Ἐν ἀρχῇ ἦν η Λογιστική
Μικρά Κατάστιχα - Η ιστορία της Λογιστικής και της φορολογίας
14 Δεκέμβριος 2019Taxheaven.gr
« Ἐν ἀρχῇ ἦν η Λογιστική »
Κωνσταντίνος Ιωαν. Νιφορόπουλος
Ορκωτός Ελεγκτής – Λογιστής – ΩΡΙΩΝ Α.Ε
Ορκωτός Ελεγκτής – Λογιστής – ΩΡΙΩΝ Α.Ε
«ὃ ἐὰν παραδίδως, ἐν ἀριθμῷ καὶ σταθμῷ,
καὶ δόσις καὶ λῆψις, πάντα ἐν γραφῇ·»
«Μη εντραπής να μετράς και
καὶ δόσις καὶ λῆψις, πάντα ἐν γραφῇ·»
«Μη εντραπής να μετράς και
να ζυγίζης με ακρίβειαν κάθε τι,
που δίδεις στους ανθρώπους σου, και
να καταγράφης κάθε δοσοληψίαν σου.»
Παλαιά Διαθήκη - Σοφία Σειράχ 42,7
που δίδεις στους ανθρώπους σου, και
να καταγράφης κάθε δοσοληψίαν σου.»
Παλαιά Διαθήκη - Σοφία Σειράχ 42,7
1. Ποιο είναι το πρώτο πρόσωπο στην «Ιστορία» του οποίου το όνομα γνωρίζουμε;
[ Δεν είναι Βασιλιάς, ούτε πολεμιστής, ούτε ποιητής. Ήταν ένας λογιστής…. ]
· Ο «Kushim»
« …. το πρώτο όνομα στην καταγραμμένη Ιστορία δεν είναι Βασιλιάς. Ούτε πολεμιστής. ή ένας ποιητής. Αποδεικνύεται, ότι ήταν ... ένας λογιστής.
Στο βιβλίο «Sapiens: Μια Σύντομη Ιστορία της Ανθρωπότητας», ο Yuval Noah Harari πηγαίνει πίσω 33 αιώνες πριν από τον Χριστό σε ένα πηλό δισκίο 5.000 ετών που βρέθηκε στη Μεσοποταμία (σύγχρονο Ιράκ). Έχει κουκκίδες, αγκύλες και μικρά σχέδια χαραγμένα σε αυτό και φαίνεται να καταγράφει μια επιχειρηματική συμφωνία.
Είναι μια «απόδειξη» για πολλαπλές αποστολές κριθαριού. Ο δίσκος αναφέρει, πολύ απλά: 29.086 μέτρα κριθάρι 37 μήνες Kushim "Η πιο πιθανή ανάγνωση αυτής της φράσης, γράφει ο Harari, είναι:" Συνολικά 29.086 μέτρα κριθής ελήφθησαν κατά τη διάρκεια των 37 μηνών. Υπογράφηκε, Kushim. "
Έτσι ποιος ήταν "Kushim"; Η λέξη μπορεί να ήταν τίτλος εργασίας, όχι άνθρωπος (ίσως το kushim σήμαινε "αξιολογητή κριθαριού"), ….. Υποδηλώνει ότι ο Kushim ήταν πράγματι ένας άντρας, κάτοχος δίσκων που μετρούσε τα πράγματα για τους άλλους - με λίγα λόγια, ένας λογιστής….» ( Άρθρο του Robert Krulwich is a journalist and author of the National Geographic ).
………………………
[ MS1717, © The Schøyen Collection, Oslo and London http://www.schoyencollection.com/24-smaller-collections/wine-beer/ms-1717-beer-inanna-uruk © The Schøyen Collection, Oslo and London ]
……………………………
· Το βιβλίο « Sapiens - Μια σύντομη ιστορία του ανθρώπου»
« Ο καθηγητής Γιουβάλ Νώε Χαράρι διατρέχει όλη την ανθρώπινη ιστορία, από τους πρώτους ανθρώπους που περπάτησαν στη γη μέχρι τις ριζοσπαστικές –και ενίοτε καταστροφικές– καινοτομίες της Γνωστικής, της Αγροτικής και της Επιστημονικής Επανάστασης. Αντλώντας από ένα τεράστιο φάσμα επιστημών (βιολογία και γενετική, παλαιοντολογία και ιστορία, ανθρωπολογία, κοινωνιολογία και οικονομικά), προσφέρει πρωτότυπες, αναπάντεχες και συχνά διασκεδαστικές απαντήσεις στα πιο κρίσιμα ερωτήματα: Γιατί μπόρεσαν οι άνθρωποι να συγκεντρωθούν σε εκπληκτικά μεγάλους πληθυσμούς, ενώ οι άλλες ομάδες πρωτευόντων δεν ξεπερνούν τα εκατόν πενήντα άτομα; Επειδή, λέει, το ταλέντο μας στο κουτσομπολιό μάς επιτρέπει να συγκροτούμε δίκτυα σε κοινωνίες που θα ήταν υπερβολικά μεγάλες για προσωπικές σχέσεις ανάμεσα σε όλα τα μέλη τους, ενώ οι «φαντασιακές πραγματικότητες» που διαμορφώνουμε και αποδεχόμαστε –όπως το χρήμα, η εκκλησία, οι Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης– μας κρατάνε σε τάξη……»
2. Η μέτρηση και η καταγραφή της πληροφορίας.
«Τα μυστικά της γραφής
Πρώτο μυστικό: Το πρώτο και αρχαιότερο κίνητρο για τη δημιουργία ενός συστήματος καταγραφής, και επομένως διατήρησης, της πληροφορίας ήταν η αρίθμηση. Ενδείξεις γι' αυτό βρίσκουμε ήδη στην παλαιολιθική εποχή.
Δεύτερο μυστικό: Το κίνητρο αυτό γίνεται ισχυρότερο και συνθετότερο με την ανακάλυψη και εγκατάσταση του γεωργικού τρόπου παραγωγής (νεολιθική εποχή). Η δημιουργία πλεονάσματος αγαθών και η συνακόλουθη συνθετότερη κοινωνική οργάνωση κάνουν επιτακτικότερη την ανάγκη ενός (ανεπτυγμένου) λογιστικού συστήματος καταγραφής της πληροφορίας.
Τρίτο μυστικό: Η παραπέρα οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη θα οδηγήσει στην ανάγκη ενός συστήματος καταγραφής της πληροφορίας που υπερβαίνει τις λογιστικές ανάγκες. Αυτό συμβαίνει στην περίοδο 4000-3000 π.Χ. με την ανάπτυξη πλουσίων, πολυάνθρωπων πόλεων στην Εγγύς Ανατολή. Μέσα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα θα αναδειχθούν οι αδυναμίες ενός σημασιογραφικού συστήματος για την καταγραφή της πληροφορίας. Έτσι θα προκύψουν, βαθμιαία, συλλαβικά συστήματα γραφής (κατά πολύ οικονομικότερα και αποτελεσματικότερα), για να οδηγηθούμε, στα τέλη της δεύτερης και στις αρχές της πρώτης προχριστιανικής χιλιετίας, στην ανακάλυψη της αλφαβητικής γραφής..
Πρώτο μυστικό: Το πρώτο και αρχαιότερο κίνητρο για τη δημιουργία ενός συστήματος καταγραφής, και επομένως διατήρησης, της πληροφορίας ήταν η αρίθμηση. Ενδείξεις γι' αυτό βρίσκουμε ήδη στην παλαιολιθική εποχή.
Δεύτερο μυστικό: Το κίνητρο αυτό γίνεται ισχυρότερο και συνθετότερο με την ανακάλυψη και εγκατάσταση του γεωργικού τρόπου παραγωγής (νεολιθική εποχή). Η δημιουργία πλεονάσματος αγαθών και η συνακόλουθη συνθετότερη κοινωνική οργάνωση κάνουν επιτακτικότερη την ανάγκη ενός (ανεπτυγμένου) λογιστικού συστήματος καταγραφής της πληροφορίας.
Τρίτο μυστικό: Η παραπέρα οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη θα οδηγήσει στην ανάγκη ενός συστήματος καταγραφής της πληροφορίας που υπερβαίνει τις λογιστικές ανάγκες. Αυτό συμβαίνει στην περίοδο 4000-3000 π.Χ. με την ανάπτυξη πλουσίων, πολυάνθρωπων πόλεων στην Εγγύς Ανατολή. Μέσα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα θα αναδειχθούν οι αδυναμίες ενός σημασιογραφικού συστήματος για την καταγραφή της πληροφορίας. Έτσι θα προκύψουν, βαθμιαία, συλλαβικά συστήματα γραφής (κατά πολύ οικονομικότερα και αποτελεσματικότερα), για να οδηγηθούμε, στα τέλη της δεύτερης και στις αρχές της πρώτης προχριστιανικής χιλιετίας, στην ανακάλυψη της αλφαβητικής γραφής..
( Α.-Φ. Χριστίδης, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, Θεσσαλονίκη, Ινστιτούτο νεοελληνικών σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη] 2005)
3. Η αρχή της καταγραφής των δοσοληψιών και των αποθεμάτων - Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι και Αιγύπτιοι.
[ Ο «πυρήνας» της δραστηριότητας της Λογιστικής είναι η ύπαρξη «αποθεμάτων» και η ανάγκη ύπαρξης «συναλλαγών », μεταξύ των ανθρώπων ].
Ancient Sumerian clay tablet showing an account of barley rations issued monthly to adults (30 or 40 pints) and children (20 pints) written in Cuneiform, circa 2350 BCE. From Ngirsu, Iraq. British Museum, London (« Αρχαίο Σουμεριανό πήλινο δισκίο που απεικονίζει μια αναφορά σε μερίδες κριθαριού που εκδίδονται μηνιαίως σε ενήλικες (30 ή 40 πίντες) και παιδιά (20 πίντες) γραμμένα σε Σφηνοειδές Γραφή, γύρω στο 2350 π.Χ. Από το Ngirsu, Ιράκ. Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο )
)
· Καταγραφή των «Αποθεμάτων» ( Πλούτου) και των « Συναλλαγών»
Η αρχή της λογιστικής, της καταγραφής δηλαδή των δοσοληψιών με συστηματικό τρόπο χάνεται στα βάθη της ιστορίας και η εξέλιξη της συνδέεται στενά με την ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας και του εμπορίου.
Ο "πυρήνας" της δραστηριότητας της Λογιστικής είναι η ύπαρξη αποθεμάτων και η ανάγκη ύπαρξης «συναλλαγών », μεταξύ των ανθρώπων.
Η ανάγκη παρακολούθησης των συναλλαγών οδήγησε από πολύ νωρίς στην εφαρμογή συστημάτων παρακολούθησής και ελέγχου αυτών. Αποδεικτικά στοιχεία οικονομικών /λογιστικών καταγραφών έχουν βρεθεί σε κείμενα διάφορων λαών της αρχαιότητας.
«Η παρόρμησή μας να λογαριάζουμε – να καταμετρούμε κα να καταγράφουμε τον πλούτο μας – είναι ένα από τα παλιά ανθρώπινα ορμέμφυτα. Μάλιστα από ότι φαίνεται η γραφή ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρώπου επινοήθηκε από τους λογιστές. Η λογιστική πέρα από τη συμβολή της στην επινόηση της γραφής, παίζει σημαντικό ρόλο στον ανθρώπινο πολιτισμό, διότι επηρεάζει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο και διαμορφώνει τις πεποιθήσεις μας. Για να πάρουμε αυτό το πρώιμο παράδειγμα, η επινόηση της καταμέτρησης μέσω αντικειμένων στη Μεσοποταμία υπήρξε σημαντική, όχι μόνο επειδή διευκόλυνε τις οικονομικές ανταλλαγές και γέννησε την γραφή, αλλά και επειδή «ενθάρρυνε τους ανθρώπους να προσεγγίσουν τον περιβάλλοντα κόσμο με όρους μετρήσιμων αποτελεσμάτων». Για πρώτη φορά είχαμε στη διάθεσή μας εργαλεία που μας επέτρεψαν να μετρήσουμε και να υπολογίσουμε – να προσδιορίσουμε ποσοτικά – τον περιβάλλοντα κόσμο και να καταγράψουμε τα ευρήματα μας.»
( JANE GLEESON – WHITE «ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΑ Πως οι έμποροι της Βενετίας δημιούργησαν τα σύγχρονα χρηματοοικονομικά» )
· «Αποθέματα» και «κοινωνική ιεραρχία»
«Η ύπαρξη αποθεμάτων (δηλαδή αγαθών που ξεπερνούν τις άμεσες ανάγκες των καταναλωτών) δημιούργησε, βέβαια, την κοινωνική ιεραρχία. Οι άρχοντες είναι το αποτέλεσμα της ύπαρξης πλεονάζοντος πλούτου, πλούτου που περισσεύει. Άρχοντες είναι αυτοί που οικειοποιούνται (κάνουν δικό τους) το πλεόνασμα που οφείλεται στη νέα οικονομική οργάνωση – στον γεωργικό τρόπο παραγωγής. Η κοινωνική ιεραρχία (άρχοντες, ιερείς, υπήκοοι, ελεύθεροι ή δούλοι) είναι η νέα σύνθετη κοινωνική πραγματικότητα που γεννιέται σιγά σιγά με την εγκατάσταση και τη βελτίωση ( για την οποία σημαντικό ρόλο θα παίξει αργότερα η ανακάλυψη και η χρήση των μετάλλων) του γεωργικού τρόπου παραγωγής.»
( Α. – Φ. ΧΡΙΣΤΙΔΗΣ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ»).
· Αποδείξεις παραλαβής και λογαριασμοί
« [Σουμέριοι ] Πολλά από τα πρώτα γραπτά κείμενα είναι συμβόλαια αγοράς, αποδείξεις παραλαβής και λογαριασμοί…. Σύντομα ήταν σε θέση να γνωρίζουν ότι η απλή αρίθμηση σε καταλόγους δεν ήταν αρκετή για να συλλάβουν όλους τους τομείς της οικονομίας. Έτσι άρχισαν να κρατούν λογιστικά βιβλία για να μπορούν να γνωρίζουν με λεπτομέρειες τα πάντα σε όλους τους τομείς της οικονομίας και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για το εμπόριο, που είχε ήδη ξεκινήσει με άλλες εμπορικές πόλεις της χώρας και με εμπορικά κέντρα του εξωτερικού.»
(Helmut Uhlig « ΟΙ ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ Ένας λαός στις απαρχές της ιστορίας» )
· « Κώδικας Χαμουραμπί » - Διακίνηση αγαθών και Αντιπρόσωποι
Contract for the sale of a field and a house, Shuruppak, c. 2600 bc. Musée du Louvre. ( Συμβόλαιο για την πώληση ενός αγρού και ενός σπιτιού, Shuruppak,. 2600 π.Χ. - Μουσείο του Λούβρου. )
«Όλοι οι πολιτισμοί κατέγραψαν με τον ένα ή τον άλλον τρόπο τις εμπορευματικές τους συναλλαγές, ενώ πολλά από τα εξοχότερα τεχνουργήματα της ιστορίας σχετίζονται με την καταμέτρηση. Ο κώδικας Χαμουραμπί, στον οποίο είναι καταγεγραμμένοι 282 νόμοι της Βαβυλώνας και ο οποίος χρονολογείται γύρω στο 1790 π.Χ. περιέχει πολλούς νόμους που σχετίζονται με την καταμέτρηση. Λόγου χάριν, ιδού ο νόμος 104: «Εάν ο έμπορος έχει δώσει στον αντιπρόσωπό του καλαμπόκι, μαλλί, λάδι ή οποιοδήποτε άλλο αγαθό προς διακίνηση, ο αντιπρόσωπος θα καταγράψει την τιμή και θα την παραδώσει στον έμπορο. Ο αντιπρόσωπος θα λάβει σφραγισμένο υπόμνημα για την τιμή το οποίο θα δώσει στον έμπορο »
(J ANE GLEESON – WHITE «ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΑ Πως οι έμποροι της Βενετίας δημιούργησαν τα σύγχρονα χρηματοοικονομικά» )
(J ANE GLEESON – WHITE «ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΑ Πως οι έμποροι της Βενετίας δημιούργησαν τα σύγχρονα χρηματοοικονομικά» )
· Καταγραφή των Συναλλαγών και Έλεγχος
« Όλοι οι κοινωνικοί τομείς τους οποίους μόλις αναλύσαμε – οι ναοί, τα ανάκτορα (ή τα βασιλικά αξιώματα γενικά), το karum και η πλούσια επιχειρηματική ελίτ – χρησιμοποιούσαν τους γραφείς. Ο κύριος σκοπός ήταν να εγγυώνται την ομαλή λειτουργία του γραφειοκρατικού ελέγχου, να καταγράφουν συναλλαγές, να κρατούν λογιστικά, να γράφουν συμβόλαια και νομικές αποφάσεις κα να συντηρούν το σύστημα εκπαίδευσης στη σφηνοειδή γραφή.»
(Gwendolyn Leick « ΟΙ ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΙ» )
· Αρχαία Αίγυπτος – Λογιστικός Έλεγχος για τις ανάγκες της Φορολογίας
(Λογιστές ( Γραφείς ) – Αρχαία Αίγυπτος, 2700 π.Χ [καταγράφουν τη συλλογή των φόρων]. EGYPTIAN SCRIBES. Scribes squatting at their desks and assisted by their clerks, recording the collection of taxes. After a relief from the tomb of Ti at Sakkara, Egypt, dating from the 27th century B.C.)
Στην Αίγυπτο φαίνεται ότι δημιουργός του λογιστικού ελέγχου υπήρξε το Κράτος δηλαδή του Φαραώ, με σκοπό τον έλεγχο των συγκομιδών δημητριακών. Η βάση της οικονομίας στην Αίγυπτο ήταν η γεωργία. Βασιλικοί υπάλληλοι παρακολουθούσαν τις γεωργικές εργασίες και συγκέντρωναν από τη συγκομιδή το ποσοστό που ανήκε στο φαραώ. Το εμπόριο βασιζόταν στην εξαγωγή του πλεονάσματος των παραγόμενων στην Αίγυπτο αγαθών, όπως δημητριακών, παπύρου, ή πρώτων υλών, όπως χρυσού, και στην εισαγωγή υλών που έλειπαν από τη χώρα, όπως ξυλείας, χαλκού, αργύρου κ.ά. Η διοίκηση είχε ανάγκη από μορφωμένους πολίτες και με ειδικές γνώσεις, όπως οι «γραφείς».
« Ένας γραφέας στην αρχαία Αίγυπτο ήταν πολύ σημαντικό πρόσωπο. Η Αίγυπτος ήταν ένα πάρα πολύ πλούσιο και τεράστιο σε έκταση βασίλειο. Ήταν λοιπόν απαραίτητο τα πλούτη του βασιλείου αυτού, να μετρούνται και να καταγράφονται, όπως επίσης και οι φόροι που πλήρωναν οι άνθρωποι στο βασιλιά, ανάλογα με αυτά που κέρδιζαν από τη δουλειά τους. Η μέτρηση και η καταγραφή των αγαθών και των φόρων ήταν δουλειά των γραφέων. …. Σε μία χώρα λοιπόν όπου τα πάντα καταγράφονταν, η δουλειά του γραφέα, αποτελούσε μεγάλη εξασφάλιση και είχε ιδιαίτερο κύρος. Οι γραφείς ήταν καλά πληρωμένοι δημόσιοι υπάλληλοι και πολλοί απ’ αυτούς βρίσκονταν στην κορυφή της αιγυπτιακής κοινωνίας. Μερικοί τίτλοι πολύ υψηλόβαθμων γραφέων την εποχή που βασίλευε η δυναστεία των φαραώ με το όνομα Ραμσής, ήταν οι εξής: «οι γραφείς των βιβλίων της βασιλικής βιβλιοθήκης», «οι βασιλικοί γραφείς», «ο ανώτατος γραφέας των πινακίων του ανωτάτου δικαστηρίου» και «γραφείς των φόρων».
« Ένας γραφέας στην αρχαία Αίγυπτο ήταν πολύ σημαντικό πρόσωπο. Η Αίγυπτος ήταν ένα πάρα πολύ πλούσιο και τεράστιο σε έκταση βασίλειο. Ήταν λοιπόν απαραίτητο τα πλούτη του βασιλείου αυτού, να μετρούνται και να καταγράφονται, όπως επίσης και οι φόροι που πλήρωναν οι άνθρωποι στο βασιλιά, ανάλογα με αυτά που κέρδιζαν από τη δουλειά τους. Η μέτρηση και η καταγραφή των αγαθών και των φόρων ήταν δουλειά των γραφέων. …. Σε μία χώρα λοιπόν όπου τα πάντα καταγράφονταν, η δουλειά του γραφέα, αποτελούσε μεγάλη εξασφάλιση και είχε ιδιαίτερο κύρος. Οι γραφείς ήταν καλά πληρωμένοι δημόσιοι υπάλληλοι και πολλοί απ’ αυτούς βρίσκονταν στην κορυφή της αιγυπτιακής κοινωνίας. Μερικοί τίτλοι πολύ υψηλόβαθμων γραφέων την εποχή που βασίλευε η δυναστεία των φαραώ με το όνομα Ραμσής, ήταν οι εξής: «οι γραφείς των βιβλίων της βασιλικής βιβλιοθήκης», «οι βασιλικοί γραφείς», «ο ανώτατος γραφέας των πινακίων του ανωτάτου δικαστηρίου» και «γραφείς των φόρων».
(Πηγές : http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A102/45/308,1284/
http://www.mikrosanagnostis.gr/thema_16.asp)
http://www.mikrosanagnostis.gr/thema_16.asp)
4. Οι λογιστικές πινακίδες των Μινωιτών. ( Οι πρώτες «λογιστικές καρτέλες αποθήκης» ;; ) .
Κνωσσός : Αποθήκες (Storing food places)
« Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν μικρές ορθογώνιες πήλινες πινακίδες που βρέθηκαν σε ανασκαφές σε ανάκτορα της Μινωικής Κρήτης (Αγίας Τριάδας, Ζάκρου και αλλού), με χαραγμένες επιγραφές στη Γραμμική Α γραφή. Παρ’ όλο που η γραφή αυτή δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί είναι σχεδόν βέβαιο πως αποτελούσαν πρόχειρες λογιστικές καταγραφές σε πλάκες από ωμό πηλό, που μετά τις ξέραιναν στον ήλιο, και, ίσως, αργότερα τις αντέγραφαν με άλλα υλικά γραφής. Οι πλάκες αυτές διατηρήθηκαν από τύχη, γιατί οι πυρκαγιές που κατέστρεψαν τα ανάκτορα αντί να τις καταστρέψουν, όπως άλλα αντικείμενα, τις έψησαν με αποτέλεσμα να γίνουν πιο ανθεκτικές και να διατηρηθούν μέχρι σήμερα.
Τον 15ο αιώνα π.Χ. εμφανίζεται στην Κρήτη μια άλλη γραμμική γραφή που πήρε το όνομα Γραμμική Β. Η γραφή αυτή αποκρυπτογραφήθηκε το 1952 από τον Άγγλο ερευνητή Μ. Ventris και τον John Chadwick.
Πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής, που βρέθηκαν σε ανασκαφές, περιέχουν καταγραφές διαφόρων ειδών που προσδιορίζονται με ιδεογράμματα (δηλαδή σύμβολα που απεικονίζουν τα αντικείμενα για τα οποία γίνεται λόγος) και αριθμούς. Σ’ αυτές αναγράφονται ομάδες ανδρών και γυναικών, που χαρακτηρίζονται δούλοι (βλέπε πιο κάτω πινακίδα της Πύλου), κοπάδια ζώων, δημητριακά, αγγεία και σκεύη, άρματα, όπλα, κράνη κ.ά., και όλα αυτά ανήκουν στη βασιλική περιουσία.
Οι πινακίδες αυτές της Γραμμικής Α και της Γραμμικής Β βρίσκονται στο Μουσείο του Ηρακλείου
( Ηλέκτρα Καμπουράκη – Πατεράκη, Μαθηματικού. Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ, www.patris.gr )
· Οι λογαριασμοί απογραφής.
Φαιστός: Υπόγειοι αποθηκευτικοί χώροι
« Από τη μελέτη των πινακίδων που βρέθηκαν σε έπαυλη στην περιοχή Αγίας Τριάδας νότια της Φαιστού, οι ειδικοί ερευνητές έχουν καταλήξει στα ακόλουθα συμπεράσματα: (Ανδριόλας (1964) (1 ), σ. 738) …. 2. Οι λογαριασμοί χαράσσονταν στις πήλινες πινακίδες όταν ο πηλός ήταν μαλακός. Η αποξήρανση του πηλού γινόταν είτε με ψήσιμο είτε με έκθεση στο ύπαιθρο. 3. Στη συνέχεια οι πινακίδες συνδέονταν κατά ομοιογενείς ομάδες και τοποθετούνταν στο αρχείο. 4. Από τα κείμενα των πινακίδων συμπεραίνεται ότι αυτά ήταν λογαριασμοί εισαγωγής και εξαγωγής διαφόρων ποσοτήτων προϊόντων. Μερικοί λογαριασμοί από αυτούς είναι σύνθεση ειδικών λογαριασμών δηλαδή είναι λογαριασμοί δευτέρου βαθμού επεξεργασίας. 8. Επικεφαλής κάθε λογαριασμού υπάρχουν σημεία ενδεικτικά της ονομασίας του λογαριασμού. 9. Τέλος σημειώνεται το άθροισμα των επιμέρους ποσών…. »
(ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ - Κώστας Α. Ρήγας - Πρακτικά 18ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2005))
5. Η « Μυκηναϊκή εποχή »
O Μυκηναϊκός Πολιτισμός αναπτύχθηκε την περίοδο 1600-1100 π.Χ. κυρίως στην κεντρική και νότια ηπειρωτική Ελλάδα. Το επίθετο «μυκηναϊκός» προέρχεται από την πρώτη αρχαιολογική θέση στην οποία εντοπίστηκε, τις Μυκήνες της Αργολίδας, που αποτελούν και ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του. Κατά την περίοδο ακμής του εξαπλώθηκε και στην Κρήτη, στα νησιά του Αιγαίου και στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στη Κύπρο.
« Η νέα άρχουσα τάξη [ των Μυκηνών ] , οδηγούμενη προφανώς από ισχυρούς ηγεμόνες, ήταν σε θέση να καλλιεργεί επαφές και εμπορικές σχέσεις με την ανακτορική Κρήτη και τις προηγμένες χώρες της Ανατολής, από τις οποίες εξασφαλίζονταν οι απαιτούμενες πρώτες ύλες και η προηγμένη τεχνογνωσία για τη λειτουργία των ντόπιων εργαστηρίων. Μέσα από τις επαφές των πρώτων μυκηναίων ηγεμόνων με την Κρήτη δημιουργήθηκαν νέα πρότυπα οικονομικής διαχείρισης, τα οποία μεταφέρθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα, συνοδευμένα από τα τελευταία τεχνολογικά και πνευματικά επιτεύγματα της εποχής.»
( Πηγή : Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού – Μυκηναική Ελλάδα
«Λογιστές
Συχνά γίνεται λόγος για το επάγγελμα και μάλιστα για την τάξη ή την κάστα των γραφέων. Σε κανένα, ωστόσο, από τα τέσσερις χιλιάδες πήλινα έγγραφα που υπάρχουν και που τα περισσότερα δεν είναι παρά προχειρογραφήματα ή προσωρινές σημειώσεις, δεν αναγράφεται το όνομά τους. Η έννοια όμως του γραφέα φαίνεται πως ήταν ξένη στο μυκηναϊκό πολιτισμό. Όποιος στην Ελλάδα ήξερε να γράφει, έστω κι αν ήταν ξένος, έπαιρνε, όπως και στην αρχαία Κίνα, σημαντική θέση στη διοίκηση των ανακτόρων και των ναών. Οι ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι έπρεπε να είναι όλοι γραμματισμένοι. Μετέγραφαν τους λογαριασμούς και τις χρονιάτικες αναφορές τους σε φθαρτά υλικά, λινό, περγαμηνή, φυτικές ίνες ή φλοιούς. Δέκα το λιγότερο αξιωματούχοι, ίσως και δώδεκα, έλεγχαν τις εισόδους και τις εξόδους των τροφίμων και των ακατέργαστων ή βιομηχανοποιημένων προϊόντων, συνέτασσαν τις απογραφές των στάβλων, των αποθηκών των εφοδίων ή των κελαριών, κατέγραφαν λογιστικά τα χρέη και τις οφειλές, καθόριζαν το ρόλο και τη βάση της φορολογίας, πρόβαιναν στην απογραφή του πληθυσμού και των ζωντανών, έκαναν κατανομή της εργασίας στις εργάτριες και στους εργάτες και εξοικειώνονταν με τις πολύπλοκες υποδιαιρέσεις των μονάδων , των μέτρων και των σταθμών. Μερικοί πίστεψαν πως αναγνώρισαν σαράντα, το λιγότερο, διαφορετικά "γραφεία" στο ανάκτορο μόνο της Κνωσού, γύρω στα 1300 π.Χ…… »
( Πηγές: α) Αποσπάσματα από το βιβλίο "Η καθημερινή ζωή στη Μυκηναϊκή εποχή" Εκδόσεις Παπαδήμα, που αναδημοσίευσε ο Οικονομικός Ταχυδρόμος σε ειδικό αφιέρωμα τον Μάρτιο του 1997 ), β) Κ. Δημακοπούλου (επιμ.), Ο Μυκηναϊκός Κόσμος. Πέντε αιώνες πρώιμου ελληνικού πολιτισμού. 1600-1100 π.Χ., Αθήνα 1988) .
6. Χρονολόγιο (Ιστορικά στοιχεία)
« 10.000 EΩΣ 8.000 π.X. - Εμφάνιση της γεωργίας
Πριν από τη γεωργία, οι άνθρωποι είχαν ομαδοποιηθεί σε φύλα (δηλαδή διευρυμένες οικογένειες) και περιπλανώνταν. Mετά τη γεωργία, ομαδοποιήθηκαν σε πόλεις όπου έμεναν μόνιμα. …. Aπό τη στιγμή που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται η πόλη-κράτος και είχε ήδη επιτευχθεί ένας λογικός βαθμός ασφάλειας, οι κάτοικοι της πόλης απέκτησαν την ικανότητα να παράγουν περισσότερη τροφή από όση μπορούσαν εύκολα να καταναλώσουν, αν εργάζονταν όλοι στα χωράφια. Έτσι έγινε δυνατόν μερικοί άνθρωποι να μην εργάζονται ως γεωργοί, αλλά να ασχολούνται με άλλα είδη χρήσιμης εργασίας. Mερικοί άνθρωποι μπορεί να ήταν τεχνίτες, ειδικευμένοι στην κατασκευή εργαλείων και κοσμημάτων· ορισμένοι άλλοι μπορεί να ήταν στρατιώτες ή έμποροι ή επόπτες. Έκαναν τη δουλειά τους παίρνοντας ως αντάλλαγμα τρόφιμα, ενώ οι γεωργοί πλήρωναν με τρόφιμα τις υπηρεσίες αυτών των ειδικών. ….
6.000 EΩΣ 4.000 π.X.
Στη διάρκεια εκείνης της περιόδου, ένας νέος λαός, οι Σουμέριοι, άρχισε να διεισδύει στην κοιλάδα του Tίγρη και Eυφράτη. Στην περιοχή αυτή ( Μεσοποταμία ) ο πολιτισμός είχε κάνει τα πρώτα του βήματα 3000 χρόνια πριν να εμφανιστούν οι Σουμέριοι στην περιοχή, αλλά οι τελευταίοι πήραν τη σκυτάλη και προχώρησαν πολύ περισσότερο. Ήταν οι πρώτοι που ανέπτυξαν αυτό που θα μπορούσε να ονομασθεί «ανώτερος» πολιτισμός. ….Περί το 4000 π.X. οι Σουμέριοι ίδρυσαν την πόλη Oυρ στις εκβολές του Eυφράτη.
3.500 EΩΣ 3.000 π.X.- Γραφή και ιστορία
Στη Σουμερία, όπου είχε δημιουργηθεί ο πιο ανεπτυγμένος και σύνθετος πολιτισμός του κόσμου την εποχή εκείνη, η ζωή ήταν επίσης πιο περίπλοκη. Oι άνθρωποι έπρεπε να κρατούν λογαριασμούς για τα σιτηρά που παρήγαν, για τις ποσότητες που αντάλλασσαν, για τα άλλα αγαθά που κατασκεύαζαν και για τις ποσότητες που έδιναν στο κοινό ταμείο (τους «φόρους»). Mε την πάροδο του χρόνου, γινόταν όλο και πιο δύσκολο να συγκρατούν όλα αυτά τα στοιχεία στο μυαλό τους και έτσι προέκυψε η ανάγκη να εξευρεθεί ένας τρόπος να τα σημειώνουν. O καθένας μπορεί να σκεφθεί έναν τρόπο να κάνει στο χώμα ένα σημάδι, λόγου χάριν, για κάθε καλάθι γεμάτο φρούτα και μετά να μετρά τα σημάδια για να δει πόσα καλάθια έχουν παραδοθεί. Όταν η μνήμη κουραζόταν, χρησιμοποιούσαν, πράγματι, τέτοια σημάδια· και οι Σουμέριοι είναι οι πρώτοι που άρχισαν την πρακτική αυτή λίγο μετά το 3500 π.X. Διαφορετικά σημάδια μπορούσε να γίνουν για αριθμούς διαφόρου μεγέθους και έτσι δεν ήταν απαραίτητο να υπάρχουν πάρα πολλά σημάδια της μονάδας για να μετρηθούν. Oι Σουμέριοι επινόησαν ένα σύστημα αρίθμησης που βασιζόταν στο 12, το 60 και το 360, επειδή οι αριθμοί αυτοί ήταν εύκολο να μοιραστούν σε πολλά ίσα μέρη με ποικίλους τρόπους, πράγμα που μείωνε τις πιθανότητες να έχουν κλάσματα. …..Aπό το 3100 π.X. οι Σουμέριοι είχαν επινοήσει ένα σύστημα γραφής με το οποίο μπορούσαν να γνωστοποιήσουν ό,τι ήθελαν να πουν. Ήταν το πρώτο σύστημα γραφής στον κόσμο. Oι Σουμέριοι σημείωναν τα σημάδια της γραφής τους χαράσσοντάς τα με μια αιχμηρή γραφίδα υπό γωνία πάνω σε μαλακό πηλό. Mετά έψηναν τον πηλό και έτσι η γραφή τους έμενε μόνιμα. Tα σημάδια αυτά, που έμοιαζαν με σφήνες, έδωσαν και το όνομα της γραφής των Σουμερίων: σφηνοειδής γραφή. …. Έτσι δημιουργήθηκε μια μικρή και εξαιρετικά εκτιμώμενη τάξη ανθρώπων, οι «γραφείς», που ήξεραν να διαβάζουν και να γράφουν για τις πλατιές μάζες του πληθυσμού. H γραφή επέφερε μια τεράστια διαφορά. Ήταν ένα είδος «κρυσταλλωμένου» λόγου. …. Aν αντιγράφονταν προσεκτικά, τότε, όπως και τώρα, τα γραπτά έμεναν για πάντα και μάλιστα σε μορφή ακριβέστερη από την ανάμνηση των προφορικών λόγων. Aυτό σήμαινε ότι κάθε γενεά μπορούσε να αφομοιώσει, με μεγαλύτερη ακρίβεια και πιο γρήγορα, τη συσσωρευμένη πείρα και τη σοφία των προηγούμενων γενεών. Έτσι επιταχύνθηκε ο ρυθμός της προόδου. …. Mε άλλα λόγια, η ιστορία του ανθρώπου αρχίζει με τους Σουμερίους, όχι πολύ πριν από το 3000 π.X.
Γύρω στο 3000 π.X., οι άνθρωποι μιας ομάδας που ονομάζονταν Aκκάδιοι, οι οποίοι υιοθέτησαν στοιχεία του πολιτισμού των Σουμερίων. Yιοθέτησαν, λόγου χάριν, το σύστημα της γραφής και το τροποποίησαν για να το κάνουν κατάλληλο για τη γλώσσα τους. H περιοχή αυτή, μετά το 3000 π.X., ονομάζεται μερικές φορές, για τον λόγο αυτό, «Σουμερία-Aκκαδία».
H Aίγυπτος παρέλαβε γρήγορα την ιδέα της γραφής από τους Σουμερίους, αλλά επινόησε ένα διαφορετικό σύνολο συμβόλων, περίπλοκο όσο και η σφηνοειδής γραφή. H αιγυπτιακή γραφή ονομάζεται ιερογλυφική ……. H αιγυπτιακή γραφή χαρασσόταν πάνω σε ένα λεπτό φύλλο κατασκευασμένο από την ψύχα του κορμού του παπύρου.
Mετά το 2000 π.X., οι Σουμέριοι άρχισαν γρήγορα να παρακμάζουν και απομακρύνθηκαν από το προσκήνιο της ιστορίας, …. Nέοι εισβολείς κατέλαβαν τα εδάφη της κοιλάδας των ποταμών Tίγρη και Eυφράτη, υιοθετώντας τον σουμεριακό πολιτισμό, στον οποίο προσέθεταν μερικά στοιχεία του δικού τους. Ένα φύλο γνωστό ως «Aμορίτες», που μιλούσε μια σημιτική γλώσσα, κατέλαβε μια μικρή ακκαδική πόλη η οποία ονομαζόταν Mπαμπ-Iλούμ (που σημαίνει στην ακκαδική γλώσσα «Πύλη του Θεού»), γύρω στο 1800 π.X. και την έκαναν πρωτεύουσά τους. Aπό τη χρονολογία αυτή αρχίζει για την Mπαμπ-Iλούμ μια λαμπρή περίοδος που διήρκεσε 1500 χρόνια. Oι Έλληνες την ονόμασαν, αργότερα, Bαβυλώνα και η περιοχή που ήταν γνωστή ως Σουμερία επί 3.000 χρόνια μετονομάστηκε σε Bαβυλωνία. Tο 1728 π.X., ο Xαμμουραμπί (πέθανε το 1686 π.X.) έγινε βασιλιάς στη Bαβυλώνα και επεξέτεινε την εξουσία του σε όλη τη Bαβυλωνία. O Xαμμουραμπί έχει μείνει στην ιστορία κυρίως χάρις σε μια λίθινη στήλη που έχει διασωθεί και χρονολογείται από τη βασιλεία του. Στη στήλη αυτή έχει χαραχθεί ένας νομοθετικός κώδικας. Aρχικά, νόμοι μιας κοινωνίας ήταν τα έθιμα και οι παραδόσεις της. Oι άνθρωποι κατέφευγαν στους πιο ηλικιωμένους και ζητούσαν την καθοδήγησή τους για το ποια πρέπει να είναι αυτά τα έθιμα και παραδόσεις. Ωστόσο, η δυσαρέσκεια μεγάλωνε, μαζί με την υποψία ότι εκείνοι που είχαν την εξουσία «θυμούνταν» τους νόμους όπως τους συνέφερε κάθε φορά. Έτσι γεννήθηκε η απαίτηση να υπάρξει ένας γραπτός νομοθετικός κώδικας· και ο «Kώδικας του Xαμμουραμπί» είναι το παλαιότερο γνωστό δείγμα γραπτής νομοθεσίας και, ασφαλώς, η παλαιότερη νομοθεσία που καταγράφηκε τόσο αναλυτικά….. »
Πριν από τη γεωργία, οι άνθρωποι είχαν ομαδοποιηθεί σε φύλα (δηλαδή διευρυμένες οικογένειες) και περιπλανώνταν. Mετά τη γεωργία, ομαδοποιήθηκαν σε πόλεις όπου έμεναν μόνιμα. …. Aπό τη στιγμή που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται η πόλη-κράτος και είχε ήδη επιτευχθεί ένας λογικός βαθμός ασφάλειας, οι κάτοικοι της πόλης απέκτησαν την ικανότητα να παράγουν περισσότερη τροφή από όση μπορούσαν εύκολα να καταναλώσουν, αν εργάζονταν όλοι στα χωράφια. Έτσι έγινε δυνατόν μερικοί άνθρωποι να μην εργάζονται ως γεωργοί, αλλά να ασχολούνται με άλλα είδη χρήσιμης εργασίας. Mερικοί άνθρωποι μπορεί να ήταν τεχνίτες, ειδικευμένοι στην κατασκευή εργαλείων και κοσμημάτων· ορισμένοι άλλοι μπορεί να ήταν στρατιώτες ή έμποροι ή επόπτες. Έκαναν τη δουλειά τους παίρνοντας ως αντάλλαγμα τρόφιμα, ενώ οι γεωργοί πλήρωναν με τρόφιμα τις υπηρεσίες αυτών των ειδικών. ….
6.000 EΩΣ 4.000 π.X.
Στη διάρκεια εκείνης της περιόδου, ένας νέος λαός, οι Σουμέριοι, άρχισε να διεισδύει στην κοιλάδα του Tίγρη και Eυφράτη. Στην περιοχή αυτή ( Μεσοποταμία ) ο πολιτισμός είχε κάνει τα πρώτα του βήματα 3000 χρόνια πριν να εμφανιστούν οι Σουμέριοι στην περιοχή, αλλά οι τελευταίοι πήραν τη σκυτάλη και προχώρησαν πολύ περισσότερο. Ήταν οι πρώτοι που ανέπτυξαν αυτό που θα μπορούσε να ονομασθεί «ανώτερος» πολιτισμός. ….Περί το 4000 π.X. οι Σουμέριοι ίδρυσαν την πόλη Oυρ στις εκβολές του Eυφράτη.
3.500 EΩΣ 3.000 π.X.- Γραφή και ιστορία
Στη Σουμερία, όπου είχε δημιουργηθεί ο πιο ανεπτυγμένος και σύνθετος πολιτισμός του κόσμου την εποχή εκείνη, η ζωή ήταν επίσης πιο περίπλοκη. Oι άνθρωποι έπρεπε να κρατούν λογαριασμούς για τα σιτηρά που παρήγαν, για τις ποσότητες που αντάλλασσαν, για τα άλλα αγαθά που κατασκεύαζαν και για τις ποσότητες που έδιναν στο κοινό ταμείο (τους «φόρους»). Mε την πάροδο του χρόνου, γινόταν όλο και πιο δύσκολο να συγκρατούν όλα αυτά τα στοιχεία στο μυαλό τους και έτσι προέκυψε η ανάγκη να εξευρεθεί ένας τρόπος να τα σημειώνουν. O καθένας μπορεί να σκεφθεί έναν τρόπο να κάνει στο χώμα ένα σημάδι, λόγου χάριν, για κάθε καλάθι γεμάτο φρούτα και μετά να μετρά τα σημάδια για να δει πόσα καλάθια έχουν παραδοθεί. Όταν η μνήμη κουραζόταν, χρησιμοποιούσαν, πράγματι, τέτοια σημάδια· και οι Σουμέριοι είναι οι πρώτοι που άρχισαν την πρακτική αυτή λίγο μετά το 3500 π.X. Διαφορετικά σημάδια μπορούσε να γίνουν για αριθμούς διαφόρου μεγέθους και έτσι δεν ήταν απαραίτητο να υπάρχουν πάρα πολλά σημάδια της μονάδας για να μετρηθούν. Oι Σουμέριοι επινόησαν ένα σύστημα αρίθμησης που βασιζόταν στο 12, το 60 και το 360, επειδή οι αριθμοί αυτοί ήταν εύκολο να μοιραστούν σε πολλά ίσα μέρη με ποικίλους τρόπους, πράγμα που μείωνε τις πιθανότητες να έχουν κλάσματα. …..Aπό το 3100 π.X. οι Σουμέριοι είχαν επινοήσει ένα σύστημα γραφής με το οποίο μπορούσαν να γνωστοποιήσουν ό,τι ήθελαν να πουν. Ήταν το πρώτο σύστημα γραφής στον κόσμο. Oι Σουμέριοι σημείωναν τα σημάδια της γραφής τους χαράσσοντάς τα με μια αιχμηρή γραφίδα υπό γωνία πάνω σε μαλακό πηλό. Mετά έψηναν τον πηλό και έτσι η γραφή τους έμενε μόνιμα. Tα σημάδια αυτά, που έμοιαζαν με σφήνες, έδωσαν και το όνομα της γραφής των Σουμερίων: σφηνοειδής γραφή. …. Έτσι δημιουργήθηκε μια μικρή και εξαιρετικά εκτιμώμενη τάξη ανθρώπων, οι «γραφείς», που ήξεραν να διαβάζουν και να γράφουν για τις πλατιές μάζες του πληθυσμού. H γραφή επέφερε μια τεράστια διαφορά. Ήταν ένα είδος «κρυσταλλωμένου» λόγου. …. Aν αντιγράφονταν προσεκτικά, τότε, όπως και τώρα, τα γραπτά έμεναν για πάντα και μάλιστα σε μορφή ακριβέστερη από την ανάμνηση των προφορικών λόγων. Aυτό σήμαινε ότι κάθε γενεά μπορούσε να αφομοιώσει, με μεγαλύτερη ακρίβεια και πιο γρήγορα, τη συσσωρευμένη πείρα και τη σοφία των προηγούμενων γενεών. Έτσι επιταχύνθηκε ο ρυθμός της προόδου. …. Mε άλλα λόγια, η ιστορία του ανθρώπου αρχίζει με τους Σουμερίους, όχι πολύ πριν από το 3000 π.X.
Γύρω στο 3000 π.X., οι άνθρωποι μιας ομάδας που ονομάζονταν Aκκάδιοι, οι οποίοι υιοθέτησαν στοιχεία του πολιτισμού των Σουμερίων. Yιοθέτησαν, λόγου χάριν, το σύστημα της γραφής και το τροποποίησαν για να το κάνουν κατάλληλο για τη γλώσσα τους. H περιοχή αυτή, μετά το 3000 π.X., ονομάζεται μερικές φορές, για τον λόγο αυτό, «Σουμερία-Aκκαδία».
H Aίγυπτος παρέλαβε γρήγορα την ιδέα της γραφής από τους Σουμερίους, αλλά επινόησε ένα διαφορετικό σύνολο συμβόλων, περίπλοκο όσο και η σφηνοειδής γραφή. H αιγυπτιακή γραφή ονομάζεται ιερογλυφική ……. H αιγυπτιακή γραφή χαρασσόταν πάνω σε ένα λεπτό φύλλο κατασκευασμένο από την ψύχα του κορμού του παπύρου.
Mετά το 2000 π.X., οι Σουμέριοι άρχισαν γρήγορα να παρακμάζουν και απομακρύνθηκαν από το προσκήνιο της ιστορίας, …. Nέοι εισβολείς κατέλαβαν τα εδάφη της κοιλάδας των ποταμών Tίγρη και Eυφράτη, υιοθετώντας τον σουμεριακό πολιτισμό, στον οποίο προσέθεταν μερικά στοιχεία του δικού τους. Ένα φύλο γνωστό ως «Aμορίτες», που μιλούσε μια σημιτική γλώσσα, κατέλαβε μια μικρή ακκαδική πόλη η οποία ονομαζόταν Mπαμπ-Iλούμ (που σημαίνει στην ακκαδική γλώσσα «Πύλη του Θεού»), γύρω στο 1800 π.X. και την έκαναν πρωτεύουσά τους. Aπό τη χρονολογία αυτή αρχίζει για την Mπαμπ-Iλούμ μια λαμπρή περίοδος που διήρκεσε 1500 χρόνια. Oι Έλληνες την ονόμασαν, αργότερα, Bαβυλώνα και η περιοχή που ήταν γνωστή ως Σουμερία επί 3.000 χρόνια μετονομάστηκε σε Bαβυλωνία. Tο 1728 π.X., ο Xαμμουραμπί (πέθανε το 1686 π.X.) έγινε βασιλιάς στη Bαβυλώνα και επεξέτεινε την εξουσία του σε όλη τη Bαβυλωνία. O Xαμμουραμπί έχει μείνει στην ιστορία κυρίως χάρις σε μια λίθινη στήλη που έχει διασωθεί και χρονολογείται από τη βασιλεία του. Στη στήλη αυτή έχει χαραχθεί ένας νομοθετικός κώδικας. Aρχικά, νόμοι μιας κοινωνίας ήταν τα έθιμα και οι παραδόσεις της. Oι άνθρωποι κατέφευγαν στους πιο ηλικιωμένους και ζητούσαν την καθοδήγησή τους για το ποια πρέπει να είναι αυτά τα έθιμα και παραδόσεις. Ωστόσο, η δυσαρέσκεια μεγάλωνε, μαζί με την υποψία ότι εκείνοι που είχαν την εξουσία «θυμούνταν» τους νόμους όπως τους συνέφερε κάθε φορά. Έτσι γεννήθηκε η απαίτηση να υπάρξει ένας γραπτός νομοθετικός κώδικας· και ο «Kώδικας του Xαμμουραμπί» είναι το παλαιότερο γνωστό δείγμα γραπτής νομοθεσίας και, ασφαλώς, η παλαιότερη νομοθεσία που καταγράφηκε τόσο αναλυτικά….. »
( Isaac Asimov « TO XPONIKO TOY KOΣMOY - H Iστορία του Kόσμου από τη Mεγάλη Έκρηξη ώς τη σύγχρονη εποχή» ).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου