Απόλυση – Αποζημίωση. Ξέρετε ότι… Χρήσιμες ερωταπαντήσεις.

Όλα όσα ισχύουν για την απόλυση εργαζόμενου και την αποζημίωση που δικαιούται λόγω της απόλυσης, σε 21 χρήσιμες ερωταπαντήσεις, με απλά λόγια.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Πόσο χρονικό διάστημα πρέπει να απασχολείται ο εργαζόμενος στον εργοδότη για να δικαιούται αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα πρέπει να έχει συμπληρώσει 12 μήνες εργασίας. Σύμφωνα με το Ν. 3899/2010, άρθ. 17, ο εργαζόμενος που απασχολείται με σύμβαση αορίστου χρόνου, λιγότερο από 12 μήνες στον εργοδότη, σε περίπτωση απόλυσης δεν δικαιούται αποζημίωσης.

ΕΡΩΤΗΣΗ 2: Πότε ακριβώς συμπληρώνεται το 12μηνο για να δικαιούται ο εργαζόμενος αποζημίωση λόγω απόλυσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η προθεσμία που έχει προσδιοριστεί σε μήνες, λήγει μόλις περάσει η ημέρα του τελευταίου μήνα που αντιστοιχεί σε αριθμό με την ημέρα που άρχισε, και αν δεν υπάρχει αντίστοιχη, η τελευταία ημέρα του μήνα (243 Α.Κ).
Κατά συνέπεια ο εργαζόμενος συμπληρώνει 12 μήνες απασχόλησης και έχει δικαίωμα λήψης αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης, μόλις περάσει η ημέρα του τελευταίου μήνα, που αντιστοιχεί σε αριθμό με την ημέρα της πρόσληψής του (π.χ αν η πρόσληψη είναι 1 Σεπτεμβρίου 2018, δώδεκα μήνες συμπληρώνονται την 1 Σεπτεμβρίου 2019 και ώρα 24:00).

ΕΡΩΤΗΣΗ 3: Ποια χρόνια υπηρεσίας υπολογίζονται για την αποζημίωση απόλυσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εφόσον ο εργαζόμενος στις 12/11/2012 είχε πάνω από 16 χρόνια υπηρεσίας στον εργοδότη, για τον υπολογισμό της αποζημίωσης λαμβάνονται υπόψη τα χρόνια που είχε την ημερομηνία αυτή ανεξάρτητα από το χρόνο απόλυσης του.
Αν κάποιος εργαζόμενος π.χ. είχε στις 12/11/2012, 18 χρόνια υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη και συνεχίζει να εργάζεται στον εργοδότη για ακόμη 7 χρόνια, όποτε και απολύεται, μετά από 25 χρόνια υπηρεσίας. Δεν θα πάρει αποζημίωση για όλα τα χρόνια, αλλά μόνο για τα χρόνια που είχε συμπληρώσει μέχρι 12/11/2012, δηλαδή 14 μισθούς + 1/6 αυτών.
Όσοι εργαζόμενοι είχαν στις 12/11/2012, λιγότερα από 16 χρόνια υπηρεσίας στον εργοδότη και συνεχίζουν να εργάζονται, η αποζημίωσή τους λόγω απόλυσης θα υπολογισθεί με βάση τα χρόνια υπηρεσίας τους κατά την ημερομηνία απόλυσής τους, με ανώτερο όριο τα 16 χρόνια.
Αυτό δεν ισχύει για τους εργατοτεχνίτες για τους οποίους υπολογίζονται όλα τα χρόνια υπηρεσίας στον εργοδότη μέχρι την ημερομηνία απόλυσης.

ΕΡΩΤΗΣΗ 4: Ποιες αποδοχές λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της αποζημίωσης απόλυσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα πριν την απόλυση. Μετά όμως τα 17 συμπληρωμένα χρόνια, η αποζημίωση υπολογίζεται με τις τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα που δεν υπερβαίνουν το πόσο των δύο χιλιάδων (2.000€) ευρώ

ΕΡΩΤΗΣΗ 5: Ποιες θεωρούνται τακτικές αποδοχές για την αποζημίωση απόλυσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ως τακτικές αποδοχές θεωρούνται ο μισθός και κάθε άλλη επιπλέον σταθερή και μόνιμη παροχή όπως είναι, εκτός άλλων κατά τη νομολογία των δικαστηρίων, και τα δώρα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα και το επίδομα άδειας. (Εφ. Αθ. 9370/2005, Εφ. Λαρ. 753/2007, Α.Π. 546/1999, Α.Π. 72/1998, Α.Π. 1023/1980, Α.Π. 1142/1979 κ.λ.π.).

ΕΡΩΤΗΣΗ 6: Πως υπολογίζεται η αποζημίωση απόλυσης εργαζόμενου που αμείβεται μόνο με ποσοστά, ή με σταθερό μισθό και ποσοστά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εάν ο εργαζόμενος αμείβεται μόνο με ποσοστά, η αποζημίωση απόλυσής του υπολογίζεται με βάση το μέσο όρο των τακτικών αποδοχών του κατά τους δύο τελευταίους μήνες πριν από την απόλυσή του, χωρίς όμως το ποσό της αποζημίωσης να υπολείπεται εκείνου του οποίου προκύπτει με βάση τη μισθολογική κλάση στην οποία κατατάσσεται ο εργαζόμενος από το Ι.Κ.Α. (τεκμαρτό ημερομίσθιο)
Εάν ο εργαζόμενος αμείβεται με μηνιαίο (σταθερό) μισθό και με ποσοστά, τότε η αποζημίωση απόλυσής του υπολογίζεται με βάση το μισθό του τελευταίου πριν από την καταγγελία της σύμβασης εργασίας του μήνα και με το μέσο όρο των αποδοχών σε ποσοστά των τελευταίων δύο μηνών (Α.Π. 468/2007, Α.Π. 1103/1988, Α.Π. 1093/1982).

ΕΡΩΤΗΣΗ 7: Ποια είναι η διαφορά στο ποσό της αποζημίωσης ανάμεσα στην άτακτη καταγγελία και στην καταγγελία σύμβασης με προειδοποίηση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στην άτακτη καταγγελία, (χωρίς προειδοποίηση) οφείλεται η διπλάσια αποζημίωση απ’ αυτή που αναλογεί στην καταγγελία σύμβασης με προειδοποίηση.

ΕΡΩΤΗΣΗ 8: Είναι επιλογή του εργοδότη να αποζημιώσει τον απολυμένο εργαζόμενο ως υπάλληλο ή εργάτη; Πως γίνεται η διάκριση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για τον χαρακτηρισμό κάποιου εργαζόμενου ως εργάτη ή υπαλλήλου πρέπει να λαμβάνονται κατ’ αρχάς υπόψη διατάξεις νόμων, με τις οποίες προσδίδεται σε ορισμένες κατηγορίες η ιδιότητα του υπαλλήλου με βάση το τυπικό κριτήριο (πτυχίο, άδεια), όπως π.χ. πτυχιούχοι τουριστικών σχολών στα ξενοδοχεία, αδειούχοι ηλεκτρολόγοι κλπ, ή όροι Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ) ή ατομικής σύμβασης εργασίας, στις οποίες προβλέπεται η κατάταξη των εργαζομένων στη μία ή στην άλλη κατηγορία. Σε αντίθετη περίπτωση, λαμβάνονται υπόψη οι διατάξεις του άρθρου 1 του Ν.Δ. 2655/53 σύμφωνα με το οποίο υπάλληλος θεωρείται ο εργαζόμενος που παρέχει αποκλειστικώς ή κατά κύριο λόγο εργασία πνευματική μη σωματική, ενώ εργατοτεχνίτης, αυτός που παρέχει εργασία κατά κύριο λόγο σωματική.
Σε περίπτωση που προκύψει αμφισβήτηση, για τον χαρακτηρισμό του εργαζόμενου ως υπάλληλου ή εργάτη αρμόδια να κρίνουν είναι τα δικαστήρια.

ΕΡΩΤΗΣΗ 9: Ποιο είναι το ανώτατο χρονικό διάστημα προειδοποίησης απόλυσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Από 11/12/2012 σύμφωνα με το Ν.4093/2012 και την Π.Υ.Σ. 6/2012, ο ανώτατος χρόνος προειδοποίησης για την απόλυση μισθωτού, περιορίστηκε στους τέσσερεις (4) μήνες, από έξι (6) που προέβλεπε ο Ν.3863/2012. αρθ. 74, ο οποίος με τη σειρά του είχε μειώσει το ανώτατο όριο προειδοποίησης των 24 μηνών, που ίσχυε με το Ν. 2112/1920.

ΕΡΩΤΗΣΗ 10: Σε περίπτωση προειδοποίησης απόλυσης ποιος χρόνος μετράει για την αποζημίωση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο χρόνος υπηρεσίας στον εργοδότη που μετράει για τον υπολογισμό της αποζημίωσης είναι αυτός που έχει διανυθεί μέχρι την ημερομηνία προειδοποίησης (ΑΠ 2064/86).

ΕΡΩΤΗΣΗ 11: Σε περίπτωση προειδοποίησης απόλυσης, με ποιες αποδοχές υπολογίζεται η αποζημίωση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στη περίπτωση αυτή, οι αποδοχές που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της αποζημίωσης, είναι αυτές που λάμβανε ο εργαζόμενος κατά το χρόνο της προειδοποίησης (ΑΠ 323/38)

ΕΡΩΤΗΣΗ 12: Η προειδοποίηση απόλυσης ισχύει και για υπαλλήλους και για εργατοτεχνίτες;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η προειδοποίηση απόλυσης ισχύει μόνο για τους υπαλλήλους. Στους εργατοτεχνίτες δεν χωρεί προειδοποίηση.

ΕΡΩΤΗΣΗ 13: Πως και πότε καταβάλλεται η αποζημίωση λόγω απόλυσης στον εργαζόμενο;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η αποζημίωση απόλυσης πρέπει να καταβάλλεται σε μετρητά. Εφόσον το ποσό της αποζημίωσης υπερβαίνει τις αποδοχές δύο μηνών η αποζημίωση καταβάλλεται τμηματικά (άρθρο 74 παρ. 3 Ν.3863/2010). Οι δόσεις είναι διμηνιαίες και ίσες με τις αποδοχές δύο μηνών (πλέον του 1/6) κάθε φορά, μέχρι αποπληρωμής της αποζημίωσης, με την πρώτη δόση να καταβάλλεται με την καταγγελία της σύμβασης.

ΕΡΩΤΗΣΗ 14: Επιτρέπεται η τμηματική καταβολή της αποζημίωσης λόγω απόλυσης στους εργατοτεχνίτες;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι, αυτό επιτρέπεται μόνο στην καταγγελία σύμβασης υπαλλήλων και όχι των εργατοτεχνιτών, στους οποίους η αποζημίωση καταβάλλεται ολόκληρη με την επίδοση του εγγράφου της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας (έγγραφό Υπουργείου Εργασίας αριθ. 12023/401/8-8-2011)

ΕΡΩΤΗΣΗ 15: Πως καταβάλλεται η αποζημίωση λόγω απόλυσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σύμφωνα με το άρθρο 51 του νόμου 4611/2019, που συμπληρώνει το άρθρο 39 του Ν. 4387/2016, προβλέπεται ότι οι αποζημιώσεις απόλυσης πρέπει να κατατίθενται σε τραπεζικούς λογαριασμούς των εργαζομένων.

ΕΡΩΤΗΣΗ 16: Ο εργαζόμενος υπέγραψε το έντυπο της καταγγελίας σύμβασης, χωρίς να λάβει την αποζημίωσή του, ή έλαβε μικρότερη αποζημίωση από την δικαιούμενη. Τι ισχύει στις περιπτώσεις αυτές;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η υπογραφή του εντύπου της απόλυσής από τον εργαζόμενο, χωρίς την είσπραξη της δικαιούμενης αποζημίωσης ή είσπραξη αποζημίωσης μικρότερης της δικαιούμενης, δεν αποστερεί το δικαίωμά του εργαζόμενου να διεκδικήσει όλο το δικαιούμενο νόμιμο ποσό της αποζημίωσης, εντός των σχετικών προθεσμιών.

ΕΡΩΤΗΣΗ 17: Επιτρέπεται η απόλυση εργαζόμενου κατά το διάστημα εκ περιτροπής απασχόλησης η οποία επιβλήθηκε μονομερώς από τον εργοδότη;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Επειδή η επιβολή της εκ περιτροπής απασχόλησης αποτελεί ηπιότερο μέτρο της απόλυσης, δεδομένου ότι επιβάλλεται ως μέτρο προληπτικό κατά των απολύσεων, δεν μπορεί να γίνει απόλυση κατά το διάστημα αυτό και υπολογισμός της αποζημίωσης με τις μειωμένες λόγω του συστήματος αυτού αποδοχές. Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας, για να πραγματοποιηθεί απαιτεί την διακοπή του συστήματος της εκ περιτροπής απασχόλησης και την επαναφορά του εργαζόμενου σε σύστημα πλήρους απασχόλησης. Ως εκ τούτου ο υπολογισμός της αποζημίωσης θα γίνει με βάση τις αποδοχές που θα ελάμβανε ο εργαζόμενος υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης. (έγγρ. ΥΕΚΑ 4355/16/3-3-2011

ΕΡΩΤΗΣΗ 18: Επιτρέπεται η απόλυση εργαζόμενου με σύμβαση ορισμένου χρόνου, πριν τη συμβατική ημερομηνία λήξης της εργασιακής σχέσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Καταγγελία σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου, μπορεί να γίνει μόνο για σπουδαίο λόγο.
Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, η οποία περιλαμβάνει όρο για πρόωρη καταγγελία της με εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας ως προς την αποζημίωση απόλυσης για τις συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, κατά τις διατάξεις του Ν.2112/1920, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 74 παρ. 2 και 3 του Ν.3863/2010, μετατρέπεται αυτοδικαίως σε σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου κατά την καταγγελία.

ΕΡΩΤΗΣΗ 19: Το διάστημα μακρόχρονης ασθένειας υπολογίζεται στο χρόνο για την αποζημίωση απόλυσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεδομένου ότι, η πέραν των ορίων της βραχείας ασθενείας αποχή δεν θεωρείται ως καταγγελία της σχέσεως εργασίας και, εφόσον συνεχίζει να ισχύει η σύμβαση (δεν έχει δηλ. καταγγελθεί), ο χρόνος αναστολής της παροχής εργασίας λόγω ασθένειας συνυπολογίζεται στο χρόνο υπηρεσίας για τον καθορισμό της αποζημίωσης (Α.Κ. 656 αριθ. 48-49, Α.Π. 751/1987, Εφ. Θεσσ. 518/1987, Εφ. Θεσσ. 2920/1988).

ΕΡΩΤΗΣΗ 20: Επιτρέπεται η απόλυση εργαζόμενου κατά το διάστημα ασθενείας του;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σύμφωνα με τη νομολογία, δεν απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης εργασίας κατά την διάρκεια βραχείας ασθένειας, εφόσον βέβαια καταβληθεί η νόμιμη αποζημίωση από τον εργοδότη. (Α.Π. 1759/2002, Εφ. Θεσ/κης 1547/2004, Μον. Πρωτ. Πρεβέζης 450/2011, Μον. Πρωτ. Αθηνών 826/2011, Μον. Πρωτ. Θεσ/κης 380/2012 κ.λ.π.).

ΕΡΩΤΗΣΗ 21: Πότε παραγράφεται η αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σε περίπτωση μη καταβολής της αποζημίωσης απόλυσης, υπάρχει εξάμηνη παραγραφή και η αξίωση θα πρέπει να ασκηθεί δικαστικά με αγωγή, πριν την παρέλευση της προθεσμίας αυτής. (Ν.3198/55)
Εάν πρόκειται για άκυρη απόλυση, ο εργαζόμενος μπορεί να προσφύγει δικαστικά εντός τριών μηνών. Οι προθεσμίες για την άσκηση των αξιώσεων αυτών, αρχίζουν να μετρούν από την επόμενη ημέρα της απόλυσης.

Μανώλης Αμαργιωτάκης
Οικονομολόγος – Σύμβουλος Εργασιακών Σχέσεων