ΤΟ 53% ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΕΝ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΙΣ ΕΥΛΟΓΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΑ ΠΟΣΑ ΑΠΟ 1.000 ΕΩΣ 1.700 ΕΥΡΩ Χρωστάμε όλοι πολλά και σε πολλούς

Έντυπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 13 Απριλίου 2014

ΤΟ 53% ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΕΝ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΙΣ ΕΥΛΟΓΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΑ ΠΟΣΑ ΑΠΟ 1.000 ΕΩΣ 1.700 ΕΥΡΩ

Χρωστάμε όλοι πολλά και σε πολλούς

Του ΚΩΣΤΑ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ

Οι μεν καταθέσεις μειώθηκαν κατά 74 δισ. ευρώ (από 102,7% του ΑΕΠ σε 89,8%), με την αιμορραγία να συνεχίζεται έκτοτε, το δε ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκε από 108% σε 120,4%

ΟΙ ΤΥΜΠΑΝΟΚΡΟΥΣΙΕΣ για την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την κρίση και την επιστροφή στην ομαλότητα πρέπει επιτέλους να σταματήσουν. Αποτελούν μέγιστη κοροϊδία και υποτίμηση της νοημοσύνης των Ελλήνων.

Η επιστροφή στις αγορές με 5% επιτόκιο δεν σημαίνει αναγνώριση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους κι ούτε ποτέ οι αγορές υπήρξαν αντικειμενικός κριτής των εξελίξεων, όπως φαντασιώνεται η νεοφιλελεύθερη άποψη, αρνούμενη να διδαχθεί από τις φούσκες των αγορών, τις προηγούμενες κρίσεις και κυρίως αυτήν που διανύουμε.

Η αλήθεια είναι πως η απάντηση που δόθηκε επί τετραετία με την πολιτική των δύο Μνημονίων στην κρίση του ελληνικού χρέους, η οποία ξέσπασε με αφετηρία τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση (2008-2009), απέτυχε παταγωδώς. Γιατί αποσάθρωσε την οικονομία, εξαθλίωσε το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας και, το χειρότερο, οδήγησε σε ακόμη μεγαλύτερη υπερχρέωση τη χώρα.

Βεβαίως και πέτυχε με τόσο βάναυσο και κοινωνικά άνισο τρόπο (διάλυση κράτους πρόνοιας, απολύσεις, 40% μείωση αποδοχών κ.λπ.) να περιορίσει την τετραετία 2009-2013 το δημόσιο έλλειμμα δραστικά (από 15,7% του ΑΕΠ το 2009 σε 2,2% το 2013), να μεταστρέψει το πρωτογενές έλλειμμα σε πλεόνασμα (από -10,5% του ΑΕΠ σε 2,2%) και να ελαφρύνει λίγο τους τόκους του δημοσίου χρέους (από 5,2% του ΑΕΠ σε 4,3%).

Συγχρόνως, όμως, δεν κατόρθωσε να περιορίσει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου (από 32,1% του ΑΕΠ το 2009 αυξήθηκαν σε 33,8% το 2013) καθώς τα συνολικά -μακροχρόνια και βραχυχρόνια- χρεολύσια αυξήθηκαν από 16,5% σε 31,6% του ΑΕΠ το ίδιο διάστημα. Το δε μέσο ετήσιο επιτόκιο του 10ετούς ομολόγου από 5,17% το 2009 αυξήθηκε σε 10,35% το 2013.

Στο πλαίσιο αυτό, τόσο το εξωτερικό όσο και το δημόσιο χρέος της χώρας αυξήθηκαν επί Μνημονίων τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και σαν ποσοστό στο ΑΕΠ: το εξωτερικό χρέος από 97,3% του ΑΕΠ το 2009 ανήλθε σε 147,4% το 2013, ενώ το δημόσιο χρέος από 129,7% του ΑΕΠ εκτινάχθηκε στο 176,7% αντίστοιχα.

