Σε αντίστροφη μέτρηση εισέρχεται πλέον το θέμα των «κόκκινων» δανείων επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε με τους πιστωτές εξασφαλίζει τη μη πώληση δανείων που έχουν συνδεθεί με την πρώτη κατοικία έως τα τέλη του 2017 και με την προϋπόθεση ότι η αντικειμενική της αξία δεν θα υπερβαίνει τις 140.000 ευρώ. Η προστασία επεκτείνεται όχι μόνο σε όσους έχουν πάρει στεγαστικό δάνειο για πρώτη κατοικία. Αφορά εξίσου εκείνους που έχουν πάρει επαγγελματικό, επισκευαστικό ή καταναλωτικό δάνειο με προσημείωση της πρώτης κατοικίας. Τα δάνεια αυτής της κατηγορίας –ανεξάρτητα από το εισόδημα του δανειολήπτη– διασφαλίζεται ότι μέχρι το τέλος του 2017 δεν θα μπορούν να πωληθούν σε εταιρείες και η διαχείρισή τους θα συνεχίσει να γίνεται από τις τράπεζες.
Τελευταία ευκαιρία
Η απαγόρευση της πώλησης δεν συνεπάγεται εφησυχασμό από τους δανειολήπτες. Ηδη οι τράπεζες έχουν έτοιμο το τρίτο κύμα επιστολών που θα αρχίσει να αποστέλλεται αμέσως μετά το Πάσχα, στο πλαίσιο εφαρμογής του Κώδικα Δεοντολογίας της ΤτΕ. Πρόκειται για την τρίτη επιστολή που θα λάβουν στα χέρια τους όσοι δεν έχουν ανταποκριθεί μέχρι σήμερα στις δύο προηγούμενες, μέσω της οποίας θα καλούνται να προσέλθουν στο τραπεζικό κατάστημα της περιοχής τους, προκειμένου να βρουν μια λύση διευθέτησης στην αποπληρωμή της οφειλής τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία από τις τράπεζες, ο βαθμός ανταπόκρισης στις δύο προηγούμενες ήταν χαμηλός και δεν ξεπέρασε το 10%, με αποτέλεσμα η τρίτη ευκαιρία που θα δοθεί, να είναι και η τελευταία πριν από την εκκίνηση της διαδικασίας πλειστηριασμού του ακινήτου, για την οποία ανοίγει ο δρόμος μέσα από τον χαρακτηρισμό του δανειολήπτη ως μη συνεργάσιμου. Οι τράπεζες υπεραμύνονται της ελκυστικότητας των επιλογών που δίνουν, μεταξύ των οποίων είναι η μείωση της μηνιαίας δόσης για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα στο επίπεδο ενός συμβατικού ενοικίου. Ετσι, για ένα δάνειο 100.000 ευρώ η δόση από 600 ευρώ περίπου έχει μειωθεί στα 300 ευρώ.
Νόμος Κατσέλη
Εναλλακτική μέθοδο προστασίας για όσους δεν ανταποκριθούν στην πρόσκληση των τραπεζών παραμένει ο νόμος Κατσέλη, η προθεσμία για την ένταξη στον οποίο λήγει στο τέλος του 2018. Η προστασία της πρώτης κατοικίας που παρέχει ο νόμος Κατσέλη γίνεται μέσα από τη διάκριση δύο βασικών κατηγοριών δανειοληπτών.
Η πρώτη είναι αυτή με βάση την οποία η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας είναι έως 120.000 ευρώ (για τον άγαμο) προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα. Οι οφειλέτες αυτής της κατηγορίας πρέπει να έχουν εισόδημα που είναι ίσο ή υπολείπεται των ευλόγων δαπανών διαβίωσης (όπως αυτές διαμορφώνονται στην τέταρτη ομάδα δαπανών, δηλαδή την ομάδα που περιλαμβάνει και τις δαπάνες για αναψυχή, ταξίδια κ.λπ.). Με βάση τις εύλογες δαπάνες του 2014, αυτό αντιστοιχεί σε ετήσιο εισόδημα έως 8.180 ευρώ για ένα άτομο, 13.917 ευρώ για δύο άτομα, 17.278 για δύο άτομα και ένα τέκνο και 20.639 ευρώ για τετραμελή οικογένεια. Ο δανειολήπτης αυτής της κατηγορίας θα πληρώνει την αξία του ακινήτου του μέχρι 20 έτη (κατ’ εξαίρεση 35 έτη) με μηνιαίες καταβολές που θα επιβαρύνονται με τόκο. Η αξία του ακινήτου είναι αυτή που θα προέκυπτε αν πήγαινε σε πλειστηριασμό το ακίνητο και συνεπώς όσα έπαιρναν οι πιστωτές θα πάρουν και τώρα αλλά με μηνιαίες καταβολές. Η αξία αυτή αποτελεί τη βάση υπολογισμού για τις πληρωμές. Εφόσον υπάρχει αδυναμία πληρωμών, το Δημόσιο έχει δεσμευθεί ότι θα συμμετάσχει για ένα χρόνο, μια δέσμευση ωστόσο που μένει να επαληθευθεί.
Ανω των 180.000 ευρώ
Η δεύτερη κατηγορία είναι αυτή που ο δανειολήπτης έχει ακίνητο αντικειμενικής αξίας έως 180.000 ευρώ για τον άγαμο, 220.000 ευρώ για τον έγγαμο, προσαυξημένο κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα. Αντίστοιχα το εισόδημα που υπολογίζεται και πάλι με βάση τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης ορίζεται στα 13.906 ευρώ για ένα άτομο, στα 23.659 ευρώ για δύο άτομα και για κάθε παιδί έως τρία παιδιά 5.714 ευρώ. Αυτός θα πληρώνει για είκοσι χρόνια (κατ’ εξαίρεση για 35) μια δόση που θα υπολογιστεί όπως υπολογίζεται η αξία στην παραπάνω κατηγορία. Σε αυτήν την κατηγορία το Δημόσιο δεν συμμετέχει ακόμα και αν δεν μπορεί να πληρώσει τις μηνιαίες δόσεις ο οφειλέτης.
Επιχειρηματικά
Η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για την πώληση όλων των άλλων κατηγοριών δανείων ακόμη και αν συνδέονται με πρώτη κατοικία, η αξία της οποίας όμως θα πρέπει να υπερβαίνει τα 140.000 ευρώ. Αντίστοιχα, δυνατή είναι πλέον η πώληση των δανείων που δεν συνδέονται με την πρώτη κατοικία, είτε αυτά είναι στεγαστικά, δηλαδή έχουν συναφθεί για την αγορά εξοχικής κατοικίας, είτε είναι καταναλωτικά ή επιχειρηματικά.
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, η αγορά θα ανοίξει κυρίως με την πώληση επιχειρηματικών δανείων, που αποτελούν και τη μεγάλη «πληγή» για την οικονομία, αλλά και τις τράπεζες, συγκεντρώνοντας τον κύριο όγκο των επισφαλειών, χωρίς μάλιστα επαρκείς εξασφαλίσεις. Ανοιχτή είναι επίσης η διαδικασία της ανάθεσης της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων σε εξειδικευμένες εταιρείες που θα συσταθούν γι’ αυτό τον σκοπό και οι οποίες θα επικεντρωθούν στη διαχείριση τόσο στεγαστικών και καταναλωτικών όσο και επιχειρηματικών οφειλών.
Η συμφωνία της κυβέρνησης με την τρόικα, για το ενδιάμεσο καθεστώς προστασίας των
«κόκκινων» δανείων από την πώλησή τους σε μη τραπεζικές εταιρείες (funds), καλύπτει το 94% του συνόλου των στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομίας, αναφέρει δημοσίευμα του ΑΠΕ – ΜΠΕ.
Η συμφωνία με την τρόικα προβλέπει την προστασία για τα δάνεια έως το 2018, εφόσον πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
- έχουν ενέχυρο πρώτη κατοικία, ανεξάρτητα από την κατηγορία τους, δηλαδή όχι μόνο για τα στεγαστικά δάνεια αλλά και τα καταναλωτικά δάνεια, τα επισκευαστικά δάνεια, τα δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών, εμπόρων, αγροτών, καθώς και τα δάνεια μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που έχουν διασφάλιση σε πρώτη κατοικία
- έχουν αντικειμενική αξία μέχρι 140.000 ευρώ (χωρίς κάποιο εισοδηματικό κριτήριο, που θα απέκλειε σημαντικό αριθμό δανειοληπτών).
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας, το όριο των 140.000 ευρώ για την αντικειμενική αξία καλύπτει το 94% του συνόλου στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του 2013). Σε αυτά προστίθενται επισκευαστικά, καταναλωτικά και επαγγελματικά δάνεια, καθώς και δάνεια μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που έχουν υποθήκη πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας μέχρι 140.000 ευρώ.
Το υπουργείο Οικονομίας θυμίζει ότι με την πρόσφατη αναμόρφωση του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος «Κατσέλη»), έχει εξασφαλιστεί η ένταξη στις προστατευτικές ρυθμίσεις του νόμου για περίπου 2 στους 3 δανειολήπτες. Μάλιστα, για το 25% που αντιστοιχεί στους πιο αδύναμους, προβλέπεται η ενίσχυσή τους από το κράτος, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις δόσεις. Η προστασία παραμένει η ίδια και δεν επηρεάζεται καθόλου από ενδεχόμενη μεταβίβαση του δανείου σε μη τραπεζική εταιρεία.
Πλαίσιο προστασίας
Για τους δανειολήπτες που τα δάνειά τους θα μεταβιβαστούν σε μη τραπεζικές εταιρείες, όπως αναφέρουν πηγές από το υπουργείο Οικονομίας, επετεύχθη να μην υπάρξει καμία ουσιαστική διαφορά, καθώς το πλαίσιο προστασίας είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό που ισχύει για τις τράπεζες, ενώ δεν θα μπορούν σε καμία περίπτωση να επιδεινώνονται οι όροι του δανείου. Υπάρχει, επίσης, ειδική πρόνοια για συμβάσεις με μεταβλητό επιτόκιο.
Οι μη τραπεζικές εταιρείες στις οποίες θα μπορούν να μεταβιβάζονται δάνεια, υποχρεώνονται να χρησιμοποιούν εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων με έδρα την Ελλάδα, που θα αδειοδοτούνται και θα εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) με βάση ένα αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο. Αυτό θα προβλέπει διαφάνεια στην ταυτότητα των μετόχων, υποβολή των βασικών αρχών της στρατηγικής τους, του επιχειρησιακού πλάνου και της μεθοδολογίας διεκδίκησης των δανείων (με έμφαση στην αναδιάρθρωση) κ.ά. Επιτροπή των υπουργείων θα γνωμοδοτεί επί των αιτήσεων αδειοδότησης και το μητρώο των αδειοδοτούμενων θα δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της ΤτΕ.
Όλοι οι κανόνες προστασίας καταναλωτή, ο Κώδικας Δεοντολογίας των τραπεζών, οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης για τον καθορισμό των δόσεων με βάση την πραγματική δυνατότητα αποπληρωμής, ο αναμορφωμένος νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος «Κατσέλη») κ.λπ. που ισχύουν για τις τράπεζες, θα ισχύουν και γι' αυτές τις εταιρείες. Ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια (π.χ. αυξημένο ελάχιστο όριο μετοχικού κεφαλαίου) θα διέπουν το πλαίσιο λειτουργίας μη τραπεζικών ιδρυμάτων, που θα αναχρηματοδοτούν τα δάνεια μετά την αναδιάρθρωσή τους.
Πριν από τη μεταβίβαση μη εξυπηρετούμενων δανείων οι τράπεζες οφείλουν να έχουν κάνει πρόσφατη εμπεριστατωμένη και ουσιαστική πρόταση ρύθμισης στους δανειολήπτες, ενώ οφείλουν να επιδεικνύουν αυξημένη ευαισθησία για τις ευπαθείς ομάδες. Μετά τη μεταβίβαση των δανείων, οι μη τραπεζικές εταιρείες θα πρέπει να ακολουθήσουν εκ νέου τη διαδικασία του Κώδικα Δεοντολογίας και να κάνουν πρόταση ρύθμισης, με βάση τη δυνατότητα αποπληρωμής και λαμβάνοντας υπ' όψιν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα υπάρξει βελτίωση του Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών, για να αντιμετωπιστούν κενά και αδυναμίες, ώστε να καταστεί προσιτός και λειτουργικός, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της προστασίας που προσφέρει σε όσους έχουν πραγματική ανάγκη.
Όλα τα παραπάνω, κατά το υπουργείο, συνθέτουν ένα πρωτοφανές θεσμικό πλαίσιο, που συμπυκνώνει τις πρόνοιες ευρωπαϊκών συστημάτων. Αποτελεί απόσταγμα της μελέτης και διαβούλευσης επί των αστοχιών σε εφαρμοσμένες ευρωπαϊκές περιπτώσεις, όπου πρόσφατα εκδηλώθηκαν συσσωρευμένα προβλήματα από τις πρακτικές των μη τραπεζικών ιδρυμάτων (π.χ. Ιρλανδία).
Θεσμοί υποστήριξης
Επιπλέον, ιδρύεται και τίθεται σε λειτουργία Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, που θα επεξεργάζεται τα δεδομένα και θα προτείνει βελτιωτικές παρεμβάσεις προς το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, το οποίο επανενεργοποιείται με ουσιαστικές αρμοδιότητες.
Αναπτύσσεται ένα ευρύ Δίκτυο Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών με 30 Κέντρα σ' όλη τη χώρα. Η ενημέρωση και νομική/οικονομική συμβουλευτική υποστήριξη των δανειοληπτών (νοικοκυριών, επαγγελματιών και μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων) για ζητήματα χρεών και γενικότερα χρηματοοικονομικής διαχείρισης αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική υπηρεσία για τους ασθενέστερους, που συνήθως έχουν ελλιπή ενημέρωση και αδυναμία πρόσβασης σε εξειδικευμένες υπηρεσίες. Κατά συνέπεια, ο συγκεκριμένος πυλώνας της στρατηγικής στο χρηματοοικονομικό σύστημα αποτελεί και εργαλείο άσκησης κοινωνικής πολιτικής.
Ενισχύονται και τα δικαστήρια και βελτιώνονται οι σχετικές διαδικασίες, ώστε να επιταχυνθεί η εκδίκαση υποθέσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Με τον τρόπο αυτό θα προστατεύεται η μεγάλη πλειοψηφία όσων το έχουν πραγματικά ανάγκη και όχι οι λίγοι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
Ακόμη, ενεργοποιείται το επάγγελμα των διαχειριστών αφερεγγυότητας, κάτω από ένα αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας, που θα συνδράμουν και θα μεσολαβούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υπερχρέωσης, ενώ θα δημιουργηθεί και Φορέας Πιστοποίησης Φερεγγυότητας, που θα διασφαλίζει τη δίκαιη και αντικειμενική πιστοληπτική αξιολόγηση και θα διευκολύνει την πρόσβαση σε νέο δανεισμό.
Αναδιάρθρωση επιχειρηματικών δανείων
Σημειώνεται, ακόμη, ότι έχει συμφωνηθεί να υπάρξει κατάλληλο πλαίσιο εξωδικαστικών επιλύσεων για υπερχρεωμένες μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, που θα αντιμετωπίζει συνολικά τα χρέη προς τράπεζες, Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ίση και δίκαιη μεταχείριση μικρών και μεγάλων οφειλετών. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρξει ουσιαστική ελάφρυνση (κούρεμα τέτοιο ώστε να επιτυγχάνεται σύγκλιση με το εξειδικευμένο πρόγραμμα αποπληρωμής που θα υποβάλλει η κάθε επιχείρηση) και θα διασωθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η κυβέρνηση θα εγγυηθεί για τις βασικές αρχές του ελέγχου βιωσιμότητας και για τα εργαλεία αναδιάρθρωσης, με γνώμονα την εξυγίανση των επιχειρήσεων και την αξιοπρεπή διαβίωση των ελεύθερων επαγγελματιών.
Ο μηχανισμός αναδιάρθρωσης είναι κατάλληλα δομημένος ώστε να αποκλείει επιχειρήσεις που δεν αποπληρώνουν χρέη κατ' επιλογή τους (κακοπληρωτές) και να επικεντρώνεται στη διάσωση κατά τα άλλα υγιών επιχειρήσεων, ενώ θα υπάρξει πρόβλεψη για την ελάφρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τη φορολόγηση της ωφέλειας που προκύπτει από τις διαγραφές τραπεζικών χρεών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου