ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ 2% ΧΘΕΣ ΣΤΟ ΜΠΡΕΝΤ

Τι κερδίζει η ελληνική οικονομία από τη «βουτιά» των τιμών στο πετρέλαιο

Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου

Aνάσα για την ελληνική οικονομία δίνει η πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, με τα πρώτα αποτελέσματα να φαίνονται ήδη στις μεταφορές, στη βιομηχανία και στο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, δίνοντας μία τονωτική ένεση στην αγορά.

Η κίνηση των οχημάτων, που από τον περασμένο Απρίλιο είχε δώσει σημεία ανάκαμψης, έχει αυξηθεί αισθητά τον τελευταίο καιρό, με τις πωλήσεις καυσίμων να κινούνται ανοδικά και τις εταιρείες του κλάδου να προβλέπουν περαιτέρω άνοδο. Φθηνότερες γίνονται και οι εμπορευματικές μεταφορές, εξέλιξη που εκτιμάται ότι μπορεί να επηρεάσει πτωτικά τις τιμές των προϊόντων, καθώς μειώνεται το ενεργειακό κόστος στην παραγωγή και τη διακίνησή τους.

Από τον Ιανουάριο ο θετικός αντίκτυπος αναμένεται να περάσει στις τιμές του φυσικού αερίου, το οποίο με χρονική υστέρηση τριών μηνών ενσωματώνει τη διακύμανση στις τιμές του πετρελαίου. Πρόκειται για τη ρήτρα «oil index», που συνδέει τις τιμές του αερίου με αυτές του πετρελαίου στα μακροπρόθεσμα συμβόλαια της Gazprom, του κύριου προμηθευτή φυσικού αερίου της ΔΕΠΑ. Η μείωση αναμένεται να φανεί τόσο στους οικιακούς καταναλωτές, πελάτες των Εταιρειών Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) στην Αττική, τη Θεσσαλονίκη και τη Θεσσαλία όσο και στους επαγγελματικούς καταναλωτές, βιομηχανίες, επιχειρήσεις κ.λπ.

Αν οι τιμές του πετρελαίου διατηρηθούν στα τρέχοντα επίπεδα ή υποχωρήσουν ακόμα περισσότερο δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε αναπροσαρμογή και των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος.

Τα πρώτα στοιχεία για τις πωλήσεις πετρελαίου θέρμανσης δείχνουν άνοδο σε σχέση με την προηγούμενη σεζόν. Σε αυτό έχει βέβαια συμβάλλει καταλυτικά η μείωση κατά 30% του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης. Σε δημοσιονομικό επίπεδο, η αύξηση των πωλήσεων ενεργειακών προϊόντων εκτιμάται ότι μπορεί να αντισταθμίσει τις απώλειες από τη μείωση της τελικής τιμής των καυσίμων, η οποία αντανακλάται στον ΦΠΑ, όχι όμως και στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, που είναι σταθερό ποσό. Στο εννεάμηνο 2014 τα έσοδα από τον ΕΦΚ ανήλθαν στα 3,018 δισ. ευρώ, έναντι 2,946 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2013, με τον Σεπτέμβριο να συγκεντρώνει 333 εκατ. ευρώ, έναντι 175 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2013.

H πτώση διεθνώς

Στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων ετών, στα 82,08 δολ./βαρέλι, με ημερήσιες απώλειες πάνω από 2% υποχώρησε χθες η τιμή του πετρελαίου μπρεντ, με καταλύτη την απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να μειώσει τις τιμές για τα προϊόντα που εξάγει στις ΗΠΑ. Η κίνηση του Ριάντ συμπαρέσυρε και το αμερικανικό αργό που υποχώρησε στα 75,84 δολ./βαρέλι (χαμηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2011).

Οι απώλειες του μαύρου χρυσού από τα υψηλά του Ιουνίου (όταν το μπρεντ βρισκόταν στα 115 δολ./βαρέλι) αγγίζουν πλέον το 30%, με πολλούς αναλυτές να κάνουν λόγο για ένα «πρόωρο χριστουγεννιάτικο δώρο» προς τις χώρες κατανάλωσης, καθώς αυξάνει την αγοραστική δύναμη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, περιορίζοντας το κόστος μεταφορών, θέρμανσης, βιομηχανίας κ.λπ. Υπάρχει βέβαια και η άλλη πλευρά του νομίσματος: Η πτώση της τιμής του πετρελαίου (και των υπολοίπων πρώτων υλών) αποτελεί παράγοντα αποπληθωρισμού που δυσχεραίνει την αποστολή των κεντρικών τραπεζών (και κυρίως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) να δημιουργήσουν πληθωρισμό και να τονώσουν την ανάπτυξη, ενώ για τις χώρες εκτός ΗΠΑ, η παράλληλη ενίσχυση του δολαρίου (που αποτελεί το νόμισμα αναφοράς για τις αγοραπωλησίες πετρελαίου) περιορίζει de facto τη μείωση των τιμών.

Θεωρίες συνωμοσίας

Την ίδια στιγμή που η Σαουδική Αραβία μείωσε τις τιμές στις εξαγωγές αργού προς τις ΗΠΑ, αύξησε τις τιμές για τις εξαγωγές της στην Ασία και την Ευρώπη. Αυτό όμως πέρασε σε δεύτερη μοίρα, κάτι που δείχνει «πόσο αρνητικό είναι το κλίμα για τον μαύρο χρυσό αυτή τη στιγμή», σύμφωνα με τον αναλυτή της Commerzbank Έουγκεν Βάινμπεργκ. Πολλοί παράγοντες της αγοράς διακρίνουν πολιτικά κίνητρα πίσω από τους χειρισμούς των Σαουδαράβων, όπως την πρόθεσή τους να «τιμωρήσουν» χώρες όπως το Ιράν και τη Ρωσία (που χρειάζονται υψηλότερες τιμές πετρελαίου από ό,τι το Ριάντ) για τη στάση τους στο θέμα της Συρίας. Άλλοι θεωρούν ότι απώτερος στόχος είναι να ασκηθεί πίεση στους Αμερικανούς παραγωγούς μαύρου χρυσού, καθώς η εξόρυξη πετρελαίου από σχιστολιθικά πετρώματα (shale) είναι πιο ακριβή σε σχέση με την εκμετάλλευση των «παραδοσιακών» κοιτασμάτων στη Μέση Ανατολή και ίσως να μην είναι βιώσιμη, εάν οι τιμές παραμείνουν κάτω από τα επίπεδα των 70-80 δολ./βαρέλι επί μακρόν. Άλλοι απορρίπτουν τις θεωρίες συνωμοσίες και επισημαίνουν ότι πρόκειται απλά για κίνηση που υπαγορεύεται από επιχειρηματικά κριτήρια, προκειμένου να γίνει πιο ελκυστικό το σαουδαραβικό αργό για τα αμερικανικά διυλιστήρια.

Κρίσιμη σύνοδος του ΟΠΕΚ 
Σε κάθε περίπτωση, οι χθεσινές εξελίξεις επιτάχυναν την πτωτική τάση του πετρελαίου, αυξάνοντας παράλληλα το? σασπένς ενόψει της Συνόδου των πετρελαιοπαραγωγών χωρών του ΟΠΕΚ στις 27 Νοεμβρίου, που προδιαγράφεται ως μια από τις κρισιμότερες των τελευταίων ετών. Ορισμένες χώρες όπως η Λιβύη και η Βενεζουέλα πιέζουν να ληφθεί απόφαση για μείωση των ποσοστώσεων παραγωγής (για πρώτη φορά από τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008), όμως οι «μεγάλοι παίκτες» του καρτέλ, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δηλώνουν ότι η πτώση των τιμών «δεν τους προκαλεί πανικό» . Στελέχη μεγάλων οίκων διαπραγμάτευσης πετρελαίου, όπως η Vitol και η Mercuria, δήλωσαν χθες από το βήμα του συνεδρίου του Reuters για τα εμπορεύματα ότι η αγορά υποτιμά την πιθανότητα να μειωθεί η παραγωγή και ότι ο ΟΠΕΚ πρέπει να αφαιρέσει 1,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ανά ημέρα από την αγορά για να εξισορροπήσουν οι τιμές του μαύρου χρυσού.