Έκτακτη κρατική ενίσχυση για τις πληττόμενες επιχειρήσεις

Του Γιώργου Δαλιάνη,

με τη συνεργασία του Διονύση Σαμόλη 

Ένα από τα μέτρα που θα ληφθούν το επόμενο χρονικό διάστημα είναι η χορήγηση κρατικής ενίσχυσης στις πληττόμενες από την έξαρση της νόσου COVID-19 επιχειρήσεις. 

Πιο συγκεκριμένα, ένα από τα μέτρα που προβλέφθηκαν με την έκδοση της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου με τίτλο "Μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19 και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις" είναι το προσωρινό μέτρο κρατικής ενίσχυσης με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής που προβλέπεται στο άρθρο τρίτο της εν λόγω Π.Ν.Π.

Σύμφωνα με το άρθρο αυτό ορίζεται ότι:

"1. Σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορονοϊού COVID-19, δύναται να χορηγείται ενίσχυση επιστρεπτέα, εν όλω ή εν μέρει, με τη μορφή της "επιστρεπτέας προκαταβολής".

2. Η ενίσχυση χορηγείται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην C(2020) 1863/19.3.2020 Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής "Προσωρινό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η οικονομία κατά τη διάρκεια της τρέχουσας έξαρσης της νόσου COVID-19" και κατόπιν έγκρισης σχετικού καθεστώτος ενίσχυσης από την Επιτροπή.
3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων καθορίζονται οι δικαιούχοι, το ύψος της ενίσχυσης, οι προϋποθέσεις χορήγησης και επιστροφής της, η διαδικασία υποβολής σχετικής αίτησης, τα απαιτούμενα στοιχεία, ο τρόπος καταβολής και επιστροφής της ενίσχυσης, οι υποχρεώσεις των δικαιούχων, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.
4. Η ενίσχυση με τη μορφή της "επιστρεπτέας προκαταβολής" είναι ακατάσχετη, αφορολόγητη και δεν συμψηφίζεται με οποιαδήποτε οφειλή".

Κατηγορία μέτρου: κρατική ενίσχυση

Το μέτρο αυτό εντάσσεται στη γενικότερη κατηγορία των κρατικών ενισχύσεων προς επιχειρήσεις. Εισαγωγικά θα πρέπει να τονίσουμε ότι το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις κρατικές ενισχύσεις προβλέπει μία πολύ συγκεκριμένη διαδικασία για τη χορήγηση των ενισχύσεων από το κράτος προς τις επιχειρήσεις.

Ωστόσο, η παρούσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης θεμελιώνει την εισαγωγή εξαίρεσης από αυτή την κλασική διαδικασία. Δηλαδή, όπως προβλέπεται στην από 19.3.2020 και υπ’ αριθ. 1863 Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο "Προσωρινό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η οικονομία κατά τη διάρκεια της τρέχουσας έξαρσης της νόσου COVID-19", οι ενισχύσεις που χορηγούνται στην έκτακτη αυτή συγκυρία από τα κράτη μέλη στις επιχειρήσεις και οι οποίες διοχετεύονται μέσω τραπεζών ως ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών, ωφελούν άμεσα τις επιχειρήσεις αυτές. 

Τι αφορά το μέτρο – Προϋποθέσεις χορήγησης ενισχύσεων

Σύμφωνα με την ως άνω Ανακοίνωση της Επιτροπής αλλά και την Π.Ν.Π. τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγήσουν προσωρινά περιορισμένα ποσά ενίσχυσης με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, επιστρεπτέων προκαταβολών ή φορολογικών πλεονεκτημάτων σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν αιφνίδια έλλειψη ή ακόμη και ανυπαρξία ρευστότητας.

Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση των ποσών αυτών είναι:

1. Η ενίσχυση να μην υπερβαίνει το ποσό των 800.000 € ανά επιχείρηση υπό μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, επιστρεπτέων προκαταβολών, φορολογικών πλεονεκτημάτων ή πλεονεκτημάτων πληρωμών· όλα τα αριθμητικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται είναι ακαθάριστα, δηλαδή προ της αφαίρεσης φόρων ή άλλης επιβάρυνσης. Στα πλαίσια αυτά, η εκτίμησή μας είναι ότι η ερμηνεία του όρου των "φορολογικών πλεονεκτημάτων" περιλαμβάνει και τις αναστολές πληρωμών φορολογικών υποχρεώσεων και ασφαλιστικών εισφορών, που έχουν ήδη προβλεφθεί από την Κυβέρνηση ως μέτρα ανακούφισης των επιχειρήσεων.

2. Η ενίσχυση χορηγείται βάσει καθεστώτος με εκτιμώμενο προϋπολογισμό· Αυτό αφορά τα οικονομικά στοιχεία του κάθε κράτους μέλους, ώστε να γίνει ο υπολογισμός του ποσού μπορεί να διατεθεί, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του κάθε κράτους. Στην περίπτωση των εύρωστων οικονομικά κρατών το ποσό μπορεί να αγγίζει το ανώτατο όριο των 800.000 €, ενώ για τα λιγότερο εύρωστα κράτη το ποσό αναμένεται να είναι σημαντικά χαμηλότερο.

3. Τρίτη προϋπόθεση και ιδιαιτέρως σημαντική: η ενίσχυση μπορεί να χορηγείται σε επιχειρήσεις που δεν ήταν προβληματικές (κατά την έννοια του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία) στις 31 Δεκεμβρίου 2019, αλλά οι οποίες αντιμετώπισαν προβλήματα ή κατέστησαν προβληματικές στη συνέχεια συνεπεία της έξαρσης της νόσου COVID-19.Σημειώνουμε ότι μια από τις περιπτώσεις που μια εταιρεία μπορεί να χαρακτηρισθεί ως "προβληματική" είναι να έχει ίδια κεφάλαια μικρότερα του 50% του επενδεδυμένου κεφαλαίου της, δηλαδή οι ζημιές της να είναι περισσότερες του 50% του κεφαλαίου της. Με βάση τα παραπάνω, μια εταιρεία με ίδια κεφάλαια μικρότερα του 50% του κεφαλαίου της θα χαρακτηρισθεί ως "προβληματική" και δεν θα έχει την δυνατότητα να συμμετέχει στο πρόγραμμα της "επιστρεπτέας προκαταβολής" όπως προβλέπεται στο άρθρο 3 της ΠΝΠ της 30ης Μαρτίου 2020. 

4. Τέλος, η ενίσχυση χορηγείται το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για ορισμένους κλάδους της οικονομίας, όπως π.χ. την αγροτική παραγωγή τίθενται ειδικότερες – διαφορετικές προϋποθέσεις για την ενίσχυσή τους, με βάση την ως άνω Ανακοίνωση της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων είναι και το ποσό της ενίσχυσης να μην υπερβαίνει συνολικά τα 120.000 €.

Κατά το παρόν στάδιο, λοιπόν, αναμένεται η έκδοση της κρίσιμης εφαρμοστικής Υπουργικής Απόφασης που θα εξειδικεύει τις λεπτομέρειες σχετικά με τη μορφή των ενισχύσεων.

Σημαντικές επισημάνσεις

Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι όλα τα ανωτέρω αφορούν το σκέλος της άμεσης ενίσχυσης ρευστότητας από το κράτος είτε με τη μορφή χορήγησης ποσών είτε με τη μορφή φορολογικών πλεονεκτημάτων. Υπάρχει όμως και έτερο σκέλος, στις ενισχύσεις που θα δοθούν, αυτό δηλαδή της δανειοδότησης των επιχειρήσεων με προνομιακούς όρους, για το οποίο θα επανέλθουμε και θα το αναλύσουμε σε επόμενη αρθρογραφία μας.

Κλείνοντας, θα πρέπει να τονιστεί πως η εφαρμογή του μέτρου αυτού θα πρέπει να τύχει ιδιαίτερης προσοχής τόσο από πλευράς καθορισμού των δικαιούχων από την Κυβέρνηση όσο και από πλευράς των επιχειρήσεων που πρόκειται να ωφεληθούν, καθώς σε περίπτωση που η χορηγηθείσα κρατική ενίσχυση κριθεί μη νόμιμη είτε λόγω εσφαλμένου κρατικού πλαισίου χορήγησής της είτε λόγω απουσίας των προϋποθέσεων για τη λήψη της από την ωφεληθείσα επιχείρηση, σε κάθε περίπτωση, η επιχείρηση που έλαβε την ενίσχυση οφείλει να την επιστρέψει και μάλιστα εντόκως. Συνεπώς, υπάρχει ο κίνδυνος να ζημιωθεί μακροπρόθεσμα μία επιχείρηση, αντί να ωφεληθεί.

* O κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός και ο κ. Διονύσης Σαμόλης  Γενικός Διευθυντής – Λογιστής της Artion Α.Ε.

Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι | +30 210 6009062 |  www.artion.gr)