Αναδρομικά στις συντάξεις με 7 ανατροπές – Τι φέρνει το 2019

30/12/18 • 16:07 | UPD 30/12/18 • 16:07

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ

Μεταξύ άλλων, μειώνονται οι επικουρικές, νέο… ψαλίδι στο εφάπαξ, αύξηση των κατώτατων εισφορών ΕΦΚΑ για τους αγρότες, ακριβαίνει η εξαγορά πλασματικού χρόνου στο Δημόσιο

Επτά τουλάχιστον ανατροπές που οδηγούν σε μικρότερες συντάξεις, σε νέο ψαλίδι του εφάπαξ, σε αύξηση των κατώτατων εισφορών ΕΦΚΑ για τους αγρότες, σε ενιαίες προϋποθέσεις παλαιών και νέων ασφαλισμένων για τις αναπηρικές συντάξεις, αλλά και σε αναδρομικά συνταξιούχων από παράνομες μειώσεις φέρνει το 2019. Από 1/1/2019:

1 Μειώνονται περαιτέρω τα εφάπαξ για όσους συνταξιοδοτήθηκαν το 2017 και το 2018 και περιμένουν στην ουρά για να πληρωθούν.

2 Μειώνονται οι επικουρικές συντάξεις που θα εκδοθούν για όσους συνταξιοδοτούνται από 1/1/2019. Οι επικουρικές από 1/1/2015 και μετά υπολογίζονται με συντελεστή 0,45% για τα έτη ως το 2014 και με ένα αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα (που το εφαρμόζει ο ΣΥΡΙΖΑ με το νόμο Κατρούγκαλου) για τα έτη ασφάλισης από το 2015 και μετά. Αποτέλεσμα είναι κάθε χρόνο να βγαίνουν μικρότερα ποσά επικουρικών συντάξεων. Η μέση επικουρική του 2018 ήταν στα 169 ευρώ για σύνταξη γήρατος.

Το 2019, το μέσο ποσό θα είναι μικρότερο γιατί μετρούν περισσότερα χρόνια στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, που έχει ως αρχή την «ατομική σύνταξη» βάσει εισφορών που έχει δώσει ο κάθε ασφαλισμένος και με ρήτρες μείωσης του ποσού ανάλογα με τα αποθεματικά του ΕΤΕΑΕΠ, ανάλογα με την ηλικία που βγαίνει κάποιος στη σύνταξη και ανάλογα με το αν η σύνταξη μεταβιβάζεται ή όχι λόγω θανάτου.

3 Καταργείται η προστασία στις νέες κύριες συντάξεις που θα εκδοθούν με αίτηση από 1/1/2019. Στις αιτήσεις από 13/5/2016 ως 31/12/2018 υπήρχε κόφτης που κρατούσε τις μειώσεις κάτω και από το 20% ενώ από το 2019, το ψαλίδι θα είναι μεγαλύτερο.

4 Αυξάνονται οι κατώτατες εισφορές για το 80% των αγροτών. Η μείωση που προβλέπεται θα ισχύσει μόνο για όσους δηλώνουν πάνω από 4.923 ευρώ ετήσιο εισόδημα, αλλά σε κάθε περίπτωση το νέο ποσό εισφορών δεν θα είναι κάτω από 103 ευρώ που είναι η νέα κατώτατη εισφορά του 2019, ενώ το 2018 το ελάχιστο ποσό που πλήρωναν ήταν 95 ευρώ το μήνα.

5 Ακριβαίνει η εξαγορά πλασματικού χρόνου στο Δημόσιο. Η αναγνώριση χρόνου ασφάλισης για αιτήσεις που θα υποβάλλονται στον ΕΦΚΑ από 1/1/2019 θα έχει εισφορά 16,67% επί του μηνιαίου μισθού των υπαλλήλων, ενώ οι αιτήσεις μέχρι 31/12/2018 έχουν 13,34%. Υπάλληλος με μισθό 1.800 ευρώ που θέλει να αναγνωρίσει δυο χρόνια στο Δημόσιο, αν κάνει αίτηση ως και 31/12/2018, θα πληρώσει 240 ευρώ για κάθε μήνα (5.762 ευρώ για 24 μήνες). Με αίτηση από 1/1/2019 η αναγνώριση πάει στα 300 ευρώ το μήνα και 7.201 ευρώ σύνολο. Το 2020 θα έχει κι άλλη αύξηση με την εισφορά στο 20%.

6 Τελειώνει το ΕΚΑΣ, που είναι πλέον στα 12 ευρώ μηνιαίως (από 35 ευρώ το 2018). Περίπου 229.000 χαμηλοσυνταξιούχοι πήραν τα 12 ευρώ με την πληρωμή της σύνταξης Ιανουαρίου. Στο τέλος του 2019 το ΕΚΑΣ καταργείται και δεν θα παίρνουν ούτε τα 12 ευρώ. Το ίδιο θα συμβεί και με τις ειδικές περιπτώσεις που παίρνουν ενίσχυση ίση με το ΕΚΑΣ που έχασαν από το 2016 και μετά. Στο τέλος του 2019 η ενίσχυση αυτή καταργείται.

7 Αναμένεται να τεθεί σε ισχύ ο νέος κανονισμός που φέρνει ενιαίες προϋποθέσεις για την έκδοση αναπηρικών συντάξεων, των πριν με τους μετά το 1993 ασφαλισμένων. Οι αλλαγές αγγίζουν πάνω από 400.000 ασφαλισμένους κατά τις εκτιμήσεις ειδικών της κοινωνικής ασφάλισης.

Τα ένσημα που θα πρέπει να έχουν οι μέχρι το 1992 ασφαλισμένοι για να πάρουν αναπηρική σύνταξη λόγω πάθησης (πλην περιπτώσεων ατυχήματος) θα είναι ίδια με αυτά που «ζητούνται» για τους νέους μετά το 1993 ασφαλισμένους. Οι προϋποθέσεις θα δυσκολέψουν για πολλούς. Το υπουργείο Εργασίας, που πάγωσε για πολιτικούς λόγους το νέο κανονισμό, σχεδόν ενάμιση χρόνο, θα προχωρήσει στην εφαρμογή του μέσα στο 2019 διότι αποτελεί προαπαιτούμενο στη μεταμνημονιακή εποπτεία της τρόικας και ψηφισμένο μέτρο στο νόμο Κατρούγκαλου.

Τα αναδρομικά ποσά που θα έρθουν με το νέο έτος

Η θετική εξέλιξη που περιμένουν όλοι οι συνταξιούχοι στη νέα χρονιά είναι από τα αναδρομικά που περιμένουν να πάρουν και κυρίως να καθοριστεί ο τρόπος πληρωμής τους.

Το θέμα αυτό θα κυριαρχήσει το 2019, καθώς με σειρά αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Μισθοδικείου και, από εκεί και πέρα, των δικαστηρίων, ακυρώνονται ως αντισυνταγματικές οι περικοπές που επιβλήθηκαν μετά το 2013 και συνεχίστηκαν μέχρι και το 2018 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ.

Το διάστημα επιστροφών είναι 12 μήνες κατ’ ελάχιστο (όπως θεωρεί η κυβέρνηση). Από τις αποφάσεις του ΣτΕ όμως τα αναδρομικά στις συντάξεις μετρούν από τον Ιούνιο του 2015 ως και το τέλος του 2018 γιατί στο διάστημα αυτό δεν υπήρξε καμία συμμόρφωση από την κυβέρνηση και οι μειώσεις που βγήκαν παράνομες συνεχίστηκαν. Οι διεκδικήσεις των συνταξιούχων μπορούν να πάνε μέχρι και μια 5ετία πιο πίσω, δηλαδή να αξιώσουν αναδρομικά από το 2014 ως και το 2018.

Το όπλο των διεκδικήσεων είναι οι περίπου 2 εκατ. αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στον ΕΦΚΑ και στο Δημόσιο, με τις οποίες οι συνταξιούχοι πάγωσαν το χρόνο για την παραγραφή των αναδρομικών και έχουν ένα εξάμηνο να προχωρήσουν σε αγωγές για επιστροφές μιας 5ετίας από παράνομες μειώσεις.

Τα ποσά ξεκινούν από 500 ευρώ για ένα έτος από όσους έχουν πολύ μικρές συντάξεις (400-500 ευρώ) και ξεπερνούν τις 25.000 ευρώ για 3,5 έτη.

Ποιοι και πόσα παίρνουν από το εφάπαξ

Οι μειώσεις στο εφάπαξ του Δημοσίου και άλλων ταμείων κυμαίνονται από 18,5% ως 22,3% για όσους συνταξιοδοτήθηκαν από το 2014 και μετά.

Οι περικοπές είναι αποτέλεσμα του νόμου 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) με τον οποίο προβλέφθηκε η άτοκη επιστροφή των εισφορών, αντί εφάπαξ, για τα έτη που έχουν οι ασφαλισμένοι από το 2014 και μετά.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΕΤΕΑΕΠ, τα οποία αποκάλυψε και δημοσίευσε στις 13 Δεκεμβρίου ο Ελεύθερος Τύπος, ο νέος μαθηματικός τύπος υπολογισμού του εφάπαξ που εφαρμόζεται από 1/1/2014 δείχνει ότι υπάλληλοι με τα ίδια έτη παίρνουν μικρότερο βοήθημα χρόνο με το χρόνο.

Για παράδειγμα, υπάλληλος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ) που συνταξιοδοτήθηκε με 35ετία τον Σεπτέμβριο του 2013 πήρε εφάπαξ 40.275 ευρώ, με τον παλιό τρόπο υπολογισμού και αφού είχαν επιβληθεί οι περικοπές των Μνημονίων του 2010 και του 2012.

Υπάλληλος της ίδιας κατηγορίας (ΠΕ) που συνταξιοδοτήθηκε με 35ετία το 2016 πήρε 32.628 ευρώ, δηλαδή έχασε 7.647 ευρώ ή -19%.

Υπάλληλος Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης (ΥΕ) που συνταξιοδοτήθηκε με 25 έτη ως τον Σεπτέμβριο του 2013 πήρε εφάπαξ 18.850 ευρώ, ενώ το 2016 το εφάπαξ με 25ετία στην Υ.Ε. κατηγορία κατέβηκε στις 14.654 ευρώ. Σε μια τριετία η απώλεια είναι 4.196 ευρώ ή -22,3%.

Στην πράξη, πέραν των μειώσεων ως 38% που επιβλήθηκαν ως το 2013, έρχονται και νέες μειώσεις από το 2014 και μετά.

Αυτή τη στιγμή έχουν μείνει απλήρωτα τα εφάπαξ σε 22.588 συνταξιούχους με ποσό 247 εκατ. ευρώ, ενώ δεν έχουν υπολογιστεί οι νέες αιτήσεις του 2018.

Οσα θα πληρωθούν μέσα στο 2019 (κυρίως αιτήσεις του 2017 ή και 2018) θα έχουν νέο κούρεμα.

Τα πάνω-κάτω στις συντάξεις αναπηρίας

Οι αλλαγές θα εφαρμοστούν -όπως εξετάζεται- για όσους κάνουν αίτηση από την έκδοση του νέου κανονισμού και μετά.
Οι νέες προϋποθέσεις έχουν ως βάση το ΙΚΑ και θα εφαρμοστούν σε όλους τους παλαιούς -μέχρι το 1992- ασφαλισμένους των υπόλοιπων ταμείων.

Οποιος αιτείται σύνταξη αναπηρίας στον ΕΦΚΑ, είτε είναι παλαιός ασφαλισμένος (με έναρξη μέχρι 31/12/1992) είτε νέος (με έναρξη ασφάλισης από 1/1/1993), θα πρέπει να έχει γνωμάτευση ΚΕΠΑ με ποσοστό αναπηρίας 50%, 67% ή 80% και άνω.

Με τα ποσοστά αυτά (σ.σ.: πλην των περιπτώσεων εργατικού ατυχήματος ή ανικανότητας προς εργασία) θα πρέπει να έχει:
• 4.500 ημέρες πραγματικής εργασίας (15 έτη) οποτεδήποτε, ή
• 1.500 ημέρες πραγματικής εργασίας (5 έτη) από τις οποίες τουλάχιστον οι 600 τα 5 τελευταία έτη πριν από εκείνο κατά το οποίο επήλθε η αναπηρία ή υποβλήθηκε η αίτηση συνταξιοδότησης.

Στα ποσά σύνταξης εφαρμόζεται ήδη το νέο καθεστώς που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου. Για αιτήσεις αναπηρικής σύνταξης από 13/5/2016 και μετά, ο ΕΦΚΑ δίνει πλήρη εθνική σύνταξη (384 ευρώ) με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, μειωμένη εθνική σύνταξη κατά 25% (288 ευρώ) με αναπηρία 67% ως 79,99% και μειωμένη εθνική σύνταξη κατά 50% (192 ευρώ) με αναπηρία 50% ως 66,99%.

Το υπόλοιπο της σύνταξης είναι αυτό που βγάζουν τα ένσημα του κάθε ασφαλισμένου.

Με το νέο κανονισμό κάποιες κατηγορίες θα χρειαστούν περισσότερα ένσημα για την αναπηρική σύνταξη. Για παράδειγμα, οι ασφαλισμένοι μέχρι το 1992 σε ΟΑΕΕ-ΤΕΒΕ πρέπει να έχουν 10 ως 15 έτη ασφάλισης ανάλογα με την ηλικία εγγραφής στο ταμείο ή 20 έτη ανεξαρτήτως της ηλικίας εγγραφής τους για σύνταξη σε περίπτωση αναπηρίας. Με το νέο κανονισμό θα χορηγείται σύνταξη αναπηρίας εφόσον έχουν 15 έτη ασφάλισης ή 5 έτη εκ των οποίων τα 2 έτη μέσα στην 5ετία πριν από την αναπηρία ή πριν από την υποβολή αίτησης.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής