Φορολογική αντιμετώπιση των τακτοποιούμενων ημιυπαίθριων χώρων των Ν. 3843/2010 και Ν. 3897/2010 (Τεύχος 280)

 

Μελέτες (Περιοδικό ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ PROSVASIS)

Φορολογική αντιμετώπιση των τακτοποιούμενων ημιυπαίθριων χώρων των Ν. 3843/2010 και Ν. 3897/2010 (Τεύχος 280)

1.1. Γενικά

Με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν.3843/2010 (ΦΕΚ 62/Α’/28.4.2010), ορίζεται η διαδικασία τακτοποίησης των ημιυπαίθριων χώρων των οικοδομών, των χώρων που έχουν μετατραπεί σε χώρους κύριας χρήσης, καθώς και της προσθήκης χώρων εντός του όγκου των κτιρίων καθ’ υπέρβαση των όρων και των περιορισμών δόμησης αυτών.

Με τις διατάξεις των περ. α’ και β’ της παρ. 5 του άρθρου 22 του Ν.3897/2010 (ΦΕΚ 208/Α’/10.12.2010), με τις οποίες τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του Ν.3843/2010, ορίζεται ότι:

α) Για τους χώρους που διατηρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν.3843/2010 δεν οφείλεται αναδρομικά οποιοσδήποτε φόρος. Τυχόν ήδη καταβληθέντες φόροι δεν αναζητούνται.

β) Οι χώροι που διατηρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν.3843/2010 δεν λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή των διατάξεων της κείμενης ασφαλιστικής νομοθεσίας. Ειδικά ως προς το φόρο ακίνητης περιουσίας και για την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων, οι τακτοποιούμενοι χώροι συνεχίζουν να λαμβάνονται φορολογικά υπόψη όπως ήταν πριν από την τακτοποίησή τους.

1.2. Οδηγίες ΕΔΥΟ ΠΟΛ.1126/31.5.2011

1.2.1. Φορολογία εισοδήματος

Με την ΕΔΥΟ ΠΟΛ.1126/31.5.2011 κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις των περ. α’ και β’ της παρ. 5 του άρθρου 22 του Ν.3897/2010 και δόθηκαν οι απαραίτητες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη φορολογία εισοδήματος, η ανωτέρω εγκύκλιος προβλέπει τα ακόλουθα:

α) Όπως είχε γίνει δεκτό με το υπ’ αριθ. 1082538/1624/Α0012/5.9.2007 έγγραφο της Διεύθυνσης Φορολογίας Εισοδήματος, η επιφάνεια των ημιυπαίθριων χώρων οικοδομής, μετά την μετατροπή τους σε χώρο κύριας χρήσης, λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του τεκμηρίου απόκτησης ακινήτου της περ. γ’ του άρθρου 17 του Ν.2238/1994.

β) Σε όλες τις προαναφερόμενες περιπτώσεις τακτοποίησης ημιυπαίθριων κ.λπ. χώρων ακινήτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν.3843/2010, οι τακτοποιημένοι χώροι λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της απαλλασσόμενης ή φορολογούμενης κατά περίπτωση επιφάνειας των ακινήτων αυτών για την εφαρμογή των διατάξεων φορολογίας εισοδήματος..

Διατάξεις του Ν.2238/1994 για την εφαρμογή των οποίων υπολογίζεται η επιφάνεια των τακτοποιημένων χώρων των ακινήτων
α	Περ. α’ και β’ της παρ. 2 του άρθρου 6	Απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος του ακαθάριστου εισοδήματος από ιδιοκατοίκηση γενικά, καθώς και του τεκμαρτού εισοδήματος από δωρεάν παραχώρηση μιας κύριας κατοικίας μέχρι 200 τ.μ. από γονείς σε παιδιά και αντίστροφα
β	Περ. ε’ της παρ. 1 του άρθρου 8	Έκπτωση από το συνολικό εισόδημα του φορολογούμενου του ποσού των δεδουλευμένων τόκων στεγαστικού δανείου που καταβάλλονται για απόκτηση πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τ.μ. και αφορούν δάνεια που συνάφθηκαν μέχρι 31.12.2002
γ	Περ. γ’ της παρ. 2 του άρθρου 9	Μείωση φόρου ίση με το 20% του ποσού που καταβάλλεται για δεδουλευμένους τόκους στεγαστικού δανείου απόκτησης α’ κατοικίας μέχρι 120 τ.μ. και αφορούν δάνεια που συνάφθηκαν από 1.1.2003 και μετά
δ	Περ. α’ και β’ της παρ. 1 του άρθρου 16	Προσδιορισμός του αντικειμενικού εισοδήματος με βάση την ετήσια αντικειμενική δαπάνη της ιδιοκατοικούμενης ή μισθούμενης ή δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας, καθώς και μιας ή περισσότερων δευτερευουσών κατοικιών, ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα της επιφάνειάς τους
ε	Περ. γ’ του άρθρου 17	Προσδιορισμός της ετήσιας δαπάνης με βάση και τα ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική  μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών[1]
στ	Παρ. 1 του άρθρου 20	Προσδιορισμός του εισοδήματος από ακίνητα[2]

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ

(1) Η εφαρμογή των διατάξεων αυτών έχει ανασταλεί για δαπάνη απόκτησης πρώτης κατοικίας επιφάνειας μέχρι 120 τ.μ. και συνολικής αξίας μέχρι 200.000,00 ευρώ από 17.12.2010 μέχρι 31.12.2012, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.3899/2010.

(2) Για τον προσδιορισμό του εισοδήματος από ακίνητα, (εκμίσθωση, ιδιοχρησιμοποίηση και δωρεάν παραχώρηση) συμπληρώνεται και συνυποβάλλεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος η «Αναλυτική Κατάσταση για τα Μισθώματα Ακινήτων» (Έντυπο Ε2). Στους πίνακες του εντύπου αυτού υπάρχουν ενδείξεις που αφορούν στην επιφάνεια των ακινήτων.

1.2.1.1. Χρόνος τακτοποίησης των χώρων

Για την εφαρμογή των διατάξεων φορολογίας εισοδήματος, ως χρόνος τακτοποίησης των χώρων αυτών θεωρείται η τοποθέτηση από την πολεοδομία της σφραγίδας για τη βεβαίωση της πληρότητας του φακέλου στο αντίγραφο της υποβληθείσας αίτησης τακτοποίησης.

1.2.1.2. Οικονομικό έτος κατά το οποίο οι χώροι αυτοί θα συμπεριληφθούν στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος

Οι χώροι που τακτοποιούνται, πρέπει για πρώτη φορά να συμπεριληφθούν στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλεται το οικονομικό έτος 2012 (εισοδήματα ημερολογιακού έτους 2011).

Στη δήλωση αυτή θα περιληφθούν οι χώροι που έχουν τακτοποιηθεί μέσα στο 2010, καθώς και όσοι έχουν τακτοποιηθεί μέσα στο 2011.^[3]

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ

(3) Οι χώροι που τακτοποιούνται μέσα στο έτος 2011, ανεξάρτητα από την ημερομηνία τακτοποίησής τους, πρέπει να δηλωθούν διορθωμένοι για όλη τη χρήση του 2011, στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2012 και έτσι θα συνεχίζουν να δηλώνονται και τα επόμενα οικονομικά έτη. Ομοίως, οι χώροι που τακτοποιούνται μέσα στο έτος 2012, ανεξάρτητα από την ημερομηνία τακτοποίησής τους, πρέπει να περιληφθούν διορθωμένοι για όλη τη χρήση 2012, στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2012 και των επόμενων οικονομικών ετών.

Προσοχή: Σε περίπτωση που παρά την υποχρέωση δήλωσής τους, διαπιστωθεί ότι οι τακτοποιημένοι χώροι δεν δηλώνονται ή δηλώνονται ανακριβώς στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται μετά την τακτοποίησή τους, επιβάλλονται οι νόμιμες κυρώσεις.

1.2.1.3. Επισημάνσεις

Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της περ. α’ της παρ. 5 του άρθρου 22 του Ν.3897/2010
Δεν επιβάλλεται αναδρομικά φόρος εισοδήματος, προσαύξηση ή πρόστιμο, για τους χώρους που τακτοποιήθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν.3843/2010, αν διαπιστωθεί ότι δεν δηλώθηκαν ή ότι δηλώθηκαν ανακριβώς κατά τα προγενέστερα της τακτοποίησής τους οικονομικά έτη	Φόρος εισοδήματος που έχει καταβληθεί για τους χώρους αυτούς κατά τα προηγούμενα της τακτοποίησής τους οικονομικά έτη (οικονομικά έτη 2011 και προγενέστερα), δεν συμψηφίζεται ούτε επιστρέφεται στον φορολογούμενο

1.2.2. Φορολογία ακίνητης περιουσίας - Δήλωση στοιχείων ακινήτων

Σε ό,τι αφορά τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) και την υποβολή της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9) των χώρων που έχουν τακτοποιηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 Ν.3843/2010, η ΕΔΥΟ ΠΟΛ.1126/31.5.2011 δίνει τις ακόλουθες οδηγίες:

Σύμφωνα με την περ. β’ της παρ. 5 του άρθρου 22 του Ν.3897/2010, ως προς τον ΦΑΠ και για την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων, οι τακτοποιούμενοι χώροι (άρθρο 5 του Ν.3843/2010), ήτοι οι ημιυπαίθριοι χώροι και οι χώροι στο υπόγειο, ισόγειο ή σε άλλη στάθμη του κτιρίου, οι οποίοι βρίσκονται  μέσα στον εγκεκριμένο κτιριακό όγκο βάσει της οικοδομικής του άδειας, η οποία εκδόθηκε ή αναθεωρήθηκε έως 2.7.2009 και έχουν μετατραπεί σε χώρους κύριας χρήσης καθ’ υπέρβαση των όρων και περιορισμών δόμησης του ακινήτου και σύμφωνα με τις προϋποθέσεις, τους όρους και τη διαδικασία που ορίζονται στα άρθρα 5 έως 7 του ίδιου νόμου, εφόσον η χρήση τους δεν απαγορεύεται από τις πολεοδομικές διατάξεις για τις χρήσεις γης που ισχύουν στην περιοχή του ακινήτου, συνεχίζουν να λαμβάνονται φορολογικά υπόψη όπως πριν την τακτοποίησή τους.

Κατά συνέπεια:

α) Οι τακτοποιούμενοι ημιυπαίθριοι, που είτε είχαν ήδη περιληφθεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων ως βοηθητικοί χώροι είτε είχε παραληφθεί η αναγραφή τους, δεν απαιτείται μόνο για το λόγο της τακτοποίησής τους να αναγραφούν ως κύριοι χώροι στη δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2011 και, όσον αφορά τον ΦΑΠ, θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, όπως ακριβώς πριν την τακτοποίησή τους.

Στις περιπτώσεις που υπάρχει υποχρέωση αναγραφής στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) ακινήτου που περιλαμβάνει τακτοποιούμενο ημιυπαίθριο χώρο, για άλλη αιτία (π.χ. αγορά, μεταβολή του είδους εμπράγματου δικαιώματος, μεταβολή των ποσοστών ιδιοκτησίας, διαχωρισμού επικαρπίας - ψιλής κυριότητας κ.λπ.), τότε κατά την αναγραφή του ακινήτου συμπεριλαμβάνονται στους κύριους χώρους του ακινήτου και τα τετραγωνικά μέτρα του ημιυπαίθριου χώρου.

Δηλαδή, σε περίπτωση μεταβίβασης για οποιαδήποτε αιτία του ακινήτου που περιλαμβάνει τακτοποιούμενο ημιυπαίθριο χώρο, η απεικόνιση των ημιυπαίθριων χώρων στους κύριους χώρους θα περιληφθεί στη δήλωση του καινούργιου ιδιοκτήτη, ενώ σε περίπτωση διαχωρισμού επικαρπίας - ψιλής κυριότητας, θα περιληφθεί στη δήλωση τόσο του επικαρπωτή όσο και του ψιλού κυρίου..

β) Οι τακτοποιούμενοι χώροι, λόγω μετατροπής τους σε χώρους κύριας χρήσης, οι οποίοι είχαν ήδη περιληφθεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων δεν απαιτείται μόνο για το λόγο της τακτοποίησής τους να τροποποιηθούν και να αναγραφούν στην πραγματική τους κατάσταση στη δήλωση στοιχείων ακινήτων και, όσον αφορά τον ΦΑΠ, θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, όπως ακριβώς πριν την τακτοποίησή τους.

Τακτοποιούμενοι χώροι που έχουν μετατραπεί σε χώρους κύριας χρήσης, οι οποίοι ουδέποτε είχαν αναγραφεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων, αναγράφονται στη δήλωση στοιχείων ακινήτων του οικείου έτους, μετά την τακτοποίησή τους.

Στις περιπτώσεις που υπάρχει υποχρέωση αναγραφής στη δήλωση στοιχείων ακινήτων του χώρου που τακτοποιήθηκε λόγω μετατροπής του σε χώρο κύριας χρήσης, για άλλη αιτία (π.χ. αγορά, μεταβολή του είδους εμπράγματου δικαιώματος, μεταβολή των ποσοστών ιδιοκτησίας, διαχωρισμού επικαρπίας- ψιλής κυριότητας κ.λπ.), τότε ο εν λόγω χώρος θα αναγραφεί στην πραγματική του κατάσταση.

γ) Για την εφαρμογή των διατάξεων της φορολογίας ακίνητης περιουσίας και της δήλωσης στοιχείων ακινήτων, ως χρόνος τακτοποίησης θεωρείται η τοποθέτηση από την πολεοδομία της σφραγίδας για την βεβαίωση της πληρότητας του φακέλου στο αντίγραφο της υποβληθείσας αίτησης τακτοποίησης.

δ) Εάν, παρά τα αναφερόμενα στις ανωτέρω περ. α’ και β’, ιδιοκτήτης τακτοποιούμενου ημιυπαίθριου χώρου ή χώρου που έχει μετατραπεί σε χώρο κύριας χρήσης επιθυμεί να απεικονίσει την πραγματική κατάσταση του ακινήτου του, δύναται να το κάνει υποβάλλοντας δήλωση στοιχείων ακινήτων το επόμενο της τακτοποίησης έτος, σύμφωνα με τα αναγραφόμενα στην περ. γ’.

1.2.2.1. Παραδείγματα

Παράδειγμα 1ο

Φορολογούμενος δεν είχε δηλώσει καθόλου ή είχε δηλώσει στους βοηθητικούς χώρους ημιυπαίθριο χώρο 15 τ.μ. που βρίσκεται σε δηλωθέν διαμέρισμα κύριων χώρων 100 τ.μ. (Ο ημιυπαίθριος αυτός χώρος τακτοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2010)
Μετά την τακτοποίηση, δεν έχει ακολουθήσει κάποια άλλη μεταβιβαστική πράξη	Τον Φεβρουάριο του 2011 ο φορολογούμενος μεταβίβασε την ψιλή κυριότητα στην κόρη του με γονική παροχή	Τον Φεβρουάριο του 2011 το διαμέρισμα πωλήθηκε
Δεν απαιτείται να γίνει μεταβολή στη δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2011 και επομένων ετών, εφόσον δεν υπάρξει μεταβολή	Το 2012 και οι δυο υπόχρεοι, τόσο η κόρη (ψιλός κύριος) όσο και ο πατέρας (επικαρπωτής), οφείλουν να υποβάλουν δήλωση στοιχείων ακινήτων συμπεριλαμβάνοντας τον ημιυπαίθριο χώρο στους κύριους χώρους (ο μεν πατέρας δηλώνοντας μεταβολή η δε κόρη το νέο ακίνητο)	Ο μεν αγοραστής θα δηλώσει το διαμέρισμα και τον ημιυπαίθριο χώρο στους κύριους χώρους, ο δε πωλητής θα διαγράψει το ακίνητο αναγράφοντάς το όπως το είχε δηλώσει αρχικά

Παράδειγμα 2ο

Φορολογούμενος στη δήλωση στοιχείων ακινήτων προηγούμενων ετών συμπεριέλαβε στους κύριους χώρους διαμερίσματός του κλειστό ημιυπαίθριο (Στη συνέχεια τακτοποίησε τον εν λόγω ημιυπαίθριο)

Ο ιδιοκτήτης δεν μπορεί να τροποποιήσει το Ε9, αφαιρώντας τον ημιυπαίθριο, διότι έχει ήδη απεικονίσει την πραγματική κατάσταση του ακινήτου του

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα και με την περ. α’ της παρ. 5 του Ν.3897/2010, τυχόν ήδη καταβληθέντες φόροι δεν αναζητούνται

Παράδειγμα 3ο

Φορολογούμενος τακτοποίησε το έτος 2010 υπόγειο χώρο, που σύμφωνα με την οικοδομική άδεια ήταν αποθήκη ή χώρος στάθμευσης, σε κατοικία
Στη δήλωση στοιχείων ακινήτων είχε δηλωθεί ως αποθήκη ή χώρος στάθμευσης, σύμφωνα με την οικοδομική άδεια	Στη δήλωση στοιχείων ακινήτων δεν είχε δηλωθεί καθόλου ο εν λόγω χώρος	Μετά την τακτοποίηση ο ιδιοκτήτης προβαίνει σε πώληση του εν λόγω ακινήτου μέσα στο έτος 2010
Σε αυτή την περίπτωση, μετά την τακτοποίηση, δεν απαιτείται τροποποίηση της δήλωσης στοιχείων ακινήτων έτους 2011 και επόμενων ετών, εφόσον δεν υπάρξει μεταβολή	Σε αυτή την περίπτωση υποβάλλεται δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2011, στο οποίο θα εμφανίζεται το ακίνητο ως κατοικία	Σε αυτή την περίπτωση ο μεν αγοραστής θα αποτυπώσει το ακίνητο στη δήλωση στοιχείων ακινήτων ως κατοικία, ο δε πωλητής δεν θα κάνει κάποια ενέργεια πλην της τυχόν διαγραφής του ακινήτου, εφόσον το είχε συμπεριλάβει σε δήλωση στοιχείων ακινήτων προηγούμενων ετών

Παράδειγμα 4ο

Φορολογούμενος τακτοποιεί το 2010 ολόκληρο το ισόγειο κτιρίου (pilotis) τον οποίο είχε μετατρέψει σε κατοικία το 2009
Ο χώρος αυτός δεν είχε αναγραφεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων έτους 2010	Ο χώρος αυτός είχε αναγραφεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων 2010 ως αποθήκη ή ως θέση στάθμευσης
Ο υπόχρεος θα πρέπει να υποβάλει δήλωση στοιχείων ακινήτων 2011 προκειμένου να τον δηλώσει στην πραγματική του κατάσταση	Μετά την τακτοποίηση δεν απαιτείται να δηλωθεί στη δήλωση στοιχείων ακινήτων ως κατοικία

Παράδειγμα 5ο

Μεταβιβάζεται ακίνητο στο ισόγειο κτιρίου, το οποίο σύμφωνα με την οικοδομική άδεια ήταν αρχικά αποθήκη και ο πωλητής πριν τη μεταβίβαση το είχε τακτοποιήσει ως κατοικία. (Ο αγοραστής του εν λόγω ακινήτου, ανεξάρτητα από το πώς αναγράφεται το ακίνητο στο συμβόλαιο, το χρησιμοποίησε ως επαγγελματική στέγη)

Το συγκεκριμένο ακίνητο πρέπει να δηλωθεί από τον αγοραστή ως επαγγελματική στέγη

1.2.3. Φορολογία μεταβίβασης ακινήτων

Σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων, οι ημιυπαίθριοι ή βοηθητικοί χώροι, οι οποίοι μεταβιβάζονται με επαχθή αιτία και ήδη κατά το χρόνο της αγοράς έχουν διαμορφωθεί σε χώρο κύριας χρήσης, υπάγονται σε Φόρο Μεταβίβασης Ακινήτων (ΦΜΑ), ανάλογα με τη χρήση τους.^[4]

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ

(4) Σχετικά τα άρθρα 1 και 3 παρ. 1 περ. ε’ του Α.Ν.1521/1950, το άρθρο 2 παρ. 1 της ΑΥΟ ΠΟΛ.1149/9.6.1994, οι υπ’ αριθ. 1026525/83/Β0012/ΠΟΛ.1046/9.3.2005, 1035134/102/Β0013/ΠΟΛ.1057/6.4.2005, 1047581/133/Β0013/ΠΟΛ.1073/9.5.2005, ΠΟΛ. 1114/19.7.2010 ΕΥΟ και η υπ’ αριθ. 622/2004 γνωμοδότηση του ΝΣΚ.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. α’ της παρ. 5 του άρθρου 22 του Ν.3897/2010, για τους χώρους αυτούς που έχουν μεταβιβασθεί και ρυθμιστεί στη συνέχεια με τις διατάξεις του Ν.3843/2010, δεν οφείλεται αναδρομικά οποιοσδήποτε φόρος ούτε επιστρέφεται τυχόν καταβληθείς.

Επίσης, με βάση τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 6 του Ν.3843/2010 και τις υπ’ αριθ. 5 και 8/2010 εγκυκλίους του ΥΠΕΚΑ, ορίζεται ότι οι χώροι οι οποίοι ρυθμίζονται πολεοδομικά με την προβλεπόμενη διαδικασία, μεταβιβάζονται με την επισημείωση ότι αυτοί «ρυθμίστηκαν με τις διαδικασίες του Ν.3843/2010». Η βεβαίωση αυτή (δηλαδή το αντίγραφο της αίτησης του ενδιαφερόμενου επί της οποίας έχει τεθεί η σχετική σφραγίδα περαίωσης της διαδικασίας), η οποία επισυνάπτεται στο σχετικό μεταβιβαστικό συμβόλαιο, επέχει θέση βεβαίωσης χώρου κύριας χρήσης για τους ρυθμισθέντες χώρους και για το χρονικό διάστημα διατήρησης της συγκεκριμένης χρήσης.^[5]

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ

(5) Σχετική η εγκύκλιος 19/2010 του ΥΠΕΚΑ.

Ενόψει των ανωτέρω συνάγεται ότι οι ανωτέρω χώροι, οι οποίοι μεταβιβάζονται με επαχθή αιτία και ήδη κατά το χρόνο της αγοράς έχουν υπαχθεί στην πολεοδομική ρύθμιση του Ν.3843/2010, υπάγονται σε ΦΜΑ ανάλογα με τη χρήση τους. Επίσης, γίνεται δεκτό ότι κατά τη μεταβίβαση των χώρων, για τους οποίους έχει περαιωθεί η προβλεπόμενη διαδικασία και έχει χορηγηθεί η ανωτέρω βεβαίωση, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 1 του Ν.1078/1980.

Συνεπώς, η απαλλαγή πρώτης κατοικίας χορηγείται και για την επιφάνεια των χώρων αυτών με βάση τις προϋποθέσεις του άρθρου 1 του Ν.1078/1980, εφόσον κατά το χρόνο της αγοράς έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ρύθμισής τους σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.3843/2010.

Ο φόρος μεταβίβασης, ο οποίος κατεβλήθη για την αξία των χώρων που είχαν ήδη ρυθμισθεί κατ’ εφαρμογή του Ν.3843/2010 την ημέρα της αγοράς (σύνταξης μεταβιβαστικού συμβολαίου) για ακίνητα που είχαν υπαχθεί στις διατάξεις της απαλλαγής πρώτης κατοικίας, μπορεί να επιστραφεί ως αχρεωστήτως καταβληθείς εντός τριετίας από την ημερομηνία καταβολής του, μετά από υποβολή σχετικής αίτησης από τον υπόχρεο.

Παράδειγμα

Άγαμος φορολογούμενος, δικαιούχος απαλλαγής φόρου για αγορά πρώτης κατοικίας (με αφορολόγητο όριο 200.000,00 ευρώ), αγόρασε την 10.5.2011 ένα διαμέρισμα αξίας 180.000,00 ευρώ και επιφάνειας 90 τ.μ. στην οποία περιλαμβάνονταν «κλειστός» ημιυπαίθριος χώρος επιφανείας 10 τ.μ., ο οποίος είχε ήδη ρυθμισθεί με τις διατάξεις του Ν.3843/2010 κατά το χρόνο της αγοράς.

Κατά την αγορά αυτή δεν χορηγήθηκε απαλλαγή για την αξία που αναλογούσε στον ημιυπαίθριο χώρο και καταβλήθηκε φόρος ποσού 2.000,00 ευρώ, (2.000,00 ευρώ αξία ανά τ.μ. x 10 τ.μ. = 20.000,00 x 10% = 2.000,00 ευρώ).

Ο φορολογούμενος δύναται με αίτησή του προς την αρμόδια ΔΟΥ να ζητήσει την επιστροφή του καταβληθέντος φόρου εντός προθεσμίας τριών (3) ετών από την καταβολή του.

1.2.4. Φορολογία κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών

Στη φορολογία κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών εφαρμόζονται ανάλογα τα πιο πάνω αναφερθέντα στη φορολογία μεταβίβασης ακινήτων.