Τέλος» (;) στα τέλη χαρτοσήμου για τη χορήγηση έντοκων δανείων
Πρόσφατα είδε το φως της δημοσιότητας μία πολύ σημαντική κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας που αφορά τη χορήγηση έντοκων δανείων και τα τέλη χαρτοσήμου. Τόσο το σκεπτικό όσο και το διατακτικό των αποφάσεων αυτών έχουν πολύ μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον αλλά και σημαντικότατο πρακτικό αντίκρισμα.
Πρόσφατα είδε το φως της δημοσιότητας μία πολύ σημαντική κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας που αφορά τη χορήγηση έντοκων δανείων και τα τέλη χαρτοσήμου. Συγκεκριμένα, με την υπ’ αριθ. 2163/2020 απόφαση του Β’ Τμήματος του ΣτΕ (όμοια και η υπ’ αριθ. 2323/2020 του ίδιου Τμήματος) κρίθηκε ότι η χορήγηση έντοκων δανείων αποτελεί δραστηριότητα υπαγόμενη στο καθεστώς ΦΠΑ και δεν υπόκειται σε τέλη χαρτοσήμου.
Τόσο το σκεπτικό όσο και το διατακτικό των αποφάσεων αυτών έχουν πολύ μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον αλλά και σημαντικότατο πρακτικό αντίκρισμα. Στο άρθρο αυτό θα θέλαμε να αναδείξουμε τα ζητήματα που εγείρονται κατόπιν αυτής της κρίσης.
α. Η υπ’ αριθ. 2163/2020 απόφαση ΣτΕ (Τμ. Β’) – συνοπτική επισκόπηση
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, εκκινώντας από την παραδοχή ότι η χορήγηση έντοκου χρηματικού δανείου ως διάθεση κεφαλαίου σε τρίτον, έναντι του οποίου (κεφαλαίου) καταβάλλεται η δέουσα αμοιβή υπό μορφή τόκων, συνιστά παροχή υπηρεσιών από επαχθή αιτία, έκρινε ότι η εν λόγω δραστηριότητα υπάγεται στο καθεστώς του Φ.Π.Α., αλλά έχει με βάση διάταξη (άρθρο 22 του Κώδικα ΦΠΑ) απαλλαγή από την επιβολή του Φ.Π.Α., όπως π.χ. οι υπηρεσίες εκπαίδευσης, οι ασφαλιστικές υπηρεσίες κ.λπ..
Η δραστηριότητα αυτή για να τυγχάνει της ως άνω φορολογικής αντιμετώπισης θα πρέπει να παρέχεται από μία επιχείρηση (όχι από ιδιώτη) π.χ. από μία εμπορική εταιρεία που είναι υποκείμενη στο Φ.Π.Α., ακόμη και εάν η παροχή των πιστώσεων γίνεται ευκαιριακά.
Στην προκειμένη περίπτωση θεωρήθηκε ότι πληρούται το ανωτέρω κριτήριο στην υπό κρίση υπόθεση χορήγησης (από μητρική επιχείρηση) αμειβόμενων δανείων (σε θυγατρική αυτής), ανεξάρτητα από το αν τα δάνεια χορηγούνται ως οικονομική στήριξη ή ως τοποθετήσεις πλεονασμάτων σε ρευστό ή για άλλους λόγους.
Με το άρθρο 63 παρ. 1β του Κώδικα ΦΠΑ καταργήθηκαν οι διατάξεις για την επιβολή τελών χαρτοσήμου στις πράξεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Φ.Π.Α. (πλην ορισμένων εξαιρέσεων) και δεν μπορεί να επιβληθεί χαρτόσημο αν η πράξη υπόκειται σε Φ.Π.Α.. Συνεπώς, η ως άνω οικονομική δραστηριότητα χορήγησης έντοκων δανείων, ως υπαγόμενη στο καθεστώς Φ.Π.Α. δεν υπόκειται σε τέλη χαρτοσήμου.
Το σκεπτικό εδώ είναι ότι ο νομοθέτης για όσες περιπτώσεις ήθελε να επιβάλει τέλη χαρτοσήμου τις κατονόμασε ρητά, όπως για παράδειγμα ή αναδοχή χρέους ή η εκχώρηση απαίτησης, ενώ αντίθετα στο Φ.Π.Α. υπάγονται όλες οι παρεχόμενες υπηρεσίες, εκτός από εκείνες που τυγχάνουν ρητής απαλλαγής από αυτόν, με βάση την σχετική νομοθεσία Φ.Π.Α..
β. Οικονομικές προεκτάσεις της ως άνω κρίσης
Υπό το φως της ως άνω κρίσης του ΣτΕ, ανοίγει «πεδίο δόξης λαμπρόν» για την επαναξιολόγηση από λογιστικής και φορολογικής πλευράς τόσο των ήδη χορηγηθέντων δανείων όσο και των μελλοντικά χορηγούμενων.
Περαιτέρω, οπωσδήποτε θα εξεταστεί σε πολλές περιπτώσεις η τυχόν διεκδίκηση των ποσών που καταβλήθηκαν για τέλη χαρτοσήμου χορηγηθέντων δανείων ως αχρεωστήτως καταβληθέντων, τουλάχιστον για την τελευταία πενταετία.
Τέλος, κατόπιν αυτής της νομολογιακής εξέλιξης αναμένουμε να δούμε ποια θα είναι η αντίδραση από πλευράς της Διοίκησης αλλά και του Νομοθέτη, καθώς δεν θεωρείται καθόλου απίθανη μία νομοθετική μεταβολή, ιδίως όσον αφορά το άρθρο 63 του Κώδικα Φ.Π.Α..
Θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις οι επιχειρήσεις αδυνατούσαν να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση από το εξωτερικό με αποτέλεσμα τη ματαίωση επενδυτικών σχεδίων λόγω της υπέρογκης επιβάρυνσης των τελών χαρτοσήμου, που υπερβαίνουν κατά κανόνα το ίδιο το επιτόκιο του δανεισμού. Το μόνο βέβαιο είναι ότι με αφετηρία τις αποφάσεις αυτές του Συμβουλίου της Επικρατείας αποδεσμεύονται σε πολλές περιπτώσεις οι δανειακές κινήσεις κεφαλαίων από τον «βραχνά» του τέλους χαρτοσήμου και με τον τρόπο αυτόν γίνεται φθηνότερη και ευκολότερη η δανειοδότηση των επιχειρήσεων και η κίνηση κεφαλαίων, τουλάχιστον μέχρι νεωτέρας.
O κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός
H κα Νίκη Χατζοπούλου είναι Δικηγόρος LL.M. & Διαμεσολαβήτρια, συνεργάτης της Artion Α.Ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου