Προστασία εργαζομένων που μολύνθηκαν από κορωνοϊό στο χώρο εργασίας

Γιάννης Καρούζος

Δικηγόρος, Εργατολόγος

Εργατολόγος

Κατά τη διάρκεια του έτους που διανύσαμε, η πανδημία επέφερε ουσιώδεις αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον. Πολλοί εργοδότες υποχρεώθηκαν να κλείσουν μέχρι νεωτέρας την επιχείρησή τους και έτσι ανέστειλαν τη σύμβαση εργασίας των εργαζομένων τους, ενώ σε άλλους επιτράπηκε να λειτουργούν υπό αυστηρούς όρους.

Αν οι εργαζόμενοι μιας ανοιχτής επιχείρησης μολυνθούν από κορωνοϊό και αποδειχθεί, μετά από ιχνηλάτηση του ΕΟΔΥ, ότι ο χώρος εργασίας έγινε εστία του ιού από υπαιτιότητα του επιχειρηματία-εργοδότη, επειδή δεν τηρούσε στην επιχείρησή του τα επιβαλλόμενα μέτρα προστασίας, ισχύουν τα εξής:

Ο Κώδικας Νόμων για την Υγεία & Ασφάλεια των Εργαζομένων (ΚΝΥΑΕ) που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.3850/2010 (ΦΕΚ 84 Α΄) ιδρύει ευθύνη του εργοδότη για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Συγκεκριμένα, ορίζει στο άρθρο 42, παρ.1 ότι «Ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων». Άλλωστε, τα μέτρα για την ασφάλεια, την υγεία και την υγιεινή κατά την εργασία σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να συνεπάγονται την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων (άρθρ. 42, παρ. 10). Συνεπώς, θα ενεργοποιηθεί ο κυρωτικός μηχανισμός του νόμου (άρθρα 71 επόμενα) και θα επιβληθεί διοικητικό πρόστιμο στον εργοδότη, με αιτιολογημένη πράξη του αρμόδιου Προϊσταμένου Κέντρου Πρόληψης Επαγγελματικού Κινδύνου ή του ελέγξαντος Ειδικού Επιθεωρητή Εργασίας. Επίσης, προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις για τον εργοδότη που με δόλο έθεσε την υγεία των εργαζομένων σε κίνδυνο (άρθρο 72).

Ταυτόχρονα, βάσει των πρόσφατων Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων (ΚΥΑ) για τα έκτακτα μέτρα προστασίας από τη διασπορά του κορωνοϊού (ενδεικτικά η ΚΥΑ Νοεμβρίου Αριθμ. Δ1α/Γ.Π.οικ.: 71342, ΦΕΚ B’ 4899/06.11.2020), συναρμόδιοι στον έλεγχο και την επιβολή κυρώσεων είναι και το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), η Ελληνική Αστυνομία κ.ά. (άρθρο 8, παρ.1 α’). Παρατηρείται συρροή στην επιβολή προστίμου τόσο από νόμο όσο και από υπουργική απόφαση (κανονιστική διοικητική πράξη), όμως μία φορά θα επιβληθεί πρόστιμο, αφού και στις δύο περιπτώσεις προστατευτέο είναι το ίδιο έννομο αγαθό, η υγεία.

Επιπλέον, ο εργοδότης ενδεχομένως ευθύνεται ποινικά, αν θεωρούσε πιθανό ότι οι εργαζόμενοί του θα μολυνθούν και τουλάχιστον το αποδεχόταν. Σε μια τέτοια περίπτωση, πληρούται το έγκλημα της έκθεσης (306 ΠΚ).

Οι εργαζόμενοι μπορούν να αξιώσουν αποζημίωση για την τέλεση αδικοπραξίας εις βάρος τους (914 ΑΚ) αλλά και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης (932 ΑΚ). Πιο συγκεκριμένα, η παρανομία που απαιτείται για τη στοιχειοθέτηση της αδικοπρακτικής ευθύνης συνίσταται στην προσβολή του απόλυτου δικαιώματός τους στην υγεία. Εκτός αυτών, οι εργαζόμενοι δικαιούνται και τον μισθό τους για το διάστημα που εμποδίστηκαν να παράσχουν την εργασία τους, σύμφωνα με το άρθρο 657 ΑΚ και τις ειδικότερες προβλέψεις του άρθρου 658 ΑΚ.