Πληρωμές με IRIS και υποχρέωση διασύνδεσης με ΦΗΜ. Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης Επιστροφή ΕΝΦΙΑ σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (ΝΠΔΔ - ΝΠΙΔ)

 

Πληρωμές με IRIS και υποχρέωση διασύνδεσης με ΦΗΜ.

Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης

Επιστροφή ΕΝΦΙΑ σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (ΝΠΔΔ - ΝΠΙΔ)

 

Το Σύστημα Άμεσων Πληρωμών IRIS εφαρμόζεται πλέον σε όλο το λιανικό εμπόριο. Από την 1^η Δεκεμβρίου 2025 και τα νομικά πρόσωπα που είναι δικαιούχοι πληρωμής, στο πλαίσιο των συναλλαγών τους με πληρωτές οι οποίοι ενεργούν για λόγους που δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική ή επαγγελματική τους δραστηριότητα (ιδιώτες), δέχονται υποχρεωτικά πληρωμές μέσω υπηρεσιών άμεσης πληρωμής.

Αναβάθμιση POS

Οι επιχειρήσεις που είναι υπόχρεες σε αποδοχή πληρωμών μέσω υπηρεσιών άμεσης πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό, όπως η υπηρεσία IRIS, πρέπει από  1.12.2025, ενεργοποιήσουν και το σύστημα αυτό

Συνεπώς οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει να αναβαθμίσουν τα EFT/POS που έχουν ώστε να μπορούν να δεχθούν και πληρωμές με IRIS, με τον τρόπο που θα αναλύσουμε παρακάτω.

Προσοχή: Η αναβάθμιση των POS ώστε να δέχονται πληρωμές IRIS αφορά μόνο διασυνδεδεμένα με τον πάροχο ή με ΦΗΜΑΣ POS.

Να θυμίσουμε ότι:

Υποχρέωση διασύνδεσης του  EFT/POS έχουν οι επιχειρήσεις που έχουν την υποχρέωση να έχουν Φορολογική Ηλεκτρονική Μηχανή (ΦΗΜ) ή Φορολογικός Ηλεκτρονικός Μηχανισμός Άθροισης και Σήμανσης (ΦΗΜΑΣ) ή έχουν συνδεθεί με Πάροχο Ηλεκτρονική Τιμολόγηση ήδη.

·         Στην περίπτωση που η επιχείρηση διενεργεί συναλλαγές για τις οποίες δεν είναι υποχρεωτική η χρήση ΦΗΜ σύμφωνα με την νομοθεσία (ΠΟΛ.1002/2014) και δεν χρησιμοποιεί ΦΗΜ, δεν έχει τη σχετική υποχρέωση διασύνδεσης για τις συγκεκριμένες συναλλαγές.

·         Αντίθετα, στην περίπτωση που για τις συναλλαγές λιανικής που διενεργεί, υπάρχει υποχρέωση ΦΗΜ, η επιχείρηση έχει υποχρέωση διασύνδεσης του συνόλου των τερματικών POS που διαθέτει με τον/τους ΦΗΜ που χρησιμοποιεί.

Να επισημάνουμε ότι αυτά ισχύουν για σήμερα. Είναι γνωστό ότι εδώ και αρκετά χρόνια πολλοί πολιτικοί και διοικητικοί παράγοντες προσπαθούν , στο όνομα της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής πάντα, να καταργήσουν στην ΠΟΛ.1002/31.12.2014. Είναι σαφές ότι μια καλή αφορμή για την κατάργηση των απαλλαγών από την χρήση σήμανσης στις συναλλαγές. Δηλαδή την επαναφορά της θεώρησης των παραστατικών , αλλά όχι με τρύπες πλέον αλλά ηλεκτρονικά.

Χονδρικές πωλήσεις

Επιχείρηση που διενεργεί αποκλειστικά χονδρικές συναλλαγές δεν έχει υποχρέωση να διασυνδέσει τα τερματικά POS που διαθέτει με το Ταμειακό της Σύστημα.

Αυτό βέβαια ισχύει για σήμερα. Στην πορεία εφαρμογής της καθολικής υποχρεωτικής Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης, είναι σαφές ότι δεν θα υπάρχει αυτή η εξαίρεση.

Μεικτές συναλλαγές

 Επιχείρηση με μεικτές συναλλαγές (είτε χονδρικές και λιανικές με υποχρέωση χρήσης ΦΗΜ είτε λιανικές με υποχρέωση χρήσης ΦΗΜ και λιανικές που απαλλάσσονται από την χρήση ΦΗΜ βάσει της ΠΟΛ.1002/2014) έχει την υποχρέωση να διασυνδέσει όλα τα τερματικά POS που διαθέτει με το Ταμειακό της Σύστημα, για το σύνολο των συναλλαγών της;

Όχι, έχει την υποχρέωση να διασυνδέσει τα τερματικά POS που θα επιλέξει, για τις συναλλαγές λιανικής για τις οποίες έχει υποχρέωση χρήσης ΦΗΜ ή για τις οποίες χρησιμοποιεί ΦΗΜ παρά το ότι δεν έχει υποχρέωση.

Δεν έχει την υποχρέωση να διασυνδέσει αποκλειστικά και μόνο τα τερματικά POS μέσω των οποίων ολοκληρώνονται:

•              συναλλαγές χονδρικής ή

•              συναλλαγές που απαλλάσσονται από την χρήση ΦΗΜ βάσει της ΠΟΛ.1002/31.12.2014, εφόσον δεν κάνει χρήση ΦΗΜ για τη διενέργεια των συναλλαγών αυτών.

Πρόστιμα: Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που επιχείρηση δεχτεί πληρωμές σε μη διασυνδεμένο τερματικό POS για συναλλαγές για τις οποίες έχει υποχρέωση διασύνδεσης, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 10.000 ή 20.000 €, ανάλογα με το τηρούμενο λογιστικό σύστημα.

Για την τήρηση της σχετικής υποχρέωσης η ΑΑΔΕ προχωρά σε εκτεταμένες διασταυρώσεις των στοιχείων που τηρούνται στα πληροφοριακά της συστήματα, καθώς και στοιχείων τρίτων, ενώ, σε κάθε περίπτωση, η συμμόρφωση ελέγχεται και στο πλαίσιο των ελέγχων ορθής τήρησης βιβλίων και έκδοσης στοιχείων (προληπτικοί έλεγχοι).

Επίσης και εδώ ισχύει η παρατήρηση ότι με την χρήση της καθολικής και υποχρεωτικής ηλεκτρονικής τιμολόγησης θα χρειαστεί η διασύνδεση των EFT/POS.

E-shop (Ecommerce Pos)

Στο e-commerce το IRIS ενσωματώνεται στο εκάστοτε e-shop που διασυνδέεται μέσω Ecommerce Pos με το σύστημα ΔΙΑΣ.

Εφόσον ο πελάτης επιθυμεί πληρωμή μέσω IRIS

·         Επιλέγει IRIS ως τρόπο πληρωμής στη σελίδα πληρωμής της παραγγελίας (άλλες επιλογές κάρτα, έμβασμα ή αντικαταβολή) και εμφανίζεται ένα QR code στην οθόνη.

·         Σκανάρει το QR code μέσω της εφαρμογής mobile banking της Τράπεζάς του ή ανακατευθύνεται ο πελάτης στο περιβάλλον της τράπεζας του και αποδέχεται το ποσό της συναλλαγής για την ολοκλήρωσή της.

Με την ολοκλήρωση της συναλλαγής ο πληρωτής ανακατευθύνεται στο site της επιχείρησης.

Δηλαδή το σύστημα θα λειτουργεί όπως και σήμερα μόνο που θα υπάρχει και η δυνατότητα να γίνεται πληρωμή μέσω του  Σύστημα Άμεσων Πληρωμών IRIS.

Πληρωμή με IRIS μέσω POS

Η αποδοχή συναλλαγών IRIS υποστηρίζεται τόσο σε Android POS όσο και σε τερματικά παλαιότερης τεχνολογίας.

Εφόσον ο πελάτης επιθυμεί πληρωμή μέσω IRIS

·         Στην οθόνη εισαγωγής κάρτας του τερματικού POS ο χρήστης επιλέγει το κουμπί «Εναλλακτικές Πληρωμές », στη συνέχεια «IRIS» και εμφανίζεται ένα QR code στην οθόνη (σε Android POS) ή τυπώνεται QR (σε τερματικά παλαιότερης τεχνολογίας).

·         Ο πελάτης σκανάρει το QR code μέσω της εφαρμογής mobile banking της Τράπεζάς του και αποδέχεται το ποσό της συναλλαγής για τη μεταφορά των χρημάτων.

·         Η πληρωμή ολοκληρώνεται άμεσα με χρέωση του λογαριασμού του πελάτη και εκδίδεται σχετική απόδειξη.

Όλα τα ασύρματα τερματικά θα υποστηρίζουν πληρωμές IRIS και για προφορτωμένες συναλλαγές για παραστατικά που έχουν ήδη εκδοθεί. Μία προφορτωμένη συναλλαγή θα μπορεί να εκτελεστεί σε πολλές επιμέρους πληρωμές (split payments) και με IRIS, επιπλέον των μετρητών και της κάρτας. ( π.χ. delivery)

Κινήσεις των επιχειρήσεων

 Μέχρι αυτή την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές η ημερομηνία εφαρμογής του συστήματος είναι η Δεκεμβρίου 2025, ημερομηνία που προήλθε από παράταση , μιας και η αρχική ημερομηνία για την απόκτηση IRIS και από τα νομικά πρόσωπα, ήταν η 31.10.2025.

Έχουμε γράψει ξανά ότι η αγορά αλλά και οι τράπεζες δεν είναι έτοιμες ακόμη για την ολοκλήρωση της εφαρμογής.

Πάντως σε κάθε περίπτωση όλες οι επιχειρήσεις πρέπει αν προβούν:

·         Στην αναβάθμιση των διασυνδεδεμένων Pos ώστε να δέχονται ανέπαφη άμεση πληρωμή IRIS από συσκευές (πχ κινητά τηλέφωνα) που έχουν εφαρμογές internet banking για πληρωμές ή ψηφιακά πορτοφόλια με δυνατότητα άμεσης πληρωμής IRIS.

·         Τα e-shop πρέπει στο κλείσιμο της παραγγελίας να προσφέρουν και την δυνατότητα άμεσης πληρωμής IRIS.

Εναλλακτικά προβλέπεται ότι το ERP μπορεί να παρέχει δυνατότητα λήψης      άμεσης πληρωμής (παραγωγή QR Code IRIS) μέσω διασύνδεσης με τον Πάροχο Ηλεκτρονικής Έκδοσης Στοιχείων.

Απαιτείται τεχνικά και διασύνδεση με την Τράπεζα.

Επιστροφή ΕΝΦΙΑ σε ορισμένες κατηγορίες νομικών προσώπων

Πανικός προέκυψε από δημοσιεύματα «ειδικών»  που έγγραψα ότι για τα ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα, κατά παράβαση του νόμου για την παραγραφή γίνεται επιστροφή του ΕΝΦΙΑ για παλαιότερα έτη που έχουν παραγραφή.

Βέβαια ξέχασαν να αναφέρουν ποια είναι αυτά τα ακίνητα που απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ και μπορούν να πάρουν την επιστροφή , σε περίπτωση που δεν είχαν σημειώσει ότι ιδιοχρησιμοποιούν αυτά τα ακίνητα.

Το δεύτερο που συνέβη σε αυτή την περίπτωση είναι ότι έκανα ολόκληρο «ντόρο» από την έκδοση μιας εγκυκλίου, της Ε.2095/2025 «Παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την επιστροφή ποσών που προέκυψαν από την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων στοιχείων ακινήτων ετών 2014 έως 2019, κατ' εφαρμογή της διάταξης της περ. στ' της παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 4223/2013 (Α' 287)» , αφού τα δημοσιεύματα γράφτηκαν μετά τις 7 Νοεμβρίου 2025, ημερομηνία που εκδόθηκε η παραπάνω εγκύκλιο.

Και γιατί είναι άξιο να σημειωθεί η ημερομηνία των δημοσιευμάτων;

Διότι έκανα «ντόρο» κατόπιν εορτής, αφού η ημερομηνία διόρθωσης του εντύπου Ε9 για να μπορέσει ένα νομικό πρόσωπο να πάρει την έκπτωση ήταν ή 30^η Ιουνίου 2025. Δηλαδή «σήκωσαν σκόνη», κατόπιν εορτής.

Βέβαιά όπως σε κάθε τέτοια περίπτωση το μάρμαρο το πλήρωσαν οι λογιστές φοροτεχνικοί, όπως σε κάθε περίπτωση, αφού δέχθηκαν χιλιάδες τηλεφωνήματα από πελάτες τους, ώστε να μπουν και να κάνουν τροποποίηση στο Ε9, ώστε να πάρουν πίσω τον ΕΝΦΙΑ που είχαν πληρώσει.

Η εγκύκλιο

Με την εγκύκλιο γίνεται παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την επιστροφή ποσών που προέκυψαν από την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων στοιχείων ακινήτων ετών 2014 έως 2019, κατ' εφαρμογή της διάταξης της περ. στ' της παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 4223/2013 (Α'287).

Η συγκεκριμένη περίπτωση αναφέρει ότι:

«Αρθρο 6. Προσδιορισμός Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων και χρόνος υποβολής δήλωσης

στ) Ειδικά για τα έτη 2014, 2015, 2016, 2017, 2018 και 2019 και κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί παραγραφής, όσοι απαλλάσσονται από τον Ε.Ν.Φ.Ι.Α. βάσει της παρ. 1 του άρθρου 3 μπορούν να υποβάλουν μέχρι και την 30η Ιουνίου 2025 τροποποιητική δήλωση του άρθρου 23 του ν. 3427/2005 (Α’ 312), περί δηλώσεων στοιχείων ακινήτων, για ακίνητα για τα οποία δεν δηλώθηκε η ιδιοχρησιμοποίησή τους. Ποσά που έχουν βεβαιωθεί διαγράφονται».

Η περίπτωση στ' τέθηκε όπως προστέθηκε με το άρθρο 210 του ν. 5193/2025 (ΦΕΚ Α' 56/11-04-2025) και ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από 11/04/2025, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 245. ΄

Συνεπώς ήταν είδηση στις 11.4.2025 και όχι μετά την 7^η Νοεμβρίου 2025, διότι όπως αναφέραμε και πιο πάνω η διόρθωση στο Ε9 ήταν μέχρι την 30στη Ιουνίου 2025

Ποιους αφορά

Με την  εγκύκλιο παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με την επιστροφή ποσών που προέκυψαν από την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων στοιχείων ακινήτων ετών 2014 έως 2019, κατ' εφαρμογή της διάταξης της περ. στ' της παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 4223/2013, από τα πρόσωπα που απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ βάσει της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4223/2013 για ακίνητα για τα οποία δεν δηλώθηκε η ιδιοχρησιμοποίησή τους.

Αρθρο 3. Απαλλαγές από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α.

1. Απαλλάσσονται από τον Ε.Ν.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα στα ακίνητα που ανήκουν:

α) Στο Δημόσιο, στο Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.), στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.), στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤ.Α.Δ.) Α.Ε., στην Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων (Ε.Ο. και Κ.) και στις δημόσιες ανώνυμες εταιρείες που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης του άρθρου 14α του ν. 3429/2005, πριν από τη δημοσίευση του παρόντος και στις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο ασκεί άμεσα αποφασιστική επιρροή, ως κύριος μετοχών που εκπροσωπούν την απόλυτη πλειοψηφία του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου.

β) Σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.), που εντάσσονται στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και σε Ο.Τ.Α. και ιδιοχρησιμοποιούνται ή παραχωρούνται δωρεάν στο Δημόσιο ή χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τις ανάγκες της δημόσιας υγείας. Οι ανώνυμες εταιρείες της Γενικής Κυβέρνησης, με την επιφύλαξη της προηγούμενης περίπτωσης, δεν απαλλάσσονται από τον Ε.Ν.Φ.Ι.Α..

γ) Σε ξένα κράτη, εφόσον το ακίνητο χρησιμοποιείται για την εγκατάσταση πρεσβείας ή προξενείου του ξένου κράτους ή για την εγκατάσταση πρεσβευτή, πρόξενου και λοιπών διπλωματικών αντιπροσώπων και πρακτόρων του ξένου κράτους, με τον όρο της αμοιβαιότητας, ή εφόσον το ακίνητο παραχωρείται δωρεάν από το ξένο κράτος, την πρεσβεία ή το προξενείο ξένου κράτους σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία χορηγούν τίτλους ή πιστοποιητικά ξένης γλώσσας που αναγνωρίζονται στην Ελλάδα, όπως αυτοί ή αυτά καθορίζονται με βάση την παρ. 4 του άρθρου 10 του π.δ. 85/2022 (A' 232), για την εκπλήρωση του μορφωτικού ή πολιτιστικού τους σκοπού, εφόσον η παραχώρηση αυτή γίνεται από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

δ) Σε Ν.Π.Δ.Δ. που δεν εντάσσονται στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και ιδιοχρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την εκπλήρωση μορφωτικού, εκπαιδευτικού, πολιτιστικού, αθλητικού, θρησκευτικού, φιλανθρωπικού και κοινωφελούς σκοπού ή παραχωρούνται δωρεάν στο Δημόσιο.

ε) Σε Ν.Π.Ι.Δ. που δεν εντάσσονται στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ιδιοχρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την εκπλήρωση μορφωτικού, εκπαιδευτικού, πολιτιστικού, αθλητικού, θρησκευτικού, φιλανθρωπικού και κοινωφελούς σκοπού ή παραχωρούνται δωρεάν στο Δημόσιο.

στα) Σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες των γνωστών θρησκειών και δογμάτων κατά την παρ. 2 του άρθρου 13 του Συντάγματος και ιδιοχρησιμοποιούνται για την εκπλήρωση του λατρευτικού, θρησκευτικού και κοινωφελούς έργου τους.

στβ) Στις υποκείμενες στο ειδικό συνταγματικό καθεστώς Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, κείμενα εντός ή εκτός αυτού, καθώς και στην Ιερά Μονή του Θεοβαδίστου Όρους Σινά.

ζ) Στα νομικά πρόσωπα που υπάγονται στο ειδικό καθεστώς διοίκησης και διαχείρισης του ν. 3647/2008 (Α' 37) και ιδιοχρησιμοποιούνται.

η) Σε εταιρείες ειδικού σκοπού, σύμφωνα με τη περίπτωση ζ' της παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 3986/2011 (Α' 152) εφόσον το σύνολο των ονομαστικών μετοχών τους ανήκουν στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.), με την επιφύλαξη της παρ. 7 του άρθρου 2.

θ) Σε φυσικά πρόσωπα, φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας, των οποίων η κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του προηγούμενου φορολογικού έτους ευρίσκεται σε μικρά ακριτικά νησιά με πληθυσμό κάτω των χιλίων διακοσίων (1.200) κατοίκων, βάσει των ως άνω δηλώσεων, των Περιφερειακών Ενοτήτων Ικαρίας, Λήμνου, Σάμου, Χίου, Καλύμνου, Καρπάθου, Ρόδου και Κω, καθώς και στον Δήμο Γαύδου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και στον Δήμο Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων της Περιφερειακής Ενότητας Κέρκυρας. Η απαλλαγή αφορά αποκλειστικά στα δικαιώματα επί των ακινήτων του προηγούμενου εδαφίου που βρίσκονται στα νησιά αυτά. (μπήκε πρόσφατα)

ι) Σε εγγεγραμμένες Ο.Κοι.Π. για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την εκπλήρωση των σκοπών τους. (μπήκε πρόσφατα).

Άρα δεν αφορά τις ιδιότητες επιχειρήσεις.

Να σημειώσουμε ότι η εγκύκλιος εκδόθηκε για να διευκρίνηση ότι:

4. Δεδομένου ότι με τη διάταξη της περ. στ' της παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 4223/2013 αφενός χορηγήθηκε - κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί παραγραφής - η δυνατότητα υποβολής τροποποιητικών δηλώσεων, για ακίνητα για τα οποία δεν δηλώθηκε η ιδιοχρησιμοποίησή τους κατά τα ως άνω αναφερόμενα έτη, αφετέρου δεν προβλέφθηκε απαγόρευση επιστροφής ποσών που έχουν καταβληθεί, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά ΕΝΦΙΑ, τα οποία τυχόν προκύπτουν προς επιστροφή κατόπιν εκκαθάρισης των τροποποιητικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν βάσει της ανωτέρω διάταξης, επιστρέφονται.

 Να διευκρινίσουμε ότι τα χρόνια που αναφέρουμε δηλαδή 2014 έως 2019, η επιστροφή χρημάτων ήταν τριετής για κάποια χρόνια και μετά πενταετής. Μετά τα χρήματα πήγαιναν στο κράτος.  

Αλωνιάτης Απόστολος

  Οικονομολόγος - φοροτεχνικός, Α' Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.

   Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Voice (Finance & Markets Voice) , την Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2025