Το χειρότερο, όμως, είναι πως παρά τη μαζική στήριξη των ελληνικών τραπεζών με δημόσιο χρήμα (χρέος), η πραγματική οικονομία ξέμεινε από χρηματοδότηση, με συνέπεια η μεγάλη ύφεση που έπληξε την ιδιωτική οικονομία να περιορίσει τη ρευστότητα και να διογκώσει τα χρέη της. Ετσι, στο εξεταζόμενο διάστημα οι μεν καταθέσεις μειώθηκαν κατά 74 δισ. ευρώ (από 102,7% του ΑΕΠ σε 89,8%), με την αιμορραγία να συνεχίζεται έκτοτε, το δε ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκε από 108% σε 120,4%. Σαν συνέπεια, η σχέση ιδιωτικών χρεών προς καταθέσεις αυξήθηκε από 105% σε 134% μέσα στη τετραετία.

Η υπερχρέωση του ιδιωτικού τομέα φαίνεται πολύ καθαρότερα έναντι του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος: από 144% αυτού το 2009, τα ιδιωτικά χρέη ανήλθαν σε 180% περίπου το 2013.

Συνολικά, το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος στην οικονομία αυξήθηκε 60 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (από 237,7% σε 297%) την εν λόγω περίοδο, απόδειξη της περαιτέρω επιδείνωσης των συνθηκών υπερχρέωσης της οικονομίας ελλείψει αναπτυξιακής πολιτικής και ουσιαστικής απομείωσης του χρέους.

Αν αυτό λέγεται επιστροφή στην ομαλότητα και μάλιστα σε μία περίοδο νέας διεθνούς χρηματιστηριακής φούσκας, εντεινόμενων τάσεων αποπληθωρισμού, παγκόσμιας αύξησης των χρεών κι ασθενικής ανάκαμψης εκτεθειμένης στη μεγάλη γεωπολιτική κρίση που άνοιξε στην Ουκρανία, τότε είναι προφανές πως ζούμε σε άλλον πλανήτη...

Αλλά αυτοί που επιμένουν να αντικρίζουν τον κόσμο με ροζ γυαλάκια ας θυμηθούν τούτο: Από την επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων που συμπλήρωσαν 5,5 εκατομμύρια οικογένειες μέσα στο 2013 για τα εισοδήματα του 2012, προκύπτει ότι περίπου 2.751.856 φορολογούμενοι (το 50% των οικογενειών της χώρας) εμφανίστηκαν να έχουν επιβιώσει το 2012 με εισόδημα μικρότερο από 800 ευρώ το μήνα ή ετήσιο εισόδημα χαμηλότερο των 9.500 ευρώ. Συγκριτικά μάλιστα, με την αμέσως προηγούμενη χρονιά, αυξήθηκε κατά 207.743 ο αριθμός των οικογενειών με ετήσιο εισόδημα κάτω των 9.000 ευρώ. Με τις φετινές δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2013 είναι σχεδόν βέβαιο πως ο αριθμός των οικογενειών αυτών θα πλησιάσει τα 2,9-3 εκατομμύρια (53%-54% του συνόλου).

Αυτό είναι το πραγματικό μέγεθος της φτώχειας στην Ελλάδα σήμερα. Γιατί ακόμη κι αν αυξήσουμε κατά 20%-25% το δηλωθέν εισόδημα ώστε να περιλάβουμε τη φοροδιαφυγή, φθάνουμε σε ένα επίπεδο εισοδήματος (1.000-1.100 ευρώ) που σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης δεν καλύπτει τις εύλογες δαπάνες επιβίωσης, δηλαδή τα ποσά (1.000 έως 1.700 ευρώ, αναλόγως μεγέθους οικογένειας) που θα πρέπει να απομένουν στα νοικοκυριά μετά την αφαίρεση φόρων και δόσεων δανείων, έτσι ώστε να μπορούν να καλύπτουν τις βασικές δαπάνες διαβίωσης.

Με τη μισή Ελλάδα κάτω από το όριο των εύλογων δαπανών επιβίωσης, για ποια ομαλότητα ή επιστροφή σε αυτήν μπορεί να μιλάμε;