Ασφαλιστικό: Με έξι μεταβλητές η μείωση των εισφορών των μισθωτών έως το 2023

Του Δ. Κατσαγάνη

Από έξι παράγοντες, που όλοι τους έχουν δημοσιονομικό "παρονομαστή", εξαρτάται ο τελικός ρυθμός, αλλά και το "μείγμα" της υλοποίησης της κυβερνητικής εξαγγελίας περί μείωσης των εισφορών των μισθωτών κατά 5 μονάδες από το 2020 έως το 2023.

Πρώτα -πρώτα, σημαντικός παράγοντας για τις αποφάσεις ελάφρυνσης του μη μισθολογικού κόστους των επιχειρήσεων τα επόμενα 4 χρόνια είναι το δημοσιονομικό κόστος των ειλημμένων αποφάσεων ΣτΕ για ν. Κατρούγκαλου αλλά και των αναμενόμενων δικαστικών αποφάσεων που αφορούν στις περικοπές, κυρίως,  του  2015-2016 (με βάση τη νομοθεσία του 2011-2012).

Παράλληλα, σημαντικός παράγοντας που θα κρίνει τις εξαγγελθείσες παρεμβάσεις στις εισφορές των μισθωτών είναι ο ρυθμός καταβολής των ολοένα και αυξανόμενων εκκρεμών συντάξεων, αλλά και το τι θα γίνει με την  "13η σύνταξη" στο τέλος του 2020.

Εκκρεμούν επίσης, οι αποφάσεις για το νέο κατώτατο  μισθό, στα μέσα του νέου έτους.

Εξάλλου, ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο για το αν και κατά πόσο θα μειωθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος.

Όλα αυτά τα "μέτωπα", τα οποία είτε είναι καθαρά δημοσιονομικά, είτε έχουν δημοσιονομικό αντίκτυπο, θα καθορίσουν τις τελικές αποφάσεις της κυβέρνησης σε σχέση με το πότε ακριβώς και κατά πόσο θα μειωθούν οι εισφορές των μισθωτών.

Ήδη, πάντως, το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού για το 2019, το οποίο έχει καταθέσει στη Βουλή το ΥΠΟΙΚ από τον περασμένο μήνα, προβλέπει τη μείωση των εισφορών των πλήρως απασχολούμενων κατά 0,9% από την 1η/7/2020, αν και το σχετικό μέτρο θα προβλέπεται στο νομοσχέδιο το οποίο αναμένεται να φέρει στη Βουλή το Υπ. Εργασίας τον ερχόμενο Ιανουάριο.

Το κόστος για τα ταμεία από τη μείωση που θα φέρει στα έσοδα των ταμείων η παραπάνω παρέμβαση αποτιμάται από το ΥΠΟΙΚ στα 123 εκατ. ευρώ στο β΄εξάμηνο του 2020, αν και στελέχη των ασφαλιστικών φορέων εκτιμούν, σύμφωνα με πηγές του Capital.gr, πως θα αγγίξει τα 200 εκατ. ευρώ.


Και αυτό σε συνθήκες, που οι μειωμένες, πλέον, αντοχές των ταμείων αναμένεται να δοκιμασθούν στο α΄εξάμηνο του 2020-δηλαδή λίγο πριν την εφαρμογή της μείωσης των εισφορών  των  μισθωτών κατά 0,9%. Η δοκιμασία αυτή θα έλθει λόγω της επικείμενης εφαρμογής του ασφαλιστικού νομοσχεδίου το οποίο αναμένεται να ψηφισθεί στις αρχές του έτους και θα περιλαμβάνει (εκτός από τη μείωση 0,9% στις εισφορές της μισθωτής απασχόλησης), το νέο σύστημα εισφορών για τους μη μισθωτούς.

Στο ίδιο νομοσχέδιο, όπως επιμένουν να υποστηρίζουν κύκλοι του Υπ. Εργασίας στο Capital.gr, θα περιλαμβάνονται οι διατάξεις για την αύξηση των επικουρικών συντάξεων, αλλά και των ποσοστών αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων, κατ΄εφαρμογή των προσφάτων αποφάσεων του ΣτΕ σχετικά με το νόμο Κατρούγκαλου. Το κόστος των σχεδιαζόμενων αυξήσεων σε κύριες και επικουρικές συντάξεις το 2020, λόγω των αποφάσεων του ΣτΕ για το ν. Κατρούγκαλου, αναμένεται να ξεπεράσουν τα 500 εκατ. ευρώ ή ακόμα και 600 εκατ. ευρώ. Πρέπει, μάλιστα, σύμφωνα με τη συμφωνία που έχει κάνει η κυβέρνηση με την Κομισιόν, να καλυφθεί από τα ήδη υπάρχοντα κονδύλια του Υπ. Εργασίας, δηλαδή τα κονδύλια των ασφαλιστικών φορέων που υπάγονται σε αυτό, τον ΕΦΚΑ, τον ΕΤΕΑΕΠ και τον ΟΑΕΔ. Παράλληλα, για να διατηρηθεί ο σημερινός και μόνο ρυθμός εξόφλησης των εκκρεμών κύριων συντάξεων,σε συνθήκες που αυξάνεται η ροή νέων αιτήσεων, απαιτούνται τουλάχιστον επιπλέον 300 εκατ. ευρώ. Μ΄άλλα λόγια, τα επιπλέον κονδύλια τα οποία απαιτούνται για αυξήσεις στις συντάξεις και η  εξόφληση νέων αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές του Capital.gr στα ταμεία.

Την ίδια ώρα, εκκρεμούν οι αποφάσεις του ΣτΕ σε σχέση με τις διεκδικήσεις των συνταξιούχων για τα "αναδρομικά", ιδίως για τις περικοπές που υπέστησαν το 10μηνο μεταξύ Ιουνίου 2015 –Απριλίου 2016. Το κόστος εφαρμογής από μία ενδεχόμενη δικαίωση των συντάξεων θα ξεπεράσει τα 2,5 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, η εισηγητική έκθεση της διοίκησης του ΕΦΚΑ σε σχέση με τον προϋπολογισμό του ταμείου προβλέπει τη δαπάνη σχεδόν 1 δισ. ευρώ (σ.σ. για την ακρίβεια 980 εκατ. ευρώ), για την καταβολή της "13ης σύνταξης" την οποία ψήφισε και κατέβαλλε η προηγούμενη κυβέρνηση το Πάσχα.  Η παροχή αυτή  ανεβάζει τη συνολική δαπάνη του ΕΦΚΑ για κύριες συντάξεις, το 2020,  στα 25,488 δισ. ευρώ έναντι των 24,508 δισ. ευρώ που θα ήταν χωρίς αυτήν την παροχή.

Οι αναμενόμενες αυξήσεις στις δαπάνες για κύριες συντάξεις δεν συμβαδίζουν με κάποιες προβλέψεις για αυξήσεις στα έσοδα από εισφορές, αν εξαιρέσεις εκείνες οι οποίες θα συντελεσθούν στις εργοδοτικές εισφορές του Δημοσίου. Αντίθετα, αναμένονται ελάχιστες αυξήσεις στα έσοδα από τις εισφορές των μισθωτών και των μη μισθωτών.

Εξάλλου, εκκρεμούν οι αποφάσεις της κυβέρνησης για την αύξηση του κατώτατου μισθού στα μέσα του 2020. Ενδεχόμενη αύξηση πχ 3% -4%  (με βάση τουλάχιστον όσα προκύπτουν από το προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ) θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων από εισφορές της μισθωτής απασχόλησης κατά 1%, σύμφωνα με πηγές του Capital.gr στα ταμεία.

Για όλα τα παραπάνω μέτωπα, όμως, θα υπάρχει πιο καθαρή εικόνα τον ερχόμενο Απρίλιο και ιδίως για το πρωτογενές πλεόνασμα το 2020 και το 2021, τον ερχόμενο Απρίλιο, οπότε αναμένεται να συμφωνηθεί το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα για το 2020-2023.