγχρονισμός του προϋπολογισμού της ΕΕ - το σκέλος των εσόδων

Έφτασε επίσης η στιγμή να εξεταστούν νέες πηγές εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ, οι οποίες να συνδέονται στενότερα με τις προτεραιότητες πολιτικής της ΕΕ. Οι πιθανές πηγές περιλαμβάνουν τα έσοδα από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών ή τις συνεισφορές που βασίζονται σε μη ανακυκλωμένα πλαστικά. Οι ηγέτες θα πρέπει να αξιοποιήσουν την αυξανόμενη δυναμική υπέρ των νέων αυτών ιδίων πόρων και να συμφωνήσουν για τη διαφοροποίηση των πηγών εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ.

- Εκσυγχρονισμός του προϋπολογισμού της ΕΕ - το σκέλος των δαπανών

Στο πλαίσιο της πρότασής της για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, η Επιτροπή πρότεινε μια νέα ισορροπία μεταξύ των τομέων πολιτικής που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Μολονότι η πολιτική συνοχής και η κοινή γεωργική πολιτική εξακολουθούν να διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης, παράλληλα εκσυγχρονίζονται σύμφωνα με τις νέες προτεραιότητες. Ταυτόχρονα, διοχετεύονται περισσότερα χρήματα σε βασικούς τομείς πολιτικής, όπως η έρευνα και η καινοτομία, η κινητικότητα των φοιτητών, η δράση για το κλίμα, η μετανάστευση, η διαχείριση των συνόρων και η ασφάλεια, η ψηφιοποίηση, καθώς και η άμυνα και η εξωτερική δράση της Ένωσης. Οι ηγέτες θα πρέπει να υποστηρίξουν αυτές τις προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό του προϋπολογισμού της ΕΕ και να διασφαλίσουν ότι υλοποιεί τους στόχους του σε τομείς σημαντικούς για τους πολίτες.

Ιστορικό

Στις 2 Μαΐου 2018, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για έναν δίκαιο, ισορροπημένο και σύγχρονο προϋπολογισμό με σκοπό την υλοποίηση των προτεραιοτήτων της Ευρώπης, όπως καθορίστηκαν από τους ηγέτες στην Μπρατισλάβα το 2016 και στη Ρώμη το 2017. Αμέσως μετά την πρόταση ακολούθησαν νομοθετικές προτάσεις για τα 37 τομεακά προγράμματα τα οποία εντάσσονται στον μελλοντικό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό.

Έκτοτε, η Επιτροπή εργάζεται από κοινού με τις εκ περιτροπής Προεδρίες του Συμβουλίου και σε στενή συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την προώθηση των διαπραγματεύσεων. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ής και 21ης Ιουνίου 2019, θα πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία πριν από το τέλος του έτους. Η Επιτροπή συμμερίζεται την ακράδαντη πεποίθηση ότι η τήρηση αυτού του χρονοδιαγράμματος είναι ζωτικής σημασίας για τους εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές, γεωργούς και ερευνητές σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς και για όλους εκείνους που λαμβάνουν στήριξη από τον ενωσιακό προϋπολογισμό.