Ποιο θα είναι το πλαίσιο εποπτείας μετά τη λήξη του γ' μνημονίου
Η μετατόπιση των λήξεων των δανείων αυξάνει και τον χρόνο αποπληρωμής τους και θα παρατείνει την επιτήρηση
Δευτέρα, 25 Σεπτεμβρίου 2017 12:06
UPD:12:06
Eurokinissi/ΜΠΟΛΑΡΗ ΤΑΤΙΑΝΑ
Από την έντυπη έκδοση
Του Πάνου Κακούρη
pkak@naftemporiki.gr
pkak@naftemporiki.gr
Σε βάθος δεκαετιών θα εκτείνεται η εποπτεία της ελληνικής οικονομίας από τους δανειστές, σύμφωνα με το εποπτικό πλαίσιο που προβλέπει ο σε ισχύ Κανονισμός της 472/2013 Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος εκδόθηκε από το 2013.
Ο χρόνος αυξημένης εποπτείας θα παραταθεί περαιτέρω, με την υλοποίηση των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, καθώς οι λήξεις θα μετατεθούν κάποιες δεκαετίες πιο πίσω.
Η έξοδος από το μνημόνιο τον προσεχή Αύγουστο, που αποτελεί κεντρικό στόχο της κυβέρνησης, δεν θα σημάνει την πλήρη απεξάρτηση από τον έλεγχο των δανειστών, αλλά είναι αυτονόητο ότι θα διατηρηθεί μέχρι να αποπληρωθεί το 75% των δανείων που έχει λάβει από τους Μηχανισμούς Στήριξης είτε από τις χώρες της Ευρωζώνης, αρχικά, από τον EFSF και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Προφανώς, εφόσον η Ελλάδα βγει από το μνημόνιο, δεν θα υπάρχουν προαπαιτούμενα και αξιολογήσεις με τη μορφή που γνωρίζουμε τα τελευταία επτάμισι χρόνια, αλλά μια διαφορετική εποπτεία.
Με βάση, άλλωστε, τους ισχύοντες κανονισμούς της Ε.Ε., κανένα κράτος-μέλος της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης δεν έχει πλήρη δημοσιονομική ελευθερία, αλλά υπόκεινται σε εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τηρούνται οι δημοσιονομικοί κανόνες.
Πρόκειται για τη διαδικασία περί υπερβολικού ελλείμματος, η οποία θέτει ως όρια: το δημοσιονομικό έλλειμμα να μην υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ για δύο διαδοχικά έτη και το δημόσιο χρέος να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Οι χώρες που υπερβαίνουν τα όρια υποχρεούνται να λαμβάνουν μέτρα μείωσής τους, πλην όμως, όταν πρόκειται για ισχυρές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, οι κανόνες ελαστικοποιούνται.
Αυτό σημαίνει πως στην περίπτωση της Ελλάδας η οικονομία θα τεθεί σε μια εποπτεία περισσότερο ενισχυμένη σε σύγκριση με εκείνη στην οποία, ούτως ή άλλως, υπόκεινται τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. μέσω της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος, είτε έχουν δανειστεί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας είτε όχι.
Ωστόσο, με την εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, από το 2019 και μετά, όπως είναι προγραμματισμένο, οι λήξεις των δανείων από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα επιμηκυνθούν.
Σήμερα, μετά την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, τον περασμένο Ιανουάριο, ήδη υπάρχει μετατόπιση των λήξεων των δανείων από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ειδικότερα, όπως έχει αποκαλύψει η «Ν», υπάρχει ελάφρυνση των χρεολυσίων των ετών από το 2032 έως και το 2045, με τη μεταφορά των λήξεων από το έτος 2047 έως και το 2059.
Ανάλογη θα είναι και η μετατόπιση των λήξεων με την εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων μέτρων, όπως και των μακροπρόθεσμων μέτρων για το χρέος.
Αυτό σημαίνει αφενός ελάφρυνση των χρεολυσίων, επαναφορά του χρέους σε τροχιά βιωσιμότητας σε όρους ΔΝΤ και διευκόλυνση της εξόδου στις αγορές, αφετέρου σημαίνει και αντίστοιχη παράταση της ενισχυμένης εποπτείας, αφού με την επιμήκυνση των δανείων αυξάνεται και ο χρόνος αποπληρωμής των συγκεκριμένων δανείων.
Το σύνολο των δανείων που έχει λάβει έως τώρα η Ελλάδα φτάνει στο ποσό των 234,7 δισ. ευρώ και για να βγει εντελώς από την εποπτεία θα πρέπει να αποπληρώσει δάνεια ύψους 176 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα τα δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα είναι:
* Από τις χώρες της Ευρωζώνης 52,9 δισ. ευρώ.
* Από τον EFSF 130,9 δισ. ευρώ.
* Από τον ESM 39,4 δισ. ευρώ.
* Από το ΔΝΤ (τα ανεξόφλητα) είναι 11,5 δισ. ευρώ.
Οι λήξεις τους (με εξαίρεση των δανείων του ΔΝΤ που λήγουν έως το 2024) εκτείνονται από το 2032 έως και το 2059.
Ο Κανονισμός 472/2013
Το είδος της εποπτείας για τα κράτη-μέλη που δανείζονται από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς προσδιορίστηκε από το 2013, όταν η Ελλάδα είχε ήδη δανειστεί 186 δισ. ευρώ (53 δισ. ευρώ από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και 133 δισ. ευρώ από τον τότε EFSF).
Επίσης, το 2013 είχαν δανειστεί η Πορτογαλία περί τα 25 δισ. ευρώ, η Ισπανία 41 δισ. ευρώ για τις τράπεζες, η Κύπρος 4,6 δισ. ευρώ και η Ιρλανδία 17,7 δισ. ευρώ.
Το πλαίσιο οριοθετήθηκε με τον Κανονισμό 472/2013 και από τα πρώτα άρθρα διευκρινίζεται πως η ένταξη στο πρόγραμμα μπορεί να είναι και αναγκαστικού χαρακτήρα για ένα κράτος-μέλος, εάν κριθεί ότι λόγω της οικονομικής του κατάστασης απειλείται η οικονομική υγεία των άλλων χωρών της Ευρωζώνης.
Ειδικότερα, το δεύτερο άρθρο του Κανονισμού προβλέπει ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να θέσει υπό ενισχυμένη εποπτεία ένα κράτος-μέλος το οποίο αντιμετωπίζει ή απειλείται από σοβαρές δυσκολίες αναφορικά με τη χρηματοοικονομική του σταθερότητα, που ενδέχεται να έχουν δυσμενείς δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ».
Αφού στη συνέχεια περιγράφει τους ελέγχους και την εποπτεία των κρατών-μελών που βρίσκονται εντός μνημονίων, με το άρθρο 14 προσδιορίζεται η «μετά μνημόνιο» εποχή.
Όπως αναφέρει, τα κράτη-μέλη παραμένουν υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα εφόσον δεν έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει ληφθεί από ένα ή περισσότερα άλλα κράτη-μέλη, τον ΕΜΧΣ, τον ΕΜΣ ή το ΕΤΧΣ.
Το Συμβούλιο, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια της άσκησης εποπτείας μετά το πρόγραμμα σε περίπτωση που εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα του οικείου κράτους-μέλους.
Η Επιτροπή πραγματοποιεί, σε συνεννόηση με την ΕΚΤ, τακτικές αποστολές επιθεώρησης στο κράτος-μέλος υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα, προκειμένου να εκτιμήσει την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική του κατάσταση.
Το Συμβούλιο, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να συστήσει σε κράτος-μέλος υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα να λάβει διορθωτικά μέτρα.
Τι αναφέρει το άρθρο 14 του Κανονισμού 472/2013
Στο άρθρο 14 του Κανονισμού 472/2013 περί άσκησης εποπτείας σε κράτος-μέλος μετά το πρόγραμμα, αναφέρονται τα εξής:
1. Τα κράτη-μέλη παραμένουν υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα εφόσον δεν έχει εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει ληφθεί από ένα ή περισσότερα άλλα κράτη-μέλη, τον ΕΜΧΣ, τον ΕΜΣ ή το ΕΤΧΣ. Το Συμβούλιο, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια της άσκησης εποπτείας μετά το πρόγραμμα σε περίπτωση που εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα του οικείου κράτους-μέλους. Η πρόταση της Επιτροπής θεωρείται ότι έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο, εκτός αν το Συμβούλιο αποφασίσει με ειδική πλειοψηφία να την απορρίψει μέσα σε 10 ημέρες από την έγκρισή της από την Επιτροπή.
2. Έπειτα από αίτημα της Επιτροπής, το κράτος-μέλος που παραμένει υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του άρθρου 3, παράγραφος 3, του παρόντος κανονισμού και παρέχει τις πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 10, παράγραφος 3, του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 473/2013.
3. Η Επιτροπή πραγματοποιεί, σε συνεννόηση με την ΕΚΤ, τακτικές αποστολές επιθεώρησης στο κράτος-μέλος υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα, προκειμένου να εκτιμήσει την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική του κατάσταση. Κοινοποιεί ανά εξάμηνο την εκτίμησή της στην αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στην ΟΔΕ, καθώς και στο κοινοβούλιο του οικείου κράτους-μέλους, και εκτιμά ειδικότερα αν χρειάζονται διορθωτικά μέτρα.
Η αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορεί να προσφέρει στο οικείο κράτος-μέλος και στην Επιτροπή τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε ανταλλαγή απόψεων όσον αφορά την πρόοδο που επιτυγχάνεται στο πλαίσιο της εποπτείας μετά το πρόγραμμα.
4. Το Συμβούλιο, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να συστήσει σε κράτος-μέλος υπό εποπτεία μετά το πρόγραμμα να λάβει διορθωτικά μέτρα. Η πρόταση της Επιτροπής θεωρείται ότι έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο, εκτός αν το Συμβούλιο αποφασίσει με ειδική πλειοψηφία να την απορρίψει μέσα σε 10 ημέρες από την έγκρισή της από την Επιτροπή.
5. Το κοινοβούλιο του οικείου κράτους-μέλους μπορεί να καλέσει εκπροσώπους της Επιτροπής να συμμετάσχουν σε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στο πλαίσιο της εποπτείας μετά το πρόγραμμα.
Οι 4 κίνδυνοι για την τρίτη αξιολόγηση
Ποια ζητήματα μπορούν να οδηγήσουν σε διαφωνίες και καθυστερήσεις μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών
Δευτέρα, 25 Σεπτεμβρίου 2017 09:22
UPD:11:05
EPA/OLIVIER HOSLET
Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
ttsiros@naftemporiki.gr
ttsiros@naftemporiki.gr
Το μήνυμα ότι η ελληνική κυβέρνηση θα φανεί συνεπής απέναντι στις υποχρεώσεις της και θα υλοποιήσει εντός των χρονικών ορίων που έχουν συμφωνηθεί τα προαπαιτούμενα της τρίτης αξιολόγησης αναμένεται να μεταφέρει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος στον επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ κατά τη σημερινή συνάντησή τους στο υπουργείο Οικονομικών. Ο κ. Τσακαλώτος αναμένεται να ζητήσει -και από την άλλη πλευρά να λειτουργήσει προς την ίδια κατεύθυνση- να αποφευχθούν αξιώσεις που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν καθυστερήσεις ανάλογες με αυτές που υπήρξαν στο πλαίσιο της πρώτης και της δεύτερης αξιολόγησης.
Το χρονοδιάγραμμα, άλλωστε, είναι ήδη εξαιρετικά σφικτό. Δεδομένου ότι οι ουσιαστικές συζητήσεις θα ξεκινήσουν μετά το β’ δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου (ακόμη δεν έχει καν «κλειδώσει» η ημερομηνία άφιξης των επικεφαλής των κλιμακίων), η νέα έκθεση συμμόρφωσης επί των περίπου 95 προαπαιτούμενων θα πρέπει να συμφωνηθεί και να συνταχθεί μέσα σε λιγότερο από έξι εβδομάδες, προκειμένου η αξιολόγηση να κλείσει πριν από τις εορτές των Χριστουγέννων, δηλαδή μέχρι το Eurogroup του Δεκεμβρίου, που είναι προγραμματισμένο για τις 4 του μηνός.
Το χρονοδιάγραμμα
Ο πρωθυπουργός έχει ζητήσει από τα εμπλεκόμενα υπουργεία να υλοποιήσουν το μεγαλύτερο μέρος των προαπαιτούμενων μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, ώστε κατά τις τελευταίες εβδομάδες της διαπραγμάτευσης οι συζητήσεις να επικεντρωθούν στα δύσκολα μέτωπα αυτού του γύρου των διαβουλεύσεων. Με αυτό το δεδομένο, το χρονοδιάγραμμα που θέλει να ακολουθήσει η ελληνική πλευρά προβλέπει τα ακόλουθα βήματα:
- Την αποσαφήνιση της στάσης που θα τηρήσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) μέχρι την ετήσια σύνοδο στην Ουάσιγκτον, η οποία είναι προγραμματισμένη για το διάστημα 15-17 Οκτωβρίου.
- Την έλευση των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα για έναν πρώτο γύρο διαβουλεύσεων μέσα στον Οκτώβριο. Αυτό θα εξαρτηθεί βέβαια και από το πώς θα εξελιχθούν οι διαβουλεύσεις στο περιθώριο της ετήσιας συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον, αλλά και από το πώς θα έχει προχωρήσει μέχρι τότε η υλοποίηση των προαπαιτούμενων. Αν η άφιξη των Ντέκλαν Κοστέλο, Ντέλια Βελκουλέσκου, Νικόλα Τζαμαρόλι και Φραντσέσκο Ντρούντι στην Αθήνα δεν καταστεί εφικτή μέσα στον Οκτώβριο τότε η πρώτη αποστολή των επικεφαλής θα μετατεθεί για τις αρχές Νοεμβρίου, καθώς θα πρέπει μεσολαβήσει η αργία της 28ης Οκτωβρίου στην Ελλάδα, η φθινοπωρινή εορταστική σχολική εβδομάδα στην Ευρώπη (από τις 30 Οκτωβρίου μέχρι τις 3 Νοεμβρίου), αλλά και το Eurogroup της 6ης Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες.
- Την επίτευξη συμφωνίας για το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης στο Eurogroup του Δεκεμβρίου ή, στη χειρότερη περίπτωση, στην πρώτη συνεδρίαση του οργάνου για το 2018 αμέσως μετά τις αργίες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Τα σημεία - κλειδιά
Για να υλοποιηθεί αυτό το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να μην προκύψουν απρόοπτα ή διαφωνίες ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές. Οι εστίες που μπορούν να οδηγήσουν σε διαφωνίες -και κατά συνέπεια σε καθυστερήσεις- είναι οι ακόλουθες:
- Η υλοποίηση των «δύσκολων προαπαιτούμενων». Το ποια από τα 95 προαπαιτούμενα θεωρούνται ως τα πιο κρίσιμα αυτού του γύρου των διαπραγματεύσεων διαφάνηκε από τα κείμενα συμπερασμάτων που συντάχθηκαν αμέσως μετά το Eurogroup της 15ης Σεπτεμβρίου στο Ταλίν της Εσθονίας. Κυριαρχούν η επανεξέταση των κοινωνικών επιδομάτων, η αναμόρφωση της αγοράς εργασίας, τα θέματα που συνδέονται με τη δημόσια διοίκηση, η εφαρμογή (στην πράξη πλέον) των πολιτικών για τον περιορισμό των «κόκκινων» δανείων, η μεταρρύθμιση του κλάδου ενέργειας και η πορεία των ιδιωτικοποιήσεων. Πίσω από αυτά τα κρίσιμα «κεφάλαια» κρύβονται δύσκολα προαπαιτούμενα, όπως η μεταφορά ΔΕΚΟ στην Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ), η αξιολόγηση και η κινητικότητα στο Δημόσιο, η ευθυγράμμιση των επιδομάτων βαριάς και ανθυγιεινής εργασίας επίσης στο Δημόσιο, η αναμόρφωση του τιμολογίου για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας που θα επηρεάσει τα τιμολόγια λιανικής της ΔΕΗ, ΔΕΗ-3,38% η υιοθέτηση των προτάσεων του ΟΟΣΑ στο πλαίσιο της τρίτης εργαλειοθήκης, η έγκριση των μελετών για να προχωρήσει η επένδυση στο Ελληνικό, η έναρξη των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών κ.λπ. Από μόνο του το θέμα των κοινωνικών επιδομάτων κρίνεται ως εξαιρετικά ευαίσθητο πολιτικά, καθώς αγγίζει εκατομμύρια νοικοκυριά (προγραμματίζεται να αναμορφωθούν όλα τα επιδόματα, από τα αναπηρικά μέχρι τα οικογενειακά κ.λπ.).
- Το ενδεχόμενο να υπάρξει διαφωνία σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2018. Το ενδεχόμενο να ζητηθεί η λήψη πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων για να επιτευχθεί το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% του ΑΕΠ μέσα στο 2018 είναι αυτό που «τρομάζει» περισσότερο την ελληνική πλευρά. Ακόμη, όμως, και το ενδεχόμενο να μη ζητηθούν νέα μέτρα, αλλά η επίσπευση των συμφωνηθέντων (π.χ. η μείωση των συντάξεων νωρίτερα από το 2019 ή η πρόωρη περικοπή της έκπτωσης φόρου), αναμένεται να προκαλέσει κοινωνικές αντιδράσεις και νέο κύμα δυσαρέσκειας. Αν μπουν δημοσιονομικά ζητήματα και σε αυτή την αξιολόγηση τότε είναι πολύ πιθανό να προκληθούν καθυστερήσεις. Η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα και οι δανειστές θα μπουν σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης η οποία σε πολύ μεγάλο βαθμό θα στηρίζεται σε προβλέψεις. Στο ελληνικό στρατόπεδο ελπίζουν ότι τα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού στο εννεάμηνο θα ξεκαθαρίσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το τοπίο και θα πείσουν ότι υπάρχει η δυνατότητα για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 χωρίς νέα μέτρα.
- Η στάση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το ΔΝΤ έχει ξεκαθαρίσει ότι θα βάλει στο τραπέζι το θέμα των νέων stress tests των ελληνικών τραπεζών προκειμένου να κριθεί αν απαιτείται νέα κεφαλαιακή ενίσχυση πριν από το τέλος της τρίτης δανειακής σύμβασης. Δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θέλει να εκχωρήσει μια δική της αρμοδιότητα, αναμένεται ότι θα υπάρξει αντιπαράθεση. Από εκεί και πέρα, το ΔΝΤ αναμένεται να αμφισβητήσει για μια ακόμη φορά τις δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας, αλλά και να θέσει θέμα αποσαφήνισης των μέτρων που θα χρειαστούν για το ελληνικό χρέος (από αυτό, άλλωστε, θα εξαρτηθεί και το αν θα ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα που εγκρίθηκε τον Ιούλιο για την Ελλάδα ή αν θα παραμείνει στα χαρτιά).
- Οι διαβουλεύσεις για το μέλλον της Ευρωζώνης μετά και τις γερμανικές εκλογές. Με το κλείσιμο της γερμανικής κάλπης και την εκλογή της νέας κυβέρνησης, αναμένεται να ανοίξει για τα καλά η συζήτηση για το μέλλον της Ευρωζώνης (ορισμός υπουργού Οικονομικών Ευρωζώνης, μετατροπή του ESM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, επαναπροσδιορισμός των σχέσεων με το ΔΝΤ κ.λπ.). Μένει να φανεί αν αυτές οι διεργασίες μπορούν να προκαλέσουν καθυστερήσεις και στην ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου