Οι 11 προτάσεις της επιτροπής Πισσαρίδη για τους φόρους

 

Του Σπύρου Δημητρέλη

Παρεμβάσεις σχεδόν στο σύνολο του φάσματος της φορολογίας προτείνει η επιτροπή σοφών για την οικονομία υπό τον καθηγητή και κάτοχο του βραβείου Νόμπελ Οικονομίας κο Χριστόφορο Πισσαρίδη. Οι παρεμβάσεις που προτείνονται έχουν ως βασικές επιδιώξεις την απλοποίηση του φορολογικού συστήματος, την ενίσχυση της δικαιοσύνης του, τον περιορισμό της παραοικονομίας και την διεύρυνση της φορολογικής βάσης, δηλαδή του αριθμού αυτών που πληρώνουν φόρους αλλά και την πληρωμή περισσότερων φόρων από αυτούς που αποκρύπτουν εισοδήματα.

Οι βασικές προτάσεις της επιτροπής στο πεδίο της φορολογίας είναι:

1. Αναμόρφωση των φορολογικών συντελεστών και των φορολογικών κλιμακίων εισοδήματος στην κατεύθυνση της περαιτέρω απλοποίησης. Σύγκλιση προς τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (προσαρμοσμένη στα μέσα εισοδήματα). Εναρμόνιση των κλιμακίων φορολογίας εισοδήματος και ασφαλιστέων αποδοχών ώστε να μην επιβαρύνονται τα εισοδήματα από εργασία, ταυτόχρονα με υψηλούς φορολογικούς συντελεστές και υψηλές ασφαλιστικές εισφορές. Στην πράξη η επιτροπή σοφών προτείνει την άμεση μείωση των φορολογικών συντελεστών στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα προκειμένου να μην τιμωρείται φορολογικά με ληστρικούς ονομαστικούς συντελεστές η τυπική πλευρά της οικονομικής δραστηριότητα που κατά κύριο λόγο βρίσκεται στη μισθωτή εργασία.

2. Συνεχή προσπάθεια απλοποίησης του φορολογικού συστήματος, με τη θέσπιση ειδικού θεσμού (στο πρότυπο του Office for Tax Simplification του Ηνωμένου Βασίλειου).

3. Κατά το δυνατό εξομοίωση και ενιαία φορολογική μεταχείριση των εισοδημάτων από διαφορετικές πηγές ώστε να μην καταστρατηγείται και η έννοια της προοδευτικότητας της φορολογικής κλίμακας. Η πρόταση αυτή παραπέμπει στη θέσπιση ενιαίας φορολογικής κλίμακας για όλα τα εισοδήματα ανεξαρτήτως πηγής. Σήμερα ειδικό τρόπο φορολόγησης έχουν τα εισοδήματα από κεφάλαιο (ενοίκια, τόκοι κλπ). Τυχόν άθροιση των εισοδημάτων αυτών στο συνολικό εισόδημα των φορολογούμενων από κάθε πηγή θα προκαλέσει επιβαρύνσεις στους φορολογούμενους

4. Σταδιακή μεταφορά του ΕΝΦΙΑ σε τοπικό επίπεδο, με αντίστοιχη προσαρμογή των μεταβιβάσεων πόρων από την κεντρική κυβέρνηση προς τους ΟΤΑ. Ουσιαστικά προτείνεται η μείωση των επιχορηγήσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό στους δήμους με ταυτόχρονη εκχώρηση στους δήμους εσόδων από τον φόρο ακινήτων

5. Ενίσχυση αποταμίευσης νοικοκυριών με κίνητρα για μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επενδύσεις μέσω της ελληνικής κεφαλαιαγοράς και ειδικών επενδύσεων. Ουσιαστικά προτείνεται η επαναφορά φοροαπαλλαγής για την αποταμίευση και μακροχρόνια επένδυση σε αμοιβαία κεφάλαια κλπ

6. Ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση των επενδύσεων των επιχειρήσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό, με μεταβολή του σημερινού εισοδήματος δεκαετούς φορολογικής απόσβεσης με επιταχυνόμενες αποσβέσεις εντός τριετίας.

7. Άρση αντικινήτρων για τη μεγέθυνση εταιρειών εντός της χώρας.

8. Σταθερό φορολογικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις. Δεκαετής ρήτρα μη επιδείνωσης του φορολογικού πλαισίου για νέες επενδύσεις.

9. Μείωση της φορολόγησης των ενεργειακών προϊόντων για τη βιομηχανία και εξέταση της δυνατότητας επιβολής περιβαλλοντικού φόρου σε εισαγωγές (carbon border tax) από χώρες οι οποίες δεν έχουν θεσπίσει τα κατάλληλα περιβαλλοντικά μέτρα.

10. Αυστηρότερα και εντατικότερα μέτρα ελέγχου για τον περιορισμό της λαθραίας διακίνησης καυσίμων και καπνικών προϊόντων, με εξασφάλιση του κατάλληλου εξοπλισμού και τεχνογνωσίας.

11. Ενίσχυση κινήτρων για συρρίκνωση της παραοικονομίας μέσω επιβράβευσης και στοχευμένης χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών. Η ισχυρή άνοδος των ηλεκτρονικών πληρωμών συνέβαλε στην άνοδο των εισπράξεων από ΦΠΑ,  ωστόσο υπάρχουν ακόμα σημαντικά περιθώρια για περαιτέρω ενίσχυση, καθώς η Ελλάδα παραμένει πολύ χαμηλά στην κατάταξη με βάση την αξία συναλλαγών με κάρτες ως ποσοστό της ιδιωτικής κατανάλωσης (4η χαμηλότερη στην ΕΕ με 18,4%, έναντι 36,7% κατά μέσο όρο στην ΕΕ το 2018, με βάση στοιχεία από την ΕΚΤ). Το ισχύον πλαίσιο μπορεί να ενισχυθεί εάν τα κίνητρα γίνουν θετικά (δηλαδή μέσω επιβράβευσης) και στοχευμένα (σε επαγγέλματα ή αγορές όπου υπάρχει μεγαλύτερη φοροδιαφυγή.